Sofie en de Ketnetband bij ons op school (GO SHIL!)
Toon Hermans
Bob Benny
Bobby Prins
Conny en Danny Fabry
Eddy Mars
Eddy Smets en Letty Lanka
Jacky Lafon
John Terra
Laura Lynn
Lize Marke
Lucy Loes
Micha Marah
Mieke en Vader Abraham
Patrick Onzia
Phil Kevin
Tina Rosita
Wim Sonneveld
Greetje Kauffeld
Jannes
Jan Smit
Tony Bell
OPERETTE IS NIET OUBOLLIG
Wij houden de operette springlevend
09-10-2011
OVERZICHT VAN DE REEDS BESPROKEN OPERETTES
De afgelopen weken werden de volgende operettes besproken:
1. "Frühling" 1922 van Franz Lehar 2. "Der Zigeunerprimas" 1912 van Emmerich Kalman 3. "No, No, Nanette" 1925 van Vincent Youmans 4. "Fürstin Ninetta" 1893 van Johann Strauss Jr. 5. "Der Bettelstudent" 1882 van Karl Millöcker 6. "Orpheus in der Unterwelt" 1858 van Jacques Offenbach 7. "Les Cloches de Corneville" 1877 van Robert Planquette 8. "H.M.S. Pinafore" 1878 van Gilbert & Sullivan 9. "Die Zirkusprinzessin" 1926 van Emmerich Kalman 10. "Pique Dame" 1862 van Franz von Suppé
U kan ze allemaal bekijken en beluisteren via deze blog! Op naar de volgende tien. U mag steeds suggesties doen via de reacties of via mijn mailadres: jeeves@telenet.be
Franz von Suppé (1819-1895). Hij werd geboren in Spalato (Split in het huidige Kroatië). Zijn vader was een Belg en zijn moeder een Oostenrijkse. Tegen de operacomponist Gaetano Donizetti moest hij oom zeggen. In het totaal schreef hij 29 operettes, naast nog een aantal opera's en toneelwerken. Vooral zijn ouvertures zijn overeind gebleven. "Pique Dame", een naam die vooral de West-Vlamingen bekend in de oren zal klinken: pique dame, of schoppenvrouw. Ook wel uitgebracht onder de naam "Die Kartenaufschlägerin". Bij Von Suppé weet je nooit of je zijn werk als een opera of een operette moet classeren. Alleszins in deze operette wordt bijna niet gesproken, dus kan het ook voor een opera doorgaan. Luister al maar eens naar deze prachtige ouverture:
Soms kan je lezen dat deze operette uit twee actes bestaat. Fout, het gaat hier om een zuivere eenacter van een klein uurtje waarvan de ouverture alleen al een zevental minuten in beslag neemt. Voor de nieuwe uitvoering in 1864 in Graz wordt er in het libretto wel gewag gemaakt van twee actes. Voor de rest kan je nog genieten van negen liederen en dan is de kous af wat deze operette betreft. Deze operette heeft nochtans een hele geschiedenis achter de rug. Toen hij in 1862 "Die Kartenschlägerin" presenteerde, zag men von Suppé als een waardig concurrent van Offenbach en de enige die zijn stijl enigszins kon benaderen: de Weense zwierigheid verbonden met de ironie en de satire op toenmalige situaties. Het libretto is van Karl Treuman. Maar wanneer de operette voor het eerst wordt opgevoerd in het Weens Kaitheater op 26 april 1862, mogen we gerust van een flop spreken en na amper vier voorstellingen wordt de operette afgevoerd. Von Suppé herwerkt de operette tot "Pique-Dame" en waagt een tweede kans in 1864 in Graz. Het stuk zou echter, door de voorafgaandelijke flop, nooit meer naar Wenen terugkeren, ook niet in de periode dat von Suppé zijn grootste sucessen beleefde! Verwar deze operette niet met het balletstuk "Queen of Spades" dat eerder gebaseerd is op het gelijknamige boek van de Russische schrijver Alexander Pushkin. Hierboven kan U een afbeeldeing zien van de CD-hoes (label CPO). op deze cd vindt U de volledige weergave van de operette. U kan ze ook beluisteren via mijn multiply site: http://bertiepepper.multiply.com/music Het verhaal in een notedop: Emil, een componist, is verliefd op de lieftallige Hedwig, maar beschikt niet over de nodige middelen en leent een som van Fabian Muker die in het geniept ook verliefd is op Hedwig. Fabian vraagt aan Judith, de adoptiemoeder van Emil, die kaartenlegster is om de kaarten te manipuleren en te doen uitschijnen dat Hedwig voor hem is voorbestemd. Maar dat was ze nu net van plan om voor Emil te doen! In een Balzaal waar alle personen samenkomen, vinden er nog een aantal amusante activiteiten plaats, waarna alles op zijn plaats valt en de operette, zoals het hoort, een goed einde kent. Er zitten heel wat parodiestukjes in op bestaande opera's of bekende componisten: Offenbach, Wagner, Shubert, Meyerbeer, Haydn en Verdi zijn in sommige stukken niet ver weg! Neem echt eens de moeite om deze operette beluisteren, voor mij was het een openbaring en niet alleen omwille van de prachtige ouverture!
