Het
jaïnisme en de ziel
India is de bakermat van drie
oeroude religies: het hindoeïsme, het boeddhisme en het jainisme. Deze religies
zijn alle drie gebaseerd op het geloof in de wedergeboorte. Na je dood wordt je
geest herboren in een ander lichaam en de kwaliteit van je leven wordt bepaald
door je daden in vorige levens (karma). Men beschouwt dit als een natuurwet, er
is geen god of rechter die oordeelt, iedereen is verantwoordelijk voor zijn
eigen daden. Het hoogste doel is de verlossing (moksha), het ontsnappen uit de
eeuwige kringloop van sterven en geboren worden.
Naast vele gelijkenissen vertonen deze religies ook fundamentele verschillen,
vooral in hun metafysische verklaringen voor wedergeboorte en het morele pad
dat men moet volgen om de verlossing te bereiken.
Het jainisme is een minder gekende religie die hier relevant geworden is omdat
het de godsdienst is waartoe de meeste Indiase diamantairs in Antwerpen
behoren. Zij bouwden er ook een indrukwekkende witmarmeren tempel. Jains
geloven niet in een god-schepper en hun belangrijkste principe is de
geweldloosheid, het letterlijk niet doden van alles wat leeft, tot de kleinste
micro-organismen toe. Jains volgen een leer verkondigd door een reeks van 24
Tirthankara's, spirituele leraars. Door het beoefenen van ascese en meditatie
bereikten zij de hoogste vorm van bewustzijn: de alwetendheid. Wie hun
voorbeeld volgt, kan door eigen inspanning en inzicht na de dood
"jina" (overwinnaar) worden en een toestand van eeuwige
gelukzaligheid bereiken.
De jain-doctrine is gebaseerd op een dualisme: het universum bestaat uit
enerzijds het bezielde, opgesplitst in een oneindig aantal zielsatomen en
anderzijds uit het onbezielde, de materie, opgesplitst in stofatomen. Bij
handelen, denken of spreken ontstaan trillingen waardoor de ziel stof aantrekt.
Dit stof of karma beïnvloedt en bezoedelt de ziel, zonder haar inherente
structuur en zuiverheid aan te tasten. Wie erin slaagt zijn ziel te zuiveren
van alle aanklevend stof, bereikt de verlossing en wordt niet meer herboren.
Dit principe en het daarmee samenhangend wereldbeeld is zeer concreet,
systematisch en gedetailleerd uitgewerkt in de jainistische canonieke
literatuur.
Informatie
over spreker / artiest(en)
Chris De Lauwer (Kanpur, 1955)
groeide op in India waar haar vader werkzaam was als ingenieur.
Na haar opleiding indologie en een loopbaan aan de vakgroep Talen en Culturen
van Zuid-Azië van de universiteit Gent, leidde ze 10 jaar lang de
Publiekswerking van het Etnografisch Museum Antwerpen, nu opgenomen in het MAS.
In het MAS is zij werkzaam als conservator van de collectie Azië en als curator
van de thema-afdeling "Leven en Dood" (op de 7e en 8e verdieping)
Als indologe is zij gespecialiseerd in het jainisme, de religie van de Indiase
diamantairs in Antwerpen. Zij doceert jainisme aan de Faculteit voor
Vergelijkende Godsdienstwetenschappen in Wilrijk en Indiase religies aan het
Centrum Pieter Gillis (UA). Als medewerker van het Jain Cultural Center Antwerp
(JCCA) geeft zij ook rondleidingen in de Indiase Jain tempel in Wilrijk.
Belangrijkste publicaties:
-"Leven en rituelen van de jain gemeenschap" " in: De Trap naar
de verlossing. 2500 jaar kunst en religie van het jainisme, catalogus bij
gelijknamige tentoonstelling, Etnografisch Museum 2000.
-"Jainisme, religie van geweldloosheid" in: "The Shri Parsvanath
temple in Wilrijk", Jain Cultural Centre Antwerp, 2010.
-"Hindoeïsme" in: Van Kerckhove, C. (red), Overgangsrituelen.
Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2010.
26-02-2012, 12:30
Geschreven door 't Bolleke
|