De kern van alle dingen is stil en eindeloos. Alleen de dingen zingen. Ons lied is kort en broos.
En donker zingt mijn bloed, van heimwee zwaar doorwogen. Ik zeil langs regenbogen Gods stilte tegemoet.
Adagio Felix Timmermans
Voor zover ik mij kan herinneren heb ik de taak van de schrijver altijd in de eerste plaats gezien in het herinneren, het niet vergeten, het bewaren van het vergankelijke in het woord, het oproepen van het voorbije door liefdevolle uitbeelding.
HERMAN HESSE
Het bladerloze licht
HANNY MICHAELIS
Het bladerloze licht van een herfstdag zonder wind maakt oude mensen ontroerend mooi.
Doordat zij de worsteling met het verval al lang hebben gestaakt en spiegels niet meer vrezen, zijn zij broos geworden en doorschijnend als gesponnen glas met de zachte mysterieuze glans van zilver
ZOMER
dit is de barre tijd dat alles dorst heeft/ het is heet
... (een zon van vuur over de aarde staat en alles verzengt)
... Dit is de tijd dat vrouwen hevig zijn en mannen zwak: De Hond verlamt hun hoofd verzengt hun dij.
ALKAIOS (ca 600 V. C.) vert.Johan Boonen
Antieke Liefdespoëzie Kijken naar jou uit duizend ogen
verzameld door Patrick Lateur
De waterlelie
FREDERIK VAN EDEN 1860-1932
Ik heb de witte water-lelie lief, daar die zoo blank is en zoo stil haar kroon uitplooit in het licht.
Rijzend uit het donker-koelen vijvergrond, heeft zij het licht gevonden en ontsloot toen blij het gouden hart.
Nu rust zij peinzend op het watervlak en wenscht niet meer...
uit: van de Passielooze lelie 1901
Ernstig uur
RAINER MARIA RILKE 1875-1926
Wie nu ergens weent in de wereld, grondeloosweent in de wereld, weent om mij.
Wie nu ergens lacht in de nacht, grondeloos lacht in de nacht, lacht mij uit.
Wie nu ergens dwaalt in de wereld grondeloos dwaal in de wereld, dwaalt naar mij
Wie nu ergens sterft in de wereld, grondeloos sterft in de wereld, ziet mij aan.
Ik heb veel boeken en 's avonds... Ach je kent de beschrijvingen van het geluk evengoed als ik. We geloven erin; dat is al geluk.
Remco Campert
JOHAN DAISNE 1912-1978
Danken
In deze tijden van opstandigheid, die bruut met het verleden willen breken, die alles beter weten, maar geen teken of taal begrijpen van de eeuwigheid-- in deze tijd, eenzaam, maar niet alleen, voel ik mij geroepen om te danken, met een bedeesd geluid van blijde klanken, voor dit bestaan en zijn duizend -en- een schone geschenken,: een vader en een moeder, het oude huis, het lief, de vrouw, het kind, de buurman en de tuin, het stuifmeelpoeder waarmee de lente altijd opnieuw begint- de boeken, de muziek, de wetenschap, de schutsengel in dagen moe en slap, de moed, de arbeid en de beterschap, en van dat alles de betekenis: dat dit bestaan een zinrijk wonder is.
Na een gezellige nieuwjaarsbabbel en kennismaking met Olga hebben we met veel aandacht de verfilming van het boek bekeken. De film kreeg als titel The Shipping News nadien hebben we het boek en de film vergeleken.
Het boek en de film spelen zich af aan de kust van het Canadese eilandNewfoundland.
NewFoundland: (Archaïsch Nederlands:Terneuf, verbastering van het Franse Terre-Neuve.) is een eiland in de Atlantische Oceaan voor de noordkust van Noord Amerika. Het behoort tot de Canadese provincieNewfoundland en Labrador. Newfoundland wordt door de Straat van belle Isle gescheiden van het schiereiland Labrador. Het eiland heeft een oppervlakte van111.390 km². Ruim driemaal die van Nederland.
De film verschilt op vele punten van het boek. In de film heeft Quoyle maar een dochtertje en in het boek heeft hij er twee. Het ene dochtertje doet nogal gevaarlijke dingen zoals op een dak kruipen, in de film wordt hier niet over gesproken. Ook niet over de hond Warren. De film mist drie themas die in het boek erg belangrijk zijn:
-Qouyle leert dat de liefde prettig kan zijn in plaats van pijnlijk;
-Qouyle verandert van een derderangs journalist in een goede chef-redacteur;
-Bunny (het dochtertje van Quoyle) leert wat de dood is. Zij overwint haar angsten en krijgt meer zelf vertrouwen.
