TIENEN DRAAIT ROND Tienen - Tintelende stad -
Suikerstad -mijn stad -
09-10-2009
Oranje gloed
ORANJE GLOED
De inwoners van het Australische Sydney stonden kuchend op. De hele stad werd bedolven onder een gigantische stofwolk. felle windstoten en hoge temperaturen veroorzaakten het fenomeen . Het leverde alvast spectaculaire en vooral oranje beelden op.
HAKENDOVER - De vriendenkring van Maurice Claeskens en Anita Sterkendries hebben een cheque van 1.250 euro geschonken aan Staf Deboes uit Hakendover. Met dat geld kan hij twee minikoeien betalen, ideale dieren voor z'n zorgboerderij.
Het gaat om de opbrengst van de restaurantdagen van Maurice en Anita. "Dit jaar was er een recordopkomst van liefst 600 mensen. Elke keer kiezen we een goed doel. In het verleden waren dat onder meer de MediClowns en het dierenasiel. In totaal hebben we nu bijna een half miljoen oude Belgische franken verdeeld. Dit jaar schenken we de cheque aan Staf Deboes, een oude vriend die mooi werk verricht voor mindervaliden", vertelt Maurice Claeskens. Staf Deboes, intussen in heel Vlaanderen bekend dankzij Boer zkt. Vrouw, kan het geld goed gebruiken. "Ik ga er twee minikoeien mee financieren. Die zijn niet groter dan een grote hond en dus ideaal voor de mindervaliden om te verzorgen", vertelt Staf. Hij wil de zorgboerderij graag uitbreiden, met nog meer dieren. Door z'n televisieoptreden krijgt ook zijn hoeve meer bezoekers over de vloer. "Het is heel druk. Extra inkomsten zijn dus welkom", aldus Staf. Bijna 1 miljoen Vlamingen volgen intussen zijn liefdesleven op de voet, elke maandagavond op vtm. "Het is een fantastische ervaring. Als boer beperkt je leven zich rond de kerktoren. Nu kom ik al eens ergens en maak er een dagje vakantie van. Ik zou meteen opnieuw meedoen, moesten ze het mij vragen", knipoogt Staf. Of hij ook de vrouw van z'n leven heeft gevonden, moet uiteraard nog geheim blijven. Het vervolg zie je in Boer zkt. Vrouw.
Tienen - Carconnex en CarsOnTheWeb hebben zich gevestigd op de CARs-site aan de Grijpenlaan 19 in Tienen.
Op zondag 11 oktober zet het bedrijf de deuren open voor een kijk achter de schermen. Er zijn gratis attracties zoals de unieke en nostalgische kartbaan Grand-Prix, een adembenemende race-ervaring op groot scherm en springkastelen voor de kleine racers.
Carconnex-Stelimo is sinds 1994 gespecialiseerd in het aan- en verkopen van nieuwe, jonge en tweedehandswagens, zowel binnen België als in het buitenland.
Via internationale aankoopkanalen worden wagens aangeboden aan groothandelsprijzen. Het klantenbestand bestaat uit zowel groothandelaars, concessiehouders als onafhankelijke handelaars die rechtstreeks aan particulieren verkopen
Tienen - Hestia, het beschut wonen vanuit de kliniek der Broeders Alexianen, houdt een open dag op minstens vier locaties.
Op zaterdag 24 oktober houdt vzw Hestia een open dag van 15u tot 18u. Het thema : ‘Proost op je geestelijke gezondheid’
Er wordt gestart met een woordje uitleg over de ontwikkelingen in Beschut Wonen Hestia. Dit informatief moment vindt plaats in het Ontmoetingscentrum 'Den Band' om 15u.
Doorlopend kan men de verschillende locaties van Hestia bezichtigen - Hestia, Liefdestraat 1, Tienen - Activiteitencentrum ‘Het werkhuis’, Liefdestraat 10, Tienen - Ontmoetingscentrum 'Den Band', Veldbornstraat 15, Tienen - Enkele huizen van Hestia
Deze open dag wordt mede gerealiseerd met de steun van ‘Anders Gewoon’.
Vertrouwen is cruciaal als u uw gezondheid in handen legt van een arts of andere zorgverlener. Maar vertrouwen is iets anders dan onderwerping. De zorgverlener mag u dan wel een behandeling voorstellen, u beslist of u ze (en de gevolgen ervan) wil of niet. U hebt rechten, u kunt ze ook laten gelden en in geval van problemen kunt zich laten bijstaan door een ombudsdienst . Neen, u staat er niet alleen voor.
Niks is kostbaarder dan ons lichaam en onze gezondheid. Maar waar de meesten van ons zich nog probleemloos weten te verdedigen tegen pakweg een lastige belastingcontroleur of een aannemer die maar niet opschiet, is het alsof we al bij voorbaat ontwapend zijn wanneer we tegenover een arts of andere zorgverlener te staan komen.
Dat werd alvast bevestigd in de enquête die Test Gezondheid in zijn decembernummer van 2008 publiceerde : we gaan anders om met een arts, tandarts, apotheker, kinesist enz. dan met bv . een aannemer.
Bijna 90 % van de respondenten beschouwde toen dat ze matig tot slecht op de hoogte waren van hun rechten en plichten tegenover een zorgverlener.
Slechts 44 % wist dat die rechten bij wet zijn vastgelegd, en meer dan
35 % dacht dat het louter een soort van gedragscode voor de medische sector was waar de patiënt zich naar te schikken had. Die onwetendheid laat zich voelen in het aantal klachten.
Slechts 3 % van de respondenten had ooit een klacht ingediend tegen een zorgverlener of zorginstelling. Bij de andere 97 % overheerste grotendeels een gevoel van onmacht : « het zou compleet tijdverlies zijn » (70 %), « ik zou bang zijn daarna geen goede behandeling meer te krijgen » (28 %), « ik zou niet weten waar of hoe ik een klacht kan indienen » (27 %), enz.
Als patiënt hebt u nochtans wel degelijk rechten : ze zijn verankerd in de wet van 22/8/2002 (zie het kaderstuk op blz. 36) en er is geen enkele reden om ze niet te laten gelden.
En aangezien het voor gezondheidsaangelegenheden niet altijd voor de hand ligt om een rechtszaak aan te spannen, werd in het kader van de wet op de patiëntenrechten een netwerk van ombudsdiensten opgericht. Zij hebben als taak uw klacht te ontvangen,
de situatie te beoordelen en mee naar een oplossing te zoeken. Zo wordt geprobeerd om de zaak in der minne te regelen. Maar als u daar geen vrede mee neemt, kunt u nog altijd een procedure voor het gerecht beginnen.