Richard Rogers zei ooit over deze musical "Van alle musicals waar ik ooit aan werkte en die geen succes kenden, is "Allegro" naar mijn mening diegene die een tweede kans verdient!"
"Allegro" was Rodgers en Hammerstein's derde show, na de twee successen "Oklahoma" en "Carousel". Deze musical werd op de planken gebracht vlak na hun enige musical die ze rechtstreeks voor het witte doek maakten, namelijk "State Fair". Voor deze film wonnen ze een oscar voor het beste lied, "It Might as Well Be Spring"
We mogen stellen dat "Allegro" eigenlijk één van de belangrijkste musicals is waar de meeste mensen nog nooit van gehoord hebben. De makers wilden én een origineel verhaal brengen én een aantal vernieuwingen doorvoeren in het musicalgenre. "Allegro" was misschien wel de eerste musical die het predicaat "Conceptmusical" mocht dragen! een conceptmusical is eigenlijk een musical waarbij het achterliggend idee waar de musical voor staat belangrijker is dan het verhaal zelf. Hieronder een beeld van de originele musical uit 1947.
Het concept voor "Allegro" was simpel: een van de wieg tot de midlife crisis verhaal over een gewone man Joseph Taylor Jr. Special is ook het "Grieks Koor", dat is een term voor een koor dat constant commentaat geeft geeft over de actie op het toneel, zowel commentaar aan de acteurs als aan de toeschouwers. Directeur en choreograaf van de show is Agnes de Mille. Zij was de choreograaf van broadwaysuccessen als Oklahoma, Bloomer Girl, Carousel, Brigadoon, Gentlemen Prefer Blondes, Paint Your Wagon, Goldilocks en 110 in the Shade. Ze deed slechts de choreografie voor één film, Oklahoma. U ziet dus, deze musical had alles om een succes te worden! Maar was het ook een goede musical? Ondanks de grootste voorverkoop van tickets ooit, waren de kritieken erg verschillend.
Sommigen vonden de show subliem en vernieuwend, anderen pretentieus, vervelend en prekerig. Inderdaad, wanneer je het libretto leest, heb je de neiging de laatste categorie gelijk te geven. Maar wanneer je de show beluistert en volgens de weinigen die hem gezien hebben, bekijkt, val je omver van de warme en driedimensionele karakters van Hammerstein en de meeslepende en zeer muzikale score van Rodgers! Een andere vernieuwing was ook het introduceren van de "Verteldans", danspartijen die door de choreografie ook iets vertellen. Ook de musicals Carousel en The King and I bevatten van die fameuze verteldansen. Op de foto de makers van de musical en een voorbeeld van zo'n geweldige danspartij uit de musical "Allegro"
Het verhaal speelt zich af in het medische milieu. Joe Jr wordt geboren als zoon van de dorpsdokter en wordt zelf ook klaargestoomd als dokter. Hij huwt met zijn vriendinnetje Jenny, die wil dat hij naar de grote stad verhuist omdat de depressie het het jonge gezinnetje niet makkelijk maakt. Net voor de verhuis komt Joe Jr. tot inkeer en hij blijft in zijn geboorteplaats. Jenny verlaat hem en Joe Jr. vindt troost bij de mensen waarvan hij weet dat ze hem altijd dierbaar zullen blijven. Van de musical zijn zeer weinig beeldfragmenten te vinden. Wel van enkele liedjes, dikwijls gezongen door amateurs. Tot besluit enkele voorbeelden:
Weinig beelden omdat de laatst opgenomen versie (een prachtige versie trouwens) gewoon in de studio werd opgenomen voor de cd. Deze versie dateert van 2009 en is echt de moeite waard om aan te schaffen. De CD bevat trouwens een fenomenaal boekje met alle achtergronden van dit vergeten pareltje!
