Vergif is niet giftig, zegt Navo
door Paul Vanden Bavière
Zware metalen zijn toxische stoffen en dus slechts met de grootste
omzichtigheid te manipuleren. Loodvergiftiging is bij het publiek de
meest bekende van een vergiftiging door een zwaar metaal. Ook uranium
en het daarvan afgeleide verarmd uranium is een zwaar metaal en dus,
ook als het niet radioactief zou zijn, een giftige stof voor de mens.
Alleen de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) wil dit
officieel niet weten. Ze ontkent dat een giftige stof als verarmd
uranium giftig is.
Binnenskamers denkt ze daar echter anders over. Er zijn de laatste
maanden door de pers rapporten en nota's allerhande met waarschuwingen
over het verarmd uranium gepubliceerd. Ten laatste in juni-juli 1999
bracht de Navo discreet de bondgenoten, onder wie de Belgische minister
van Defensie, André Flahaut, op de hoogte. Voor het publiek houdt de
Navo nog steeds vol dat er weinig of niets aan de hand is.
De obsessie van de Navo is ingegeven door het feit dat de door
Amerikanen en Britten gebruikte munitie met verarmd uranium als oorzaak
van het zgn. Golf- en Balkansyndroom zou kunnen worden aangewezen. Wat
zou inhouden dat de Navo en haar bondgenoten uiterst onvoorzichtig
zoniet misdadig - zouden te werk zijn gegaan en verantwoordelijk zouden
kunnen worden geacht voor de gevolgen. Dat ze vooral met zware
financiële gevolgen te kampen zouden krijgen: vervanging van de grote
voorraden giftige munitie met duurdere granaten met wolfraam; en zware
schadevergoedingen aan de tienduizenden getroffen militairen en
burgers.
Dat de Navo door haar officiëel negationisme uiterst onverantwoordelijk
optreedt tegenover haar eigen militairen en tegenover de
burgerbevolking van de gebieden waar de betwiste munitie is gebruikt,
lijkt haar geen barst te kunnen schelen. Ze houdt het er nog steeds bij
dat munitie op basis van verarmd uranium, die tijdens de Golfoorlog in
1991 en op de Balkan (Bosnië, 1994-1995; Kosovo en Servië, 1999) werd
gebruikt, "onschadelijk" is.
De recente bekentenis van Amerikanen en Britten dat het in de Golf en
op de Balkan gebruikte verarmd uranium sporen van het uiterst giftige
plutonium en andere sterk radioactieve deeltjes bevat, leidde enkel tot
het Navo-commentaar dat het risico dan nog uiterst klein blijft omdat
het over zeer geringe hoeveelheden gaat. Het Internationaal Bureau voor
Atoomenergie (IAEA) in Wenen denkt daar anders over omdat plutonium
"honderden keren gevaarlijker is dan uranium".
Nog erger is dat de meeste beleidsmensen van de Navo-landen de
negatie-instructies van het hoofdkwartier en Evere hebben gevolgd. Tot
ze onder druk van de slachtoffers van het Golf- en het Balkan-syndroom,
van de familieleden ervan en van de publieke opinie niet meer anders
konden dan beloven de gepaste aandacht te besteden aan de zaak. Men kan
niet langer volhouden dat het syndroom louter psychisch is "tussen de
oren zit", zoals militaire artsen al te graag beweren. De bewijzen
nemen toe dat er wel degelijk fysieke oorzaken zijn.
Drie zieke Belgische militairen hebben inmiddels ten einde raad bij het
Brusselse gerecht klacht tegen onbekenden ingediend wegens
onvrijwillige doodslag, onvrijwillige slagen en verwondingen, het
niet-verlenen van hulp aan personen in nood en onvrijwillige
vergiftiging. Maar het zijn ondertussen niet alleen militairen meer die
getroffen zijn. Weldra, zo wordt in Belgische militaire kringen gezegd,
zal minister van Defensie Flahaut geconfronteerd worden met zwaar
gehandicapte en misvormde baby's van militairen die op de Balkan hebben
gediend.
Het zal de Navo een zorg wezen. "Er bestaat een indrukwekkend volume
wetenschappelijk onderzoek en de consensus dat er nooit een band
vastgesteld is tussen DU (depleted uranium) [verarmd uranium, ndvr] en
een ziekteverschijnsel", betoogde de Britse Navo-secretaris-generaal
George Robertson op 10 januari.