Hoewel de film onder Hollywood liefhebbers erg populair was, heeft hij veel kritiek gekregen in Canada, omdat hij Newfoundland extreem onnauwkeurig en beledigend af zou schilderen.
Annie Proulx (1935) was tot voor kort een volslagen onbekende Amerikaanse schrijfster, die in 1991 debuteerde met de roman Postcards, waarvoor zij als eerste vrouw de Pen/Faulkner- Award ontving. Haar definitieve doorbraak volgde in 1993 met haar tweede roman Shipping News. In de Verenigde Staten werden er meer dan 700 000 exemplaren verkocht en werd het overladen met literaire prijzen, waaronder de National Book Award en de Pulitzer Prize.
Bijna vierhonderd paginas lang giert de ijzige wind tussen de regels van het boek.
Met korte elliptische zinnetjes- een vergelijking met de stijl van Mac Carthy, een van haar favoriete auteurs, dringt zich op weet Proulx de manier van denken en converseren van die geïsoleerde samenleving tot uiting te brengen. Haar taalgebruik zit vol pakkende beelden die een situatie of personage haarscherp neerzetten. Over Quoyle collega op de krant schrijft ze:Gezicht als kwark waar een vork doorheen was gehaald.
Veel hoofdstukken beginnen met de beschrijving van een scheepsknoop uit Het knopenboek van Ashley, en zetten daarmee de toon voor wat komen gaat: de Liefdesknoop, de Wurgknoop, de Slijpende halve steek. Een ander terugkerend element zijn Quoyles gedachten in de vorm van krantenkoppen:domme man opnieuw in de fout, Verslaggever likt hielen van redacteur. Wat ook raar is, is dat ze steeds spreekt over de tante maar bijna nooit de naam van dit personage vermeldt. Proulx is op haar best als ze de verbeten strijd beschrijft die het individu vanuit zijn isolement moet voeren om zich te verweren tegen de permanente dreiging van het natuurgeweld, een thema dat binnen de Amerikaanse literatuur op een lange traditie kan steunen.
Proulx is sterk in het typeren van personen.
Qouyle is een onhandig e en ongelukkig man. Hij is journalist bij een plaatselijke krant. Hij trouwt met de eerste vrouw van wie hij houdt (Petal) maar het huwelijk is ongelukkig.
In Newfoundland ontmoet hij Wavey zij helpt hem in de groei naar zelfvertrouwen, hij wordt groter als mens, als vader en als jounralist.
Qouyle bekijkt zichzelf als een kritische buitenstaander:
-De domme man opnieuw in de fout ( 117)
-Man onverschillig voor voorouderlijk huis op puntje van de landtong. (p114)
-Man klinkt als stompzinnige dwaas.(p141)
-Verslaggever afgetuigd.(P174)
-Verslaggever lijkt magneet voor dode mensen.(p 248)
Ook De tante Agnis is zeer goed weergegeven.
Een vrouw gehard en getekend door het leven.
In de scène op de plee rekent, ze op haar eigen radicale manier, af met het verleden.
Het wekt nauwelijks verbazing te lezen dat Annie Proulx zelf al jaren lang in haar eentje in een klein gehucht, diep verscholen in de bossen van Vermont woont. Dat zij haar huis eigenhandig heeft gebouwd en genietvan de vrijheid die het isolement haar biedt. Er wordt vermoed dat zij in de figuur van de enigszins excentriek, maar ook zeer doortastende en niet kapot te krijgen tante van Quoyle aardig wat eigenschappen van zichzelf heeft verwerkt. Ook gaan haar verhalen vaak over het harde leven op het platteland.
De flaptekst
Quoyle, een onhandige derderangs journalist, werkt voor een plaatselijke krant in het noorden van de staat New York. Nadat zijn vlinderachtige overspelige echtgenote is verongelukt, weet zijn tante Quole over te halen om met haar en zijn dochtertjes het verlaten voorouderlijk huis aan de kust van Newfoundland te betrekken. De ruige streek met zijn onherbergzame klimaat stelt de weduwnaar voor nieuwe uitdagingen: hij moet een oud huis bewoonbaar zien te maken en zich als verslaggever van de scheepsberichten bewijzen in de Gammy Bird, een bizarre krant die voornamelijk aandacht besteedt aan de seksschandalen en auto-ongelukken.