Een duidelijk wettelijk kader
Denk niet dat u het slachtoffer moet zijn van een medische fout of een medisch ongeval om uw rechten te laten
Gewoon : stel dat u vergeefs vraagt om inzage te krijgen in uw medisch dossier. Of een specialist heeft röntgenfoto's verkeerd geïnterpreteerd waardoor u nodeloos bijkomende en vervelende onderzoeken hebt moeten ondergaan. Of u gaat niet akkoord met de manier waarop een arbeidsgeneesheer of een arts van het ziekenfonds uw gezondheidstoestand beoordeelt.
Of u voelt zich beledigd door iets dat uw kinesist u heeft gezegd.
In al die gevallen staat een ombudsdienst klaar om naar u te luisteren en om samen met u te bekijken of en in welke mate uw rechten als patiënt met voeten werden getreden.
Zo'n ombudsdienst is evenwel niet voor alles bevoegd. U kunt er in principe niet terecht met een klacht over de werking, de organisatie of de hygiene
van een artsenpraktijk of een zie kenhuis . Maar stel dat u niet tevreden bent over de ware maaltijden in het ziekenhuis : dan zal men u in de praktijk meestal toch helpen in plaats van u door te verwijzen naar de bevoegde instantie, in dit geval de directie van de instelling. Doorverwijzen doet men veelal alleen als men echt op geen enkele manier kan bemiddelen.
Ook worden alleen klachten behandeld over artsen (huisartsen en specialisten, « geconventioneerd » en « niet-geconventioneerd »), apothekers, kinesisten , verplegers en paramedici, maar niet over psychologen, psychotherapeuten, sociale assistenten enz.
Een neutrale derde
Of de ombudsdienst voor u kan bemiddelen of niet, hij moet zich altijd aan het beroepsgeheim houden en zich strikt neutraal opstellen.
Hij mag dus nooit partij kiezen. Niet voor u en evenmin voor de zorgverlener of de instelling in kwestie. Het is zijn taak om te bemiddelen tussen de betrokkenen. Hij mag het geschil dan ook niet zelf beslechten, hij moet alleen proberen om de betrokkenen zo ver te brengen dat zij binnen een redelijke termijn een oplossing vinden die voor iedereen aanvaardbaar is.
Er werd ook bij Koninklijk Besluit vastgelegd dat hij volkomen onafhankelijk moet kunnen werken. Dat is nodig, want anders riskeert men belangenconflicten wanneer een ombudsdienst een klacht moet behandelen die werd ingediend tegen de instelling waar hij op de loonlijst staat.
Als u van oordeel bent dat de ombudsdienst van een ziekenhuis zijn rol niet naar behoren heeft vervuld, kunt u aankloppen bij de Federale Ombudsdienst .
Let wel : dat is geen instantie bij wie u in beroep kunt gaan tegen een bepaalde beslissing, die dienst is alleen bevoegd om na te gaan of er niet eventueel iets is fout gelopen in de procedure. Voorlopig kunt u nergens terecht als u het over de grond van de zaak niet eens bent met de ombudsdienst .
Een verzoenende rol
De procedure bij de ombudsdienst verloopt als volgt :
De klacht wordt ingediend. U moet dat in principe zelf doen, eventueel bijgestaan door uw vertrouwenspersoon. Dat mag schriftelijk (brief, mail, fax) of mondeling (in een persoonlijk onderhoud of telefonisch). Indien u uw rechten niet zelf kunt laten gelden, mag iemand dat in uw plaats doen, uw « vertegenwoordiger ». Dat kan bv . het geval zijn wanneer u dementeert (dan bent u juridisch handelsonbekwaam) of wanneer u in coma ligt (dan bent u feitelijk handelsonbekwaam). In dat geval moet u in principe vooraf schriftelijk te kennen hebben gegeven wie u mag vertegenwoordigen als de noodzaak zich voordoet. Als dat niet is gebeurd, mag een van de volgende personen in uw naam een klacht indienen : de partner met wie u bent gehuwd of met wie u wettelijk of feitelijk samenwoont, een meerderjarig kind, uw vader/moeder. Een meerderjarige broer/zus mag dat vreemd genoeg niet. Een minderjarige moet zijn rechten altijd door zijn ouders of zijn voogd laten behartigen.
De ombudsdienst oordeelt of hij al dan niet bevoegd is en hij uw klacht dus kan behandelen of niet.
De ombudsdienst bespreekt samen met u het probleem, wat u verwacht en hoe te werk zal worden gegaan. Hij kan voorstellen dat u met de tegenpartij samenzit , of hij speelt voor tussenpersoon. Hoe dan ook begeleidt hij u in de zoektocht naar een verzoening. Als het tot een akkoord komt, wordt het bemiddelingsdossier afgesloten. Lukt dat niet en/of stelt de ombudsdienst vast dat de zaak zijn bevoegdheid te buiten gaat, bv . omdat een medische fout wordt vermoed, dan zal hij u uitleggen tot wie u zich moet wenden. De bemiddeling door de ombudsdienst is gratis. Het akkoord dat eventueel tot stand komt, heeft niet de waarde van een rechterlijke uitspraak, maar de ombudsdienst houdt het wel bij.
Geld of excuses
Als we kijken naar het soort van klachten dat wordt ingediend bij de Federale Ombudsdienst « Rechten van de patiënt », wordt al snel duidelijk hoe delicaat de relatie patiënt/zorgverlener is en hoe ontzettend belangrijk een goede communicatie.
Het leeuwendeel van de klachten heeft betrekking op medische handelingen (kwaliteit van de prestatie). Daarna volgt de houding die de zorgverlener ten aanzien van de patiënt aanneemt.
Op de derde plaats komt voor de Vlamingen het tekort aan informatie vóór een medische behandeling of ingreep, en voor onze Franstalige landgenoten het feit dat het vaak zo vaak moeilijk is om inzage te krijgen in het eigen medische dossier of een kopie ervan te krijgen.
Zowat in een derde van alle gevallen wordt een fi nanciële compensatie gevraagd.
Maar er zijn ook mensen die louter een klacht indienen omdat ze willen dat men toegeeft dat hun klacht gegrond is of die gewoon excuses willen horen.
Een luisterend oor...
