Met de VOC naar de Zuiderzeestadjes

Davidsfonds Ekeren  19 – 22 sept.

Rond het Ijselmeer, een stuk van de vroegere zuiderzee, liggen een aantal historische stadjes en plaatsen waarvan sommige al deel uitmaakten van de Hanzesteden uit de 14^de en 15^de eeuw en vanaf de 16^de eeuw floreerden, mede dankzij de toevloed uit het, door de Spanjaarden bezette zuid-Nederland, met zijn contrareformatie. Vele, meestal begoede protestanten namen de wijk naar het zich voorspoedig ontwikkelende Holland of beter de zeven Provincieën. Met de Verenigde Oostindische Compagnie werd het een machtige zeevaartnatie.

Met voorzitter Paul Koop van de VOC kamer Antwerpen hadden we een welbespraakte en beslagen gids.

We startten met een bezoek aan de nagebouwde ‘Batavia’ te Lelystad, de hoofdstad van de nieuwe provincie Flevoland. De eerste Batavia verging al in 1628 op zijn eerste reis voor de Verenigde Oostindische Compagnie bij de Australische kust. Je kan je haast niet voorstellen dat op zo’n beperkte ruimte 341 personen meevaarden. De 100 soldaten zaten maandenlang samen op een tussendek van 1,5 m hoog.

Volgende stopplaats Schokland, een voormalig eiland, een voorschoot groot. Noorwegen heeft er enkele machtige stenen gestort. Er ligt een bootje in de vroegere haven.

We rijden naar het Friese, vestings - en Elfstedenstadje Sloten. Paul vertelt hoe hij tweemaal de elfstedenronde heeft uitgeschaatst. Het is meteen de eerste kennismaking met de geveltypes van het Unesco werelderfgoed. Nog een kleine wandeling met Veerle, penningmeester van de Voc. Men heeft al een pleisterplaats gevonden en ze hebben er o.a.een Straffe Hendrik van de Brugse brouwerij De halve Maan.

Eindbestemming het Valkhotel te Emmeloord.

1. We rijden naar de Friese stad Harlingen. Met de paasvakantie 1976 er met de Wielewaal Voorkempen, aangevoerd  door Paul Poppe, ingescheept voor Terschelling. Toen de veenbessen leren kennen. Ze waren er aangespoeld na een schipbreuk. In een veenpoel nog eetbare bessen van het vorige jaar gevonden. Harlingen aan de noordzee was een haven voor de walvisvaarders. Op de wandeling hebben we weer oog voor de geveltypes: de oude trapgevels, , halsgevels, klokgevels, lijstgevels. Bij het terugrijden kunnen we toch de zuiderzeeafsluitdijk op.                        De voormalige, ondiepe zuiderzee was bij stormen zeer gevaarlijk. Na de dramatische overstromingen van 1916 werd tot de bouw van de afsluitdijk besloten. Voltooiïng in 1932. Later volgden de inpolderingen.

Via een mooie binnenweg bereiken we Workum met het Jopie Huismanmuseum.

Vervolgens naar Hindelopen. De grote bloeiperiode van de stad lag tussen 1650 en 1790, toen Hindelopen een grote vloot bezat van ruim tachtig schepen. In 1749 had de stad 1600 inwoners. De kapitale 17e- en 18e-eeuwse kapiteinshuizen duiden nog op de vergane glorie. VVrijdag

De zaterdagmorgen rijden we over de Houtribdijk, 26km lang ( die in 1975 gereed kwam) van Lelystad naar Enkhuizen in Noord-Holland. We passeren Hoorn, destijds een belangrijke haven voor de COV en rijden verder naar en door De Beemsterpolder tot De Rijp.                                                     Vervolgens staan Edam en Monickendam nog op het programma.De winkels voor gerookte paling zijn echter reeds dicht.

Op de terugweg op zondag bezoeken we achtereenvolgens Giethoorn, het zeer toeristische Venetië van het Noorden, ontstaan door het uitgraven van turf. Beperkte wandeling tot de hoofdweg en ernaast een waterweg met veel bruggetjes. Kampen, Hanzestad aan de Ijssel en als laatste Elburg, aangelegd in dambordsysteem.

FOTO’S

Batavia

Idem

Schokland, voorheen riland in de zuiderzee

De plaats van de vroegere haven

Makette van Sloten

De groep

Harlingen, aanleg van de boten voor Terschelling

Stadhuis Harlingen