De dame wentelde zich nogmaals om in bed. Ze kon de slaap maar niet vatten. Haar veel te grote boobies gleden steeds af naar haar oksels wanneer ze zich op de zij draaide en op haar rug lag ze maar naar het plafond te staren. Ze kon alleen maar slapen als ze op de rechter zijde lag. Na zich nog een paar maal tevergeefs omgedraaid te hebben stond ze voorzichtig recht om haar lustig en rustig snurkende levensgezel niet wakker te maken en liep langzaam naar de living. De maan stond hoog boven een zilverkleurige zee en tekende een lange rimpelende lijn op de top van de golven. De dame opende de deur van het balkon, ademde heel diep en snoof de geur van de nachtelijke zee die tot haar doordrong. De zilte bries beladen met een geur van iodium en fleur de sel. Zo kan de zee alleen maar rieken na een onweer of een hevige regenbui bij zwoel warm weer. Een druppel regen viel op haar half geopende lippen. Het hemelwater smaakte naar rozen en toen ze naar boven keek, waarbij een druppel zich te pletter spleet op haar brilmontuur en in een verfrissend straaltje langs haar wang zijn plicht tegenover de zwaartekracht vervulde zag ze inderdaad dat de rozen op het balkon boven haar nog nadropen van de stevige regenbui van daarnet.

De dame keek nog een ogenblik naar de schittering van het golfspel met het maanlicht maar het,nochtans zachte briesje, deed haar lichtjes huiveren. Ze trok de lange smyrna-sjaal wat steviger aan en maakte aanstalten om naar de living terug te keren waar het fluorescerende geelgroen Vista openingscherm van haar laptop haar wenkte. Toen haar aandacht opgewekt werd door een zacht geluid. Ze helde wat voorover over de balustrade van het balkon --zodat het decolleté van haar nachtkleed haar weelderige boezem aan de kijklust van de rozen prijsgaf,-- om het geluid duidelijker te kunnen lokaliseren en definiëren. Maar helaas de stilte was opnieuw ingetreden en zweefde als zwarte vogel over het zand en de badhokjes. Half in het deurgat bleef ze staan draaide zich nog eens om en luisterde met gespitste oren. Maar buiten het gestage ruisen van de zee was er niets meer te horen.

Ze was maar pas de living opnieuw binnen en had voorzichtig de balkondeur gesloten toen ze het geluid opnieuw meende te horen. Het leek één langgerekte zucht, maar vervuld van zoveel smart als een kinderverdriet dat uit zijn hengels barst. Ze opende met een ruk de deur. De zeelucht drong langs haar golvend haar nog intenser naar binnen dan daarjuist maar buiten heerste de onvolmaakte stilte van de ruisende zee en het smakken van het zilte water op het geduldige zand. Waarbij de teleurgaande golf zich als een mantel uitspreidde over het naakte strand als het wou het die naaktheid bedekken en zich dan zedig terugtrok met een licht gemurmel om zich nog eenmaal met een zekere droefenis in het schuim te verzetten tegen de reeds gebroken kracht van een volgende mantelgolf. Maar er was niets meer te horen van het doffe gesnik dat ze had menen waar te nemen. Ze zou zich vergist hebben

Binnen was het gezellig warm. De dame begaf zich naar de keuken schonk zich een groot glas blonde trappist uit en kroop in de zetel met de voeten onder zich en haar laptop voor zich op de schoot. Ze begon ijverig een aantal favoriete blogs af te dwalen en ze was net op het laatste blog aanbeland toen ze overmand werd door het zalige gevoel dat men alleen kan waarnemen net voor men in slaap valt. Alles werd zwaar en haar ogen vielen voortdurend toe. Maar hoewel ze wist dat het wel wijzer zou geweest zijn om nu toch maar onder de wol te kruipen sperde ze telkens haar ogen wijd open om toch nog een laatste regel van het blog te kunnen lezen, zonder evenwel de inhoud te vatten. Maar het mocht niet helpen, de slaapluisjes drongen door tot de laatste hersenkronkel en ze had nog juist de tijd om de laptop op de grond te zetten ....