Vijf dagen later deed de Belgische generaal-geneesheer Roger Van Hoof,
na een vergadering van het medisch comité van de Navo, de wereld kond
dat er niets aan de hand is met de militairen
die op de Balkan dienst deden en dat er geen Balkan-syndroom bestaat.
En enigszins contradictorisch voegde hij eraan dat, als er al problemen
zouden zijn, die zeker niet veroorzaakt zijn door het gebruik van
verarmd uranium! Opvallend is dat generaal Van Hoof op de
persconferentie werd geflankeerd door ene kolonel David Lam van "de
internationale militaire staf van de Navo" die zijn uiterste best deed
het verarmd uranium van alle schuld vrij te pleiten, alhoewel hij moest
toegeven dat er over verarmd uranium weinig of geen studies bestaan.
Woorden inslikken
Het "indrukwekkend volume wetenschappelijk onderzoek" van Robertson
blijkt dus niet te bestaan! Als men het nagaat is het negationisme
vooral gebaseerd op een "medische consensus" van militaire artsen, die
omwille van hun carrière onder sterke druk staan. Meer dan één
legerarts heeft zijn alarmerend verslag moeten inslikken of werd
omwille ervan aan de deur gezet.
De verklaringen van generaal Van Hoof staan in schril contrast tot een
eerder interview met De Morgen (09.09.00), waarin hij zegt dat tussen
de 15 en 20% van alle Belgische blauwhelmen die de voorbije tien jaar
naar de Balkan gingen gezondheidsklachten hebben. Hij heeft het daarin
over het Balkan-syndroom.
"We vragen ons af of een cocktail van factoren stress, scheiding van
de familie, andere leefomstandigheden, contact met chemische stoffen
bij bepaalde mensen niet kan leiden tot een vermindering van het
natuurlijk immuniteitssysteem. Door de verminderde immuniteit krijgen
bepaalde ziektebeelden een kans, in sommige gevallen ook kwaadaardige
ziekten. Die hypothese willen wij samen met onderzoekers van
verschillende universiteiten tot op de bodem uitspitten", aldus de
generaal in het interview.
Nu lijkt er plots niets meer te onderzoeken! Dat is wel een drastische
koerswijziging van de generaal! Waarbij de vraag kan worden gesteld of
de Navo hem op de vingers heeft getikt. Het lijkt er erg op dat de
generaal zijn vroegere woorden heeft ingeslikt.
Na generaal Van Hoof was het de beurt aan de Spanjaard Javier Solana,
de voorganger van Robertson aan het hoofd van de Navo maar inmiddels
"hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie voor de buitenlandse
politiek en de gemeenschappelijke veiligheid", zijn steentje bij te
dragen tot het negationisme en elke band tussen het Balkansyndroom en
gebruik van munitie met verarmd uranium door de Navo af te wijzen.
Solana heeft daar zeer persoonlijke redenen toe: hij dreigt voor het
Internationaal Straftribunaal voor Joegoslavië in Den Haag terecht te
komen als de feiten worden toegegeven.
In Portugal heeft de krant Diario de Noticias inmiddels al de
arrestatie en berechting van Solana in Den Haag geëist wegens gebruik
van nucleair materiaal in de munitie tijdens de Navo-operaties in
Kosovo en Servië. Een gebruik dat de voorbije maanden tot de dood van
Portugese, Italiaanse, Belgische en Spaanse soldaten heeft geleid.
De hoofdaanklager van dit tribunaal, de Zwitserse rechter Carla Del
Ponte verklaarde op het toppunt van de beroering in Europa over de
betwiste munitie aan enkele Italiaanse kranten dat ze de Navo wil
vervolgen voor oorlogsmisdaden wegens het gebruik van verarmd uranium.
Maar dit valt niet ernstig te nemen. Del Ponte weigerde eerder al een
onderzoek naar oorlogsmisdaden van de Navo, zoals het bestoken van
burgerdoelwitten tijdens de Kosovo-campagne, zelfs maar te openen. Ze
verklaarde meermaals dat de taak van het tribunaal zich beperkt tot de
berechting van de voormalige Joegoslavische sterke man Milosevic en
andere Serviërs!