Uit onze enquête in Test Gezondheid bleek dat de gemiddelde Belg vrij gelaten is. Slechts 6 % van de respondenten zou ooit een advocaat inschakelen om zijn patiëntenrechten te behartigen. Wie zich tot de ombudsdienst wendt, heeft een ander doel voor ogen dan wie naar de rechtbank stapt.
Een ombudsdienst dient niet om uit te maken in welke mate een zorgverlener aansprakelijk is voor een medische fout.
Evenmin om een grote schadeclaim te steunen. Daarvoor bestaan de juridische diensten van de ziekenfondsen en het systeem van de gerechtelijke bemiddeling.
De essentie van een ombudsdienst is dat de patiënt een luisterend oor vindt en uitleg krijgt, en dat er wordt bemiddeld als er een communicatieprobleem is met een zorgverlener.
De ombudsdienst is ook ideaal voor wie wil dat zijn rechten worden nageleefd maar niet bereid is om naar een rechtbank te stappen. Bijvoorbeeld omdat men een gebrek aan respect heeft ervaren, zich persoonlijk gekrenkt voelt, informatie wil over zijn gezondheidstoestand of de kwaliteit van een medische prestatie, enz.
...en preventieve werking
Een andere belangrijke taak van een ombudsdienst is om de zorginstellingen en zorgverleners te informeren over de rechten waar hun patiënten over beschikken. Dat kan preventief werken. De beslissingen mogen dan al niet afdwingbaar zijn, ze kunnen een belangrijke psychologische impact hebben.
· Om een klacht in te dienen tegen een algemeen ziekenhuis wend u tot : de ombudsdienst van het ziekenhuis
· tegen een psychiatrisch ziekenhuis of verzorgingstehuis, een instelling voor beschut wonen wend u tot : de ombudsdienst van de instelling of de externe ombudsdienst van het Overlegplatform Geestelijke Gezondheidszorg van de provincie
· tegen een ambulante zorgverlener : huisarts, specialist in een privépraktijk , kinesist, tandarts, zelfstandig verpleegkundige ...
· tegen deombudsdienst van een ziekenhuis wend u tot : de Federale Ombudsdienst « Rechten van de patiënt »
· tegen de manier waarop een ombudsdienst van een ziekenhuis of de Federale Ombudsdienst heeft Bemiddeld wend u tot : de Federale Commissie « Rechten van de Patiënt »
Acht basisrechten
De wet van 22/8/2002 legt vast welke uw rechten zijn wanneer u als patiënt met een zorgverlener in contact komt, ongeacht de aard van de behandeling.
1. U hebt recht op een kwaliteitsvolle dienstverlening en de nodige verzorging om uw pijn te bestrijden.
2. U hebt recht op de vrije keuze van de zorgverlener.
3. U hebt recht op duidelijke informatie over uw gezondheidstoestand.
4. Het is uw recht om met een behandeling of ingreep in te stemmen of ze te weigeren.
5. U hebt recht op een zorgvuldig bijgewerkt medisch dossier dat op een veilige plaats wordt bewaard.
6. U hebt het recht uw medisch dossier in te kijken en er een kopie van te vragen.
7. U hebt recht op bescherming van uw privacy (beroepsgeheim, enz.).
8. U hebt het recht om een klacht in te dienen.
Communicatie kan beter
De ombudsdiensten opgericht in het kader van de wet op de patiëntenrechten zijn zonder twijfel een stap vooruit. Toch is er nog ruimte voor :
· een betere informatieverstrekking over de rechten en plichten van de patiënt, zowel vanuit de zorgverlenende sector als vanuit de ziekenfondsen ;
· een inspanning van de patiënt zelf om zich goed te informeren ;
· een leerplan voor zorgverleners waarin patiëntenrechten en communicatievaardigheden een plaats krijgen ;
· meer info over de ombudsdiensten zodat ze zichtbaarder worden en makkelijker toegankelijk, waardoor patiënten weten waar ze terechtkunnen ;
· een speciaal statuut voor ombudsdiensten om hen nog onafhankelijker te maken van de instellingen waarvoor ze werken ;
· een federale instantie om de ombudsdiensten te erkennen ( bv . via de Federale Commissie « Rechten van de pati ënt »).
De Belgische fruitteelt is een soort rijker: de kiwibes. Deze “kleine kiwi” is niet nieuw, want werd al vanuit Frankrijk en Italië in ons land ingevoerd, maar groeit nu ook op onze bodem en in ons klimaat. Dat is het resultaat van een samenwerking tussen de Wase fruitveiling Profruco en de Hogeschool Gent. De nieuwe Belgische fruitsoort kan een boost betekenen voor een nichemarkt in onze fruitteeltsector en komt bovendien tegemoet aan de vraag naar Belgisch gebruiksvriendelijk fruit.
Een kiwi, maar dan in het klein
De kiwibes of Actinidia Arguta, ook wel de Siberische kruisbes genaamd, behoort tot hetzelfde geslacht als de gewone kiwi, maar komt oorspronkelijk uit koudere streken in Noordoost-Azië en zelfs Siberië. Dat maakt dat de vrucht ook in onze streken goed gedijt.
De kiwibes is een kleine kiwi, nauwelijks groter dan een druif en met een haarloze dunne schil. Daardoor kan men het zo uit het vuistje eten, in tegenstelling tot de gewone kiwi die men moet schillen of doorsnijden en uitlepelen. Qua voedingswaarde en smaak moet de kiwibes niet onderdoen voor een gewone kiwi. Het vruchtvlees is zacht en sappig, en smaakt zoet. Op kamertemperatuur is de kiwibes zowat een week houdbaar, in de frigo langer.
De Vlaamse tuinbouw diversifieert
De telercoöperatie Profruco, het departement biowetenschappen van de Hogeschool Gent en de provincie Oost-Vlaanderen slaagden erin om de teeltomstandigheden zo te optimaliseren dat een selectie kiwibesrassen in het Belgische, gematigde klimaat kan groeien in openlucht.
Dat is een opsteker voor onze landbouw, die de laatste tijd rake klappen te incasseren kreeg. Vooral voor de telers van aardbeien en ander zacht fruit, die te maken hebben met hoge energiekosten voor de kweek in serres, is dit een interessante neventeelt en een commerciële opportuniteit in een nichemarkt
Onderzoeksbureau Rogil slaat klant gade tussen winkelrekken
NVT - En u dacht dat u prijsbewust winkelde? 'Als we boodschappen doen, zijn we irrationeel, lui en letten we absoluut niet op de prijs', zegt onderzoeker Ludovic Depoortere. En daar spelen fabrikanten en supermarkten handig op in.
