'Upacara' betekent 'Ceremonie'. Elk half jaar zijn er grote feestelijkheden in de tempels over heel Bali. De voorbereidingen worden volop getroffen en je ziet veel mooi geklede dames met allerhande interessants op het hoofd in het straatbeeld. Ik vermoed dat je hier geen status ontleent aan de cilinderinhoud van je auto, maar aan de hoogte van de toren met offergaven die je vrouw, op het hoofd, naar de tempel draagt.
Made kwam vragen of een man een kokosnoot uit één van onze bomen mocht halen. Het was voor Upacara.
Saar en Willy, zakenvrouwen als ze zijn, roken een business opportunity. Ze waren akkoord om een kokosnoot te geven op voorwaarde dat Bapak (Mijnheer) er nog vier extra uit de boom haalde. Bapak bleek uit het dorp vlakbij te komen. Hij zei dat ze vroeger, voor de grond geleased was, altijd hier hun kokosnoten kwamen halen voor de ceremonies. Ik voelde een onprettige gedachte in me opkomen waarin bananen een hoofdrol speelden maar schudde die snel van me af. De man zag er eerlijk en betrouwbaar uit.
Hij klom razendsnel de boom in en leverde de gevraagde 4 kelapa muda's. Komang en Made krijgen er straks elk één mee naar huis. Dit is onze versie van maaltijdcheques. We hadden die dag weer een auto gecharterd voor 8 uur om naar de bank te gaan en wat boodschappen te doen. Daarna zouden we gaan sightseeën. Joost ontmoette ons in het bankkantoor zoals afgesproken. Volgens hem kunnen buitenlanders zonder werkvergunning geen rekening openen in Indonesië dus zouden we de rekeningen op Willy's naam openen en volmacht geven aan onszelf en Joost. Op die manier kon hij de betalingen doen die nodig zijn voor de bouw tijdens onze afwezigheid. We kregen een VIP ontvangst en mochten naar een kantoortje op de eerste verdieping waar we werden ontvangen door iemand die zich voorstelde met "Happy". Voor ik kon antwoorden "Yes, you too?" zei ze zelf "...and what is your name Bapak?". Ze bleek dus Happy te heten en we legden haar uit wat de bedoeling was. Willy bleek niet te beschikken over de juiste papieren om een rekening te openen. Het goede nieuws was dat buitenlanders onder bepaalde voorwaarden wel een rekening konden openen. Hoewel we niet aan die voorwaarden voldeden bleek, na enig aandringen van onze kant, één telefoontje voldoende om de regels, voor ons specifieke geval, wat ruimer te interpreteren. En, neen, er kwam geen geld onder tafel aan te pas. Mijn gekende vriendelijke uitstraling was voldoende. Twee uur later beschikten we over een Euro en een Rupiah rekening, een pasje om geld uit de ATM te halen en instructies voor online bankieren. Na een bezoek aan de Bintang supermarkt en Bali Buddha voor lekker brood, vroegen we de chauffeur de resterende tijd te besteden aan sightseeing in de buurt van Ubud. Hij bracht ons naar het dorpje Tegenungan om een waterval te bekijken.
Zoals blijkt uit de foto van het toegangsticket moet je bereid zijn creatief met taal om te springen, wil je alles begrijpen. Je moet ook weten dat de Indonesiërs de 'v' en de 'f' vaak als 'p' uitspreken.
Voor wie hier niet vertrouwd mee is, een kleine toelichting bij de tekst op het ticket (klik de foto voor een grotere versie) :
- avaible = available
- joged = ik heb geen flauw idee
- prog = frog
- impormationt = information
- office ticket = ticket office
We kregen ook nog een herhaling van de 'bambi ogen routine'. Ditmaal kwam het schattige meisje waaiertjes aanbieden. Ik was trots op mezelf omdat ik de prijs van 15.000 naar 7.000 rupiah had getaward (tawar = afbieden). Later, toen we aan het instappen waren, werd hetzelfde waaiertje aan Willy aangeboden voor 1000 rupiah. Weg was mijn pas verworven reputatie als keihard onderhandelaar. Ik hoorde Willy achter mij in de auto iets mompelen in het Maleis en onderdrukt lachen.
De dag na Willy's aankomst in Bali zijn we begonnen met Engelse les.
Ik gebruik een 'Lonely Planet' gidsje dat eigenlijk bedoeld is voor Engelstalige reizigers in Indonesië. Het bevat eenvoudige basiszinnetjes, handig gegroepeerd per thema. We nemen elke dag een aantal bladzijden door die Willy dan moet instuderen. Hierbij een foto van Willy, druk aan de studie.
Vaak heeft ze één of andere smoes om het begin van de les uit te stellen. Ze moet dan nodig afwassen of strijken of ze wilde net douchen.
Het is zeker niet mijn bedoeling streng te zijn. Toch hoorde ik Willy gisteren iets mompelen in het Bahasa Indonesia waarin ik het woord 'militair' meende te herkennen.
Ik heb het vast verkeerd gehoord.
Nou ja, ze doet erg haar best en dat is het voornaamste.
Als ze iets niet weet roept ze Saar's hulp in, alsof ik lucht ben en dat niet kan horen.
De uitspraak kost haar het meeste moeite.
En daar moet je mee oppassen.
Ze slaagde er maar niet in het woordje 'seat' correct uit te spreken.
Het klonk steeds opnieuw als 'sheet' of soms zelfs als 'shit'.
Ze zal later maar tegen een klant zeggen "Please take a shit Madam."
Ik liet haar de Maleise woordjes 'sibuk' (druk) en 'silakan' (a.u.b.) uitspreken.
Die begin -s klonk perfect.
Zodra ze ervan overtuigd was dat ze het kon is ze blijven oefenen: "sibuk, sibuk, sibuk, SEAT.", "silakan, sibuk, silakan, SEAT."
Nu lukt het al aardig.
Andere probleemgevallen zijn :
- 'change' wat ze onveranderlijk als 'chains' uitspreekt.
Het regenseizoen was aangebroken en we werden in de vroege ochtend gewekt door een bulderende donderslag en daarna een tropische stortbui. Gezellig slapen is dat en het geeft bovendien groene rijstvelden en mooie wolkenluchten.
We zijn bestolen! Er staan flink wat kokospalmen in onze tuin. Sommigen dragen jonge kokosnoten ofte kelapa muda. Van die jonge kokosnoten wordt eerst een kapje afgeslagen met een hakmes zodat je de klappermelk kan drinken. Daarna wordt de kokosnoot verder opengemaakt en wordt het kapje omgetoverd tot een lepeltje waarmee je het jonge vruchtvlees uit de noot kan schrapen. Saar had daar wel zin in en vroeg aan Komang, de tuinman of hij in de boom wilde klimmen om er een kokosnoot uit te halen.
Hij bleek dat niet te kunnen wat hem op een meewarig lachje van Willy trakteerde. In Allang kunnen alle jongens dat namelijk. Komang dus naar de buren om de hulp in te roepen van zijn vriend die daar tuinman is. Die bleek dat wel te kunnen. Kost: 10.000 Rupiah. Voor die prijs haalde hij dan wel al de noten uit de boom. Hoewel de vraagprijs €0.77 is en zo'n boom een metertje of tien hoog, vond Willy dat schandalig duur. Bovendien kan je kelapa muda maar één dag bewaren en hadden we geen zin om elk 5 kokosnoten te eten. De deal ging dus niet door. Saar's oog viel toen op de kleine bananenplantage die achter de muur is ontstaan, op het stuk grond waar we voor onszelf gaan bouwen. Ze vroeg aan Komang of hij een tros rijpe bananen wilde gaan halen. Dat bleek onmogelijk. De rijpe trossen waren meegenomen door onbekenden, gestolen dus. Het zou gebeurd zijn voor wij in de villa aankwamen. Potverdorie! En dan maar offertjes brengen en ceremonies bijwonen. Telkens ik vanaf nu een trotse Balinese zal zien lopen met een stapel offers op haar hoofd zal ik aan onze bananen moeten denken. Potverdorie nog 's an toe zeg!
