Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
19-03-2008
Morgen krijgen we Sint - Joachim op bezoek !
Terwijl vandaag Sint-Jozef bij ons te gast is, krijgen we morgen Sint-Joachim die hem komt aflossen. Op de feestdag van genoemde heilige kan het nog erg koel zijn en dat komt ons de volgende weerspreuk alleen maar getuige :
" Op Sint - Jonas, komt dikwijls vuur van pas. "
Hier hoef ik niets meer aan toe te voegen dacht ik. Voor vandaag zit mijn job er weeral op, mijn centjes zijn deze keer rap verdiend moet ik toegeven. Morgen hoop ik samen met u te moge vooruit kijken naar die lang verwachte lente !!! Ik kan u nu al verklappen dat 21 maart wel een belangrijke dag is voor de wind, het hoe en waarom vertel ik u morgen wel ! Geven we elkaar morgen afspraak op dezelfde plaats ? Tot dan ?
Vandaag is het schorselwoensdag of de woensdag vóór Pasen.Vroeger jaren schorste men op deze dag de rokken en de klokken, met andere woorden men spon niet meer tot t einde van de zomer en wie heden nog spon, maakte koorden om O.L.Heer te binden, zegde het volk. Vandaag luiden de kerkklokken nog, maar morgen zullen ze zwijgen en naar Rome vliegen.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
19 Maart 2007 was een bewolkte dag met her en der sneeuwbuien ! Om 11u57 had het kwik toen zijn hoogste punt al bereikt en dat bedroeg 7,6° - 's Morgens, om 5u11 noteerde men de minimum temperatuur van die dag en die bedroeg 0,7° ! De warmste 19de maart sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1916 met 19,6°. - De koudste 19de maart ooit kwam in 1887 voor met min 9,5° !
Aan de dag van morgen is veel gelegen want naar gelang de weersgesteldheid wordt het ganse jaar bepaald ! En hoe het weer morgen moet zijn daar laat ik natuurlijk de weerspreuken weer voor aan 't woord :
" Sint-Jozef schoon en goed, een vruchtbaar jaar verhopen doet. "
OF........
" Is het met Sint-Jozef licht en klaar, reken maar op een goed jaar. "
Voor diegene die het al zouden vergeten zijn kan ik u vertellen dat het verleden jaar op 19 maart bewolkt was en dat er her en der sweeuwbuien vielen. En hoe was 2007 ? Juist....een slecht jaar ! In het Gentse zegt men :
" Sinte-Jozef sta ons bij, of de winter en ga nie voorbij. "
En in West-Vlaanderen beweren ze........
" De grote was te drogen op Sint-Jozefsdag 't is altijd schoon weder. "
Laat dit misschien een hint zijn voor de vooruitziende huisvrouwen Hier vlak onder kan u nog een ietsje meer lezen over Sint-Jozef en de dag van morgen, ga er eens kijken. Morgen hoop ik weer samen met u vooruit te kunnen kijken naar de komst van Sint-Joachim die overmorgen bij ons langs komt. Afspraak morgen dan maar ?
Morgen wordt de feestdag van de heilige voedstervader van Christus gevierd in het kerkelijk officie, en de woensdag na de 2de zondag na Pasen, met de bijzondere titel van de Plechtigheid van de H. Jozef, patroon der kerk. Het was de orde van de H. Franciscus die de eredienst eerst verspreidde, later waren de Jezuïeten en Karmelieten de grote voortplanters, nog later ijverden de Redemptoristen er voor. De H. Jozef is patroon van België sinds 1679. Hij is tot beschermer van de H. Kerk uitgeroepen op 8 december 1870.