Waarom kopen we in de supermarkt wat we kopen? Omdat we dat zelf thuis zo gepland hebben en omdat we daar rationele en objectieve redenen voor hebben? Vergeet het. Het begint al bij ons boodschappenlijstje, als we het al maken: 'Er zijn maar heel weinig mensen die het merk opschrijven van een product dat ze willen kopen', zegt Ludovic Depoortere, zaakvoerder van onderzoeksbureau Rogil uit Leuven. 'Voor wasmiddelen bijvoorbeeld vermelden acht op de tien consumenten geen merknaam. Dat betekent dat de strijd tussen de fabrikanten losbarst in de supermarkt zelf en dat ze al hun troeven nog kunnen uitspelen.'
En of het een strijd is. Wie nog maar een voet in de winkel zet, wordt al meteen overvallen door keuzestress. Twaalf verschillende soorten tomaten, twintig varianten van ontbijtgranen en dertig yoghurtsmaken. 'Er zijn te veel varianten. Een gemiddelde supermarkt heeft 20.000 artikelen en we winkelen ongeveer 30 tot 35 minuten. Het is evident dat we niet alles kunnen en willen bekijken. En in dat eerste selectieproces laten we allerminst de ratio zegevieren.'
Om dat te bewijzen, haalt Depoortere futuristisch ogende apparatuur boven. 'We laten proefpersonen door een speciale camera naar een winkelrek kijken. We registreren aan de hand van de oogbewegingen naar welke product iemand kijkt en hoe lang dat duurt.'
Die simulatie levert verrassende inzichten op: 'Per milliseconde zijn we in staat om drie tot vier merken te scannen. Jonge mensen zijn er nog sneller in omdat ze getraind zijn door computerspelletjes. Het duurt amper twee tot drie seconden vooraleer iemand een beslissing heeft genomen en zijn of haar arm naar het gekozen product gaat. Langer dan zeven seconden twijfelen we nooit.'
Consumenten die de producten op een winkelrek scannen, gaan meestal niet systematisch te werk. 'Bij zeven op de tien consumenten schieten de ogen kriskras over het rek, van contrastpunt naar contrastpunt (zie foto). Producten die bij de eerste drie gescande contrastpunten zitten, maken het meeste kans om in het winkelkarretje te belanden. Een minderheid van dertig procent gaat systematisch het rek af, netjes van de wasverzachters naar de vloeibare wasmiddelen tot de waspoeders, bijvoorbeeld. We hebben nog niet kunnen achterhalen of daar uitgesproken verschillende persoonlijkheden achter zitten.'
Niemand geeft graag toe dat reclame ons koopgedrag beïnvloedt. Meestal zijn we ons er zelfs niet van bewust. 'Maar onze ogen blijven wel het eerst rusten op verpakkingen en producten die we even tevoren gezien hebben in een advertentie of in een spotje op tv. Een merk dat investeert in naambekendheid, vertrekt dus met een voorsprong.'
En de prijs? Is die echt helemaal niet belangrijk? 'Toch wel, maar veel minder dan we onszelf wijsmaken. Negen op de tien consumenten zeggen dat de prijs een van de belangrijkste drie redenen is om een product al dan niet te kopen. Maar bij observaties zien we dat maar heel weinig mensen naar de prijs op het schap kijken. Dat valt dus dik tegen.'
Daarenboven zijn we lui aangelegd, en dat weten de supermarkten. 'In tegenstelling tot wat je zou denken, is de ooghoogte op een winkelschap niet de beste plaats om producten verkocht te krijgen. Het is de armhoogte, omdat we daar het beste bij kunnen. Op ooghoogte verkoopt een product al 10 procent minder goed dan op armhoogte. Producten op het onderste schap verkopen 20 procent minder goed. Boven ooghoogte daalt de kans dat iemand iets in zijn winkelkarretje legt al met 30 procent.'
Vroeger werd die beste plaats op het schap voorbehouden voor nationale merken. 'Maar nu supermarkten volop inzetten op hun huismerken, omdat ze daar een grotere marge op hebben, palmen hun eigen producten de beste plaatsen in. Tot grote frustratie van de merkfabrikanten natuurlijk.'
Supermarkten profiteren nog op een andere manier van de investeringen van merkfabrikanten. 'Ze kiezen voor hun huismerken dezelfde kleurcode als het gelijkaardige merkproduct. Blauw voor paprikachips, pastelkleuren voor wasverzachters. En daarbij beelden ze hetzelfde visuele element af. Denk aan de verpakking van vaatwastabletten van Calgonit, met het kenmerkende blinkende glas. Dat beeld heeft Carrefour ook gebruikt voor het huismerk. En het werkt. In testomgevingen belichten we producten gedurende één duizendste van een seconde. Bij dit voorbeeld denken consumenten dat het om een merkproduct gaat, omdat het hen bekend voorkomt. Huismerken profiteren dus van de marketinginspanningen van merkenfabrikanten.'
Overigens zijn zowel de merkenfabrikanten als de supermarkten klant bij onderzoeksbureau Rogil, om elk hun eigen product zoveel mogelijk te doen opvallen in het rek: 'Dat is niet altijd even gemakkelijk, maar ik heb de indruk dat ze een evenwicht nodig hebben. Ze lijken te beseffen dat ze niet zonder elkaar kunnen.'
WASHINGTON - Het verhaal van de menselijke geschiedenis gaat opnieuw een miljoen jaar verder terug nu wetenschappers meer te weten zijn gekomen over 'Ardi', een mensachtige die 4,4 miljoen jaar geleden leefde in wat nu Ethiopië is.
Ardi werd in 1994 gevonden, maar de mensachtige is nu in het wetenschappelijke tijdschrift Science voor het eerst gedetailleerd beschreven.
Het vijftig kilo zware en 1 meter 22 lange vrouwtje scharrelde een miljoen jaar eerder door het bos dan de beroemde Lucy, van wie de botten lang werden bestudeerd als het vroegst gevonden skelet van een voorouder van de mens.
Chimpansee
Het oudere skelet van Ardi verandert de kennis van de menselijke evolutie, liet antropoloog C. Owen Lovejoy van de Universiteit van Kent weten. In plaats van de gedachte dat de mens zou afstammen van een oud chimpansee-achtig wezen, bewijst Ardi dat mens en chimpansee geheel los van elkaar zijn geëvolueerd uit een gezamenlijke voorouder.