We betalen 200.000 Rupiah per maand voor de offertjes die twee maal per dag gelegd worden op verschillende plaatsen in het huis. Foto links : het altaartje in de huistempel. Onderaan van links naar rechts: de altaartjes in de hal, de keuken en de balé bij het zwembad. De offertjes zijn kleine gevlochten schaaltjes met daarin bloemen, rijst, wierookstokjes enz. Ze worden neergezet op belangrijke plaatsen; zowel in huis als buiten. De goden worden zo bedankt of om bescherming gevraagd. De kwade geesten worden op die manier geweerd.
Om die kwade geesten buiten te houden is elke eigendom ook ommuurd. Normaal maken de vrouwen die offertjes zelf. Omdat veel vrouwen ook werken, zijn er gespecialiseerde thuiswerksters die, op bestelling, de offertjes maken en ze aan huis leveren. Elke ochtend wordt er een plastic tasje bezorgd. Made is verantwoordelijk voor de offerceremonie. Ze draagt dan een gekleurde sjaal rond het middel en spreekt een gebedje uit telkens ze een pakketje ergens neerlegt. Tijdens het bidden zwaait ze, elegant met een bloemblaadje dat ze tussen wijs en middelvinger klemt. Ter afsluiting spreekt ze een gebed uit, geknield voor de huistempel, de gevouwen handen bij het voorhoofd. De godsdienst is hier alomtegenwoordig. Gisteren, op terugweg van de Carrefour (voor de Nederlandse lezers: een enorm grootwarenhuis), vroeg de taxichauffeur: "Do you have plan for the day after tomorrow?". Ik vroeg hem "...waarom overmorgen en niet morgen?", "Tomorrow I don't work" zei hij "I have ceremony." We hoorden al verhalen over mensen die maar een halve maand werken, de andere helft gaat op aan ceremonies allerhande.
Het is ook geen uitzondering dat het loon van twee maanden moet afgestaan worden als bijdrage voor een crematieceremonie. Voor westerlingen een ver-van-mijn-bed-show, hier een dagelijkse realiteit.
Vandaag is Willy, Saar's nicht, aangekomen in Bali. Als het proefverblijf haar bevalt, wordt ze onze inwonende huishoudster zodra we naar Ubud verhuizen. We haalden haar af in Denpasar Airport waarna het linea recta naar Carrefour ging. Er moest een basisvoorraad worden ingeslagen van zowat alles wat je je maar kan voorstellen.Op een bepaald moment liepen we alle drie met een gevulde kar rond. Voor Saar is dit waarschijnlijk een leuk uitstapje. Mij doe je echt geen plezier met dit soort dingen. En dan druk ik me zacht uit. Kortom een dag zonder veel geschiedenis. Bij aankomst wilde ik me vrijgevig tonen door, bovenop de afgesproken 350.000 Rupiah voor 10 uur, een supplement te betalen van 30.000 omdat we wat later dan 19:00 thuis aankwamen en nog eens 10.000 omdat de chauffeur een aantal keer parkeergeld had moeten betalen. De beste man was echter helemaal niet blij met mijn voorstel en eiste 55 dollar. Ik hield voet bij stuk waarop hij nodig iemand moest bellen. Dat gaf me de tijd om de brochure op te snorren aan de hand waarvan Saar had geboekt. Toen hij die brochure onder ogen kreeg was de zaak snel duidelijk. Het bleek de versie in Bahasa Indonesia voor Balinezen te zijn die Saar op de luchthaven had meegenomen. Voor toeristen bestaat er een Engelstalige versie met andere prijzen. $55 is namelijk 506.000 Rupiah. Hij was zonder morren akkoord met de afgesproken prijs. Foto: Pura Gunung Sari, de tempel naast ons huis.
Masceti tempel in Jalan Pura Gunung Sari, onze buren dus
Na een ochtend van buikkrampen was Saar rond de middag in staat te douchen en waren we even later klaar om te vertrekken naar Villa Sabandari. Omstreeks 14:00 arriveerden we bij Jalan Gura Gunung Sari 4.
We hadden nog geen middageten gehad dus stuurde Saar onze pembantu Made (spreek uit Madé, of wat dacht je?) erop uit om pisang goreng (gebakken banaan) te gaan kopen.
Ze mocht ook gelijk boodschappen doen voor het avondeten en het ontbijt.
De menukeuze werd aan haar overgelaten.
Saar boekte intussen een auto met chauffeur ; Willy komt aan in Denpasar om 10:15 en daarna wil Saar gaan shoppen. We hebben de auto voor 10 uur ter beschikking, van 9:00-19:00 en betalen, inclusief benzine 350.000 Rupiah of €27. Moeilijk voor te stellen inderdaad.
We hebben twee tempels als buren.
De tempel waarop we uitkijken, aan de overkant van de sawah, ligt er niet al te verzorgd bij.
Te oordelen naar de aanwezige offertjes is hij echter nog wel in gebruik.
Ik zag er de clash van de culturen in beeld: twee drakenkoppen, elk in zijn eigen colaflesje: bizar.
De tempel was verlaten maar echt wel wat spooky.
Made heeft als dinnersurprise gekozen voor ... Nasi Goreng en lekker zoete watermeloen als dessert.
Intussen is al het personeel naar huis. Enkel de security man blijft tot morgen 8:00 op post.
We hebben zowat alle lampen in huis en tuin aan en er klinkt een zacht, loungie muziekje doorspekt met de geluiden van de tropen: de gekko's, de cicaden, de krekels en andere, mysterieuze klanken en kreten.
Dit wordt onze eerste nacht in het nieuwe huis.
De security guard, Duvel en de goden uit twee tempels waken over ons.
We logeren in ons laatste hotel, 'Villa Sanggingan', in Ubud. Daarna kunnen we eindelijk naar 'Villa Sabandari' en is het afgelopen met betaalde logies. Het einde van de Ramadan legt het openbaar leven hier gedurende een week lam. Er wordt daarom veel gereisd en de hotels die we contacteerden waren volgeboekt. Joost van Grieken, onze architect, kende 'Villa Sanggingan' en reserveerde er voor ons een eenvoudige kamer met 'Valley view' en zicht op Mount Agung, een voor de Balinezen heilige vulkaan. 350.000 Rupiah, breakfast en taxes inbegrepen. Dat is omgerekend €27 per nacht voor een twee persoonskamer met AC. Een goeie deal dus.
De Nederlandse schilder Arie Smit logeert hier al 15 jaar. Het is dan ook vlak bij het Neka Museum waar een speciaal paviljoen aan hem is gewijd. Ons hotel is van dezelfde eigenaar als het museum. Iets verderop ligt 'Mozaïc' één van de beste restaurants van Indonesië. Een diner met aangepaste wijnen kost er ongeveer een miljoen Rupiah (€77), 'Hof van Cleve'-prijzen voor Indonesïe! Joost stuurde zijn auto met chauffeur om ons naar zijn huis in Sayan te brengen, een paar kilometer van het hotel. Hij huurt er al 10 jaar een Balinees huis waaraan hij natuurlijk de nodige veranderingen heeft aangebracht. Het huis heeft een adembenemend zicht op de vallei en de rivier en is volgestouwd met antiek en Indonesishe kunst.
uitzicht vanaf terras Joost
huis van Joost in Sayan
We werden vergast op een lekkere lunch en Joost en ik kraakten er een flesje Australische Chardonnay bij. Nadien volgde een bespreking van de herwerkte plannen. Joost heeft duidelijk niet stilgezeten tijdens onze reis naar Ambon.
Hij toonde ons 2 ontwerpen: het eerste ontwerp was er één met 2 aparte 'torentjes' waarin op het gelijkvloers en op de eerste verdieping een slaapkamer met badkamer zou worden ondergebracht en tevens een terras/balkon, en waar de trap zich in het huisje zou bevinden. Het achterste 'torentje' met zicht op de sawah zou toegankelijk worden vanaf 'Villa Sabandari'; het voorste 'torentje' vanaf ons perceel.
Het tweede ontwerp was een compacter geheel met aan beide zijden 2 slaapkamers op elke verdieping, en daartussen de badkamers met een plat dak. Boven de slaapkamers komt een Balinees puntdak wat het geheel luchtiger zal maken. Bij dit ontwerp ga je naar de verdieping via een buitentrap.