Te Elene, dat is in Oost-Vlaanderen, had er vroeger op deze dag een grote begankenis plaats tegen de kwade dromen, zinspelende op de dromen van Jozef : wanneer hem het wonder moederschap van Maria en het gebed van vluchten naar Egypte bekent gemaakt werden. Ook in Tielrode, eveneens in Oost-Vlaanderen, was er vroeger en vandaag nog altijd, een ommegang van de VII statiën der droefheden en vreugden van de heilige. De heer De Cock was zo vriendelijke om mij aanvullende informatie te verstrekken (waarvoor hartelijk dank), en op deze manier ben ik aan de weet gekomen dat de verschillende staties een mooie restauratiebeurt gekregen hebben. Onder deze staties (kleine kapelletjes) bevindt er zich zelfs eentje dat geschonken werd door Paus Pius X. Dhr De Cock vertelde mij verder nog dat deze ommegang gedurende het ganse jaar kan bezocht worden. Hoogtepunt van deze beeweg is uiteraard de maand maart.
Het moet niemand verwonderen dat de H. Jozef als patroon van de timmerlieden gekozen werd, zij vierden vroeger jaren hun mesdag met een grote maaltijd, zang en spel. Ter ere van de H. Jozef worden (werden ?) de zeven zondagen of woensdagen die zijn feestdag voorafgaan, gevierd.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
18 Maart 2007 was een bewolkte dag met buien en met een maximum temperatuur van 10,5° die om 14u44 waargenomen werd. Om ietsje na middernacht noteerde men toen de minimum temperatuur en die liet 2,6° opschrijven. De warmste 18de maart sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1990 met 22,1° ! - De koudste 18de maart ooit kwam in 1888 voor met min 7,1° !
Wist u dat maartse sneeuw voor onze huismoeders ideaal is ? Waarom ? Wel dat laat ik door mijn specialisten, de weerspreuken zelf, aan u vertellen :
" Met maartse sneeuw de was gedaan, drijft alle vlekken naar de maan. "
OF....zoals ze het vroeger jaren deden :
" Laat met maartse sneeuw uw linnen bleken, zo zullen er al de vlekken uit weken. "
Aan maarts sneeuwwater, en vooral die uit de Stille Week die nu bezig is, wordt nog steeds een heilzame kracht toegeschreven en het wordt (werd) o.a. veel aangewend voor het baden van zieke ogen. Is ook dienstig bij brandwonden. Dit is een gouden tip uit vroeger jaren want met de luchtgesteldheid van vandaag, heb ik daar meer dan mijn twijfels over. Morgen kijk ik vooruit naar de komst van Sint-Jozef die ons overmorgen een bezoek brengt en ik kan u nu al verklappen dat 19 maart best een mooie heldere dag is, de rest leest u morgen weer wel. Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
17 Maart 2007 was weer een bewolkte dag waar het kwik om 13u42 zijn hoogste punt bereikt had en dat bedroeg 13,2° ! 's Morgens om 5u53 schreef men 7,9° op als minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 17de maart sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1990 met 22,5° ! Van lente gesproken !!! - De koudste 17de maart ooit kwam in 1887 voor met min 6,3° !
Vandaag is Sinte-Gertrudis op bezoek, en is het Palmzondag
Vandaag is het Palmzondag en daar kan u ietsje lager wat meer over lezen. Mocht het morgen een volle maan zijn, wel dan zou de oogst lukken. En erwten die men morgen plant, wel die komen goed uit. Ik zou tegen iedereen die een tuin bezit zeggen : " maakt dat u erwten morgen gepland worden. " En wat brengt Sinte-Gertrudis morgen voor ons mee ? Als u het mij vraagt een erg mooi geschenk dat ik liever door een weerspreuk laat vertellen :
" Op Sinte-Gertruid, komt de warmte de grond uit. "
In Zuid-Limburg zegt men dan weer 't volgende :
" Sint-Maties, wörpt eine glenetige sjtein op 't iês, Sint-Gêêtruuj mit de moês, host um weer droês. "
Dat Zuid-Limburgs is ook wel een "dieventaaltje" hoor. Beide spreuken komen alleen maar getuigen dat het weder vanaf morgen verzacht en beter nieuws kunnen we ons niet indenken zeker ? De volgende weerheilge is Sint-Jozef en die is op 19 maart aan de beurt. Morgen heb ik het heel speciaal over sneeuw in de Stille of Goede Week die vandaag begonnen is. Tot morgen ?