Waarschuwingen en bewijzen
"Verarmd uranium is 40% minder radioactief dan natuurlijk uranium dat
in de bodem zit", reageerde een lid van de Navo-persdienst op een vraag
van het weekblad Knack (23.06.99) op de vraag of verarmd uranium
gevaarlijk is voor de volksgezondheid. "Voor militaire doeleinden is
verarmd uranium zeer interessant. Het is bijna de zwaarste stof die in
de natuur voorkomt. Het penetreert zeer goed. Projectielen met
VU-omhulsels kunnen zeer goed dienen om pantserstaal te doorboren. Het
gebruik van VU heeft,
naar mijn weten, in Irak geen gevolgen gehad voor de gezondheid. VU is
immer geen gevaarlijk product" [cursivering van de redactie], aldus de
zegsman. Een uitspraak waarmee hij zijn volslagen onkunde bewijst, maar
wel zeer loyaal debiteert wat hem is voorgezegd, want er zijn de loop
van de jaren voldoende waarschuwingen gegeven over en bewijzen
aangebracht voor het schadelijke karakter van verarmd uranium.
Dat rechtstreeks contact met het goedje op het slagveld (met niet
ontplofte munitie of brokstukken ervan en met erdoor getroffen pantsers
e.d.) en aanwezigheid bij de explosie van munitie met verarmd uranium,
waarbij grote hoeveelheden schadelijke deeltjes vrijkomen, tot kanker
kan leiden, valt nog nauwelijks te betwijfelen. Een in 1998 door de
Verenigde Naties gepubliceerd document toont aan dat het aantal nieuwe
gevallen van kanker in Irak tussen 1989 en 1994 met 55% steeg. Iraakse
regeringsstatistieken stellen dat het aantal kankergevallen van 4.321
in 1991 tot 6.158 in 1997 toenam.
Die cijfers bevestigen dat de Duitse prof. Siegwart-Horst Günther het
bij het rechte eind had toen hij, als eerste, al in maart 1991, juist
na het einde van de Golfoorlog, in Irak radioactieve munitie vond en
die in verband bracht met een epidemie van een nieuwe ziekte, waarvan
onder meer aantasting van de immuniteit, misvormingen bij pas geboren
kinderen en ziekten als leukemie de symptomen waren. Het werd de
professor in Duitsland niet in dank afgenomen. Zo werd hij in 1993 tot
een boete van 3.000 DM veroordeeld wegens het in circulatie brengen van
radioactief materiaal. Hij had namelijk een sigaar-groot projectiel met
verarmd uranium meegebracht uit Irak een projectiel dat toen
officieel door de Navo en de Duitse autoriteiten als totaal
ongevaarlijk werd bestempeld, maar door de rechtbank gevaarlijk
radioactief werd geacht!
Een prangende reportage over de toename van het aantal kankergevallen
in Bosnië publiceerde de Britse journalist Robert Fisk in de krant The
Independent (23.01.01; een vertaling van het artikel verscheen een dag
later in De Morgen). De statistieken van het Kasindo-ziekenhuis in
Bosnië spreken voor zichzelf: tussen 1992 en 1995 waren er 46 patiënten
met longkanker. Tussen 1996 en 2000 waren het er 116, van wie de
meesten stierven.
Bosnië wordt door de Navo gecontroleerd, maar, zoals Fisk opmerkt, is
er nog geen enkele buitenlandse arts de dossiers komen inkijken. "Wordt
het niet stilaan tijd voor een uitgebreide internationale
epidemiologische studie om de waarheid te achterhalen? Zoals gewoonlijk
hebben de Navo en zijn artsen geen interesse in deze buitengewone
medische gebeurtenissen. Dat in dit ziekenhuis misschien wel de
verklaring te vinden is voor de ziekte van hun eigen soldaten is
blijkbaar van nul en generlei belang", concludeert Fisk bitter.