Om ruimte te besparen kiezen we voor de tweede optie met verdieping op het terrein van Villa Sabandari. De kamers op de verdieping zijn voor de betalende gasten. Onze eigen logés slapen op het gelijkvloers, met toegang via onze privétuin. Ons huis wordt volledig gelijkvloers (met het oog op 'later'). Zit- en eetkamer worden ondergebracht in één ruimte. Het zwembad wordt kleiner om ruimte voor een grotere tuin te winnen. Op verzoek van Saar maken we het zwembad overal 130cm diep. Er komt ook een pierebadje voor eventuele kleinkinderen of kleine familieleden en kleine vriendjes. Willy, Saar's achternicht uit Allang, zal voor ons komen werken als persoonlijke huishoudster. We vroegen haar of ze een douche wilde in haar woongedeelte. "Toch liever een mandibak", zei ze "dat zal me herinneren aan thuis". Ze ging wel akkoord met een modern toilet in plaats van de franse uitvoering.
Rudy vertelde ons dat onze pembantu en de tuinman al elke dag zijn komen werken sinds het sollicitatiegesprek en dat ze een goede indruk geven. Hoe we ons vervoersprobleem zullen aanpakken is nog niet duidelijk. Vooralsnog zien we het niet zitten om hier zelf te rijden. Auto's, vrachtwagens, bussen en bromfietsen krioelen door elkaar zonder respect voor verkeersregels. Inhalen kan zowel langs links als rechts. De grootste auto heeft, in de praktijk, voorrang. We hoorden ook dat als een buitenlander bij een ongeval betrokken is, hij altijd in fout schijnt te zijn. Waarschijnlijk is een auto kopen en een chauffeur in dienst nemen de goedkoopste en meest practische oplossing.
Willy was om 6 uur stiekem vertrokken naar Ambon. Haar broer Bert, die ook in Latuhulat had overnacht, deed vaag over het waarom van haar vertrek. Saar vermoedde dat ze was gaan koken en zou terugkomen met een lunch. Dat was inderdaad zo.
Na het afrekenen vertrokken we naar de luchthaven met de auto van Bu Jonkie, een Toyota Avanza. Njong Pai belde op tijdens de rit om te laten weten dat hij er niet zou zijn om ons uit te zwaaien omdat het regende in Allang.
In Ambon Pattimura Airport hadden we nog tijd voor een snelle lunch (nasi goreng, spiegelei, komkommer en kroepoek). Willy leende ongegeneerd alle bestek en borden bij de coffeeshop waar we ons hadden geïnstalleerd. Om de kerk toch enigszins in het midden te houden bestelden we dan maar 4-maal thee.
Bij het afscheid zei Willy "Oom, don't be angry". De Engelse vertaling van "Jangan mara", wat ze hier altijd zeggen als je op reis vertrekt. Waarom ze dat zeggen weet ik niet; bij een volgende gelegenheid zal ik dat eens checken.
In de vertrekhal was de omroeper haast niet te horen en we moesten zelf informeren bij medereizigers of we wel goed zaten. Met een vertraging van meer dan een half uur vertrok het Lion Air vliegtuig uit Ambon naar Ujung Pandang waar we dan ook met vertraging toekwamen. De koffer moest afgehaald worden en we dienden opnieuw in the checken bij Garuda voor de vlucht naar Denpasar.
We kwamen aan de counter van Garuda om 17:12 terwijl de vlucht gepland stond voor 17:30 Het meisje achter de balie bekeek onze tickets en zei, wat twijfelend, dat de Gate gesloten was. Ik legde uit dat we met vertraging uit Ambon waren gekomen met een Lion Air toestel en dat we beslist nog meekonden als ze een beetje op wilde schieten.
Een ander kreng kwam zich met de zaak bemoeien. Ik voelde onmiddellijk dat ze bezig waren tijd te rekken om de zaak op die manier naar de bliksem te helpen. Geen enkel argument hielp en we werden doorverwezen naar het bureau van Garuda. Na de hele zaak nog een keer te hebben uitgelegd liet de verantwoordelijke weten dat dit niet de zaak van Garuda was, maar van Lion Air.
Wij, stilaan op kookpunt, naar het bureau van Lion Air.
Daar kregen we allerhande, halfzachte argumenten te horen:
- het reisbureau was verantwoordelijk want ze hadden maar een uur voorzien tussen de twee vluchten
- wij hadden zelf het cabinepersoneel moeten verwittigen zodat die tijdens de vlucht Garuda had kunnen bellen
- één van ons twee had alvast moeten inchecken zonder de bagage
- er worden geen passagiers omgeroepen ingeval de bagage niet is ingecheckt
- er is geen link tussen de computers van Lion Air en Garuda
Na veel aandringen kregen we iemand van de staff te spreken die met de directie de zaak ging bekijken. Resultaat: nul komma nul. Geen enkele compensatie. Bij Garuda boekten ze ons op de vlucht naar Denpasar van de volgende dag om 16:45. Dit echter niet zonder een toeslag aan te rekenen van 420.000 Rupiah omdat er alleen nog plaats was in een hogere klasse. Ze boekten wel voor ons een hotelkamer en zorgden dat we werden afgehaald op de luchthaven.
Moe en nog boos kwamen aan in het Transithotel, ongeveer 10 minuten van de luchthaven. Kost van een VIP-room: 160.000 Rupiah, inclusief ontbijt en airporttransfer. €12,30 dat viel dus mee! De VIP room viel iets minder mee... Het rook er muf, de lakens en de kussenslopen waren vies, er was geen raam, de WC spoelde niet door, geen toiletpapier en geen warm water.
Ik troostte mezelf met de gedachte aan een frisse pint, wat eten en vroeg slapen. Saar bestelde miesoep en water. Ik nog maar eens nasi goreng en een Bintang besar (grote fles lokaal bier). Er werd een mannetje op uit gestuurd om het bier te gaan kopen want dat hadden ze niet in het hotel. Die kwam na een kwartier terug met de melding dat er geen bier te koop was door de Ramadan en dat het hier een moslimland was. Mijn stemming, die al niet bijster goed was, zakte nog een aantal punten. Ik zei "Ik ben hier wel de gast hoor en ik ben geen moslim. Ontvangen jullie op deze manier jullie gasten?" De beste man putte zich uit in verontschuldigingen, gaf het geld terug en verdween. Appelsap dan maar. Potverdorie nog eens aan toe zeg!
Nu ja, slapen zou wel soelaas brengen. In de andere kamers werd TV gekeken met de deur open zodat je gratis kon meegenieten van de gillende stemmetjes van de stripfiguren en de gevarieerde vibraties van uit allerlei lichaamsopeningen ontsnappende gassen. Saar bleef zo lang mogelijk in de lobby, of wat daarvoor moest doorgaan, om te kunnen roken en omdat ze de geur in de kamer niet kon uitstaan.
Om een uur of 6 werd ik wakker door een vrouw die, het leek wel vlak naast mijn oor, riep "Joop! Joop! bangung! harus pulang" (Joop, Joop, opstaan, we moeten naar huis). Ik draaide me boos om en probeerde opnieuw te slapen. Je kon immers ontbijten tot 9 uur. Even later: luid geklop op de deur. Na wat geschreeuw van onze kant hield het op maar ging door op de andere deuren in de gang. We waren serieus in de aap gelogeerd in dat f**king Transit Hotel!
Omdat ik toch niet meer kon slapen besloot ik dan maar op te staan en te 'douchen". Dat wil zeggen, koud water in een plastic emmer laten lopen en met een schepje over je heen gooien. In was daar net mee bezig toen er weer op de deur werd geklopt. Ik dacht "En nu is het ù$§ genoeg geweest!!" en trok de deur open, resten tandpasta rond mijn mond en op de borst en gekleed zoals men meestal is bij het douchen. Eén van de hotelbedienden stond voor de deur met een dienblad waarop: twee koppen thee en 4 broodjes, verpakt in plastic: ons ontbijt. Toen de man mij zag, begon het dienblad synchroon met mij te beven. Het zal wel niet van woede geweest zijn. Saar riep kwaad in het Maleis "we eten straks beneden!". Naar de grond kijkend droop de arme man af. Het waren vriendelijke mensen die hun best deden jammer genoeg "Wrong place and time".
