Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
01-10-2008
Vandaag is Sint-Bavo onze gast !
Vandaag verwelkomen we met Sint-Bavo de portier van de herfst en samen met hem begroeten we oktober of de eerste van de drie donkere maanden ! De dagen verkorten deze maand met 1u en 51 minuten ! De late appelen verhuizen van de boomgaard naar de zolder, zo was het vroeger toch, en de dieren zoals de veldmuis, de wilde konijnen enz.., zoeken naar veiliger oorden; met één woord alles wijst op de komende winter ! Hou deze tijd vooral de dieren in de "gaten" zou ik zo zeggen, hun gedrag komt ons verwittigen wanneer het kouder gaat worden :
" Komt van 't land de veldmuis, breng dan turf en hout in huis. "
En ook de kraaien zijn rond deze tijd weer erg goeie weervoorspellers :
" Houden de kraaien school, zorg voor hout en kool. "
Morgen krijgen we het bezoek van de HH. Engelen-bewaarders en zoals ik gisteren al beloofde heb ik voor deze gelegenheid een schietgebedeke voor u mee gebracht, vergeet dat morgen zeker niet te lezen !!!!! Dat gaat als volgt :
" Engel-Bewaarder sta mij bij en maak de winter rap voorbij. "
Geef toe, veel tijd kost dat u zeker niet en u zal het ondervinden, het helpt echt ! Morgen breng ik twee weerspreuken over muizen voor u mee, ook zij voorspellen ons weer iets over de nakende winter, zorg dat je dit niet mist ! ! ! Tot morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Oktober 2007 was een zwaar bewolkte dag met overvloedige regen. Men diende zelfs tot 18u20 te wachten alvorens men de maximum temperatuur kon noteren en die bedroeg 13,1°. - 's Nachts om 2u10 schreef men toen 10,6° op als zijnde de laagste temperatuur van deze dag. De warmste 1ste oktober sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1908 met 26,7°. - De koudste 1ste oktober ooit kwam in 1940 voor met amper 1,4° !
Morgen verwelkomen we oktober en...Sint-Bavo ! ! !
Voor ons is de gewezen graaf van Haspengouw, later Sint-Bavo, de portier van de herfst zegt maar ! Daar hij ook de patroon van de goede oogst is, wordt (werd ?) de mis welke op deze dag voor de vruchten der aarde gelezen wordt, de "bavomis" genoemd, waaruit " Bamis " is ontstaan. Men spreekt ook van Bamisweer, dat is het weer omstreeks 1 oktober : regenslag en wind. Met " Bamis " trok vroeger jaren de boer zijn rode slaaplijf aan en deed het weer uit met Pasen. Onze grootmoeders van weleer snoerden op deze dag een blauw baaien rok boven de rest, en zaten er dan warmpjes in. En wat als het morgen zou regenen ? Ik heb een weerspreuk meegebracht die daar alles over weet :
" Als 't regent op Bamis, dan komt een natte kerstmis. "
Vallen er reeds bladeren van de bomen, dan verwachten we een voorspoedig jaar :
" Rijzen de blâren met Bamis, een vruchtbaar jaar teweeg is. "
De beukenootjes worden geacht rond 5 oktober rijp te zijn hetgeen niet belet dat Sint-Bavo reeds de eerste laat vallen, hou ze dus al maar in gaten zou ik zeggen ! Wie een bijzondere devotie koestert voor Sint-Bavo ontsteekt op zijn feestdag een kaarsje en moet alsdan niet bang zijn van de winter want zegt ons volgend rijmpje :
Die offert een keerse voor Sint-Bavo, ontbreekt het nooit aan turf en hout aan olie en aan smout.
Morgen kijk ik vooruit naat de komst van de HH Engelen-Bewaarders en breng ik een schietgebekede voor u mee. Wees dus op post ! ! ! Tot morgen ? PS U toch nog zeggen, voor ik boze mailtjes krijg, dat Sint-Bavo in het bisdom Mechelen pas op 5 oktober gevierd wordt.
ktober komt voort van octo = acht(ste), en hij was dan ook de achtste maand in de oud-Romeinse kalender. Door de Romeinen werd deze maand aan Bacchus, de god van de overvloed, van de wijn, toegewijd. Ook door de Saksers werd ze Windummemanoth genaamd, hetgeen wijnoogstmaand betekent.
Sinds in Vlaanderen de druiventeelt niet meer zo in ere is, kreeg hij de naam van zaaimaand, omdat het zaaien van het winterkoren in deze maand de voornaamste bezigheid van de boer is. De benaming van reuzel-, rosel- of ruselmaand kwam wellicht voort door het feit dat in deze maand het slachten een aanvang nam. Daar de eikels nu uit hun bolsters springen, kreeg hij ook de naam vaneikelmaand. Een andere benaming is hersel- of aarzelmaand,omdat het jaargetijde als het ware aarzelt.Rozenkransmaandis zijn jongste naam, doordat hij aan de rozenkrans toegewijd werd. Een oud versje zegt :
Ik was de achtste maend, als Meert de eerste was,
En dus was toen mijn naem October, mij van pas :
Ik kom met Regen, en een groot gedruys van Winden,
Past op uw’ Dijk en Dak, eer ik die kom verslinden.
