Kernenergie: Sprookje of nachtmerrie van 1939 tot 2025xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
De geschiedenis van kernenergie: voor de ene een sprookje, voor de andere een ware nachtmerrie. Een overzicht van de eerste atoomsplitsing in 1939 tot de geplande sluiting van de laatste Belgische kernreactor in 2025.
Alles begint in december 1939 wanneer twee Duitse natuurkundigen, Otto Hahn en zijn assistent Fritz Strassmann, voor de eerste keer een uraniumatoom splijten. Het duurt nog drie jaar vooraleer wetenschappers een kettingreactie kunnen opwekken. Dat gebeurt in de Chicago Pile-1, de eerste kernreactor ter wereld. In die tijd was energie opwekken niet het doel, wel in tegendeel. Met de Tweede Wereldoorlog voor de deur is het vooral een wedloop om een atoombom te ontwerpen, voor 'de vijand' dat doet.
Little Boy en Fat Man
'Little Boy' was de eerste atoombom ooit in een oorlog, nog geen maand nadat in New Mexico de eerste testen afgelopen waren. Op 6 augustus 1945 ontplofte de bom boven de Japanse stad Hiroshima. 'Little Boy' maakte er 140.000 slachtoffers. Drie dagen later, op 9 augustus 1945, werd Nagasaki aangevallen met 'Fat Man': 70.000 mensen lieten het leven. Nog lang na het einde van de Tweede Wereldoorlog werden mensen ziek van de radioactieve straling, vrijgekomen bij de explosies.
Congolees uranium
In 1954 werd in het Russische Obninsk voor het eerst in de geschiedenis een kerncentrale aan het elektriciteitsnet gekoppeld. Amper twee jaar later wordt in Mol de Belgian Reactor 1 opgestart. België was het derde Europese land met een operationele kernreactor, na het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. In 1961 wordt de Belgian Reactor 2 ingehuldigd, tot op de dag van vandaag een van de krachtigste onderzoeksreactoren ter wereld, en in 1963 is er de Belgian Reactor 3, de eerste niet-Amerikaanse drukwaterreactor.
Tot 1955 was België de hoofdleverancier van uranium van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Dat uranium haalde het uit een mijn in het gekolonialiseerde Congo. De eerste commerciële Frans-Belgische kerncentrale werd gebouwd in Chooz. In 1967 werd de reactor aan het elektriciteitsnet gekoppeld, in 1991 werd hij definitief stilgelegd.
Protest en rampen
In december 1966 keurt de regering-Vanden Boeynants de bouw van de kerncentrale van Doel goed. In 1969 worden Doel I en II en Tihange I besteld, met de goedkeuring van de regering-Eyskens. Doel I start in 1974, Tihange I en Doel II in xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />1975. In 1974 werd de bouw van Doel III en IV en Tihange II en III goedgekeurd. Die reactoren waren in 1985 actief.
Vanaf de jaren 70 kwam er protest vanuit de bevolking, die meer en meer geïnformeerd werd over kernenergie. De bevolking protesteerde onder andere tegen het dumpen van kernafval in zee, iets wat pas in 1982 verboden werd. Het protest werd gevoed door de kernrampen op Three Miles Island (1979), waar de koeling uitviel en de splijtstof smolt, en in Tsjernobyl (1986). De ramp in Tsjernobyl is de ergste kernramp tot nu toe. Een reactor explodeerde en volgens de VN werden niet minder dan 6,8 miljoen mensen blootgesteld aan radioactieve straling. De plannen voor een achtste Belgische kernreactor werden opgeborgen.
België koploper
Momenteel zijn er in België dus zeven commerciële kernreactoren: vier in Doel en drie in Tihange. Volgens de wet op kernuitstap, gestemd in 2003, mogen er geen nieuwe kernreactoren bijkomen en moeten alle zeven reactoren tegen 2025 gesloten worden. Tegen dan zijn ze immers veertig jaar in gebruik. Alleen het CREG (Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas) kan deze wet breken, als blijkt dat er een energietekort zal ontstaan.
In oktober 2009 bereikte het kernkabinet een principieel akkoord: in ruil voor een bijdrage van de nucleaire sector aan de begroting, wordt de kernuitstap tien jaar uitgesteld. Eind 2009 pleitte minister van Milieu Paul Magnette (PS) voor een herziening van de wet, met een jaarlijkse evaluatie van de productiemiddelen voor energie. "Op die manier kan geanticipeerd worden op beslissingen, zoals de verlenging van de levensduur van kerncentrales", aldus Magnette. In België komt ongeveer 55 procent van alle elektriciteit van kerncentrales.
960 miljoen euro voor onderzoek
Tot slot is er nog MYRRHA, een onderzoeksreactor die in Mol zal worden gebouwd. MYRRHA moet de Belgian Reactor 2 vervangen, die al 49 jaar draait. De nieuwe reactor zal onder meer gebruikt worden voor experimenten rond kernafval en voor de productie van nieuwe radio-isotopen voor medisch onderzoek.
MYRRHA zal 960 miljoen euro kosten, waarvan 40 procent door België moet betaald worden. De rest van het budget moet komen van andere landen, de Europese Commissie en de private sector. Premier Leterme kondigde begin april alvast aan dat Zuid-Korea geïnteresseerd is. "De regering rekent op een terugverdieneffect", aldus Leterme. "Het risico van nucleair afval zou tot duizend keer lager kunnen worden en het volume honderd keer kleiner. Deze investering is goed voor de samenleving en draagt bij tot duurzamere energieproductie."
|