De confrontatie van de trage, maar allesbehalve domme Quole met de woeste natuur en zijn contacten met de niet bepaald tamme Newfounlanders worden met groot vakmanschap, veel vaart en een aanstekelijk gevoel voor humor geschreven.
Scheepsberichten doet je ernaar verlangen in de Flying Squid te zitten, om zeehondevincurry te eten en ijsbergen op elkaar te zien botsen The Times
De lezer wordt bestookt met hemels proza vol toespelingen, herhalingen, gedurfde beeldspraak, bruuske dialogen en passage
Als de bejaarde Alice de door haar man Jules gezette koffie ruikt, staat ze op.
Dit ritueel herhaalt zich iedere dag. Tot ze hem op een ochtend levenloos aantreft in de sofa in de kamer- de koffie is nog niet helemaal door gelopen. Terwijl Jules langzaam transformeert in een beeld dat uit marmer gehouwen lijkt, haalt ze herinneringen op en zegt zedingen tegen hem die ze niet eerder heeft kunnen of durven uitspreken. Als ze vervolgens in het reine moet komen met het verdriet en het gemis waarmee ze geconfronteerd wordt, raakt haar autistische buurjongen David op onverwachte wijze betrokken bij het verwerkingsproces
De buitenkant van Meneer Jules is een ontroerend verhaal over omgaan met gemis.
Reiskoorts
Alice wil op reis, haar herinneringen achterna, weg uit de gevangenis die haar huis is geworden.
Maar ze is oud en uitgeblust na de dood van haar man en haar stapjes in de wereld liggen steeds dichter bij huis. Soms komt ze dagenlang de deur niet uit en reist ze alleen nog in haar gedachten.
Reacties van de lezers
De beide boeken werden graag gelezen.
Vooral het boekje De buitenkant van Meneer Jules heeft iedereen aangesproken.
De taal is soms poëtisch.
Van in het begin gebruikt de auteur een zeer beeldende taal:
Het tijdloze halfuurtje tussen het wakker worden en opstaan omhult Alice als een vertrouwd kledingstuk. Ze drijft in een denkbeeldige baarmoeder, dobbert een nieuwe dag tegemoet. Haar lichaam voegt zich ontspannen in de warme plooien van het bed, haar spieren en gewrichten zijn gewichtloos, haar geest leeg.
Alice heeft geleefd onder het juk van haar man. Ze ervaart zijn overlijden als een man als een stuk vrijheid.
Ze liep, behoedzaam haar voeten neerzettend, om de lederen bank heen, en ging naast haar man zitten. Dat hij van zijn eigen huisregels afweek om door de muur van glas het sneeuwlandschap in zich op te nemen, stemde haar mild. Ze kreeg daardoor zelf onverwacht een stukje vrijheid cadeau. Ze moest niet meteen in het gareel.-De buitenkant van meneer Jules. Blz9
Jules zou het bovendien niet goedkeuren als ze in haar eentje in een reisbus of een vliegtuig
stapte Hij keek haar vorsend aan vanuit zijn zilveren lijst op het dressoir. Pas toen ze de foto een halve slag gedraaid had, kon ze haar gedachten de vrije loop laten... Reiskoorts. blz. 9
Alice wordt door de ene lezer als laf ervaren. Durft enkel na de dood van Jules praten over de zaken die haar hinderen.
Iemand anders vindt haar den weer een sterke vrouw, die eigen beslissingen durft te nemen;
Als ze ontdekt dat Jules een minnares heeft, belet ze hem met haar op zakenreis te gaan: Hoe dan ook Jules, je vakantie met Olgais nooit doorgegaan, en daar heb ik voor gezorgd Ik heb hem (de man van Olga) gebeld en hem gezegd dat ik de vrouw was van de man waar zijn Olga een verhouding mee had ..De volgende dag kwam je thuis met het bericht dat je congres niet doorging De buitenkant van Meneer Jules blz. 46-48
Aan een opgedrongen vakantie bij haar zuster aan zee maakt ze kordaat een einde.
Kordaat liep Alice naar de slaapkamer. Ze legde haar koffertje op het bed het koste haar maar een paar minuten om haar kleren op te vouwen . Op straat ademde ze bevrijd de koude najaarslucht in en stapte stevig door. Haar koffertje-op-wielen volde haar als een trouwe hond. Niet één keer keek ze om Reiskoorts blz. 40.
We vragen ons af of Alicereeds een lichte vorm van dementie heeft bij het overlijden van Jules.
Haar manier van reageren op de dood van Jules is eigenaardig.
Haar inschattingsvermogen is verminderd, ze heeft weinig notie van tijd en ruimte.
