Ik geef me er rekenschap van dat ik in het begin van onze avonturen veel te kwistig ben geweest met superlatieven. Nu zitten we midden in een overweldigende setting en ik vind de juiste woorden  niet;
De natuur is gewoon een wonder: tafelbergen, riffen en canyons. De rivieren die ooit de canyons hebben uitgesleten, zijn uitgedroogd maar hebben grote halfronde halen doen ontstaan. En daarin heeft zich rond 450 - 500AD het oude volk gevestigd: de Anasazi (= Navajo voor 'het oude volk').
De anasazi, die ver vóór onze jaartelling nomadisch leefden, hebben zich geleidelijk aan op de plateau's gevestigd en zijn overgestapt op landbouw (maïs, bonen en meloenen) en kalkoenteelt (de pluimen voor kledij, het beest voor de voeding, de botten voor werktuigen).
Aanvankelijk woonden ze naast hun velden in pithouses: putten die werden afgedekt met boomstammen met in het midden een opening (ingang en rookuitlaat).
Later zijn deze mensen (uit veiligheidsoverwegingen?) gaan wonen in de spelonken van de canyons. Daar hebben ze honderden dorpen gebouwd, als zwaluwnesten hoog tegen de vertikale muur van de canyons. Dorpen van 80 tot 200 mensen die met ladders en/of hand-en voetgrepen van en naar hun velden gingen.
Vele van deze dorpen (cliffdwellings) zijn intact gebleven; de meeste nog niet grondig onderzocht.
De combinatie van natuur en verstilde dorpen is uniek en laat een totaal andere indruk na van de 'Native Americans' dan diegene die ons door cowboy- en indianenfilms werd meegegeven.
De Anasazi's zijn uit hun dorpen verdwenen rond 1300. Niemand weet precies waarom. Waarschijnlijk was er jaren achtereen een verschrikkelijke droogte, die de mensen dwong om af te zakken naar de grote rivieren (Rio Grande en Coloradorivier). Feit is dat de Hopi's en de Navajo's rechtsreeks afstammen van deze Anasazi's.
Naast de grote 'scienic drive' toer (boven op het plateau) met diverse uitkijken op de dorpen, deden we nog 2 geleide wandelingen in de cliffdwellings zelf: een moelijke en een zeer moeilijke. Voor deze laatste pastte Dien wijselijk omwille van de bijna vertikale afdalingen met metershoge ladders tegen de wanden.
Zeer interessant: ieder dorp had zijn heilige plaats (kiva), die nu nog gebruikt worden door de Navajo's tijdens bepaalde rituele feesten.
Enkele foto's kunnen één en ander beter illustreren.