Op deze dag herinnert de kerk de intocht van Jezus te Jeruzalem. Voor deze gelegenheid wordt er voor de Hoogmis met grote plechtigheid palm gewijd en processiegewijs rondgedragen. Men sluit de pastoor buiten zeiden ze vroeger, wanner hij aan de kerkdeur met het kruis op de deur klopt bij het gezang van Attollite portas vestras, en binnen gelaten wordt om het misoffer te beginnen.
De gewijde palm werd vroeger eerbiediglijk in de huizen bewaard tot welzijn van ziel en lichaam. De landlieden behielden de aloude gewoonte om palmen te steken op de hoeken van hun bezaaide land. De palmtak werd aan het Christusbeeld of wijwatervaatje gehecht om de zegen te bekomen over het huis en de huisgenoten. Hij diende ook om het wijwater op de zieken in de doodstrijd, en rond huizen en andere gebouwen te sproeien ten tijden van onweer. Vooral s namiddags na de vespers, ging de landman op zijn veld de takken steken, zeggende :
Ik zegen hier mijn koorn,
tegen den bliksem en den oorm
Tegen meisens en knechten,
Dat ze mijn koorn niet om en vechten,
En tegen dat duivelsch zwijnges,
Dat zoo kwaad om pikken es. Amen.
Wanner men de palm stak moest men bidden zonder stil te staan. Wanneer men een nieuw huis liet bouwen, kwam de eigenaar de eerste steen leggen. Hij dopte een takske gewijde palm in wijwater, besproeide ermee de steen die hij ging leggen en de palmtak werd vervolgens in de muur gemetseld. In de streek van Aalst en Geraardsbergen deed de koster op deze dag de ronde van zijn parochie. Hij wenste iedereen een Zalige Pasen en ontving zijn paasei (of liever eieren). De Goe-Week was immers een lastige week voor de kosters en onze goede voorouders begrepen dat die moeite wel een vergelding verdiende.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
16 Maart 2007 was een bewolkte dag of het einde van enkele zeer mooie lentedagen. De maximum temperatuur bedroeg die dag 11,8° en die werd om 13u02 waargenomen. - 's Nachts om 4u33 schreef men 1,8° op als minimum temperatuur. De warmste 16de maart sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1961 met 21,8°. - De koudste 16de maart ooit kwam in 1883 voor met min 7° !
Gisteren zagen we al dat vandaag de spinnewielen weer naar 't zolder verhuizen, wel ook de grispotten volgen hun weg ! Een spreuk vertelt ons dat als volgt :
" Half meert, de grispotten uit de heerd. "
Grispotten, in sommige streken ook wel eens grisstoven genoemd, zijn niets anders dan voetverwarmers. En reken maar dat die vroeger jaren erg in trek waren ! Mooi weer vóór 15 maart is verkeerd want :
" Zolang de kwakvors zingt vóór half meert, zwijgt hij stil na half meert. "
Hoort men rond deze dag de koekoek, dan komt er spoedig beterschap in 't weer. Getuige daar van is de volgende mooie spreuk :
" Een koekoeksroep ter helft van meert, is voor de boer een daalder weerd. "
Zet jullie oortjes open en wie weet kan je bij de boer die daalder niet gaan ontvangen ? Morgen kijk ik dan weer vooruit naar de komst van Sint-Gertrudis die overmorgen aan de beurt is. Jullie zijn alvast weer bedankt om hier te zijn, ik geef u morgen al een nieuwe afspraak, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
15 Maart 2007 was alweer een pracht van een zonnige lentedag waar het kwik om 14u21 zijn hoogste punt bereikt had en dat liet 16,1° noteren ! - 's Morgens om 5u19 schreef men min 0,6° op als minimum temperatuur van die dag. De warmste 15de maart sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1972 met 19,1° ! - De koudste 15de maart ooit kwam in 1845 voor met min 10,9° !