'Dit is niet die gezamenlijke voorouder, hoewel ze van wat we tot nu toe hebben het meest in de buurt komt', zei Tim White, directeur van het onderzoekscentrum voor menselijke evolutie van de Universiteit van Californië in Berkeley. Die gedeelde voorouder zou zo'n zes tot zeven miljoen jaar geleden geleefd moeten hebben.
Ardi vertoont kenmerken die niet voorkomen in huidige Afrikaanse apen, waaruit de conclusie kan worden getrokken dat deze apen sterk zijn geëvolueerd toen hun en onze wegen zich scheidden. Ardipithecus ramidus, zoals de latijnse soortnaam van Ardi luidt, leefde in bosrijk gebied en kon met alle vier ledematen in bomen klimmen, maar de ontwikkeling van armen en benen wijzen erop dat de soort niet veel tijd in bomen doorbracht. Bovendien kon Ardi rechtop, op twee benen, lopen.
'Dit is een van de belangrijkste ontdekkingen voor de studie van de menselijke ontwikkeling', aldus David Pilbeam, curator in het Peabody Museum of Archeology and Ethnology van de Universiteit Harvard. 'Het is vrij compleet, want hoofd, handen, voeten en enkele andere belangrijke delen zijn overgebleven. Het vertegenwoordigt een geslacht dat mogelijk voorafging aan de Australopithecus, het geslacht dat aan ons geslacht Homo voorafging.' De één miljoen jaar jongere Lucy bijvoorbeeld behoort tot de Australopitheci.
'Met Ardipithecus hebben we een ongedefinieerde vorm die nog niet ver in de richting van de Australopithecus is geëvolueerd. Als je van kop tot teen kijkt zie je een mozaïek dat noch chimpansee noch mens is', zegt White. White wijst erop dat ook Charles Darwin, wiens onderzoek in de negentiende eeuw de weg vrijmaakte voor de evolutieleer, voorzichtig was waar het ging om het aanwijzen van de gezamenlijke voorouder van mens en aap. 'Darwin zei dat we erg voorzichtig moeten zijn. De enige manier waarop we erachter kunnen komen hoe die gezamenlijke voorouder eruit zag is door hem te vinden. Maar met 4,4 miljoen jaar geleden zij we aardig in de buurt gekomen. En, zoals ook Darwin onderschreef, de evolutie van apen en mensen is sinds we afscheid namen van elkaar in onderlinge onafhankelijkheid verlopen.'
Fruit en noten
Ardi werd gevonden in de regio Afar in Ethiopië, een plek waar veel fossielen van uitgestorven planten en dieren zijn ontdekt. Vondsten wijzen erop dat het gebied waarin Ardi destijds rondliep erg bosrijk was. Door de vulkanische lagen boven en onder het skelet te dateren kon de geoloog Giday WoldeGabriel bepalen dat het 4,4 miljoen jaar oud is.
De hoektanden van de Ardipithecus lijken meer op de stompe hoektanden van mensen dan op de lange, scherpe tanden van chimpansees en andere primaten. Een analyse van het tandglazuur wees uit dat ze met fruit, noten en bladeren een gevarieerd dieet had. Hoewel haar neus niet zo lang was als die van veel hedendaagse apen gaf Ardi's reukorgaan haar een aapachtige verschijning.Ook de verbreding van het bot aan de bovenkant van haar oogkas verschilt van die van bijvoorbeeld een chimpansee.
De manier waarop zenuwen en bloedvaten aan de binnenkant van Ardi's schedel liepen wijst erop dat haar brein op dezelfde wijze was gepositioneerd als bij moderne mensen, wat erop lijkt te duiden dat Ardi's visuele en ruimtelijke beleving van de wereld leek op die van modernere mensachtigen.
Ardi's handen en polsen vertonen zowel primitieve kenmerken als modernere. Ze vertonen echter niet de kenmerken waarmee chimpansees en gorilla's aan takken hangen of op hun knokkels steunen bij het lopen. Haar handpalmen waren kort en haar vingers flexibel, zodat ze zich in een boom kon voortbewegen waarbij haar gewicht op haar palmen rustte. Ze moest wel voorzichtig zijn, omdat ze de anatomie ontbeerde waarmee huidige apen slingeren, hangen en soepel van tak tot tak gaan.
Dat Ardi ook rechtop kon lopen blijkt uit de manier waarop haar bilspieren op haar bekken en heupen lagen en waarmee ze zich in evenwicht kon houden. Daarnaast waren haar voeten stug genoeg om op te lopen, hoewel er ook nog steeds een duim aanwezig was om mee te kunnen klimmen.
Landbouw Vlaamse land- en tuinbouwer verdient slechts 14.451 euro
NVT - Het inkomen van de Vlaamse land- en tuinbouwers staat voor het tweede jaar op rij op een historisch laag peil. Dat blijkt uit cijferwerk van de Boerenbond.
Werd in 2008 het inkomen van de land- en tuinbouwers ondergraven door de enorme prijsstijgingen voor veevoeders, meststoffen en energie, dan hebben dit jaar de forse prijsdalingen voor de meeste plantaardige en dierlijke landbouwproducten zwaar gewogen op het inkomen van de boer. De Boerenbond schat het gemiddelde inkomen van de Vlaamse land- en tuinbouwer voor dit jaar op 14.451 euro. Dat is ruim 63 procent minder dan het gemiddelde brutoloon van een Vlaamse werknemer, voegt de Boerenbond er nog aan toe.
De crisis begint volgens de Vlaamse landbouworganisatie overigens zijn tol te eisen. De Boerenbond zegt almaar meer signalen op te vangen dat de financiële reserves van heel wat land- en tuinbouwbedrijven uitgeput raken.
Het enige echte lichtpuntje dit jaar is dat voor de meeste akkerbouwgewassen de oogsten goed zullen zijn. Maar dat volstaat helemaal niet om de instorting van de prijzen te compenseren. De prijsval was zo goed als algemeen. Zowel de prijs van graan, aardappelen, suikerbieten, vlas, glasgroenten, champignons als appelen is sinds begin dit jaar fors gedaald. Met als resultaat een omzetdaling voor de plantaardige producten van ruim 11 procent. Wat de dierlijke eindproducten betreft, is er sprake van een terugval van de omzet met 9,5 procent. Dat is op het eerste zicht verwonderlijk omdat de melkveehouders van alle land- en tuinbouwers wellicht het zwaarst getroffen zijn. Maar tegelijk deden de rundvlees-, de kalfsvlees- en de eiersector het beter dan in 2008.
