30 juli 2003 Longread: De bewogen geschiedenis van de Volkswagen Kever

Deze week is het exact 70 jaar geleden dat de allereerste Volkswagen Type 1 – later bekend als de Kever – in Wolfsburg van de band rolde. Niemand die toen ook maar enig benul had dat Hitlers transportmiddel voor het volk het begin zou inluiden van het Duitse Wirtschaftswunder, en dat hij het met meer dan 21 miljoen exemplaren zelfs tot meest verkochte auto aller tijden zou schoppen. Een overzicht van een uiterst bewogen geschiedenis.
De massaproductie van de Kever kwam – om voor de hand liggende redenen – slechts moeizaam op gang. Op 11 april 1945, enkele weken voor de dood van Adolf Hitler, bezetten Amerikaanse troepen de fabriek in Wolfsburg waar destijds vooral militaire goederen werden geproduceerd. Om de toekomst van de fabriek te garanderen en de economie weer op gang te trekken, gaf de Britse majoor Ivan Hirst op 22 augustus de opdracht om een eerste lot van 20.000 voertuigen te produceren. Eind 1945 hadden de 6.000 werknemers van de fabriek, wegens een acuut tekort aan grondstoffen en een hoge graad van improvisatie, welgeteld 55 voertuigen gebouwd.
Pas na de grote munthervorming in 1948 en de invoering van de D-Mark, toen ook de rijkere burgers zich een auto konden veroorloven, kwam de productie van de legendarische Kever écht op toerental. Onder impuls van de Britten werd de fabriek in Wolfsburg gemoderniseerd, de export werd opgestart, en in oktober 1949 werd ‘Volkswagenwerk’ opnieuw in Duitse handen gegeven. Werknemers kregen voor het eerst
inspraak in het beleid (werknemersparticipatie zou later één van dé pijlers van de Duitse economie worden, nvdr), en in West-Duitsland werd een heus dealernet op poten gezet.
In de jaren die volgden, werd de Kever hét symbool voor het herstel van de Duitse economie. Ook in het buitenlang was de Beetle razend populair. Hij maakte mobiliteit betaalbaar voor het grote publiek, en was in zekere zin een katalysator van de democratie in ieder land waar hij gecommercialiseerd werd. In 1973 stak de Kever zelfs de Ford Model T voorbij als meest geproduceerde wagen aller tijden, een gebeurtenis die gevierd werd met een uiterst gelimiteerde en dus ook erg gegeerde Weltmeister-uitvoering.
Niets leek op dat moment een einde te kunnen maken aan het sprookje van de Kever, maar het gevaar kwam uit eigen huis: de introductie van de oer-Golf. De Golf verruilde de befaamde, luchtgekoelde boxermotor van de Kever voor een voorin gebouwde watergekoelde viercilindermotor, een ideetje dat eigenlijk van Audi afkomstig was. Even werd nog overwogen om de motor van de Kever in de Golf te blijven gebruiken. Er bestaat zelfs een prototype uit 1969 met deze boxermotor, maar die oplossing bleek niet de meest economische. En dat Volkswagen met de Golf opnieuw de hoofdvogel had afgeschoten, hoeven we wellicht niet meer te vertellen…
Vier jaar na de introductie van de Golf werd in 1978 de allerlaatste Kever op Duitse bodem geproduceerd.Toch duurde het nog een kwarteeuw, meer bepaald tot juli 2003, voor de 21.529.464e en allerlaatste Beetle van de band rolde in het Mexicaanse Puebla. Rijke investeerders die die Ultima Edicion willen kopen, zijn er overigens aan voor de moeite: de allerlaatste Beetle staat vandaag uitgestald in Volkswagens Zeithaus in Wolfsburg, exact op de plek waar het 70 jaar geleden allemaal begon. En wat dan met het feit dat Volkswagen na zo’n uniek verhaal toch nog een New Beetle uit zijn hoed heeft getoverd? Neen, in dit geval gaat er niets boven het origineel. Echt niet.