Operette "DIE ZIRKUSPRINZESSIN" 1926 van Emmerich Kalman
Na "DER ZIGEUNERPRIMAS" uit 1912 is dit de tweede operette, 14 jaar later gemaakt dan "Der Zigeunerprimas", van Emmerich Kalman die we bespreken in deze blog. "Der Zigeunerprimas" was de derde operette van Kalman, "Die Zirkusprinzessin" de elfde. We rekenen daarbij niet al de herbewerkingen van zijn operettes voor andere landen en in andere talen. We geven een voorsmaakje van de prachtig muziek met de openingsaria van de operette, gezongen door Fürstin Fedora Palinsa
Het verhaal heeft echt niet veel om het lijf, meer nog het is bijzonder ingewikkeld. Maar eigenlijk is dat niet zo belangrijk. Er zit in deze operette een schat aan prachtige aria's, melodiën en vrolijke deunen. Het geheel draait rond een mysterieuze "Mister X" die eigenlijk een van zijn titel beroofde adelijk heerschap is en die door een onguur figuur ertoe wordt aangezet Fedora Palinski het hof te maken en er mee te trouwen. Wanneer dat allemaal lukt, wordt de echte identiteit (namelijk een doodgewone circusprins!) bekendgemaakt en stort Fedora zich in de armen van de ongure Prins Sergius Wladimir. later in een hotelletje komt toch weer alles goed en gaat Fedora er opnieuw met Mister X vandoor! Maar zoals gezegd zijn het de muzikale nummers die deze operette onvergetelijk maken. Wat dacht U bv van "Die Kleine Mäderln im Tricot" hier gebracht door een operettegezelschap uit Noordwijk, een opname uit 2010
En wat dacht U van "Heisa, die Nacht Erwacht", beter bekend als "Yoepla Josefientje"
We vervolgen met een mooi walsduet "Ich Liebe dich - Leise schwebt das Glück Vorüber" hier gebracht door Rene Kollo en Wendy Fine
Van beeld een minder goede opname, maar toch een mooi duet "Mein Darling"
Een volgend nummer komt uit 1987 en werd met de video opgenomen, een mooi document van het nummer "Liese komm mit mir auf die Wiese"
We willen U deze Russische versie van "Wenn Du Mich Sitzen Lässt" niet onthouden:
We besluiten deze operette met ongetwijfeld het grootste succesnummer, de aria van Mister X of "Zwei Märchenaugen" hier gezongen door Rudolf Schock
Operette "H.M.S. PINAFORE" 1878 van Gilbert & Sullivan
Als we ons wagen aan de operettes van Gilbert & Sullivan, dan zijn we nog niet thuis! Deze pioniers van de Engelse operette: Arthur Sullivan (1842-1900) componist en W.S. Gilbert (1836-1911) librettist gingen een Victoriaans theaterpartnership aan dat resulteerde in niet minder dan 14 komische operettes tussen 1871 en 1896. Ziehier de lijst in chronologische volgorde: 1. Thespis (1871) 2. Trial By Jury (1874) 3. The Sorcerer (1877) 4. HMS Pinafore (1878) 5. The Pirates of Penzance (1879) 6. Patience (1881) 7. Iolanthe (1882) 8. Princess Ida (1884) 9. The Mikado (1885) 10. Ruddigore (1887) 11. The Yeomen of the Guard (1888) 12. The Gondoliers (1889) 13. Utopia, Limited (1893) 14. The Grand Duke (1896) HMS Pinafore is dus de vierde operette van het duo en ze zou uitgroeien tot een groot succes! Alleen al in de Opera Comique in Londen speelde de vertoning 571 keer! Daarmee was het tot dan toe de operette die de tweede plek haalde in het aantal opvoeringen. Inderdaad, nog succesvoller was... de operette die we hiervoor bespraken "Les Cloches de Corneville"! Als opwarmer horen jullie hier de ouverture van HMS Pinafore:
Het stuk werd ook tegelijkertijd uitgevoerd in verschillende Amerikaanse theaters en door de wet op de auteursrechten, kon dat aan de andere kant van de Oceaan zonder auteursrechten te betalen aan de auteurs. Vermits Gilbert voor de teksten veel haalde uit zijn gekke "Bad Ballad" gedichten, werd er in de operette een schat aan vrolijkheid en dwaasheid verwerkt. Het hoofdthema is de liefde tussen verschillende sociale klasses. Ook is er een zachte satire merkbaar die blijkt uit de grappen over de Royal Navy, de politiek en de mogelijkheid van onbekwame personen om op te klimmen naar hoge machtsposities. Als voorbeeld een stukje uit de operette opgevoerd door The Gilbert & Sullivan Society of Louisiana waarin het hoofd van "de Queen's Navy" uitlegt dat je helemaal niet veel hoeft te kunnen om zo hoog op de ladder te klimmen.