Maar de laptop had nog maar net het vasttapijt beroerd toen ze plots het hevig gekreun weer hoorde. Duidelijker dan ooit. Ze rende het balkon op en inderdaad nu was er geen twijfel. Dit wanhopig geluid kwam van op het strand waarschijnlijk net van achter de badhokjes rechtover haar appertement. Ze aarzelde geen moment. Ze trok een jas over haar nachtkleed, glipte in haar slippers en stormde de trap af naar beneden. Toen ze voordeur opende overspoelde de klamme koude van dit klaaglied haar met een gevoel van medelijden dat alleen kan vergeleken worden met het zorgende medeleven van een moeder voor haar ziek kind. Zo ijselijk droevig verspreidde dit geluid zijn etherisch parfum over de zeedijk. Ze aarzelde nog even overmand door een ogenblik van rationaliteit maar stormde toen de dijk over, de trap af , verloor een slipper in het mulle maar ijskoud aanvoelend zand. Opnieuw aarzelde een fractie van een seconde maar het  zielbrekend gejammer, dat nu zeer dichtbij klonk, deed haar alle risico's vergeten. Ze draaide om het badhokje en wat ze toen zag vervulde haar in vertraagde filmbeelden met een immens mededogen

Op het zand uitgestrekt, vol bloed en smurie lag een oude zieltogende ezel. Zijn blauwgezwollen tong half uit zijn bek, de vacht over gans het lichaam weggeschuurd en vol open gapende wonden in spiraal blijkbaar aangebracht door de schroef van een vaartuig.. Alleen zijn staart en zijn ogen bewogen nog bijwijlen en telkens hij uitademde voerde zijn stervende levensgeest de lucht in een achtergelaten colabekertje dat het geluid vervormde en versterkte tot een onwezenlijke klank vol krassen van droefheid en groeivormen van melancholie

De dame die haar emoties met moeite wist te bedwingen, knielde naast de zieltogende langoor neer: -"Wat is er gebeurd?"; vroeg ze. De ezel richte zijn blik naar haar en zijn ogen verankerden zich in de hare. - "Ik ben op zoek naar Queenie", mompelde hij, "mijn lieve Queenie. Ik ben het grote water overgezwommen waar ik haar in het veemde land van de spookrijders ben gaan zoeken. Tevergeefs echter. Op de terugweg was ik hier bijna op het strand aangekomen toen een soort zeewolf over mij scheurde en me met zijn verschrikkelijke draaitanden aan stukken reet. Ik ben hier aangespoeld Queenie, mijn Queenie op zoek naar jou...Gelukkig zie ik je nog even voor mijn seconden geteld zijn .. lieve..lieve Queenie...."

-"Maar ik ben Queenie niet", stamelde de dame meer ontroerd, dan verbaasd....

-"Dan lijkt gij toch heel fel op haar, die schitterende ogen, die fijne lieve mond... ik ben toch blij dat ik u nog gezien heb..nu kan ik met en gerust gemoed...."

Toen braken zijn ogen, zijn hoofd gleed opzij en werd het heel, heel stil op het strand. De wind componeerde een treurmars met de helle kreten van een eenzame meeuw

De dame schoot plots wakker, de laptop verspreidde zijn zachte gloed doorheen de kamer, de gordijn aan de halfgeopende balkondeur deinde op het ritme van de branding. Ze liep langzaam naar het balkon en keek naar het verlaten strand. Wat een nare droom dacht ze. Ze bleef nog even aarzelen op het balkon maar keerde zich toen om en vleide zich zacht naast haar lieve als een goed lopend motortje snurkende echtgenoot en viel in een diepe maar onrustige slaap.

De zon scheen helder en de dame en haar echtgenoot lagen languit in de zon te luieren op de strandstoelen voor de badhokjes. Een zalig nietsdoen.De dame doezelde in met een gevoel van zachtprikkelende warmte door de zonnestraal massage en ze dommelde in met een zoet gevoel van vermoeidheid na de onrustige nacht. Plots schrok ze op door de woedende stem van een jonge moeder die tegen haar kroost tekeer ging

-"Geef hier dat vuile spul, Brico! Waar heb je dat gevonden !

-"Onder het badhokje daar mama" stribbelde het jongetje tegen

-"Maar dat is verdorie de staart van een dooie ezel, wat is me dat voor een strand hier. Dat hoort in het vilbeluik niet op een strand. Wat onhygiënisch. Gooi dat weg en kom hier Brico en Gamma. We zijn hier onmiddellijk weg. Hoe is het mogelijk.... enz.  enz. Ze sleurde de tegenstribbelende Brico en de onschuldig ogende blonde Gamma met haar mee. Haar stem stierf weg achter de badhokjes.