Er zijn geen tekenen van verdriet.
Misschien is de belevenis van die eerste dag een vorm van verwerking.
Hij leefde, zolang zij dat wilde.. Ze moest hem nog zoveel zeggen. Het zou haar wel invallen naarmate de dag vorderde. Ze moesten haar vandaag allemaal met rust laten De buitenkant van Meneer Julesblz.20
Ook David, de autistische buurjongen helpt haar bij het verwerken van de dood van Jules.
zijn dagelijkse partij schaken met Meneer Jules was een eiland in de tijd, een witzwart geblokt toevluchtsoord . het ging hem niet om het spel maar, om de veiligheid van een zich steeds herhalende gewoonte.
David aanvaardt de dood als een gewoon gebeuren . Toen ze samen bij de bank stonden, dicht bij elkaar maar zorgvuldig vermijdend om elkaar aan te raken bekeek David aandachtig het tafereel. Toen maakte hij zich uit de schaduw van Alice los en ging naar Jules toe. Hij legde zijn hand op het versteende voorhoofd en blies zachtjes tegen het dunne haar .Meneer Jules is niet ziek. Meneer Jules is dood zei David. Tja gaf Alice toe. Dat weet ik ook wel.Blz.32
Meneer Jules is dood zei Alice zachtjes . David sloop dichterbij, Toen hij zichzelf weer in bedwang had, streelde hij met trage vingers het marmeren gezicht. Hij trok tedere sporen op het voorhoofd en de wangen als een bezwering. Meneer Jules is weg. Dit is de buitenkant van Meneer Jules zei hij .
Hij had het helemaal begrepen. Een levenloze man op een bank en een oude vrouw die daar als een voldongen feit mee omging pasten in zijn bevattingsvermogen. Er ging een zekerheid en een veiligheid van uit.blz. 61 62.
Het samen pannenkoeken eten, het slapen gaan word ontroeren mooi beschreven.
Het boek doet denken aan het boek van Dimitri Verhulst:Mevrouw Verona daalt de heuvel af.
Het boek Meneer de buitenkant van Meneer Jules heeft iedereen graag gelezen.
Het boek Reis koorts is minder indringend en is minder mooi van taal en minder poëtisch.
Uitgeverij/Jaar van uitgave: Interlijsters - Wolters-Noordhoff, Groningen 2003.
Inhoud: Het boek De Voorlezer is geschreven in het ik-perspectief. Deze ik is Michael Berg. Hij verteld over zijn relatie tot Hanna Schmitz en hoe deze relatie zijn leven heeft veranderd. Deze twee personen zijn de hoofdpersonen in dit boek. Het boek is opgebouwd uit drie delen en vindt plaats in Duitsland.
Deel 1. Toen Michael 15 was, kreeg hij een relatie met Hanna Schmitz, een treinconductrice van in de dertig. Vaak komt hij na school bij haar en dan vraagt ze of hij haar wil voorlezen uit de boeken die hij net leest. Daarna bedrijven ze dan altijd de liefde. Aan het eind van deel 1 gaan ze samen een fietstocht maken. Hij wordt op een ochtend eerder wakker en besluit om broodjes te gaan halen en laat een briefje achter. Als hij terugkomt, is Hanna helemaal overstuur. Ze beweert helemaal geen briefje te hebben gevonden. Als hij later weer eens bij haar thuis op bezoek gaat, is ze weg, verhuisd volgens de buren.
Deel 2. Michael is een jonge rechtenstudent. Hij zit in een speciaal werkgroepje waar hij getuige kan zijn van een proces tegen een paar bewaaksters van een concentratiekamp tijdens de tweede wereldoorlog. Dit is de plaats waar Michael Hanna weer tegenkomt. Hanna is een van de verdachten. De bewaaksters hadden op een dag het bevel gekregen om de gevangenen naar een andere plaats te transporteren. s Nachts moesten de gevangenen dan in een kerk overnachten. Precies in die nacht werd het dorpje geraakt door een raket die de foute kant op was gegaan. Hij sloeg in, in de kerk. De bewaaksters echter maakten geen aanstalten om de deuren van de kerk te openen om de gevangenen eruit te laten. Ze zijn allemaal verbrand behalve twee vrouwen; moeder en dochter. De dochter heeft een boek geschreven over wat ze heeft beleefd en naar aanleiding hiervan is het proces gestart. Er blijkt dat Hanna ook in het concentratiekamp de kleine, zwakke meisjes mee naar haar kamer nam, die haar vervolgens moesten voorlezen. Tijdens het proces vindt Michael dat Hanna zich zeer in haar nadeel presenteert. Opeens vallen de puzzelstukjes op zn plaats. Hanna was analfabeet. Dat verklaart waarom ze zo van het voorlezen hield en waarom ze zo boos werd toen Michael tijdens de fietsvakantie ontbijt was gaan halen. Het legt zelfs uit waarom ze bij de SS is gegaan. Oorspronkelijk had ze een baan bij Siemens aangeboden gekregen, maar aangezien ze niet kon lezen is ze bewaakster geworden. Na de oorlog is de dan conductrice geworden, ook hier hoefde ze niet te kunnen lezen. Het verklaart ook waarom ze zich zo slecht presenteerde tijdens het proces; ze had het boek van de overlevende dochter nooit gelezen en had zich dus niet zo goed kunnen voorbereiden.Ze krijgt levenslang.