U kan dit prachtige, satirische nummer nogmaals bekijken, maar gespeeld door een beroepsgezelschap en een grootsere productie van Simon Gallaher & Essgee Productions uit 1997. Deze bewerking is supergeestig en op verschillende momenten hilarisch!
De operette begint , na de ouverture met een zangnummer van de matrozen van de Pinafore. U kan hier dat openingsnummer zien, opnieuw uit Essgee's productie. Sommigen vinden deze versie van de operette er ver over, toch denk ik dat het bewijst dat operette nog best genietbaar is!
Nadat de matrozen zijn opgekomen, verschijnt ook Buttercup op het schip. Zij is een verkoopster van allerlei goederen langs de kade en op de schepen die aan de kaai liggen. Ze zingt de leuke aria "I'm Called Little Buttercup"
Buttercup maakt kennis met de matroos Ralph die stiekem verliefd is op de dochter van de kapitein. In twee liederen die meteen op elkaar volgen zingt Ralph over deze onmogelijke liefde;
Wanneer de kapitein van het schip verschijnt, blijkt onmiddellijk dat het een aangenaam persoon is, graag gezien door zijn matrozen. Zijn openingsnummer laat uitschijnen dat hij als kapitein wel al eens zeeziek is, ook al beweert hij het tegendeel!
Wanneer ook de dochter van de kapitein, Josephine, op het dek komt, vertelt ze haar vader dat ze verliefd is op een doodgewone matroos van zijn schip, maar dat ze zich niet zal verzetten tegen het feit dat ze voorbestemd is voor Sir Joseph Porter, The First Lord of the Admirality. Ze zal dan ook haar liefde tegenover de matroos niet bekend maken, maar ze zingt wel over haar treurig lot in deze mooie aria:
Haar vader geeft haar een foto van Sir Joseph, zodat ze zich in haar cabine kan terugtrekken. Ondertussen komt het schip van Sir Joseph nader en hij komt samen met een gevolg van zussen, nichten en tantes ("Gaily Tripping") op het dek van de Pinafore. Het is dan dat hij zijn lied zingt "When I was a Lad" en "I am the Monarch of the Sea". Hilarisch gewoon!
Bij zijn openingsspeech maakt Sir Joseph duidelijk aan de kapitein, aan zeeman Dick Deadeye (let op de woordspeling in het hierna volgende stuk) en de matrozen dat iedereen respectvol moet worden behandeld en dat iedere persoon gelijkwaardig is! dat lijkt Ralph natuurlijk wel positief te onthalen, want zo krijgt hij misschien toch een kans om Josephine te trouwen!
Na deze speech verdwijnen Sir Joseph en de kapitein naar Josephine. Dick en Ralph blijven achter en discussiëren over de woorden van Sir Joseph en zijn betoog over gelijkwaardigheid. Dick gelooft hiet niet. Ze zetten het opzwepende "A British Tar" in
In de finale van act 1 vertelt Ralph over zijn liefde aan Josephine, maar deze reageert daar negatief op. Wanneer hij zelfmoord wil plegen, slaat Josephine om. Ze besluiten aan wal te gaan en te trouwen!