De Navo mag dan al geen interesse betonen voor slachtoffers bij de
"vijand" (Irakezen, Bosnische Serviërs), het is onbegrijpelijk dat de
organisatie niet zou weten wat de eigen lidstaten denken over het
goedje. Zo meldde de Londense Times (13.01.01) dat de Amerikanen zeer
goed wisten hoe vies het verarmd uranium is: al tien jaar geleden (sic)
begon men de munitie met verarmd uranium weg te halen van de
Amerikaanse oorlogsbodems en te vervangen door granaten met wolfraam
dat niet radioactief is en veel minder toxisch. Verarmd uranium is
voortaan verboden op Amerikaanse schepen. De Britten zijn het voorbeeld
aan het volgen en in 2003 moet ook de Royal Navy vrij zijn van verarmd
uranium. In hetzelfde artikel wordt ook een geschiedenisboek van 1989
over de Amerikaanse zeemacht geciteerd, waarin de vervanging van de
munitie wordt toegejuicht omdat wolfraam "de veiligheids- en
milieuproblemen van verarmd uranium elimineert".
De Amerikaanse wapenproducent Raytheon Systems heeft inmiddels de
productie van met verarmd uranium gemaakte munitie voor de Amerikaanse
marine stopgezet. Dit nadat op de BBC een Pentagon-document uitlekte,
waarin werd gewezen op het verhoogde risico op kanker bij blootstelling
aan verarmd uranium.
In 1991waarschuwde het Britse atoombureau (United Kingdom Atomic
Energy Authority) de Britse regering dat obussen met verarmd uranium
die tijdens de Golfoorlog werden gebruikt een risico vormden voor de
gezondheid van de Britse troepen en op termijn "politieke problemen"
zouden veroorzaken problemen die er nu volop zijn. Amerikanen en
Britten vuurden samen vuurden in de Golf alleen al aan tankmunitie
zowat 25.000 kg VA af en "als dat allemaal werd ingeademd zou dat
500.000 mensen kunnen doden", aldus het bureau.
Al in 1993 werd in een rapport van het Pentagon gesteld dat militairen
die blootgesteld worden aan munitie met verarmd uranium een hogere kans
op kanker hebben. In 1994 zegt een rapport van de Nederlandse
krijgsmacht dat niet zozeer de straling een gevaar is, maar wel de
stofdeeltjes die vrijkomen na een explosie van munitie van verarmd
uranium en in het lichaam kunnen terechtkomen
Nog in 1994 bestempelt een rapport van Unep (United Nations
Environmental Programma) de bombardementen op Joegoslavië als de ergste
milieuramp in de Europese geschiedenis en waarschuwt het voor de ver
strekkende gevolgen van het gebruik van verarmd uranium. Dat vormt
uraniumoxides, in partikels tussen 0,5 en 5 micron groot die door de
wind verschillende honderden km kunnen worden meegevoerd.
We kunnen zo doorgaan, onder meer met alle mogelijke voorschriften die
moeten worden in acht genomen bij transport van verarmd uranium en bij
brand in opslagplaatsen met verarmd uranium.
Uiteindelijk is het de Navo zelf die in 1999 de lidstaten discreet
waarschuwt, voor de gevaren van munitie met verarmd uranium. De
Belgische minister Flahaut maakt in juli 1999 bekend dat hij een
onderzoek laat uitvoeren. Volgens De Standaard (09.01.01) gaf het
Belgisch leger al op 03.06.1999 instructies aan de militairen zich te
beschermen tegen verarmd uranium en asbest
Op het terrein in ex-Joegoslavië zelf stellen de Belgische militairen
tot in de loop van 2000 vast dat er nog altijd geen maatregelen zijn
getroffen ondanks het feit dat stralingen werden gesignaleerd. Het
Belang van Limburg publiceert op 05.04.00 een vertrouwelijke nota van
Defensie van 17.03.00, enkel bestemd voor de corpscommandanten, waarin
op het risico van straling van verarmd uranium wordt gewezen. De
minister heeft dus zijn tijd genomen en de vraag is hoelang het geduurd
heeft voor de militairen ter plekke werden ingelicht.
Hetzelfde deed zich in Duitsland voor, waar minister van Defensie
Rudolf Scharping op 14.06.00 een brief kreeg van admiraal Elmar
Schmähling, waarin hij werd verzocht maatregelen te nemen om te
verhinderen dat Duitse militairen in Kosovo in contact zouden komen met
granaten met verarmd uranium of met voertuigen die erdoor getroffen
waren. Minister Scharping deed niets, zo meldde de Times (09.01.01).
