15.07.2015 Imker kweekt bijen die resistent zijn tegen varroamijt

Een imker uit de Vlaams-Brabantse gemeente Schepdaal is er in geslaagd om bijen te kweken die resistent (tolerant is correcter, nvdr.) zijn tegen de varroamijt. Die parasiet is één van de belangrijkste oorzaken van de achteruitgang van de bijenpopulatie. Tot nu werd de mijt met wisselend succes bestreden met medicatie of organische zuren. Noël De Schrijver, als hobby-imker zelf geconfronteerd met varroamijt, legt uit dat hij bijen begon te kruisen die een betere hygiëne hebben tegenover de parasiet die zich voortplant op het broed. Professor Dirk de Graaf van het bijenexpertiseplatform Honeybee Valley van de UGent reageert opgetogen op Radio 2 en geeft de VILT-lezers extra duiding bij de selectie op varroatolerante bijen. 

Al meer dan 30 jaar veroorzaakt de varroamijt massale sterfte in bijenkorven. Imker Noël De Schrijver uit Schepdaal slaagde er door selectie en kunstmatige inseminatie in om bijenvolken te kweken die tolerant zijn omdat ze de parasiet geen kans geven om larven aan te tasten. De techniek komt overwaaien uit de Verenigde Staten. "Een kolonie die in onze vaktermen hygiënisch is, kan zelf de ziekte weghouden uit de kast", legt Noël uit in Het Laatste Nieuws. "Dat betekent dat ze aangetaste larven zelf weghalen en dat er dus geen nieuwe bijen komen die de ziekte hebben en zo het hele bijenvolk bedreigen."

Op Radio 2 hoor je Noël De Schrijver bescheiden zeggen dat hij niet de redder van de honingbij is. “Ik denk wel dat ik een belangrijke stap in de goede richting heb gezet. Maar er is nog veel werk aan de winkel.” Hij wil de resistente volken vermeerderen om andere imkers met koninginnen te kunnen bevoorraden.Op de website van deredactie.be kan je het fragment uit het VRT-journaal herbekijken.

Professor Dirk de Graaf (UGent / Honeybee Valley) verduidelijkt het belang van deze bevinding: "De imker uit Schepdaal heeft via zijn selectiewerk bijen met varroagevoelige hygiëne bekomen. Dit is een vorm van varroatolerantie die gebaseerd is op het poetsgedrag van de bijen. Gesloten broedcellen waarin de mijt parasiteert op de poppen van de honingbij worden door de werksters herkend, geopend en geledigd. Hierdoor kan de mijt zich niet meer vermenigvuldigen. Dat honingbijen in staat zijn om in harmonie te leven met de varroamijt weten we al van eind de jaren '90, veelal ging het hier over natuurlijke selectie bekomen door de bijen terug aan de natuur te geven. Rond 2007 zien we wetenschappelijke artikels over het gericht selecteren op hygiënisch gedrag door de imker zelf."

In Vlaanderen zijn een tiental BLUP-bijentelers (Best Linear Unbiased Prediction) actief die eveneens de teeltwaarde bepalen van hun kweekmateriaal, met inbegrip van de mate van varroatolerantie, om zo de bijenstapel te verbeteren. "Sommigen met uitstekende resultaten", weet professor de Graaf. Het belang van het selectiewerk van imkers zoals Noël De Schrijver is volgens de bijenexpert van de UGent dat imkers nu eindelijk bijen kunnen houden zonder deze te moeten behandelen tegen de varroamijt met medicamenten of organische zuren.

Aan de Universiteit Gent loopt een onderzoeksproject dat gefinancierd wordt door de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu waarin getracht wordt om het genoomgebied verantwoordelijk voor varroatolerantie te identificeren om zo met moleculaire merkers het selectiewerk te kunnen ondersteunen. Nu bestaat immers het risico dat massaal gekweekt zal worden met de bijen van Schepdaal, waardoor de genenpoel veel te eng wordt. "Het gebruik van genetische merkers kan de selectie versnellen en het probleem van inteelt voorkomen", aldus de Graaf. De professor voegt er nog aan toe dat de bijen van de imker uit Schepdaal een hulp kunnen zijn bij het moleculair werk. "We zullen eerstdaags contact opnemen met Noël De Schrijver voor verdere samenwerking."

Bron: Het Laatste Nieuws / Radio 2 / eigen verslaggeving