We ontvluchtten het hotel rond negen uur en reden naar de luchthaven waar we om 9:15 toekwamen. Een telefoontje naar het reisbureau in Denpasar leerde dat we niets konden claimen en geen klacht konden indienen. Dit is Indonesia. Onze vlucht is om 16:45, nog maar zeven uurtjes wachten.
"We make people fly"!!!??? "We make people cry" zou toepasselijker zijn in hun geval.
Het beklimmen van de trap naar het huis van Njong Pai was moeilijk. Vooral voor de ademhaling dan. En voor de zweetklieren. Al bij al viel het voor de benen en de rug nog mee.
Het afdalen was andere koek en dat had ik niet verwacht.
Voor we het huis van Bu Minggus bereikten, voelde ik een raar gevoel in mijn linkerbeen. Of er geen kracht meer inzat. De korte pauze tijdens het bezoekje aan de weduwe van Bu Minggus loste het probleem niet op. Het werd alleen maar erger en ik moest me met m'n linkerhand vasthouden aan het muurtje, aan de zijkant van de trap. In m'n rechterhand een wandelstok.
Ver voor mij zag ik Saar, Willy en nog een aantal mensen. Niemand keek om.
Njong Pai bleef in mijn buurt en werd ongerust. Ik ook.
Eindelijk beneden liet ik aan Saar weten dat ik een verlamd gevoel had in mijn linkerbeen.
Er was een auto besteld die ons terug zou brengen naar Latuhalat. We stopten eerst bij het graf van Bu Minggus en daarna bij dat van Oma Tua.
De graven liggen vlak naast de weg. Oma Tua's graf ziet er onverzorgd uit. Een opschietende bananenboom heeft zich door het dakje van gevlochten gras geboord dat boven het graf is gemaakt.
Het uit- en in de auto stappen kostte me veel moeite.
We namen afscheid van Njong Pai en reden door naar Ambon om daar wat te eten. De chauffeur raadde restaurant 'Barcelona' aan. Hij stopte aan de overkant van de straat.
Ik werd ondersteund om de straat over te steken. Door wie weet ik niet. Ik was teveel met mezelf bezig en met een krampachtige poging om met dat half verlamde linkerbeen het restaurant te halen.
Bij het opstappen van de stoep lag ik plots op de grond.
Mijn rechterbeen had het ook begeven en de helpers konden me niet tegenhouden.
Er werd gegild en gesleurd om me weer overeind te krijgen. Dat lukte op één of andere manier en ik werd naar een stoel gesleept/gedragen, half strompelend.
Het was of iemand een schakelaar had overgehaald. Het ene moment stond ik nog, zei het niet erg stevig, en een tel later lag ik tegen de vlakte.
Het duurde even voor ik me realiseerde dat dit mogelijk de eerste stap geweest was in het aangekondigde verlammingsproces.
Een specialist van het Universitair Ziekenhuis in Gent heeft me in juni 2006 al laten weten dat de problemen met mijn ruggenwervels vroeg of laat kunnen/zullen leiden tot verlamming door het afknellen van het ruggenmerg tussen de lumbaalwervels L2 en L3.
"Zou dit het begin van het einde zijn?" vroeg ik aan Saar.
Ik hoopte op een relativerende opmerking maar ze keek me bedrukt aan en zei dat ze dit beangstigend vond.
We bestelden enkel te drinken en reden daarna door naar Latuhalat.
Het was donker in de auto. Niemand heeft die paar tranen gezien.
Bij het uitstappen zakte ik weer in elkaar, ditmaal nog in de auto.
Het duurde maar even. Met behulp van een aantal sterke armen werd ik naar de kamer gebracht en op bed gelegd.
De anderen gingen eten in een hotel in Amahusu. Ik bleef achter met mijn gedachten.
Misschien was ik alleen maar onvoorbereid en zonder conditie aan de afdaling begonnen en was het louter een spierprobleem? Vermoeidheid?
Met die gedachte raakte ik in slaap.
De volgende ochtend ging het lopen redelijk.
Een paar dagen later leek het of deze episode nooit had plaatsgehad.
Ik houd het op vermoeidheid; daar valt mee te leven.
We starten een klein hotelletje in Ubud, Bali, Indonesië. Hoe we daartoe kwamen en hoe het zich ontwikkelde wordt in deze blog beschreven. Daarnaast ook wat anekdotes en verhaaltjes over de alledaagse belevenissen ter plekke. Het meeste recente bericht staat steeds boveneen. Wilt u alles in chronologische volgorde lezen, dan begint u best bij het oudste bericht. Veel leesplezier!
Allang is het geboortedorp van de ouders van Saar en er wonen nog flink wat dichte en minder dichte verwanten.
Je wordt al snel 'oom' genoemd door wildvreemde mensen. Daarom is het allemaal soms wat verwarrend.
Willy Sipahelut, een achternicht van Saar, kwam ons afhalen in Latuhalat zodat we niet zelf moesten zoeken welke bemo (een klein busje) we best namen. Het werd een groene bemo met nummer 18 tot Ambon Terminal en dan een wat groter, erg lawaaierig busje tot in Allang. Kost van dit transport: verwaarloosbaar, terwijl het toch circa honderd kilometer is. Het is echter het vervoer van de lokale bevolking en die kunnen zich geen duur transport veroorloven.
Je moet er dan wel de 'couleur local' bijnemen.
Harde banken, propvol mensen, veel motorlawaai en uitlaatgassen, afgeleefde vering, traditionele airco (= alleraampjes open), onderweg stoppen om vis te kopen, claxoneren voor alles wat op de weg loopt, afremmen voor spelende kinderen, honden, hanen, runderen enz., diepe putten in de weg, in eerste versnelling een berg op ratelen tegen 15km/uur, medepassagiers die gewoon buiten de auto aan het bagagerek hangen, of het de gewoonste zaak van de wereld is, en zo verder.
In Allang aangekomen wachtte een andere beproeving: de berg op klimmen tot het huis van Njong Pai, Saar's neef en de vader van Willy.
Het eerste gedeelte bestaat uit een brede trap met hoge treden. Die trap wordt smaller en smaller en de laatste honderd meter is er geen trap meer, maar stap je van steen tot steen naar boven.
Gelukkig had ik uit het hotel een paraplu
meegenomen als steun bij het klimmen.
Saar besloot beneden aan de trap nog een sigaretje te roken zodat ik de kans kreeg een voorsprong op te bouwen. Het zou een schande geweest zijn na de twee vrouwen boven aan te komen.
Na een dertigtal treden liep het zweet me al van de rug en zuchtte en pufte ik als een oververhitte stoomlocomotief. Iedereen groet je dan ook nog eens vriendelijk en bekijkt je aandachtig. Je bent tenslotte wit en die kleur zie je niet zo vaak in Allang.
Na ongeveer een derde van de klim knoopten twee mannen een gesprek aan, wat me de gelegenheid gaf om, zonder al teveel gezichtsverlies, een pauze in te lassen.
Nauwelijks was ik terug vertrokken, nu op smalle trapjes tussen de huizen, of een vrouw riep, ergens achter mij "Bapak mau ke mana?" wat zoveel betekent als "Waar wil meneer naartoe?" Ze hing half uit het raam, gekleed in een nachtjapon. Of daar leek het toch op. Mijn beperkte kennis van het Maleis was gelukkig groot genoeg om haar te begrijpen en ik antwoordde dat ik naar Saar's neef op weg was. Ze riep iets wat ik niet begreep en kwam wat later achter me aan gehold. Het bleek een vrouw van in de zeventig, graatmager, in een soort nachtkleed en met nog bijzonder weinig tanden in de mond. Ze begon me uitgebreid van alles te vertellen waarvan ik het meeste niet verstond. Behalve dan "pelan, pelan!" wat "traag, traag" betekent. Hoewel ze waarschijnlijk zo traag klom als ze kon, liep ze zo van me weg.
Na een aantal keer op me te hebben gewacht hield ze het voor bekeken en snelde me vooruit. Later bleek dat ze naar het huis van Njong Pai was gelopen om mijn komst aan te kondigen.
Ze had daar drieduizend (sic) keer moeten roepen voor er iemand kwam.