Bij het begin van de tweede act staat de kapitein op het dek en bezingt zijn problemen in de maneschijn. Buttercup verschijnt en zij maakt de puzzel nog wat moeilijker.
Josephine op haar beurt maakt in een pakkende aria de balans op van haar keuzes: ofwel trouwen met Ralph en in armoede leven, ofwel een luxueus leven met Sir Joseph
Sir Joseph maakt kennis met Josephine. Hij vertelt haar dat liefde de rang en stand overstijgt, niet begrijpend hoe hij daarbij Josephine en Ralph een dienst bewijst!
Dick deadeye heeft belangrijke informatie voor de kapitein en licht hem in over de relatie van zijn dochter Josephine en Ralph
De kapitein verbergt zich onder een zwarte mantel en Buttercup en de matrozen proberen Josephine en Ralph van boord te smokkelen. De kapitein gooit zijn mantel af en betrapt Ralph en Josephine als ze aan wal willen gaan. Ralph praat zijn daden goed met het argument dat hij een Engelsman is!
De kapitein maakt zich zeer boos en gebruikt daarbij harde taal Sir Joseph hoort dit en laat Kapitein Corcoran naar zijn kajuit brengen.
Maar wanneer Sir Joseph hoort van de liefde tussen Ralph en Josephine is hij op zijn beurt razend en laat Ralph opsluiten. Ralph en Josephine zingen een afscheidslied
De ontknoping nadert wanneer Buttercup een groot geheim ontrafelt. Buttercup was in haar jonge tijd een onthaalmoeder. Zo heeft ze twee baby's verwisselt: Ralph en kapitein Corcoran. De ene was van goede komaf, de andere afkomstig van simpele zeelui. Zo ontdekt men dus dat eigenlijk Ralph kapitein had moeten zijn en Josephine de dochter is van een simpele matroos.
En wat had je gedacht:op het einde komt alles goed: in de finale komen Ralph en Josephine, Buttercup en Corcoran, Sir Joseph en één van zijn nichten samen!
Als toemaatje kan je hier horen waarom Dick Deadeye zo'n "Disagreeable Man" is geworden. De versie van ESSGEE is een zeer komische en soms zelfs hilarische uitvoering, ook te koop op DVD. De moeite waard!
Operette "LES CLOCHES DE CORNEVILLE" 1877 van Robert Planquette
Op deze site kan je ook beschrijvingen vinden van Franse operettes, alhoewel deze operette soms gecatalogeerd wordt als "Opéra-Comique". Als introductie ziet U de openingsscène gespeeld door een Nederlands amateurgezelschap. De uitvoering is in het nederlands en voor een amateurgezelschap op hoog niveau! In deze openingsscène die zich afspeelt op de jaarmarkt, wordt er door de vrouwen volop geroddeld, waarop het hoofdpersonage, de vondelinge Serpolette (Marjolein in de Nederlandse opvoering) zich boos maakt en ook allerlei "nieuwtjes verspreidt over de aanwezige dames. Dat wordt haar niet in dank afgenomen!
(Jean) Robert Planquette (1848-1903 beide in Parijs) was een Frans operettecomponist. Hij componeerde een goede twintig operettes waarvan de vijfde , Les Cloches de Corneville, veruit de bekendste bleef. Robert studeerde aan het Conservatorium van ParijsZijn eerste werken waren melodïëen en marsen. Zo is bij velen zeker zijn mars "Sambre et Meuse " niet onbekend! Even opfrissen? Dan kan U ze hier beluisteren:
Ik herinner me mijn grootvader, die zelf in de fanfare Concordiavrienden van Kalfort speelde, nog zeggen: "Ik zal die mars van "Broekschijterij" nog eens spelen. En inderdaad, na twee minuten in het tussenstuk van de mars, placht hij altijd luid "Broekschijterij, Broekschijterij" mee te zingen! Zelf was Planquette een tenor met een aangename stem en vanaf zijn jeugdjaren zong hij reeds liedjes en opera aria's in concertcafés, zichzelf begeleidend op de piano. de meeste van zijn operettes zijn (bijna) vergeten, maar dat kan niet gezegd worden van Les Cloches de Corneville. Het is een "standaardoperette" geworden die geldt als één van de belangrijkste en bekendste Franse operettes. Het tekstboek is van de hand van een gepensioneerde commissaris van de politie, Charles Gabet, die samen met de co-schrijver Clairville het libretto eerst hadden aangeboden aan Hervé, een befaamd operettecomponist en rivaal van Offenbach. Maar Hervé wilde teveel veranderingen aanbrengen aan het verhaal, dus kwam het bij Planquette terecht. het succes verspreidde zich naar Engeland en Amerika en ook in Duitsland en Oostenrijk werd de operette overal opgevoerd. Hier ziet U een tweede stuk uit de Nederlandse vertaling uit 1988 door de amateur operette-vereniging H.O.V Heiloo. Marjomein, abusievelijk tot gravin gebombardeerd, zingt, om de dorpsbewoners gunstig te stemmen, het Ciderlied.