Heeft minister Flahaut al direct in 1999 maatregelen getroffen, of pas
in maart 2000? En heeft hij hierover de waarheid verteld? Ook mag de
vraag nog eens worden gesteld of België nu al dan niet munitie met
verarmd uranium heeft. Volgens het ministerie van Defensie is dit niet
het geval. Ook Nederland ontkent het. Maar zowel België als Nederland
zijn opgenomen in de lijst van landen met verarmd uranium in hun
arsenaal van Damacio Lopez, uitvoerend directeur van Depleted Uranium
Study Team (IDUST) (zie het artikel van Lopez in: Targets.
Onafhankelijk internationaal maandblad, januari 2000).
Een traditie van ontkenning
De ontkenning door de Navo dat er iets aan de hand is met verarmd
uranium is geen alleenstaand geval. Toen na de dood van een aantal
militairen bekend werd dat de batterijen van de Hawk-luchtdoelraketten
gevaarlijke straling afgaven, die tot kanker kon leiden, deed de Navo
haar best om dit tegen te spreken. De organisatie kreeg echter kort
daarna het deksel op de neus toen de fabrikant de feiten toegaf.
Sedertdien is er voor een betere bescherming tegen de straling gezorgd.
Vorig jaar hebben vier voormalige Belgische dienstplichtigen, die alle
vier aan kanker lijden, die ze toeschrijven aan contact met die
raketten, klacht ingediend bij het gerecht.
Het blijft echter de vraag of ze een oorzakelijk verband zullen kunnen
bewijzen. In België moet een militair in tegenstelling tot het
genereuzere Nederland zelf bewijzen dat er een verband bestaat tussen
zijn opdracht en zijn ziekteverschijnselen. Geen gemakkelijke taak als
men naar het buitenland wordt gestuurd en geen volledige informatie
over mogelijke gevaren krijgt. Over mijnen, sluipschutters,
trip-wire's, eten, drinken
wordt uitleg gegeven, zo zeggen Belgische
militairen die op missie in de Balkan zijn geweest. Geen woord echter
over mogelijke gevaren van gebruikte wapens en materiaal. Wat niet weet
niet deert, lijkt het devies van het leger te zijn. Als slachtoffer
moet je dus eerst proberen uitzoeken welke stoffen er zo al in je
directe omgeving zijn vrijgekomen.
Een ander grof geval van ontwijking van verantwoordelijkheid door de
Navo is de Ustica-affaire. Het gaat om een Italiaanse DC-9 met 81
mensen aan boord die in 1980 bij Ustica werd neergeschoten. Voor de
Italiaanse justitie bestaat er weinig of geen twijfel aan het feit dat
de passagiersjet door Navo-vliegtuigen werd neergehaald vermoedelijk
bij de achtervolging van een Libische Mig boven de Tyrrheense Zee. Dat
laatste doet niet ter zake, wel het feit dat de Navo en haar lidstaten
alles hebben gedaan om het onderzoek te saboteren zodanig dat de
familieleden van de slachtoffers nog altijd wachten op
schadevergoeding. Oorzaken van Golf- en Balkansyndroom
Afschuiven van morele en financiële verantwoordelijkheid sommige
militaire artsen geven dat laatste tegen slachtoffers van het
Balkan-syndroom toe lijkt de voornaamste reden waarom publiek wordt
geprobeerd de onschuld van verarmd uranium aan te tonen. Ook al is het
lang niet zeker dat dit uranium behalve in gevallen van kanker door
direct contact de oorzaak, of de enige oorzaak van het syndroom is.