Deel 3. Michael trouwt, krijgt een kind, scheidt weer. Zijn verleden met Hanna laat hem niet los. In al zijn vriendinnen en later zijn vrouw probeert hij Hanna te zoeken. Hij besluit weer voor te gaan lezen. Hij neemt het op en stuurt het Hanna in het gevangenis. Af en toe krijgt hij een brief van haar. Ze heeft zichzelf bijgebracht om te lezen en schrijven. Weliswaar waren de brieven kort en het handschrift krakerig maar ze schreef. Na 18 jaar krijgt Michael een brief dat Hanna binnenkort vrij zal komen en dat Michael de enige persoon is tot wie Hanna contact heeft gehad. Hij wordt gevraagd of hij voor Hanna een paar faciliteiten kan regelen zoals een appartement en een baan. Michael ziet hier zeer tegen op, maar doet het toch allemaal. Ook werd er in de brief gevraagd of Michael Hanna wilde komen opzoeken voor de vrijlating en dan op de dag zelf om haar af te halen. Als hij haar gaat bezoeken is ze Hanna niet meer. Ze is oud en ziet er niet meer uit als Hanna, ruikt niet meer naar Hanna. Met een ietwat vreemd gevoel gaat hij weer weg. Op de dag van de vrijlating krijgt Michael kort na arriveren te horen dat Hanna zich heeft opgehangen. In een brief die ze heeft achtergelaten staat dat Michael haar geld naar de vrouw, die het boek over de concentratiekampen heeft geschreven, moet brengen. Dit is wat hij doet en het geld wordt gestort in een Joodse stichting voor analfabeten.
Het boek gaat duidelijk over de ontwikkeling die de hoofdpersoon Michael doormaakt. Hanna is zijn eerste liefde en hij kan haar niet loslaten. Als hij ouder is begint hij zich wel af te vragen of Hanna hem niet gewoon heeft gebruikt. Toch blijft er een speciaal gevoel bij hem achter. Zelfs als hij erachter komt dat Hanna bij de SS was, blijft hij van haar houden. Het boek gaat ook over een gevoel van schaamte. Ten eerste de schaamte van het land, Duitsland. Schaamte over wat er allemaal tijdens de tweede wereldoorlog is gebeurd. Vervolgens de schaamte van Hanna over haar analfabetisme. De schaamte die er zelfs voor zorgt dat ze levenslang krijgt. En tenslotte de schaamte van Michael. Als kind durft hij niet voor hun relatie uit te komen omdat zij ruim 15 jaar ouder is dan hij. Later niet omdat ze bij de SS is geweest.
Mening Dit boek vond ik zeer fascinerend. Vooral in deel 1 was ik zeer verbaasd over de relatie tussen de twee. Van de kant van Michael kan ik het allemaal wel begrijpen. Hij was in de puberteit en was net bezig met zichzelf en zijn lichaam te leren kennen. Hanna vond ik wel erg vreemd. Ik kan me moeilijk voorstellen dat een aantrekkelijke vrouw van in de dertig iets met iemand begint die half zo oud is. Enigszins ongewoonlijk vond ik ook de ontwikkelingen die Michael doormaakt in het boek. Hij maakt binnen enkele weken ontwikkelingen door die andere mensen van zijn leeftijd in een paar jaar doen; zijn eerste seksuele ervaringen met een vrouw, maar ook met zichzelf, de grote liefde leren kennen. Dit allemaal met dezelfde vrouw die zoveel ouder is. Het is ook niet echt normaal dat deze jongen voor de rest van zijn leven emotioneel aan die vrouw blijft hangen. Tijdens het lezen van dit boek ging ik mij ook wel een beetje afvragen of de liefde van Michael ten opzichte van Hanna niet een soort moederliefde is. Er is geen indicatie in het boek dat hij geen aandacht van zijn ouders kreeg maar wel dat hij uit een gezin met veel kinderen komt. Duidelijk is in ieder geval wel, dat het geen normale verhouding is. Het is ook niet duidelijk waar de gevoelens van Hanna nou op gebaseerd zijn. Al in al dus een boek dat door de scheve verhoudingen tussen de twee zeer boeiend is. Zeker een aanrader!