De dame plots geïnteresserd draaide zich op haar rechter zijde in de ligstoel zodat haar boobies onder haar badpak naar haar oksel schoven en de neusdoek die ze tussen beide had gestoken uit zijn schuilplaats gleed. Maar wat ze in het zand zag sloeg haar met verbazende verstomming. Een grijze bebloede ezelstaart, die nog even naar haar kwispelde...... en toen onbeweeglijk onder het zand verdween dat een klein jongetje er overheen strooide.

NB: Wanneer je niet te snel leest en af en toe even pauzeert duurt het liedje net even lang als de lezing !

Uit  "Verhalen uit een Verloren Bos"

Gisteren ?

Uit de bundel "Romance"

Ernst stond op de voorplecht van de trailer toen ze voorbij het kleine eiland Seymour Norte vaarden op weg naar Puorto Villamil op het eiland Isabella, het grootste van de archipel. Zijn gedachten dwaalden af naar Anemoontje en Jelena en hij werd weer dichterlijk ontroerd en schreef volgend gedicht op de boord van de reling

Mijn leven is gemeenschappelijke eigendom geworden.

Hunkeren
vanuit de krochten van de hel
als ‘t moet
Het maakt mij niet uit
wat hier nog kwaad is
De hartstocht lekt mij uit het bloed
Je adem omknelt mij als een boek
waarin ik slaapdronken slenterend
bodemloze lippen onderzoek
Wilde rozen voeden zonder enig geluid
dit appelbloesemzaadje op tot alpenweiden
vol jasmijn
Wat er overblijft ?
De marmerklank van water
in net op tijd gedroogde tranen
Slaapwandelaar in een gebroken lift
ik houd nu op met bestaan
volledig in jou opgegaan

Pjotr las het gedicht en wendde zich tot Ernst.
-"Weet je Ernst dit eiland doet mij aan een Vlaamse dichter denker."
Waarom dacht Pjotr aan een Vlaamse dichter en welke dichter bedoelde hij.


wordt vervolgd

De zon stond al hoog aan de hemel toen Ernst wakker werd. Pjotr was blijkbaar al opgestaan. Ernst liet de beelden van de vorige avond nogmaals aan zijn ogen voorbijgaan. Hij glimlachte en bedacht dat hij er wel netjes was van afgekomen. Maar zou dit wel zo blijven ? Hoe zouden de dames reageren nu het enthoesiasme van het weerzien bekoeld was. Maar misschien zou Pjotr wel de oplossing brengen. Hij vond het vervelend dat Pjotr er nu net niet was. Anders hadden ze samen een strategie kunnen uitwerken.

Pjotr was immers in de tijd van de Olimpiade vreselijk verliefd geweest op Anemoontje en Anemoontje had toen laten blijken dat ze Pjotr ook wel zag zitten. Maar toen Pjotr en Jelena terug naar Rusland keerden -was het beeld van de athletischel Pjotr langzaam in haar geest gaan vervagen en tenslotte helemaal verdwenen Liefde overleeft zelden lange afstanden.

Toen ook bleek dat Ernst zich minder en minder om Jelena bekommerde was Anemoontje zich meer en meer gaan concentreren op de baron. Deze was echter zo in beslag genomen door zijn wetenschappelijke bezigheden dat hij haar eerst niet opmerkte. Hij interesseerde zich in die periode sterk aan geomorfologie en vooral de Parallel Roads van Glen Roy hadden zijn aandacht getrokken. Toen de baron echter meer en meer aandacht aan haar begon te besteden had ze zich echter in een opstoot van vrouwelijke wispelturigheid aangesloten bij een ronddwalende bende nozems. Een half-franse lapzwans die aan de kost kwam als dedective, een oversekste smid die een koffie-shop uitbaatte en een geile chinees die dacht Uilespiegel te zijn maar het brein van Lamme Goedzak bezat hadden haar onder het motto " Make love not War" het hoofd op hol gebracht. Gelukkig had ze tijdig ingezien dat de koers niet gewonnen wordt in het peloton en was ze teruggekeerd naar het kasteel Neander zu Thal waar ze met open armen door de baron, die ondertussen naast de wetenschap ook de charmes van andere geslacht had weten te waarderen,en zijn maman de barones de Eleonore della Bizouteria met open armen ontvangen werd.