Bijna boven kwamen de tante en Njong Pai me tegemoet. Ik was op dat moment meer dood dan levend, volledig doorweekt en vermoeider dan ik de laatste jaren ben geweest. Bij nader inzien was dat niet zo verwonderlijk gezien ik door mijn rugproblemen de laatste tijd vooral zittend heb doorgebracht, met als gevolg een conditie beneden alle peil en een kilootje of vijftien overgewicht.
Ik was net terug op adem gekomen toen Saar en Willy het laatste klimmetje aanvatten. Kon ik toch mooi, met een rustige ademhaling vragen: "Waar bleven jullie nou eigenlijk?"
We moesten onze natte kleren uittrekken, mandiën (met behulp van een kommetje warm water uit een teiltje over je heen gieten tot je weer lekker schoon bent), en dan een sarong aantrekken.
Het was intussen al vrij laat op de middag en we zagen het echt niet zitten om nog terug te reizen naar Latuhalat. Er werd een tandenborstel gekocht, wat extra rijst gekookt en we bleven gewoon slapen in het huisje 'on top of the world'.
Opstaan om zes uur, uitchecken uit Puri Santrian, taxi om zeven uur en rond kwart voor acht waren we in de luchthaven van Denpasar.
We vlogen eerst met Garuda, de nationale luchtvaartmaatschappij, naar Ujung Pandang, dat nu officieel Makassar heet. Niemand schijnt echter die naam te gebruiken. Een Boeing 737, netjes, een klein ontbijtje en een rustige vlucht. Omdat we van airline veranderden voor de aansluitende vlucht naar Ambon, moesten we de bagage opnieuw inchecken in Ujung Pandang.
De maatschappij heette 'Lion Air'.
"Vast een zusterfirma van 'Ryan Air' met een Chinese eigenaar" grapte ik tegen Saar.
Had ik beter niet gedaan.
De passagiers voor andere vluchten werden keurig geïnformeerd dat "... passengers for flight GA752 with destination Manado are requested to board at Gate number 15" of iets dergelijks. Bij Gate 14, onze Gate, begon een man in uniform rond boarding-time gewoon keihard te roepen "AMBON!!!, AMBON!!" en iedereen stoof naar de deur.
We voelden aan dat het bij 'Lion Air' iets anders zou toegaan dan bij Garuda. Het opschrift op de de stoelen scheen mijn eerder vermoeden in verband met de eigenaar van de luchtvaartmaatschappij te bevestigen. Onwillekeurig kwam ook een opgestoken middelvinger in gedachten.
Toen Saar dan ook nog voor haar drankje moest betalen, wisten we zeker dat we op een low-budget carrier zaten.
Ze weigerde halsstarrig naar het toilet te gaan omdat er "wel een WC-madame zou zitten!", zei ze.
De stoelen en de veiligheidsgordels hadden ook betere tijden gekend. In de Indonesische versie van "Life vest under your seat" was een lijntje toegevoegd dat een boete vaststelde van 10 miljoen Rupiah voor het ontvreemden van de zwemvest. Wie steelt er in godsnaam een zwemvest?
In plaats van een k*tszakje vond ik dan ook nog een foldertje met schietgebeden voor een veilige landing in Islam-, Protestantse-, Katholieke-, Hindoe-, en Boedhistische versie.
Ondanks al deze slechte voortekenen landden we zonder problemen op 'Pattimura', de luchthaven van Ambon.
Onze koffer was zelfs mee en we werden aangesproken door een man die vroeg of we Saartje en Dirk waren. Het bleek de chauffeur die geregeld was door het 'Maluku Divers Resort', een hotelletje in Latuhalat waar we een kamer hadden gereserveerd. Hij bood aan met onze paspoorten naar de politie te gaan maar kwam na een paar minuten terug met de melding dat de politie naar huis was. Geen controle dus. Wij waren illegalen in de Propinsi Maluku Selatan.
In geen tijd zaten we in zijn airconditioned auto en reden richting Latuhalat, een ritje van 65 kilometer rond de baai van Ambon, dat een uur zou duren. Ambon leek ons erg veranderd sinds ons vorige bezoek in 1996. Veel meer bromfietsen en becaks en nog hectischer verkeer. Veel uitgebrande en verlaten huizen of kerken en moskeeën die werden 'gerenoveerd' zoals onze chauffeur het noemde. Het leek er eerder op dat ze van de grond af terug waren opgebouwd. Allemaal herinneringen aan de bloedige onlusten van een aantal jaar geleden.
De taxi heeft ons $25 gekost, wat wij duur vonden. Een bemo, een klein busje dat de lokale bevolking gebruikt, zou ons van Latuhalat naar Ambon ongeveer $0.75 kosten. Je hebt dan wel geen airco en zit opeengepakt tussen medepassagiers, bagage en dieren met keiharde muziek op de achtergrond. Maar who cares. We zijn tenslotte met (werk)vakantie. Morgen wordt het dus bemo tot Ambon en daarna een busje naar Allang.
Acht uur wachten op Changi Airport, de luchthaven van Singapore voor we onze aansluitende vlucht hadden naar Frankfurt. En zoveel winkeltjes in die verdomde luchthaven. De natte droom van elke shopper. Niet van mij dus. Daar verspil ik mijn natte dromen niet aan.
"Ik wacht wel bij de gate" zei ik tegen Saar, "ga jij maar lekker winkeltjes kijken."
We hadden nog even gecheckt hoe dat nu precies zat met de wisselkoers van de Singapore dollar. Nou, dat bleek makkelijk: ongeveer 2 Singapore $ voor 1 €. Hoe simpel kan het zijn.We hadden geen Singapore dollars gewisseld, er was tenslotte nog altijd onze plastic friend Master C.
Ik dus lekker even pitten aan gate 3B.
Half in slaap hoorde ik nog net dat de gate werd gewijzigd naar A17. Met mijn slaperige kop naar A17 gesjokt om daar mijn dutje verder te zetten. Twee stoelen links van mij kwam er een Koreaan zitten. Kan ook een Chinees geweest zijn. Hij haalde een bundel aan elkaar geniette A4-tjes uit zijn tas en begon, half luidop, de Engelse tekst te lezen. Af en toe herhaalde hij een woord of een passage.
In het begin irriteerde mij dit maar na een tijdje had het eerder een slaapbevorderend effect.
Met "... to improve the accessibility..." had hij veel moeite en dat bleef hij maar herhalen.
Het bleef klinken als "... aksjessibility..." En maar herhalen, en maar herhalen: "aksjessibility, aksjessibility,..." Ik werd er gek van. "Verander dan toch je zin eikel!", dacht ik. Zeg dan "... facilitate the entrance..." of zo. Het begon opnieuw! "... fachilitate..." zei hij nu. "... fachilitate, fachilitate,..." De omroeper moet iets gezegd hebben over de transitpassagiers want de Koreaan begon plots, met een steeds hoger stemmetje en steeds sneller te zeggen, bijna te roepen: "... to fachilitate the transit...". Net toen hij richting toilet rende, zijn losgeraakte A4-tjes overal achterlatend, werd ik gewekt door Saar.
Of ik hier allang zat en dat ze een vroeg verjaardagscadeau voor zichzelf had gekocht (lachje).
Nog half in slaap, maar me toch al vaag bewust van enige stront aan de knikker, vroeg ik haar " O ja? Wat dan?"
"Een tas" zei ze,
"Wel duur hoor, 1375 Singapore$". Ik was ogenblikkelijk klaarwakker. "1375 S$!!?? Dat is bijna €700!!" , dacht ik, hopende dat ik een rekenfout maakte met m'n slaperige kop. "Nee hoor, wel degelijk €700!!", meldde de klaarwakkere computer.
"En...? wat vind je ervan? Mooi, hè?", zei ze dan ook nog, blij.
"Ja mooi," mompelde ik.
Het was voor haar verjaardag en ze kocht haast nooit iets voor zichzelf. Het zou toch niet leuk zijn haar plezier te vergallen.
"... ik heb er nog een beschermtasje bijgekregen", zei ze.
Ik dacht: "... een tasje erbij, nou dat mag ook wel voor dat geld!" maar hield wijselijk mijn mond.
Ze straalde zo met haar tas.
Stomme tas.