De dagen worden korter en korter, van 1 tot 31 oktober verkorten ze met 1u 51 min. Deze maand is ook de eerste der drie donkere maanden. Tenzij in ’ t begin van de maand het rooien van maïs en vervoeren der bieten, staat de veldarbeid praktisch stil.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 September 2007 was een tamelijk mooie dag met een maximum temperatuur van 17,7° die om 14u30 waargenomen werd. - 's Morgens om 6u20 werd die dag de minimum temperatuur genoteerd en die liet 8,9° opschrijven. De warmste 30ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1895 met 26,6°. - De koudste 30ste september ooit kwam in 1887 voor met 1,9° !
Bij ons in Vlaanderen is Sint-Michiel vooral een landbouwpatroon en meer bepaald een weerheilige. Men vestigt veel hoop op de Sint-Michielzomer, omdat de aartsengel de goede reputatie heeft zijn feestdag te omringen met enige zomerse dagen, minstens een week, die als afscheid van de zomer in het vooruitzicht van de herfst wordt beschouwd. Een weerspreuk vertelt ons dat als volgt :
" Acht dagen zonneschijn, brengt Sint-Michiel om wel te zijn. "
In werkelijkheid komt de Sint-Michielszomer niet geregeld op dezelfde dagen, evenmin als b.v. de zomer op 21 juni, 's nachts om twaalf uur klokslag, komt. De dagen verkorten snel en vroeger jaren werd op deze datum de schafttijd van vier uur bij de landarbeiders weggelaten. Zulks duurde tot 24 februari als "Sint-Mattijs hete stenen werpt op 't ijs". Zo komt het dat de landman zegt :
" Sint-Michiel steek de vierurenboterham in de zak, Sint-Mattijs brengt hem ons weer. "
's Avonds bij het eten moet er reeds licht branden en de volkszeg luidt :
" Sint-Michiel steekt het licht aan, Maria-Boodschap blaast het uit. "
Maria-Boodschap komt er op 25 maart aan. In verband met de trekvogels welke op Sint-Michiel ons land nog niet verlaten hebben, hoort al wel eens 't volgende zeggen :
" Houdt Sint-Michiel nog hier het trekkend wild, dan blijft het weer lang zeer mild."
Of......
" Trekt vóór Michiel de vogel niet, geen winter is nog in 't verschiet. "
En om te besluiten nog deze :
" Wanneer de zwaluw de dag van Michiel ziet, dan begint de winter vóór Kerstdag niet. "
Ietsje lager kan u nog wat meer lezen over Sint-Michielsdag en ik ga er uit met u nog te zeggen dat vandaag de ploeg geborgen wordt tot volgend jaar. Ik moet hier integendeel morgen weer wel terug zijn, tot dan ?
Sint-Michielsdag is een belangrijke dag in de natuur, wellicht omdat op die dag vroeger op verschillende plaatsen het gezamelijk oogst- of dankfeest plaats had. Sint-Michiel is de volksheilige van deze maand. Het is nog altijd niet uitgemaakt wanneer de godsvrucht tot Sint-Michiel in onze gewesten is ontstaan. Dat deze aartsengel een grote populariteit zou verwerven, lag voor de hand; ons volk hecht veel belang aan beschermheiligen die door uitzonderlijke daden hebben uitgeblonken. Het kon niet anders of de aanvoerder van het engelenheir, dat onder de kreet "Wie is als God", de luciferisten versloeg, moest al spoedig tot voorbeeld worden gesteld. Daarom is het zo zonderling dat Sint-Michiel meer als weerpatroon dan als beschermheilige tegen ziekten en krankheden wordt aanroepen, dan wel als schutspatroon op het voorplan is gekomen. Bij ons in Vlaanderen is Sint-Michiel vooral een landbouwpatroon en meer bepaald een weerheilige. Verdwenen is het volksgebruik om op Sint-Michielsdag een galnoot te openen en na te gaan of deze vol en gezond was. Zo ja, dan was een vruchtbaar jaar te verwachten. Was zij echter ledig en vochtig, dan voorspelde zulks koude. Zat er een spin in, een vlieg of een worm, dat betekende zulks een ongelukkig, een middelmatig of een goed jaar. Naar gelang de vlieg of de worm, werd de duur van de winter bepaald : zat er een vliegje in, dan verwachten ze een korte winter, ze vlogen erdoor; met een wormpje integendeel kwam een lange winter, want dan kropen ze er door. Dat wangeloof van vroeger jaren toch !!!!!!
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 September 2007 was een zwaar bewolkte dag met regen, het kwik geraakte die dag niet hoger dan 13,3° en dat gebeurde om 15u40. - 's Nachts om 3u10 noteerde men toen de minimum temperatuur en die bedroeg 8,1°. De warmste 29ste september sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1934 met 26,9°. - De koudste 29ste september ooit kwam in 1936 voor met precies 1° !