Op basis van de prijzen van de eerste acht tot negen maanden van dit jaar schat de Boerenbond dat de omzet van de hele Vlaamse land- en tuinbouw in 2009 tien procent lager zal liggen dan vorig jaar.
Het inkomen van alle land- en tuinbouwers in Vlaanderen samen kent niet zo'n daling. Het blijft beperkt tot een terugval met 3 procent. De boeren zagen niet enkel de prijzen van hun landbouwopbrengst instorten, maar ook hun productiekosten terugvallen omdat hun grondstoffen aanzienlijk goedkoper werden. Veevoeders werden 17 procent goedkoper, meststoffen 27 procent en energie zelfs 35 procent goedkoper vergeleken met vorig jaar. Het verklaart de beperktere daling van het globale inkomen.
Wanneer het inkomen per land- en tuinbouwer wordt bekeken, is er zelfs geen daling meer. Dat komt omdat dit jaar het aantal arbeidsplaatsen vier procent lager zal liggen, vergeleken met 2008. De Boerenbond schat dat dit jaar de Vlaamse land- en tuinbouw nog goed zal zijn voor iets minder dan 42.000 voltijdse arbeidsplaatsen.
Volgens de Boerenbond is de stabilisatie van het landbouwersinkomen op het niveau van 2008 maar een magere troost. Als de vergelijking wordt gemaakt met 2007 verdient de gemiddelde land- en tuinbouwer vandaag immers 47 procent minder dan twee jaar geleden. Deze vergelijking illustreert volgens de belangenorganisatie de diepe crisis in de hele sector.
Tienen - Van zaterdag 10 t/m zaterdag 17 oktober loopt de Bibliotheekweek.
VERWENDAG Zaterdag 10 oktober van 10.00 tot 13.00 uur ? Smul gratis koffie, muntthee en Marokkaans gebak. ? Zowel nieuwe als trouwe leden worden in de watten gelegd en krijgen leuke verrassingen, waaronder een heuse bibkalender. ? Verkoop boeken voor volwassenen – sla je slag!
GRATIS UITLEEN VAN SPEELFILMS Van zaterdag 10 t/m zaterdag 17 oktober Max. 5 materialen per bibliotheekbezoek.
BLU-RAY: NIEUW IN DE COLLECTIE! Op een blu-rayschijfje kan vijf keer meer informatie dan op een gewone dvd. Hierdoor is het mogelijk om films in de allerhoogste beeld- en geluidskwaliteit te zien (high definition). Blu-raydiscs kan je afspelen op blu-rayspelers, recente computers en Playstation 3. Vanaf 10 oktober ’09 vind je een collectie in de stadsbibliotheek van Tienen. Gratis uitleen tijdens de bibliotheekweek.
INFOSESSIE ‘HET STADHUIS BIJ JOU THUIS’ Maandag 12 oktober om 20.00 uur (ca. 1.30 uur) Deelname gratis, wel vooraf inschrijven. Spreker: Marijke Tritsmans
De website van de stad Tienen, www.tienen.be, biedt een schat aan informatie voor alle inwoners en bezoekers van de stad. Wil je weten wat er allemaal te vinden is en hoe je er zelf mee aan de slag kan? Kom dan zeker naar deze infosessie. Www.tienen.be zal daarna geen geheimen meer voor je hebben!
LEZING ‘VERFILMDE BOEKEN’ Donderdag 15 oktober om 20.00 uur (ca. 1.30 uur) Deelname € 5 (drankje en cursustekst inbegr.) – Vooraf inschrijven. Spreker: Martine Kouwenhoven (Leesweb vzw)
In deze cursus bekijken we zowel de boeken als de films. Verschillen ze veel van elkaar? Geeft de film een meerwaarde? Klopt het beeld dat je krijgt tijdens het lezen van het boek? Is het boek beter dan de film? Kortom, een boeiende mengeling van films en boeken!
BIBLIOTHEEKINTRODUCTIE Zaterdag 17 oktober om 10.00 uur (ca. 1.30 uur) Deelname gratis, wel vooraf inschrijven. We nodigen je graag uit om samen met je partner, familie, vrienden of buren naar de stadsbibliotheek te komen. De bib is immers gedurende de laatste jaren flink veranderd en daar mag wel een woordje uitleg bij. We gaan samen op verkenning!
Inschrijven voor de activiteiten kan in de stadsbibliotheek, Grote Markt 3 in Tienen, tel 016 80 56 70, tienen@bibliotheek.be.
Sinds begin juni 2009 kunt u met uw elektronische identiteitskaart in ons land online een treinkaartje kopen zonder dat u nog een papieren vervoerbewijs hoeft af te printen. U hoeft ook niet over een kaartlezer te beschikken. Uw rijksregisternummer vormt het "Sesam open u".
Makkelijk
Wij deden meermaals de test en geraakten probleemloos op onze eindbestemming. Wij zetten ons achter onze computer en surften naar de NMBS-website. Via “koop on line” gaven we aan dat we een gewoon biljet enkele reis wilden en we vinkten de optie “elektronische identiteitskaart” aan. Vervolgens moesten we onze naam, ons rijksregisternummer en ons e-mailadres invullen alsook naam en adres van de persoon die de betaling zou uitvoeren. De betaling moest online worden uitgevoerd, en wij betaalden met een kredietkaart.
Daarna kregen we via e-mail de bevestiging dat de betaling correct was uitgevoerd en dat het vervoerbewijs aan onze identiteitskaart was gelinkt.
In de trein zelf verliep de controle vrij vlot, al merkten we wel dat de conducteurs nog niet vertrouwd waren met het nieuwe systeem.
Milieuvriendelijk
Met het nieuwe systeem hoeft u geen treinkaartje meer af te printen. Het vervoerbewijs is gelinkt aan uw elektronische identiteitskaart, en die kaart moet u sowieso altijd op zak hebben. De conducteur beschikt over een toestel waarmee hij bij een controle in de trein aan de hand van uw identiteitskaart en uw rijksregisternummer kan checken of u over een vervoerbewijs beschikt.
En mijn privacy?
Volgens de NMBS hoeft u niet te vrezen voor schending van uw privacy omdat uw rijksregisternummer naar verluidt alleen wordt gebruikt voor de controle van uw vervoerbewijs in de trein, en dat het nummer na de controle meteen wordt gewist uit de bestanden van de NMBS.