Eenmaal thuis toonde ze trots haar aankoop aan onze zoon Stephan.
'Ja", antwoordde Saar, " bijna €70 maar het is een vroeg verjaardagscadeau voor mezelf (lachje). Ik, wilde er eigenlijk nog een kleiner tasje bijkopen maar ja, dat kan later ook nog wel."
"€70", gromde ik. "€700 zal je bedoelen!". Ik keek haar aan en zag haar meewarige blik veranderen in een blik van ongeloof en dan van vertwijfeling.
"Bedoel je dat ik een tas van €700 heb gekocht!!!! Oh nee, dat kan toch niet waar zijn!!!!!".
Ik genoot. Van elke seconde. Die €700 zullen het waard zijn, elke verdomde eurocent.
Tot op hoge leeftijd zal ik dit voorval kunnen gebruiken.
Het huis is nog niet verbouwd en we hebben al personeel! Een pembantu die Made heet en een tuinman, Komang. Beiden Balinees en 21 jaar oud. Zij werkt nu in een lokaal restaurantje en onze tuinman in spe in een supermarkt. Ze gaven allebei een goede indruk en op deze manier wordt het huis tijdens onze afwezigheid onderhouden.
Na het sollicitatiegesprek volgde een vergadering met Joost met vooral aandacht voor de spa die we een klassiek Balinees uitzicht willen geven. Dat betekent dus een alang-alang (gras) dak, een typisch gebeeldhouwde Balinese deur, natuursteen in de veranda en bankyrai parket in de behandelruimtes. Er komen doorkijkjes naar, wat Joost 'waterfeatures' noemt. Verder een buitendouche en een rotsbad in open lucht en veel tropische planten. De behandeltafels en het andere meubilair zullen we op maat laten maken, aangepast aan onze wensen. Joost ging verder nieuwe schetsen maken voor de tweede slaapkamerunit en ons huis.
Rudy stuurde zijn mensen erop uit om wat eetbaars te halen in de warung (lokaal restaurant) iets verder terug in Jalan Gunung Sari (onze straat). In afwachting brachten we een bezoek aan zijn bouwproject op het aangrenzende perceel. Het uitzicht over de rijstvelden is, zeker vanop de verdieping, spectaculair. De lunch kostte omgerekend 6 euro. Het was Nasi Campur, zeg maar een mini rijsttafel, voor drie personen. Als je leeft zoals de lokale bevolking hoeft alles hier echt niet duur te zijn.
Saar vroeg wat er tijdens Rudy's vakantie zou gebeuren met Duvel, de hond. Daar was nog geen oplossing voor en Saar, of all people, stelde voor dat Duvel wel bij ons mocht blijven wonen tijdens de vakantie van zijn baasje. Naast personeel hebben we dus ook al een huisdier.
Na de lunch ging het weer richting Sanur. De auto die we voor de heen- en terugreis hadden geboekt stond ons voor de deur op te wachten. De chauffeur bleek lekker geslapen te hebben tijdens onze afwezigheid. Na een paar honderd meter, bij de rivier, zagen we een aantal mannen in de weer met drie speenvarkentjes die ze kennelijk net hadden geslacht.
Babi Guling, speenvarkentje aan het spit is één van de specialiteiten van de streek.
Saar vond het zielig.
"Zielig voor het varkentje maar de mensen moeten ook eten" was het nuchtere kommentaar van de chauffeur.
Saar had een tweede dag les in Balinese massagetechnieken. Ze werd 's morgens door de auto van Sekar Jagat, de Spa die de cursus organiseert, afgehaald in Mercure Resort.
Het was onze laatste dag in dat hotel en na geld wisselen in de stad checkte ik uit en nam een taxi naar onze nieuwe verblijfplaats: het Puri Santrian Hotel, Sanur.
De kamer was vrij vanaf 14u. Na een salade met eendenborst en een glas witte huiswijn had ik zin in een kleine siësta. Aan de voorzijde van de bungalow heb je een veranda en van daar uit stap je zo de ruime slaapkamer binnen. Er is ook een grote badkamer met bad én douche.
Toen Saar rond een uur of drie in het hotel aankwam en naar ons kamernummer informeerde, werd dat haar niet zo maar gegeven. De receptionist gaf haar een telefoonnummer en ze moest eerst de kamer bellen. Ik was intussen in dromenland en schrok wakker van het gerinkel.
Saar zei "Hello Mister Weemaes, it's me"; ik had haar stem met mijn slaperige kop niet onmiddellijk herkend, vooral ook omdat ze het nodig vond met een zwoele stem te spreken om mij voor de gek te houden. Ik mompelde iets van "Yes, who is this?". Na nog wat meer voordegekhouerij vroeg ze of ik haar kwam ophalen aan de receptie. Ik antwoordde dat ik een siësta deed en geen zin had in mijn slip naar de receptie te komen.
"Gewoon, als je met je rug naar de receptie staat, rechtsaf gaan, kamer 150", zei ik.
Blijkbaar had ze voor alle zekerheid toch nog even nagevraagd waar kamer 150 precies was.
Een andere receptionist vroeg: 'He is your boyfriend, ya?' Saar antwoordde, ietwat gepikeerd: "No, no, he's my husband"; waarop hij zich excuseerde en een ander personeelslid de opdracht gaf haar naar de kamer te begeleiden.
Deze man dacht dat zij een bezoekster was en ging haar voor. Bij de bungalow aangekomen bleek de sleutel in het slot te steken en de man nam de vrijheid om zonder aan te kloppen de deur wijd open te doen en deed vervolgens een stapje opzij om haar door te laten.
Het eerste wat zij en de man zagen, was ondergetekende, languit op bed met enkel een slip aan. Je zag de man denken: "yeah right...".
Na een afkeurende blik op de zoveelste decadente viezerik draaide hij zich om en ging weg.
Eén van de kelners in Rudy's restaurant in Ubud was zo vriendelijk een taxi voor ons te bellen.
Er zijn in Ubud namelijk geen taximaatschappijen. Het zijn allemaal privétaxi's zonder meter en je bent verplicht te onderhandelen over de prijs voor je vertrekt.
Na een kwartiertje werden we verwittigd dat onze taxi er was. Het bleek, eufemistisch uitgedrukt, geen recent model. De chauffeur was een Balinese man van een jaar of 40 met een paardenstaart, iets wat je hier niet elke dag ziet. Zonder twijfel een man met eigen ideeën die er niet voor terugschrikt zich van de massa te onderscheiden. Een beetje zoals de artiesten in Japan, de enigen met een baard.
Terwijl de chauffeurs van de Bluebird taxi's steeds discreet zijn en enkel met je praten als je zelf het inititatief neemt, een beetje zoals een goede kapper, was deze er eentje van de vrije jongens en die willen juist zo veel mogelijk praten. Vaak om te weten wat je plannen zijn voor de volgende dag om zo misschien een ritje te kunnen versieren.
Deze chauffeur begon ook met de klassieke vragen:
"Where are you from"?
"You have a program for tomorrow?"
"Where are you staying?"
Ik probeer altijd beleefd maar niet té enthousiast te antwoorden. Dat we uit België kwamen had ik waarschijnlijk beter niet gezegd. Eén van de man's passies was nl. lezen over geschiedenis en dan vooral de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.
Hij was een bewonderaar van de efficiëntie van het Duitse leger maar vond dat Hitler "a crazy man was". Toen volgde een uiteenzetting over hoe en waarom Duitsland de Tweede Wereldoorlog had verloren. Het kwam erop neer dat de grote fout het binnenvallen van Rusland was geweest.
Dezelfde fout als "...that little man from France, I can't remember his name". Toen ik Bonaparte suggereeerde was het die niet. Saar suggereerde dan Napoleon; ja die was het.
De man bleek op allerhande terreinen zijn mannetje te staan en ik begon respect voor hem te krijgen. "I have two passions" zei hij, "Reading and women".
Ik zei: "A strange combination". Het was toen een tijdje stil en we naderden Sanur.
Hij mompelde een aantal keer iets voor zich uit.
Ik meende te verstaan wat hij zei maar dacht: "Nee, dat kan niet". Daarom zei ik "excuse me..?" "Lekker kontje" zei hij en begon te lachen.
"A friend from Holland taught me that".