Ernst zag al deze taferelen aan zijn geest voorbijtrekken toen plots Pjotr blijkbaar in paniek de slaapkamer binnenstormde " Weet jij waar de meisjes zijn Ernst ?"
-"Ik ?- Nee, geen idee, nog aan het slapen of aan het ontbijt zeker?
-"Neen, ik heb het ganse hotel afgezocht en nergens is een spoor van hen te bekennen. Toen ik navraag deed aan de balie schijnen ze deze morgen vroeg reeds vertrokken !"
-"Voor en ochtendwandelingetje zeker? Anemoontje is nogal op haar lijn gesteld "
-" Met pak en zak voor een ochtendwandeling ? Dat zou mij verbazen Ernst"
-"Hoe met pak en zak ?"
-"Ja de man aan de balie wist me te vertellen dat ze deze morgen heel vroeg, ze moeten dus nauwelijks geslapen hebben, snel een klein ontbijt hebben genomen en dan met pak en zak het hotel verlaten hebben. Ze zeiden dat de rekening wel door ons zou vereffend worden" .
-"En hebben ze ook gezegd waar ze heen gingen.? "
-"Neen, beste Ernst, alleen wist een van de obers me te vertellen dat ze een grote gele Zuid-Wester op hun rugzak gebonden hadden. "
-" Met die vrouwen is het toch altijd hetzelfde, als ze iets in hun welgevormde hoofdjes hebben, hebben ze het niet in hun achterste, hoe welgevormd dat dan ook moge wezen " mompelde Ernst zowat binnenmonds "Kom laten we eens naar hun kamer gaan "
Ze liepen met bekwame spoed naar het eind van de gang die nogal duister was en Ernst schopte in het donker op een machine om de schoenen te poetsen. De kamer van de meisjes lag er verlaten maar netjes bij. Het bed was onbeslapen en de badkamer volkomen leeg. Geen parfumflesje of geen zeepje. Dat was voor Ernst het bewijs dat de dames het hazenpad hadden gekozen. Maar waarheen?
Ernst inspekteerde de kamer grondig maar buiten een exemplaar van Sir Charles Lyell's "Principles of Geology, Being an Attempt to Explain the Former Changes of the Earth's Surface, by Reference to Causes Now in Operation " was de kamer volledig ontdaan van elke aanwijzing. Toen hij het boek doorbladerde vielen twee postkaarten (die we hieronder afbeelden) uit het boek. Op de ene stond een puppie en op het andere een soort vogel afgebeeld . Ernst liet zich op het bed neerzakken met de postkaarten in de hand en na een vijftal minuten in gedachten te zijn verzonken sprong hij plots op en richtte zich tot Pjotr: "Mijn beste Pjotr Ik denk dat ik het verband gevonden heb tussen de hond, de vogel, het boek en de Zuid-Westers ze wijzen allemaal in de richting van....

Ondanks al de miserie van het ogenblik kon Ernst een poëtische opwelling niet bedwingen en op de achterzijde van de kaart met de puppie schreef hij volgend gedicht

Mijn collectief geheugen
(Evolutie van een statieportret, the second edition)

Wie kan me verbieden
posthuum verliefd te worden

Na al de laatste gesprekken
Na al de woorden die kleefden

Aan het laatste het enige pad
Aan de weg die ik nooit bezat

In de diepte van het gesloten raam
In de klankkleur van je vochtige blik

Tussen al je harten was je mooi

Pjotr nam de kaart die Ernst, met een wazige blik door het raam kijkend, achteloos op het bed had laten vallen. Las de tekst behoedzaam - schudde even met het hoofd en zuchtte " Ja er zit heel wat evolutie in de teksten van Ernst... " Toen stond hij op en ging naast Ernst staan. Tranen welden op in zijn ogen en hij legde zijn arm rond Ernst zware torso en fluisterde "We vinden ze wel, we vinden ze wel... "

Capucijn-aalmoezenier

Bovendien werd bepaald dat iedere compagnie van 125 vrijwilligers diende vergezeld te worden van een pastoor, onderpastoor of andere geestelijke als aalmoezenier. De hogere aalmoezeniers zouden daarbij de macht hebben van hogere officieren en deze laatsten werden geacht de aalmoezeniers met aandacht en volgzaamheid te aanhoren want zij spraken het woord van God.

De vreemde officieren die onder de Belgische vlag dienden werden ook geacht elk jaar 15 dagen voor of na Pasen een attest in te leveren dat ze gebiecht hadden.

