BOLHUIS, S., Leren en veranderen bij volwassenen. Een nieuwe benadering. Bussum, Uitg. Coutinho, 2001(2^e dr.), 313 pp. – ISBN 90 6283 177 Xxml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Leren is veranderen. De auteur vraagt zich af wat er dan wel verandert, in welke richting, hoe diepgaand en met welke gevolgen.

Zij vat leren op als betekenisgeving of verandering van betekenisgeving. Iedere persoon heeft een referentiekader waarbinnen hij nieuwe ervaringen een plaats geeft. Leren houdt verband met het vormen en veranderen van dit referentiekader. Vooral in dat laatste situeert de auteur het leren van volwassenen.

Het boek bevat 5 hoofdstukken. In de eerste 3 hoofdstukken wordt, telkens vanuit een ander gezichtspunt, het leerproces in bovenstaande betekenis besproken: soorten leerprocessen, de invloed van (sub)cultuur, de ontwikkeling van het leervermogen. Deze thema’s worden uitgebreid en diepgaand besproken. In een 4^e hoofdstuk komt het leren bij volwassenen aan de orde. Toch blijft dit thema hier onderbelicht. Dit hoofdstuk lijkt mij eerder een samenvatting van de vorige. Het boek besluit met een laatste hoofdstuk, waarin de voornaamste theorieën over leren binnen de psychologie worden belicht. Interessant hierin is dat ook benaderingen, die traditioneel niet met leren in verband worden gebracht, besproken worden.

Het geheel blijft echter vrij theoretisch en beschouwend. Wat ik vooral miste: de expliciete vertaling van de voorgaande inzichten naar het leren door volwassenen, en de mogelijke toepassing ervan voor de praktijk van vorming en opleiding.

Alle hoofdstukken kunnen ook afzonderlijk gelezen worden. Dit biedt natuurlijk voordelen, maar het brengt ook veel herhaling mee. Op het einde van het boek zijn voor elk hoofdstuk vragen en opdrachten opgenomen. Dit suggereert dat het boek als studieboek is bedoeld. Hierin valt nogal wat inspiratie op te doen voor verwerkingsopdrachten in de opleiding.

Mijn algemene beoordeling is positief: het boek heeft mijn kijk op leren verrijkt en coherenter gemaakt. De inhoud ervan sloot voldoende aan bij mijn eigen referentiekader om dit aan te vullen en te differentiëren.