|
Mest
Bron van voedingsstoffen voor planten
Planten hebben
mest nodig om te groeien. Schimmels en bacteriën zetten uitwerpselen en
plantenresten om in voedingsstoffen. Een plant haalt met de wortel
voedingsstoffen uit de grond.
Al sinds het
jaar nul weten mensen dat mest goed is voor planten. Boeren verzamelden poep
en plas van dieren en plantenresten. Ze gooiden dit op het land waar ze
gewassen gingen verbouwen. Dat mest de groei van planten bevordert was wel
duidelijk. Men wist alleen niet waarom en welke stoffen dan zo belangrijk zijn.
Al sinds het
jaar nul weten mensen dat mest goed is voor planten. Boeren verzamelden poep
en plas van dieren en plantenresten. Ze gooiden dit op het land waar ze
gewassen gingen verbouwen. Dat mest de groei van planten bevordert was wel
duidelijk. Men wist alleen niet waarom en welke stoffen dan zo belangrijk zijn.
Mineralen
De Duitse
wetenschapper Justus von Liebig vroeg zich dit ook af en onderzocht het rond
1845 in een laboratorium. Hij deed allerlei experimenten en ontdekte dat met
name de mineralen stikstof, fosfor en kalium belangrijk zijn. Maar planten
hebben ook ijzer, zink en koper nodig. Hij ontdekte dat het belangrijk is dat
planten niet te weinig, maar ook niet te veel van deze mineralen moeten
krijgen. Von Liebig maakte de mineralen en metalen in een laboratorium na.
Kunstmest
Mest die door
mensen gemaakt is, wordt kunstmest genoemd. Er zijn korrels en er is vloeibare
kunstmest. Op de verpakking kun je lezen hoeveel stoffen zoals stikstof,
fosfor, kalium, ijzer, zink en koper er in zitten. Mest die rechtstreeks
afkomstig is van dieren en dode planten wordt ook wel organische mest genoemd.
Voorbeelden zijn: stalmest, gier en tuincompost.
Voordelen van kunstmest
Een voordeel van
kunstmest is dat de fabrikant kan precies aangeven hoeveel stikstof (N), fosfor
(P), kalium (K) en andere mineralen en metalen de mest bevat. De boer kan de
planten precies de juiste hoeveelheid geven.
Nadelen van kunstmest
Een nadeel van
kunstmest is dat het gemakkelijk in water oplost waardoor het weg kan spoelen.
De mineralen komen dan via het grondwater in sloten en rivieren, in plaats van
bij de planten. De gewassen hebben er dan niets aan, maar door overbemesting
gaan algen in de sloten sneller groeien. Het water wordt troebel. Waterplanten,
die licht nodig hebben, sterven. Tijdens de vertering van deze dode planten
wordt vrijwel alle zuurstof uit het water verbruikt. Hierdoor sterven veel
vissen. Dit proces wordt eutrofiëring genoemd.
Voordelen van organische mest
Een voordeel van
stalmest en compost is dat de mineralen geleidelijk vrijkomen, en dat de mest
minder snel uitspoelt. Het is daardoor langer voor planten beschikbaar.
Nadelen van organische mest
Een nadeel van
organische mest is dat er meer van nodig is dan van kunstmest. En omdat de
hoeveelheid N, P, K en andere mineralen niet bekend is, kunnen planten te veel
of te weinig voedingsstoffen krijgen. Een nadeel van gier (vloeibare organische
mest) is dat het veel ammoniak (NH3) bevat. Dit is een stikstofverbinding die
gemakkelijk verdampt. Het kan zure regen veroorzaken.
Alternatieven
Sommige boeren
gebruiken geen kunstmest. Zij vinden kunstmest slecht voor het milieu. Dat komt
omdat alle stoffen uit de kunstmest die planten niet opnemen, in het grondwater
terecht komen. Ecologische boeren gebruiken organische mestsoorten die zover
gecomposteerd zijn dat ze goed en geleidelijk opgenomen kunnen worden. Dit is
bijvoorbeeld een mengsel van stalmest en plantenresten dat op een composthoop
voorverteerd is. Op deze manier is de mest milieuvriendelijker. Nadeel is wel
dat een boer niet heel nauwkeurig kan bepalen welke stoffen de planten krijgen.
En dat kunnen boeren die kunstmest gebruiken weer wel.
|