Hij herhaalde het en bleef het herhalen, en alsmaar harder lachen
Nadat we afgerekend hadden hoorde ik hem nog net "Lekker kontje" zeggen voor ik de deur dichtsloeg.
"Sekar Jagat" betekent "koningsdochter" in het Balinees.
Saar volgt een 3-daagse opleiding in Balinese massage in de "Spa Sekar Jagat" in Jimbaran, een half uur van ons hotel.
We zijn op prospectie geweest om kennis te maken met de eigenares en om de mogelijkheden te bespreken.
Natuurlijk moest daar dan een behandeling aan gekoppeld worden. We waren daar toch.
Saar koos voor een manicure en pedicure; het zou zo'n anderhalf uur gaan duren.
Dus dacht ik: "Wat kan me nog gebeuren na de 'Hot Herbal Ball"-ervaring?" en besloot ook te gaan voor een manicure en pedicure.
Het klinkt wat 'gayish', ik weet het, maar je moet het zo zien: ofwel zit je daar wortel te schieten met een kop zoete gemberthee en je op te winden omdat het zo lang duurt voordat je vrouw terug is, ofwel vertrouw je jezelf toe aan één van die sierlijke Balinese meisjes voor anderhalf uur.
Net zoals bij de massage was het ook mijn eerste keer voor wat pedicure en manicure betreft. Door iemand anders dan mijn vrouw bedoel ik dan natuurlijk.
Ik ben al wel vaker proefkonijn geweest en dat was steeds weer een hele logistieke gebeurtenis.
Alleen al het uitstallen van het materiaal kost Saar een minuutje of vijf. Schaartjes, tangetjes, scalpels, borstels, flesjes met onbekende vloeistoffen, wattenstokjes en een grote selectie aan scherpe voorwerpen allerhande. Gewoonlijk trekt ze dan nog van die chirurgische handschoenen aan om je te laten merken dat dit geen lachertje wordt.
Het resultaat is altijd heel netjes en ze heeft (tot nu toe) enkel in nagels en niet in mijn vel geknipt.
Bij 'Sekar Jagat' ging het er iets anders aan toe.
Om te beginnen moesten we buiten onze slippers uittrekken en op blote voeten naar binnen. Saar's gezicht stond al onmiddellijk op storm en hagel."Dat kan toch niet!", zei ze. "Het volstaat dat er hier iemand een voetschimmel heeft en we hebben het straks allemaal!". Eerste minpunt voor de koningsdochter.
We zaten naast elkaar en kregen eerst een voetbad in een veel te klein, plastic teiltje. Dan gingen twee, traditioneel geklede jongedames voor ons zitten, elk op haar eigen, felgekleurd plastic krukje. Twee emaillen schaaltjes naast zich met daarin hun materiaal. "Of mijn nagels moesten geknipt worden?", vroeg mijn pedicure. Hèhè, waarom zat ik daar eigenlijk? "Yes, please." zei ik waarop ze een oversized model nagelknipper bovenhaalde en daarmee op mijn teennagels aanviel. Ik hoorde Saar naast mij de lucht tussen haar opeengeklemde tanden naar binnen zuigen. Ik keek haar veiligheidshalve niet aan maar hield nauwlettend mijn tenen in de gaten.
Na een tijdje loste meisje twee, meisje één af en werkte verder aan voet één.
De eigenares kwam af en toe kijken en gaf op een bepaald moment een instructie in het Balinees aan één van de meisjes die daar rondliepen. Die kwam even later terug met de bril van Madame. Die zette zich op het krukje voor mij, bril op, pakte een vijltje en ja hoor..., "you are bleeding", zei ze. Ze had me nauwelijks aangeraakt! Nu moet ik eerlijkheidshalve toegeven dat ik aan die teen al een tijdje een wondje had dat slecht genas. Ze probeerde het te deppen met een wattenstokje maar dat lukte niet. Ze zei wat in het Bahasa Indonesia tegen een medewerkster en ik herkende duidelijk het woordje 'alcohol'. "is it painful?" vroeg ze. Ik hield me, tussen al die vrouwen, natuurlijk stoer en gaf geen kik. Was het een compensatie voor de toegebrachte verwonding of meende ze het, ze zat in ieder geval tegen Saar en de aanwezige meisjes te verkondigen hoe zacht Mister's voeten wel niet waren en hoe weinig eelt hij wel niet had. Het was intussen aan het schemeren en er werd een TL-lamp gebracht. Blijkbaar werd het moeilijk de éne teen van de andere te onderscheiden.
Meisje nummer 4 kwam zich toen over mijn arme voeten ontfermen. Na afloop gaf ze me ook nog een voet- en kuitmassage. Een welverdiende beloning.
De manicure en bijbehorende handmassage brachten geen onverwachte verrassingen. Ik werd alleen wat langer verwend omdat Saar's vinger- en teennagels gelakt moesten worden.
Waarom ik door 4 verschillende dames werd behandeld en Saar maar door één zal wel voor altijd een mysterie blijven.
Saar houdt het erop dat mijn voeten zo lomp en zwaar zijn dat de taak over vier meisjes moest worden verdeeld.
Ik, die de zachte druk van de handen en de ritmiek van de massage heb gevoeld en de blik in die donkere ogen heb gezien telkens ze vroegen "Do you like it Mister?", weet natuurlijk wel beter. Ik zeg U: gevochten zal er zijn in dat achterkamertje om de voeten van Mister te mogen behandelen. "Soft as a baby's skin" zei Madame.
Ik ben benieuwd wanneer Saar opnieuw zal willen gaan en of ik dan nog zal mee mogen.
Zouden je nagels sneller groeien in dit klimaat? Toch maar even googelen straks.
Soms moet je ook gewoon even toerist zijn en één van de highlights gaan bekijken. Een erg bekend plaatje in al de toeristische gidsen is de tempel van Tanah Lot, op een eilandje, 100 meter in zee.
Omdat we toch nog moesten lunchen gingen we eerst naar Seminyak, een dorpje aan de westkust van Bali, dat de laatste jaren zo'n beetje 'the place to be' is. Er schijnen veel nieuwe villa's te staan en de hoofdstraat heet er in de volksmond 'Jalan Makan' zoiets als 'de eetboulevard'. Het ene restaurantje naast het ander. Eén daarvan is een half jaar geleden geopend door een Belg en heet toepasselijk 'Mannekepis'. Ze hebben er zowel steaks en stoofvlees als nasi goreng en ikan bakar (gebakken vis). Ik bestelde er een scampi fritti met verse tartaarsaus en een blonde Leffe. Saar had geroosterde sardientjes. Jazz en bluesmuziek op de achtergrond. Naar Saar's smaak te luid, voor mij net goed. Ik heb ook oudere en waarschijnlijk meer versleten oren.
De Bluebird taxi die we na de lunch aanhielden op straat bleek bestuurd door een jongere versie van onze zwager Apeth. Een goede, discrete chauffeur die ons naar Tanah Lot bracht en daar op ons wachtte voor de terugrit. De plek bleek een soort bedevaartsoord voor Hindoes met alle gebruikelijke commercie er omheen. Het zag er wit van de pelgrims. Iedereen droeg een witte outfit en hoofddoek.
Op weg naar de ideale fotospot werd Saar aangesproken door een meisje dat potloden verkocht. Ze leek een beetje op ons nichtje Céline. Dat vertederde Saar natuurlijk onmiddellijk. Zij die moord en brand schreeuwt bij elk vermoeden van kinderarbeid liep nu zelf in de val. Het meisje was goed opgeleid. Ze vroeg eerst: " Please buy, only twenty thousand". (schattig, grappig maar ook zielig lachje + Bambi-ogen) Ik gaf het verwachte antwoord "No, thank you. Too expensive". (weer schattig, ditmaal vragend lachje, hoofdje een beetje schuin) "Your price?" "Twelve thousand" "No, Eighteen" "O.K. Fifteen" "Just a minute" (vraagt iets aan moeder in het Balinees) "O.K." (schattig lachje, potloden en geld verwisselen van eigenaar) Dan probeerde de moeder ons nog een pak postkaarten aan te smeren voor 20.000 Rupiah. Je moet het ijzer smeden als het heet is zal ze gedacht hebben. Ze had het probleem dat ze er lang niet zo schattig uitzag als haar dochtertje. De koop ging niet door. Pas op de terugweg besefte Saar dat ze gevallen was voor de oudste truuk uit het boekje en had meegewerkt aan exploitatie van een kind. Ze baalde.