Morgen krijgen we het bezoek van Sint-Longinus en is het al half maart ! Morgen is het ook een belangrijke dag zegt maar voor wat de wind betreft ! Kom de wind morgen uit het westen, dan kunnen we er bijna zeker van zijn dat er een zachte lente zal volgen ! Noordenwind daarentegen duurt dan weer drie maanden. Positief nieuws is dat vanaf morgen de grootste koude voorbij is, en dat de dagen nu erg snel lengen ! En wat hebben de weerspreuken ons zoal te vertellen rond half maart ?
" Half maart, vuur en licht uit de haard. "
En ook.......
" 't Half meert, de wielen uit de heerd."
En met de wielen bedoelen men natuurlijk het spinnewiel dat weer naar het zolder verhuisd tot de volgende winter. Tot het begin van de 19e eeuw was het in de meeste gezinnen op den buiten de gewoonte dat 's avonds de spinnewielen snorden. Zelfs het mansvolk spon en dit zowat van oktober tot half maart. In menig huis waren vijf, zes of zelfs meer spinnewielen. Rond half maart werd het terug drukker door het meer buitenwerk dat zich aankondigde en de korter wordende avonden, en zodoende verhuisde de spinnewielen weer voor enkele maanden naar het zolder. Morgen sta ik nog eventjes stil bij half maart want ik heb nog een paar mooie weerspreuken in petto rond deze dag ! Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
14 Maart 2007 was andermaal weer een mooie zonnige lentedag met een maximum temperatuur van 15,5° die om16u04 waargenomen werd ! - 's Morgens, om 7u18 was dat, schreef men min 0,6° op als minimum temperatuur voor die dag ! De warmste 14de maart sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1948 met 18,9° ! - De koudste 14de maart ooit kwam in 1845 voor met min 13,6° !
Morgen krijgen we het bezoek van Sinte-Matildis en dat de hagelbuien rond deze tijd nog altijd van de partij kunnen zijn, getuigt volgende weerspreuk :
" Sinte Matielde komt uit die hoeken mee hagelstiene bakt ze koeken. "
Maar niettegenstaande dat, laat ook de warmte zich soms al voelen, en zo zegt er ons een weerspreuk :
" De eerste donder bromt, als Sinte-Matildis komt. "
De dagen worden warmer en langer en vandaar dat men vooral in het Gentse zegt :
" De keerse van Sinte-Matielde geeft meer licht dan schrebielden. "
Hiermee wil men beduiden dat de zon op Sint-Matildis meer warmte gevende, men zo hard niet meer moet stoken waardoor er van de kolen meer brandbare resten (schrebielden) overblijven. Morgen kijk ik dan weer vooruit naar de komst van Sint-Longinus die ons overmorgen komt bezoeken en dan zijn we al precies half maart ! Ik zal er morgen zeker zijn, u komt toch ook ?
't Vervolg van Sint-Gregorius - Derde en laatste deel
In Brugge trokken de kinderen, reeds drie dagen vóór de feestdag van hofstee naar hofstee, ieder met een stok in de hand en voorzien van een grote mand om eieren in te zamelen. Zij zongen volgend liedeke :
Vrouwke, vrouwke, schoone,
kijkt al in de krone,
kijkt al in de eiernest
De zwarte hennen legen best,
de witte daarom niet te min,
schiet er tot aan uw ellebogen in,
geeft er ons negen of tienen,
We zullen ze wel verdienen.