Tot zijn verbazing won de Vlaming Bram Dehouck op dezelfde avond eerst de debuutprijs en dan de hoofdprijs voor het spannende boek.
Verassing alom maandagavond op The Power of Plots, de Nederlandse manifestatie rond het spannende boek. Daar werd de Gouden Strop uitgereikt, de prijs voor de beste Nederlanstalige thriller. Onze landgenoot Bram Dehouck (32) won met zijn eerste thriller 'De minzamemoordenaar' de debuutprijs en schoot ook de hoofdvogel af. De juryvoorzitter Koos Postuma verklaarde dat Dehoucks debuut 'verrassend van opzet was en kundig geschreven.'Dehouck moest het opnemen tegen een andere Vlaamse debutant, Hans Declercq die genomineerd was met 'Hoe zwart is de duivel' maar ook tegen gevestigde Nederlandse aureurs als René Appel en Lieneke Dijkzeul. Eerder Vlaamse winnaars van de Gouden Strop die sinds 1986 wordt uitgereikt, waren Jef Geeraerts, Bob Mendes en Johanna Spaey, maar nooit won iemand beide prijzen tegelijk.
Toen hij bespeurde hoe de nevel van de tijd in de ogen van zijn vrouw de vonken uit kwam doven, haar wangen had verweerd, haar voorhoofd had doorkloven, toen wendde hij zich af en vrat zich op van spijt.
Hij vloekte en ging te keer en trok zich bij de baard en mat haar met de blik, maar kon niet meer begeren, hij zag de grootste zonde in duivelplicht verkeren en hoe zij tot hem opkeek als een stervend paard.
Maar sterven deed zij niet al zoog zijn helse mond het merg uit haar gebeente, dat haar tóch bleef dragen. Zij dorst niet spreken meer, niet vragen of niet klagen, zij rilde waar zij stond, maar leefde en bleef gezond.
Hij dacht: ik sla haar dood en steek het huis in brand. Ik moet de schimmel van mijn stamme voeten wassen en rennen door het vuur en door het water plassen tot bij een ander lief in enig ander land.
Maar doodslaan deed hij niet, wan tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren, en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren, en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat.
Zo gingen de jaren heen. De kinderen werden groot en zagen dat de man die zij hun vader heetten, bewegingloos en zwijgend bij het vuur gezetrn, een god vergeten en vervaarlijk' aanblik bood.
Willem Elschot -Alfons de Ridder- vandaag vijftig jaar overleden. 7.5.1882 Antwerpen 31.5.1960 In zijn verhalen en gedichten erkent hij geen andere voorschriften dan een voor niets terugschrikkende oprechtheid en een sobere helderheid wat de vom beterft. Zijn cynisme is niets anders dan een afweermiddel tegen en een dekmantel voor zijn grote gevoeligheid. Zijn voornaamste werken: Villa des roses, Kaas, Tsip, Pensioen, Het been, Lijmen, De leeuwentemmer, Het tankschip, Het dwaallicht. Verder een tiental gedichten Oosthoeks Encyclopedie.
Tatiana De Rosneyis geboren op 28 september 1961 in een voorstad van Parijs. Ze is van Engelse, Franse, Russische afkomst. Haar vader was een Frans wetenschapper en haar grootvader een bekend schilder; Tatianas grootmoeder was een Russische actrice en was van 1925 tot 1949 directrice van het Sint-Petersburg Pushkin theater.
Haar Moeder was een Engelse en dochter van een diplomaat.
Tatiana is opgegroeid in Parijs en verhuisde dan naar Boston.Ze kwam in de jaren tachtig naar Engeland waar ze Engelse literatuur studeerde aan de universiteit van East Anglia in Norwich.
In 1984 kwam ze terug naar Parijs. Haar naam was Sarah is haar eerste roman geschreven in het Engels. Momenteel werkt ze als journaliste voor het Franse weekblad Elle en is recensente voor Psychologisch Magazine en het Journal du Dimanche
De achterflap
De tienjarige Sarah wordt in de nacht van 16 juli 1942 samen met haar ouders opgepakt en naar het Vélodrome dHiver in Parijs gebracht, waar duizenden joden worden verzameld voor de deportatie.