Eén minpuntje
U kunt uw elektronische identiteitskaart nog niet voor alle treinkaartjes gebruiken. Voor een B-dagtrip zoals een dag naar de zoo van Antwerpen moet u bij een onlineboeking voorlopig nog altijd het elektronische treinkaartje afprinten. Misschien komt daar in de toekomst verandering in.
Slachtoffers van muggenbeten zweten niet zoet genoeg
Muggen, ze hebben heel wat mensen de voorbije zomermaanden wakker gehouden en jeukende plekken op het lichaam bezorgd. Maar niet iedereen is het doelwit van die ongewenste bezoekers en volgens de Sunday Telegraph weten we nu eindelijk hoe dat komt: het is zoetgeurend zweet dat de mug op afstand houdt.
We gaan de zomer missen, maar voor veel mensen is er toch een pluspunt: de muggen verdwijnen uit onze slaapkamers, wat goed is voor de nachtrust van wie voortdurend wordt gebeten (of eigenlijk: gestoken). Zeker wanneer die merkt hoe de bedgenoot daar helemaal geen last van heeft.
Over de oorzaak doen heel wat verhalen de ronde, maar aangezien ook wetenschappers niet immuun zijn voor de mug, is nu echt onderzoek verricht en daardoor weten we nu waarom de mug discrimineert: dat heeft niets te maken met 'zoet bloed', zoals vaak wordt gezegd; de echte oorzaak zit in zoet zweet. Want doelwitten van de muggen blijken minder fruitachtige, zoete elementen in hun zweet te hebben dan de mensen die geen ongewenst bezoek krijgen van de insecten. Want het zijn die zoete componenten, ketonen genaamd, die de mug weghouden. Dus hoe meer je daarvan, hebt, hoe ongestoorder je slaapt.
Volgens dr. James Logan, onderzoeksleider aan het Britse Rothamsead Research Institute, 'kunnen muskieten een breed gamma van chemicaliën en signalen opsporen die hen zeggen dat ze te maken hebben met een mens. Maar als zo'n mens een grote hoeveelheid ketonen in het zweet heeft en dus zoet ruikt, denkt de mug dat het niet om een mens gaat en laat hij die dus met rust'.
Dr. Logans ploeg analyseerde de lichaamsgeuren van een aantal vrijwilligers die werden gebeten en van mensen die daar geen last van hadden. Hen werd gevraagd geen alcohol te drinken, geen parfums of andere geurmiddelen te gebruiken, zodat alleen hun natuurlijke lijfgeur te ruiken was. Dat leidde tot de ontdekking van vijf ketonen die muggen op afstand houden. Als die op de huid werden gespoten van mensen die normaal gesproken door muggen werden belaagd, hadden die er geen last meer van.
Op basis van die bevinding wordt nu, in samenwerking met een commercieel bedrijf, een manier uitgewerkt om met die ketonen (waarvan de geur doet denken aan extreem zoet fruit of aan aceton om nagellak te verwijderen) een nieuw anti-muggenproduct te lanceren. Dat is al uitgetest in Kenia en Brazilië, waar muskieten ook gevaarlijke ziektes als malaria veroorzaken, en daaruit bleek dat ze succesvol zijn in de strijd tegen verschillende soorten muskieten, waaronder de 'Culex', die in deze contreien voor zoveel slapeloze nachten zorgt.
Waarom, waar en wanneer zijn onze familienamen ontstaan ?
Waarom ?
Onze voorouders, de Germaanse volksstam van de Franken, hadden een éénnaamsysteem. Eén naam volstond, omdat bijna iedereen een verschillende naam kreeg. Dit was mogelijk door het combineren van naamelementen tot steeds nieuwe, tweeledige samenstellingen.
In de middeleeuwen is het Germaanse éénnaamsysteem langzaam maar zeker in verval geraakt en geleidelijk vervangen door een tweenamensysteem, bestaande uit een voornaam + een toenaam. Deze ontwikkeling is toe te schrijven aan een samengaan van verschillende factoren:
de christianisering
verarming van het naamsysteem door vernoeming
onderscheidingsdrang
toename van de bevolking in de steden
het typeren van de medemens
De christianisering
De christianisering deed onrechtstreeks heel wat Germaanse persoonsnamen in vergetelheid raken. Hoewel het tot aan het concilie van Trente (1545-1563) geen verplichting was om een christelijke doopnaam te dragen, werd begrijpelijkerwijze toch vaak de voorkeur gegeven aan een naam uit de Bijbel. Meteen werden heel wat vreemde namen geïntroduceerd: Hebreeuwse (bv. Johannes), Griekse (bv. Stefaan), Latijnse (bv. Marcus). De Germaanse namen bleven behouden inzoverre er heiligen met deze namen waren, bijv. Bernard, verlatijnst tot Bernardus. In de 12de eeuw werden enkele heiligennamen zeer populair: Johannes, Petrus, Nicolaus en Wilhelmus voor jongens; Maria, Catharina, Margaretha voor meisjes. Mede door het gebrek aan voldoende heiligennamen kregen een massa dopelingen dezelfde naam. In de 10de eeuw waren er bijvoorbeeld in het Gentse voor 287 mensen nog 259 verschillende namen; maar in de 13de eeuw droeg een derde van de mannen vermeld in de oorkonden van St.-Bernards-aan-de-Schelde de namen Johannes, Nicolaus of Wilhelmus. Het beperkte aantal beschikbare namen vormde een belangrijke oorzaak voor de afbraak van het éénnaamssysteem. Om de vele personen die Jan of Willem heetten, van elkaar te kunnen onderscheiden, werd een tweede naam toegevoegd, bv. Jan Jans sone > Janssen (zoon van Jan); Wilhelmus de Smet.
Verarming door vernoeming
Het Germaanse naamgevingssysteem verarmde door mechanische vernoeming: vader en (oudste) zoon kregen dezelfde naam. Het oudste voorbeeld dateert uit 867: vader Liodricus heeft een zoon Liudricus (aan de IJzer). Vernoeming werd een mode bij de hoogmiddeleeuwse adel. In adellijke families werden bepaalde namen van generatie op generatie overgedragen: Isbrand in het geslacht Haarlem, Diederik bij de Hollandse graven, Boudewijn bij de graven van Vlaanderen, Berthold bij de Zähringer, Friedrich bij de Hohenzollern. Van de adel zakte de mode af naar de lagere adel, naar de patriciërs en tenslotte ook naar de gewone lieden.