In de Kempen gingen de schoolkinderen ook aan de huizen zingen om eieren en geld in te zamelen; Daar had iedereen hun hoed of muts versierd met papieren rozen en droegen ze papieren banden om hun lijf. De jongens waren voorzien van koehoornen waarop ze bliezen. Een van hen droeg een vaantje waarop S. Gregoris was afgebeeld. De rondgehaalde eieren en het geld werd dan door de meester verdeeld. Men noemde dat Sint Gregoris zingen. Tegen de avond kwamen de oudere broeders en zusters de leerlingen afhalen, doch mengde zij zich eerst nog een tijdje onder de feestvierders en dan werd er de aloude rondedans van Paterke gij moet kiezen gedanst. Te Hamme bijvoorbeeld, duurde het feest zelfs verschillende dagen. De 11de maart was de klas vroeger uit dan gewoonlijk, dit om het lokaal te versieren, de 13de maart dan kwamen de leerlingen naar de school om zich te vermaken, en pas s avonds begon men toen maar te leren. Het S. Gregorisfeest zou het oudste schoolfeest zijn van de christen tijd, het werd reeds ten jaren 741 door Paus Gregorius III ingesteld. Via Rome zette dit feest zich over langs Frankrijk naar België en Duitsland. Persoonlijk heb ik het feest nooit gekend.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
13 Maart 2007 was de derde prachtige lentedag op rij, deze keer met een maximum temperatuur van 16,3° die om 13u01 waargenomen werd. - 's Morgens om 6u53 noteerde men toen 1,4° als minimum temperatuur van die dag ! De warmste 13de maart sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1957 met 19,9° ! Ook dat was toen de derde opeenvolgende warmste dag ! - De koudste 13de maart ooit kwam in 1845 voor met min 11,9° !
Eergisteren had ik het over de maartse buien, wel bij die buien behoren onvermijdelijk ook sneeuwvlagen. Getuige daarvan is de volgende weerspreuk :
" Nooit maart zo goed, of 't sneeuwt een volle hoed. "
Sneeuwvlagen zijn nog zo kwaad niet, maar sneeuwval voorspelt niets goeds, leest u maar :
" Sneeuw in maart, voor vrucht en druiven nadeel baart. "
OF....
" Maartse snee, doet aan de akkervruchten wee. "
Aan het gezaaid koren b.v. doet sneeuw veel wee, vooral als er vorst opkomt, dan bederft veel koren. Morgen is het dan weer uitkijken naar Sinte Mathielde die op 14 maart op bezoek komt en ik kan u nu al wel verklappen dat dit niet de eerste de beste is ! Tot morgen ?
Die bladzijde schoonschrift werd toen omringd van verluchtschilderingen door een plaatselijke huisschilder gemaakt. Na de kampstrijd had de eerste in t schrijven de ere van zon prent in te vullen. Zij werd dan ingelijst en als prijs gegeven. De burgemeester en de pastoor waren in die tijd de juryleden.Daarna werd er dan om een prijs gespeeld en de spelen bestonden uit : eislaan, zaklopen, bollen enz. Dat men die prijswinnaars dan ook huldigde hoeft niet meer gezegd dacht ik. Hier werd pappenthee gedronken, elders at men dan weer mastellen met lekker bier, of men deed een wandeling naar een herberg waar een vaatje bier ten beste werd gegeven. In sommige dorpen was het schoollokaal mooi versierd met een lover van gekleurde papierenkransen, de lessenaars waren aan de kant geschoven, en men danste en zong er de ganse dag van :
De primus zal tracteeren
kom mijn liefke, kom, kom, kom,
De primus zal tracteren
kom mijn liefke kom,
Van den jambon, bon, bon,
van den jambon.
De rijmpjes: Sint Gregorke van plezier, wij drinken Leuvensch bier, waren geen louter woorden, terwijl er een vaatje Leuvensch bier in de school was aangebracht en elk om beurt zijn dorst mocht lessen. De glaasjes echter werden berekend naar ieders vermogen. Te leuven waar de Primus der Hogeschool zo plechtig gevierd werd, hadden de kinderen ook hun primus; deze werd ook ingehaald. Bekroont en vooropgegaan door een scholier die de lauwerkrans droeg, vergezeld door al de leerlingen die lauwertakken in de hand hielden, en riepen Vivat den primus ! ging de primus eerst naar de kerk en s namiddags naar den buiten waar gedanst en gezongen werd. Morgen breng ik het derde en laatste deel !