Verder werd bepaald dat deze aalmoezeniers er dienden voor te waken om officieren en manschappen de waarheden van de religie aan te brengen , met het respect voor de heilige naam van God en hen de zuiverheid van zeden voor te houden hen van ontucht te bewaren en degenen die er per ongeluk toch in verwikkeld waren uit te verlossen. Allemaal zaken die zeker wel thuishoren in de catechismus maar minder in een reglement voor het leger. Hieruit volgde dat de aalmoezeniers de vrijwilligers volledig naar hun hand wisten te zetten en dat deze religieuze strijders, zonder enige militaire kennis, hun schaapjes naar de slachtbank leidden ofwel door hun onkunde algemene paniek veroorzaakten waardoor deze onervaren militairen op de vlucht sloegen.

Bovendien werden de vrijwilligers ( uiteraard tegen betaling; ongeveer 10 liards of 2.5 sols) door deze krijgshaftige pastoors voorzien van amuletten; "Agnus Dei" genaamd waarvan werd gezegd dat het  de drager immuun maakte voor geweervuur en waardoor, wanneer hij het permanent op zijn borst droeg, het zwaarste salvo niet in staat zou zijn om zelfs maar een vingerkootje te beschadigen. Iets dat echter bij de eerste ontmoeting met de vijand werd ontkracht. Bovendien waren deze priesters ook vaak de eersten die op de vlucht sloegen aldus de ganse compagnie meesleurend. Nadien werd de nederlaag door deze priesters dan uitgelegd als zijnde een beproeving van God om het diepe geloof van de vrijwilligers op de proef te stellen.

Zo ook werd een aflaat van 1000 jaar beloofd aan allen die een bataljon Oostenrijkers zouden verslaan. Een aflaat bestond er in dat de jaren die men in het vagevuur moest doorbrengen alvorens naar de hemel te verhuizen met eenzelfde aantal jaren werd verkort. Aflaten waren ook te koop tegen zeer wisselende prijzen.

In een redevoering van de abt van Tongerloo ging deze te keer tegen de vele Franse, Hollandse en Luikse vrouwen die het leger vergezelden en door de vijand waren gezonden om de zuivere zielen van de soldaten te besmeuren en hun te verzwakken met venerische ziekten. De vrouw was eens te meer de oorzaak van de ondergang.Terwijl in een ander pamflet (dat gezien de tijd en de anti-paapse instelling van een aantal revolutionairen misschien wel met een korrel zout dient genomen ) de libertijnse zeden van de priester-aalmoezeniers aan de kaak wordt gesteld . Hen wordt verweten dat zij onschuldige meisjes aanzetten tot prostitutie met de soldaten om met deze "patriotische daad" hun hemel te verdienen. Deze feiten dateren van ongeveer 200 jaar geleden, de Taliban zijn onze tijgenoten ! Nihil novum sub sole . Niets nieuws onder de zon !.

Dominicaan-aalmoezenier bij de Vrijwilligers Schilderij van Van Imschoot naar documenten uit de tijd. Legermuseum Brussel

Misschien herinneren jullie je nog wel uit de schooltijd de fameuze "Brabantse Revolutie van 1789-1790" . De Zuidelijke Nederlanden werden in die tijd geregeerd door de Oostenrijkse keizer. Dat was toen Jozef II, een verlichte despoot, die het eigenlijk wel goed voor had met zijn volk maar door zijn onbeholpen hervormingen de bevolking tegen zich in het harnas joeg. Naast zeer zinnige maatregelen ( bijvoorbeeld de eenmaking van het rechtstelsel in plaats van de talloze schepenbanken die elk hun eigen rechtspraak bezaten ) schafte hij onder meer ook de "contemplatieve kloosterorden af " - daar ze volgens hem toch niets zinnigs deden- , verorderde dat alle kermissen op eenzelfde datum moesten plaatsvinden samen met andere maatregelen die meer op pesterijen leken dan op een werkelijk zinnige wetgeving. Iets waar men vandaag de dag ook nog wel weg mee weet. De koning van Pruisen noemde dan ook Jozef II spottend: " mijn neef de keizer-koster"