Het Golf- en Balkan-syndroom is de verzamelnaam van een hele reeks
symptomen en ziekten, zoals: slapeloosheid, uitputting, hoofdpijn,
concentratieproblemen, geheugenverlies, gewrichts- en spierpijnen,
depressies, aantasting van de immuniteit, huidaandoeningen, ingewands-
en voortplantingsproblemen, tot ziekten als leukemie
Voor vele getroffenen is er dan ook niet één oorzaak, maar vermoedelijk
een combinatie van verscheidene. Als oorzaken werden al aangewezen:
rook van brandende oliebronnen, pesticiden en organosfosfaten die als
insecticiden worden gebruikt, deeltjes verarmd uranium, oplosmiddelen
en bijtende middelen (zeg maar: klein chemisch afval), de al dan niet
experimentele cocktail van vaccinaties (onder meer tegen nucleaire,
biologische en chemische wapens), onaangepaste voeding, lucht besmet
door chemische wapens (ook op de Balkan zijn er gifgassen gebruikt),
afval van vernielde munitiefabrieken enz
Dan is er nog stress en psychische problemen. Om niet te spreken van
het gevaar van reizen op zich. De jongste tijd is bv. het
"toeristenklassyndroom" in het nieuws gekomen: alleen al in
Groot-Brittannië zouden per jaar 2.000 mensen sterven nadat ze te lang
stil gezeten hebben op langeafstandsvluchten. En het gevaar van
virussen en microben is niet nieuw, zoals menig toerist met diarree wel
zal weten. In de middeleeuwen brachten handelsschepen de pest mee uit
het oosten. Tijdens de ontdekkingsreizen decimeerden de Europeanen in
Amerika, Afrika en Azië heelder bevolkingsgroepen door hen te besmetten
met het griepvirus, de pokkenbacil
In ruil kregen ze in Amerika
syfilis. Tegen tropische ziekten zoals malaria, slaapziekte, Aids,
parasieten allerhande worden reizigers nog voortdurend gewaarschuwd.
Aan oorzaken, en mogelijke combinaties van oorzaken, is er geen gebrek.
Tegen verarmd uranium als dé oorzaak pleit het zgn. rapport Tiesinga
II, zo genoemd naar de Nederlandse commissie die onder leiding van
mevrouw Tiesinga een onderzoek instelde naar de gezondheidsklachten van
Nederlandse militairen die in 1992-1993 op vredesmissie in Cambodja
waren. Van die soldaten heeft 17% klachten zoals geheugenverlies,
vergeetachtigheid, concentratieproblemen en vermoeidheid. De commissie
stelde hetzelfde vast bij controlegroepen van Nederlandse militairen
die op vredesmissie waren in Rwanda, Zaïre (nu Congo) en Burundi. In al
die landen was er geen sprake van gebruik of zelfs maar aanwezigheid
van munitie en granaten met verarmd uranium.
Als men de echte oorzaak wil vinden is er grootscheeps epidemiologisch
onderzoek nodig door onafhankelijke wetenschappers zonder banden met
legers en de Navo. Het is echter zeer de vraag of die laatsten, wegens
het eraan verbonden prijskaartje, echt onderzoek wensen. Hun houding
wijst totnogtoe op het tegengestelde.
Het dreigt te lopen zoals met de arbeiders die vanaf de jaren 1940 de
Amerikaanse kernmacht opbouwden en daarbij blootgesteld werden aan
onverantwoorde hoeveelheden straling en aan chemische stoffen.
Tientallen jaren lang hield de Amerikaanse regering vol dat er zo goed
als niets aan de hand was. Pas in januari 2000 gaf de regering-Clinton
voor het eerst toe dat arbeiders die waren blootgesteld geweest aan
straling en chemische stoffen meer kanker kregen dan andere mensen. En
in april 2000 besloot ze ten minste 400 miljoen $ te betalen aan de
zieken. Een magere troost voor de velen die inmiddels aan kanker
overleden zijn. Hopelijk zullen de veteranen van de Golfoorlog en van
de operaties op de Balkan, die nu al jaren strijd voeren voor erkenning
van hun kwalen, niet zo lang moeten wachten.
(Uitpers, februari 2001) S N E L I N D E X
Uitpers nr. 16 * Turkije foltert nog volop * Kouchner of het failliet
van de "humanitaire interventie" * Vergif is niet giftig, zegt Navo *
Nieuwe bewapeningswedloop dreigt onder Bush * Polen hebben zo hun
twijfels over EU * EVP model voor CVP ? * Een militaire toekomst voor
het Europees Ruimte-Agentschap (ESA)? * Mexico: Moeizame overgang *
Israël: geen verschil tussen duiven en havikken * Khatami erkent
onmacht * Het rookgordijn op de Balkan weggeblazen
Enen OPSpatïent heeft dit geplaatst in het gastenboek.
IK heb het genoemd Waarom?
|
Ik ben jantien, en gebruik soms ook wel de schuilnaam speelster.