Niemand heeft echter gezien dat Sarah haar kleine broertje Michel in een kast opsloot, net voordat de politie het appartement binnendrong. Ze heeft hem beloofd zo snel mogelijk terug te komen om hem te bevrijden. Maar Sarah wordt met haar ouders op transport gesteld en weg gevoerd.
Zestig jaar later krijgt Julia Jarmond, een Amerikaanse jounaliste in Prijs de opdracht een artikel te schrijven over deze razzia, een inktzwarte bladzijde in de Franse geschiedenis. Ze gaat op zoek in de archieven, en via het dossier van Sarah ontdekt zij een goed verborgen geheim van haar schoonfamilie. Haar echtgenoot probeert haar ervan te weerhouden zich met deze geschiedenis te bemoeien, maar Julia besluit desondanks het spoor van Sarah te volgen
Reacties van de lezers:
De auteur heeft een geweldig intrigerend boek geschreven.
De roman is gebaseerd op een waar verhaal en zet de lezer aan het denken.
In het begin van het verhaal kiest de schrijfster voor een spannende schrijfstijl die wisselt tussen het verhaal van het Joodse meisje en het verleden en het leven van de journaliste in het heden.
De twee verhaallijnen het ene cursief, het andere gewoon worden beurtelings beschreven.
Vooral de ervaringen van Sarah geven de lezer een onthutsend beeld van de wreedheden rond de deportatie.
Het is een aangrijpend verhaal met een dramatische ontknoping.
Hoe kan een onschuldig kind dit allemaal meemaken?
Ze is wel wat te jong om alles te begrijpen en haar ouders hebben haar willen sparen,
door haar niet te vertellen wat er aan de gang was.
Sarah leeft met een enorm schuldgevoel omdat ze haar broertje heeft opgesloten
en hem niet kan bevrijden zoals ze het hem had beloofd.
Niemand kan om de Tweede Wereldoorlog en zijn gruwel heen.
Dat vind je terug in het boek en daarom knijpt het boek bij momenten je keel dicht
tot de tranen ervan in de ogen komen.
Rosney heeft het beeld van de stugge Franse schoonfamilie heel goed neergezet waardoor je steeds meer met Julia gaat meeleven en als lezer niets liever wil dan dat ze zich afzet tegen de Tézacs. Julia zit in een emotionele achtbaan en laat de lezer meevoelen.
Het geheim van de familie is schokkend. De schrijfster heeft ook de emoties van sommige karakters vb. de schoonvader van Julia realistisch beschreven.
Er komen veel personages voor in het boek die weinig uitgediept worden. Zo krijgen we geen zicht op de echtgenoot van Julia.
Alhoewel het boek boeiend en spannend lijkt is het toch zeer voorspelbaar.
Het gedeelte van Julias liefdesperikelen is wel langdradig en saai.
De afscheidsbrief van Sarah is ontroerend.
Misschien wou ze breken met de familie die haar heeft opgevangen en wou ze alle banden met het verleden verbreken in de hoop het dan ook te kunnen vergeten.
Het is erg als je als jood steeds gebrandmerkt wordt door een gele ster en de nummers in de kampen
Die in de arm wordt ingebrand, zoals dieren wordt hun persoonlijkheid uitgewist.
Hoe is het mogelijk dat de Fransen hun eigen volk zoiets konden aan doen;
Deze geschiedenis is dan ook zeer lang verzwegen en tot op heden spreekt men weinig over deze gebeurtenissen.
Toch is het iets wat we ons moeten blijven herinneren.
We moeten blijven denken aan wat onze voorouders is overkomen, sommigen zijn als krijgsgevangenen naar de kampen gestuurd, en onder hen zijn er ook die nooit meer zijn teruggekomen..
Wanneer ik vroeger met mijn kindren speelde, vielen mij zulke vreemde dingen in, dat ik wel zwichten moest voor al die beelden, en maar de straat opliep, kroeg uit, kroeg in.
Nu zijn ze groot, ik hoef ze niets te zeggen; ik zit, een vreemde man, tussen hen in; ook zonder woorden weet ik uit te leggen, dat ik ze zo verschrikkelijk bemin.
Waarom voel ik me dan opeens zo zwaar, nu ik ze zie, als vogels bij elkander: mijn eigen oogopslag, mijn eigen haar.
Ik had zo graag ze dit verraad bespaard, maar soms is men zijn eigen tegenstander en gooit men weg wat beter was bewaard.