Na de obligate foto's gingen we terug richting 'Apeth'. Ik had de twee pythons van zeker drie meter al lang gezien; ze kropen naast elkaar op het gras en werden druk gefotografeerd. "Laat haar niets in de gaten krijgen", dacht ik, "anders gaan ze hier wat beleven". Zoals algemeen bekend hebben alle Sabandar vrouwen een verschrikkelijke slangenfobie. De moeder van Saar stofzuigde nooit zelf, bang als ze was voor de stofzuigerslang. Zelfs het woord 'slang' uitspreken zorgt soms al voor irrationeel, en meestal luidruchtig gedrag. Ik verwachtte me aan een gil die de witte meute uit elkaar zou doen stuiven. Gelukkig beperkte alles zich tot een met trillende, boze stem uitgesproken "Zijn ze nou helemaal gek geworden!" en doorlopen in vijfde versnelling. 'Apeth' bracht ons veilig weer thuis.
In de tuin van het Mercure Resort in Sanur staat een tempeltje. Een beetje verwaarloosd, wat slordig zelfs. Precies zoals een Balinees tempeltje hoort te zijn dus.
Ik heb me de heks van Hansje en Grietje altijd voorgesteld als een oud, vals kijkend vrouwtje met een hoofddoek en een dikke wrat op haar grote neus. Krom gebogen lopend, steunend op een stok. De laatste keer dat ik haar zag was in de Efteling denk ik. Toen waren de kinderen nog klein dus dat is al lang geleden.
Vermoedelijk is ze voor drugsbezit het land uitgezet want ik trof haar aan in dat tempeltje. Haar 'total make-over' is hier vast lokaal uitgevoerd. De wrat hebben ze naar het voorhoofd getransplanteerd maar daarmee hielden ze deze jongen heus niet voor de gek.
Ik herkende haar onmiddellijk en ze keek nog even vals als vroeger.
Hoe ze erin geslaagd is een goddelijk status te verkrijgen mag Joost weten. Er lagen in ieder geval een heleboel offergaven aan haar voeten.
Ze oefent bovendien een slechte invloed uit op de andere goden, en er zijn er veel op Bali, 'the Island of the Gods'. Getuige hiervan de onderstaande foto, genomen in hetzelfde tempeltje.
"Nu we hier toch zijn zou ik best nog wel een bijkomende massagetechniek willen leren" zei Saar.
Ik vond dat een goed plan. "Het kost 400.000 Rupiah voor 2 uur training, een gratis massage nadien, een Engelstalige beschrijving en een pakket met kruiden om zelf te oefenen; valt toch wel mee niet? En je krijgt dan ook nog een certificaat!" Dat was inderdaad maar 30 euro en je kreeg waar voor je geld zo te horen. "Welke techniek ga je dan aanleren?" vroeg ik, belangstellend als altijd. "De 'Warm Herbal Ball Massage'", antwoordde ze. "Dan kan ik mooi op jou oefenen na de cursus".
Dat klonk me als de filmmuziek van "American Pie" in de oren. Op wie ze tijdens de training ging oefenen bleef een open vraag. "Bwah, als ik je daarmee kan helpen, dan doe ik dat graag", zei ik. Hopelijk klonk dat neutraal genoeg.
Toen "Madame", want zo noemen ze haar hier, haar training volgde in het beautysalon, lag ik op mijn rug te drijven in het zwembad, intussen bedenkend hoe die massage dan wel precies zou verlopen. Met kruiden? Warm? Het duurt een uur? Zou dat dan niet pijnlijk zijn?
Ze kwam erg enthousiast terug met in haar gezelschap mijn masseuse van de dag ervoor die een familiemodel stomer droeg. Voor een grote familie dan. Normaal kook je in het onderste deel water en komt de stoom van het kokende water door gaatjes in het bovenste gedeelte om zo de rijst die daarin zit te stomen. Ik werd een beetje wantrouwig en vroeg waarvoor die stomer diende. Het bleek te zijn om de kruiden op te warmen. Die kruiden was Saar aan het fijnsnijden dus ik trok me wijselijk terug in de airconditioned slaapkamer. Ik vind het ook niet leuk als ze me op de vingers kijken als ik met iets bezig ben.
Na het diner was het dan zover.
In de halfopen zitkamer was de eettafel met behulp van kussens en handdoeken omgetoverd tot een massagetafel. Op het gasfornuis stond de stoomketel vervaarlijk te pruttelen.
Ik kreeg de opdracht me voor de behandeling aan te bieden met enkel de linnen kamerjas aan waarvan er in elke villa voor de gasten twee beschikbaar zijn. "Die gaat dan uit voor je op de tafel gaat liggen", doceerde Saar. "En dan in mijn blootje, in de openlucht, op die tafel gaan liggen zeker!?" antwoordde ik, stevig tegenpruttelend. "Ach, niemand ziet je toch. Ze komen heus niet zomaar binnen hoor! En je denkt toch niet dat de mensen zich gaan bezighouden met over de muren te gluren. En trouwens, de niet behandelde delen worden afgedekt met een handdoek.
Doe nou niet zo flauw en schiet op" kreeg ik te horen.
De niet behandelde delen worden bedekt. Jaja, dus met andere woorden: de behandelde delen liggen daar open en bloot for the world to admire. Leuk is dat. Gelukkig zal ik met mijn niet behandelde rode kop onder een handdoek liggen wanneer er onverhoopt toch iemand binnen komt om de was terug te brengen of het bed in orde te maken voor de nacht. "Ga nou maar op die tafel liggen" drong Saar aan, met al een vleugje irritatie in de stem.
Mijn enthousiasme van die ochtend was verdampt zoals het water in de gigantische dandang (= Indonesisch voor stoompot). Ik hees me met enige moeite op de tafel en ging op mijn rug liggen. Een schaap op de slachtbank. "Niet op je rug, eerst op je buik" zei mijn, toepasselijk in een sarong gehulde, eega. "Op mijn buik!" dacht ik. "Dat kan toch nooit!". Gedwee draaide ik me om. Er werden handdoeken over me heen gelegd. "Ben je er klaar voor?" vroeg Saar. Ik mompelde wat want ik lag met mijn gezicht in het kussen gedrukt. "Nog een geluk bij een ongeluk dacht ik, kan ik straks zo hard roepen als ik wil als ze met die hete kruiden begint". De handdoek werd teruggeslagen en ik beet op de tanden in afwachting van wat komen zou. Een warm drukkend gevoel. Of er met een grote, ronde, zachte stempel op mijn rug werd geduwd. Aangenaam. De stempel verkende heel mijn rug en daarna benen, armen, nek en, laten we het 'mijn onderrug' noemen. Dan moest ik op de rug gaan liggen. De stempel bleek een doek te zijn waarin de kruiden waren gedraaid zoals een bonbon in een papiertje. Dat pakketje moest dan in de stoompot opwarmen en met het warme kruidenmengsel werd ik dan gemasseerd.
"Heb ik die 'Herbal Balls' niet mooi gemaakt?" vroeg Saar. "Ja", antwoordde ik, "heel mooi", en sloot de ogen, genietend van deel twee van de "Warm Herbal Ball Massage”.
Vandaag is Willy, Saar's nicht, aangekomen in Bali. Als het proefverblijf haar bevalt, wordt ze onze inwonende huishoudster zodra we naar Ubud verhuizen. 
genoeg geweest!!" en trok de deur open, resten tandpasta rond mijn mond en op de borst en gekleed zoals men meestal is bij het douchen. Eén van de hotelbedienden stond voor de deur met een dienblad waarop: twee koppen thee en 4 broodjes, verpakt in plastic: ons ontbijt. Toen de man mij zag, begon het dienblad synchroon met mij te beven. Het zal wel niet van woede geweest zijn. Saar riep kwaad in het Maleis "we eten straks beneden!". Naar de grond kijkend droop de arme man af. Het waren vriendelijke mensen die hun best deden jammer genoeg "Wrong place and time".