Onderscheidingsdrang
Een andere aanleiding tot uitbreiding van het éénnaamsysteem was de bewuste wil van de hogere standen om zich te onderscheiden van het volk. De adel was de eerste groep die een geografische toenaam aannam, waarin op het feodale bezit gewezen werd, bv. 1296: dominus Johannes de Berthoudt dictus de Berlaer (de Berthouts hadden heel wat bezittingen in de omgeving van Berlaar). Het Franse de en het Duitse von als aanloop in familienamen wijzen overigens op adellijke afkomst, bv. d'Udekem de Guertechin, von Droste zu Hülshoff. De mode van de tweenamigheid waaide over naar de burgerij: ook de burgers uit de steden begonnen een tweede naam toe te voegen. Die toenaam hoefde niet noodzakelijk geografisch van aard te zijn, maar kon ook de naam van de vader zijn, bv. Wolther, Bruyns soen 'Wouter, de zoon van Bruin'.
Toename van de bevolking in de steden
Een vierde factor is de opkomst van de steden en de enorme bevolkingstoename die daarmee gepaard ging vanaf de 12de eeuw, eerst in Vlaanderen, daarna in Brabant, vervolgens in Holland. Toename van de bevolking in de steden bij gelijktijdige verarming van het namenbestand deed een praktisch naamgevingsprobleem ontstaan, dat werd opgelost door over te schakelen op een systeem van tweenamigheid.
Het typeren van de medemens
Het typeren van de medemens is een motief dat van alle tijden is. Het identificeren en typeren van de medemens gebeurt niet alleen op grond van herkomst (bv. Van Brussel, Van de Velde), maar ook op basis van het beroep (bv. Desmet, Bakker, Cuypers) of van opvallende fysieke en psychische eigenschappen (bv. De Wilde, De Groot, Roobaert). Dit zijn types die overal ter wereld voorkomen, allicht niet minder bij onze voorouders dan elders.
Waar en wanneer ?
De ontwikkeling van vaste achternamen verloopt geleidelijk: de invoering van erfelijke geslachtsnamen verloopt van zuid naar noord, van stad naar platteland, van de hogere naar de lagere klassen van de bevolking. In de Zuidelijke Nederlanden, die vroeger dan de Noordelijke tot bloei zijn gekomen, zijn er al vanaf de 13de eeuw namen die van vader op zoon/dochter worden overgedragen. In Vlaamse steden als Brugge en Gent hebben de meeste burgers al in de 14de en de 15de eeuw vaste achternamen. In Brabant en Limburg ontstaan vaste geslachtsnamen iets later dan in het graafschap Vlaanderen. In het Noorden is het gewest Holland het eerst met het aannemen van vaste geslachtsnamen: de ontwikkeling komt er op gang in de 16de en 17de eeuw. De noordelijke provincies Friesland, Groningen en Drenthe bereiken pas in de 18de en 19de eeuw hetzelfde peil als Holland, wat het aantal burgers die een vaste achternaam voeren betreft. De vaste achternaam vindt in de hogere klassen van de bevolking vroeger en sneller ingang dan meer onderaan op de sociale ladder. In de steden is het gebruik van een vaste geslachtsnaam sneller gemeengoed geworden dan op het platteland.
Vier op tien Belgen kiezen partner in functie van job
Het loon en de status die vasthangen aan de job van onze partner bepalen grotendeels het beeld dat we van hem of haar hebben. Dat blijkt uit een onderzoek van Jobat, Editions de l’Avenir en Actu24 bij 7.200 tweeverdieners.
Driekwart van die ondervraagde tweeverdieners zegt dat zowel de job als het loon van zijn of haar partner zonder meer het beeld bepalen dat ze van hem of haar hebben. Vier op de tien kiest zijn partner zelfs in functie van zijn job. Hoe hoger het loon van die partner, hoe meer tevreden we zijn over zijn of haar job, geven de meer dan 7.000 tweeverdieners toe.
“Loon is inderdaad een sterke motivatie”, zegt Dimitri Mortelmans, professor sociologie aan de Universiteit Antwerpen. “Lange dagen werken voor weinig loon leidt tot ontevredenheid. Een hoger loon zorgt voor compensatie en plaatst alles in perspectief.”
Onderwijspartners meest tevreden
Eén op vijf is helemaal niet tevreden met de job van zijn of haar partner. Een te laag loon, te weinig ambitie en te veel overuren zijn de grootste boosdoeners. “Overuren kan men compenseren met een hoger loon, maar dat lukt niet altijd. Zeker niet als het loon niet evenredig is met de geleverde inspanning”, meent Mortelmans.
Het meest tevreden over de job van onze partner zijn we als die in het onderwijs werkt of een kaderfunctie heeft. “Logisch. De eerste is vastbenoemd en heeft veel vakantie. De andere verdient goed, wat het gebrek aan tijd en aandacht compenseert”, legt Mortelmans uit.
Tienen - Op zaterdag 17 oktober om 19u3O vertrekt de klassieke Halloweentocht door Bost en omgeving. Afspraak aan de kerk.
Er is parking aan de afrit 25 van de E40 (kant Rommersoml). JATienen zal een shuttledienst verzorgen tussen deze parking en het evenement(vanaf 19 uur tot einde event.)
Halloweentocht Bost is een organisatie van de feitelijke vereniging "Hallo-Bost". Om een Halloweentocht te organiseren heb je heel veel figuranten nodig, daarvoor kan de club rekenen op de medewerking van: Amon-Ra (Bellydancers) Wommersom, De Bonobos - Bost, De Jeugd Ontwaakt - toneelvereniging - Bost, De Ridders van de Gruun Rat - carnavalvereniging - Zoutleeuw,De Zeebonkers - vissersclub - Bost, de inwoners van Bost die hun huizen versieren. Elvira-Events (Scheldewindeke), kLJ Hakendover;
Indien jij individueel of met je groep wenst deel te nemen aan onze tocht voor 2009, aarzel dan zeker niet om contact met ons te nemen via :
Deelname : 5,-€ (alle kosten inbegrepen, normaal tarief.), VIP : 25,-€ (+ reserveringskosten, VIP tarief), kinderen onder de 6 jaar gratis.
In deze bovenstaande prijs is begrepen (normaal tarief):- toegang tot de wandeling, 1 (één) soep tijdens de wandeling.- 1 (één) jenever of fruitsap tijdens de wandeling.