Dit alles lokte niet alleen weerstand uit bij het gewone volk en zeker bij de geestelijkheid, maar onder invloed van de ideeën van de Franse Revolutie ontwikkelde zich ook bij de burgerij weerstand tegen deze dwingelandij.De geheime genootschap "Pro Aris et Focis" (= voor outer en heerd =voor altaar en haard) wordt opgericht. Deze Revolutionaire partij onder leiding van advocaat Vock zal echter snel het onderspit delven voor de uiterst conservatieve Staatse partij van advocaat Van der Noot en de hoge Geestelijkheid. Beide partijen hadden in het begin van de Revolutie elkaar wel gevonden omdat Jozef II ook de eeuwenoude privilegies van de verschillende hertogdommen en graafschappen, die de Zuidelijke Nederlanden vormden, wou afschaffen en het gebied in in negen kreitsen en 35 districten wou indelen. Het "Belgisch" leger" , gevormd door opstandelingen die zich in Noord-Brabant rond Breda hadden verzameld, boekte aanvankelijk onder Generaal Van der Mersch onverwachte successen en wist de de Oostenrijkers uit de Zuidelijke Nederlanden ( uitgezonderd het hertogdom Luxemburg) te verdrijven. Maar na de afzetting van Van der Mersch , onder de onkundige leiding van de Pruisische Generaal Schönfeld werd de ene na de andere nederlaag geleden en rukten de Oostenrijkers op naar Brussel. Dit als inleiding

Op dat moment rijpte de gedachte bij enkele Staatsen in Brussel om een "Algemene Mobilisatie van het Volk" (c.f.r. de nazistische Volkssturm) af te kondigen. Iedereen die in staat was een wapen te dragen zou worden opgeroepen en na een militaire vorming van (een belachelijke) "VIJFTIEN DAGEN " worden ingezet. Dit legers was volgens de befaamde jezuiet Feller " een ONOVERWINNELIJK leger, waar de termen verraad, en desertie onbekend zouden zijn, waar een GEZONDE EN ROBUUSTE jeugd het patriotisme en de militaire oefening zou verkiezen boven de verderfelijke spelen en de crapuleuze bedoeningen van de cabaretten., een leger waar lafheid geen toegang zou hebben , waar GEZONDHEID, KRACHT , GEDULD en UITHOUDINGSVERMOGEN de loomheid en de ziekte die het spoor van de ondeugd volgen zou verdrijven .. enz . Een discours dat bepaald niet zou misstaan bij de redevoeringen van Goebbels en Himler.

In vele dorpen en steden werd aan deze oproep gevolg gegeven . Van der Noot en zijn achterlijke partizanen maakten van de gelegenheid nog maar eens gebruik om de Vonckisten ( het schuim van de Natie en echte bandieten... althans volgens Van der Noot & Co ) nog maar eens in een slecht daglicht te stellen en de Brabantse Vrijwilligers werden in staat van paraatheid gebracht om niet alleen de Oostenrijkers maar ook de Vonckisten te bestrijden mocht dit nodig zijn.

In Vlaanderen was men minder meegaand. Men protesteerde heftig tegen de gevangenneming van Generaal Van der Mersch en enkele vrijwilligers wilden hem zelfs gaan bevrijden uit de citadel van Antwerpen waar hij opgesloten zat. Maar gebrek aan doortastendheid van de samenzweerders deed deze poging mislukken.

De vrijwilligers zworen een eed van trouw die volgens een supplement van de Gentse gazette van 03.06.1790 aldus luidde: "Ik... NN, volontaire der stad ...., zweire en belove in die qualiteyt de Conservatie der Roomsche-Katolijke Religie, misgaders Getrouwigheyd aen het Magistraet en Gemynte van .... , alsmede dat ikzelve Magistraet en de Gemeente van... onder eenigen personeelen intrest, direct ofte indirect te aanmerken, in alles zal verdedigen, als eenen goeden ende getrouwen Volontaire behoort te doen; dit t'elkens, wanneer ik toe ingevolghe's Lands Wetten zal verzocht wezen. Zoo helpt mij God en al zijne Heijlige. , "

Men wist de volontairs van verschillende naburige gemeenten bij elkaar te brengen om eenheden te verkrijgen die sterk genoeg waren om aan een hypothetisch gevecht deel te nemen. DE cijfers in de kranten van die tijd kan men echter niet betrouwen want er waren er die het getal vrijwilligers, wellicht om propagandistische redenen, opvoerden tot 500.000 om aldus aan te tonen dat " alle de Nederlanden" een enthousiasme vertoonden waarvan nooit sprake was.