De korte inhoud van deze operette ontleende ik aan de site van Sir John van Kesteren, de Nederlandse tenor: Eerste bedrijf; De bevolking van het Normandische stadje Corneville maakt zich gereed voor de grote jaarmarkt. Marjolein hoopt zich daar als dienstmeisje te verhuren. Zij is als vondeling in Corneville gekomen en geadopteerd door de pachter Gaspard. Deze heeft ook een tweede dochter geadopteerd, Germaine, waarvan men zegt dat zij zal trouwen met de baljuw. Germaine is door een visser, Grenicheux genaamd, uit zee gered. Althans dit beweert hij. Zij heeft hem dan ook beloofd om met hem te trouwen. Grenicheux houdt haar aan die belofte. Henri, de nu nog onbekende zoon van de Markies van Corneville verschijnt ten tonele. Hij heeft vele malen rondgezwalkt op zee en komt eindelijk zijn geboorteplaats weer bezoeken. Germaine vertelt hem, dat wanneer de klokken van het kasteel weer gaan luiden, de rechtmatige eigenaar in Corneville zal zijn aangekomen. Henri raakt zeer onder de indruk van haar. Intussen heeft men Germaine betrapt met Grenicheux. Een rel volgt en de baljuw verliest zijn pruik en zijn bruid. Grenicheux besluit zich te verhuren als koetsier, terwijl germaine als dienstmeisje een baantje probeert te krijgen.
Tweede bedrijf; In het slot van Corneville proberen Henri en zijn manschappen het raadsel van de spoken op te lossen. In zijn gezelschap bevinden zich Germaine, Marjolein, Grenicheux en de baljuw, aan wie Henri zijn ware persoon bekend maakt: Markies van Corneville. Henri ontrafelt het geheim van de spoken en ontdekt tevens een map met oude documenten, waarin een geboorteakte van een Gravin van Lucenay te vinden is. Marjolein denkt dat zij de dochter van de graaf is. Henri hoort het verhaal over de redding van Germaine. Hij weet zeker, dat hij, en niet Grenicheux de redder van Germaine is. Grenicheux wordt aangewezen om het spook op te wachten. Als Gaspard verschijnt om zijn dagelijkse spookceremonie op te voeren wordt hij betrapt door de overigen. Hij schrikt enorm; vooral doordat de klokken gaan luiden.
Derde bedrijf; In het park van het kasteel vieren de bewoners feest. Als Gaspard verschijnt, heeft men medelijden met hem om zijn verschrikte toestand. Marjolein dient zich aan als gravin en wil het kasteel van de markies kopen, terwijl Grenicheux zich opgeroepen heeft als haar knecht. Het ciderlied laat blijken dat Marjolein toch maar een eenvoudige boerenmeid is gebleven. Grenicheux moet bekennen dat niet hij, maar Henri Germaine uit zee heeft gered. gaspard verteld dat Germaine de verloren dochter van de Graaf van Lucenay is. En zo is voor het kasteel van Corneville haar rechtmatige vrouwe teruggevonden. Tot slot nog een prachtige opname van het orgel "DE LOTUSFLUIT" met de hoogtepunten uit de operette in een even knap arrangement van Frans Baum
OPERETTE IS NIET OUBOLLIG