De Kraai is leraar Nederlands op een school voor beroepsonderwijs. Binnen een paar jaar zal hij van zijn welverdiende rust kunnen genieten. Als hij echter het slachtoffer wordt van een uit de hand gelopen grap, slaan bij hem alle stoppen door of is het zijn ware aard die naar voren komt?
Met de leraar schreef Bart Koubaa een verontrustende en spannende roman die de westerse moraal onderuit haalt, een bint van de eenentwintigste eeuw. Wat begint als een zelfportret van een uitgebluste en verzuurde docent eindigt in een bikkelharde confrontatie die de lezer verdwaasd achterlaat.
De pers over ander werk van Bart Koubaa:
Koubaa heeft werkelijk iets te vertellen, is geboeid door kunst, geschiedenis, politiek, en hij durft te onderzoeken. Hij is schepper en bewonderaar ineen, wat een gelukkige combinatie is dat voor het schrijverschap. De Volkskrant
Koubaa geeft het denken voorrang aan het voelen. De bespiegeling op de vertelling. De Standaard
Bart Koubaa (1968) is fotograaf en schrijver. In 2000 debuteerde hij met de roman VUUR, die genomineerd werd voor de eci-prijs en bekroond met de Vlaamse debuutprijs. In 2005 volgde het veelgeprezen LUCHT en in 2007 de roman HET GEBIED VAN NEVSKI, die genomineerd werd voor de BNG LITERATUURPRIJS.
Verslag:
Daar de leesgroep plaats vond kort na de moord van twee jonge mensen door een leraar was de reactie van de lezers emotioneel geladen.
Waar men, bij het lezen van het boek nog kon glimlachen bij sommige passages, was men op het einde verbijsterd en dacht men nog dat is onmogelijk, weten we uit de recente berichtgeving, dat niets onmogelijk is.
Sommigen hebben het boek graag gelezen, anderen hebben er veel moeite mee, een kon het niet opbrengen om het te lezen, iemand anders is gestopt toen het luguber werd.
Als lezer word je steeds opnieuw op het verkeerde spoor gezet, er zijn verschillende hints die men niet onmiddellijk snapt er gaat een lichtje op als men verder leest.
Het eten van hersenen en rauwe lever als verwijzing naar het kannibalisme.
Ook het kaft, een foto van Albert Fish verwijst naar kannibalisme
[Albert Fish Albert Fish was ook een kannibaal, maar had het voorzien op kinderen. Een psychiater uit de gevangenis heeft eens over Albert Fish gezegd:"Er is geen perversiteit bekend die Albert Fish niet deed." De bekentenissen die Albert Fish heeft gedaan, waren soms zo schokkend dat de openbare aanklager ze niet eens durfde voor te lezen in de rechtszaal Albert Fish zag er uit als een opa, en wekte zo vertrouwen bij kinderen, die niets vermoedend met hem meegingen. Als hij ze mee naar huis had genomen, hakte hij ze vervolgens in stukken, braadde de stukken dan en at ze in stoofschotel met uitjes en worteltjes. Fish was een pure sadist. Hij stak zichzelf en zijn slachtoffers graag met naalden. Toen er een keer een röntgenfoto van hem werd gemaakt, werden er 29 naalden gevonden van verschillend formaat. Toen hij op het punt stond geëlektrocuteerd te worden zei hij:"the supreme thrill, the only one I haven't tried". Hij hielp de executeur zelf met het plaatsen van de nopjes op zijn hoofd...]
In het begin komt de leraar over als iemand die iets over heeft voor zijn leerlingen.
Hij vindt van zichzelf dat hij een goede leraar is.
Hij is zwart-wit in zijn denken, en heeft racistische trekjes.
Zijn cynisme kan een middel zijn om zichzelf te beschermen.
Onze vraag is: is de leraar ziek, of pervers, wat is de diepere reden van zijn gedrag.
De schrijver heeft een mooie schrijftaal.
Bv Kraai àlijkenpikker bijnaam van de leraar.
Winterslaapà ontvluchten van de werkelijkheid.
Wat heeft Koubaa bewogen om dit boek te schrijven?
Is het een oproep om aandacht te trekken voor de positie van de leraars?
Wat ons opvalt, is het grote verschil met zijn eerste boek Vuur.
Bart Koubaa is een getalenteerd schrijver.
Besluit:
Het verhaal is vergezocht, is uitsmeren van wat in het brein van deze man afspeelt wel nodig?
Lokt het bij zieke geesten geen perversiteit uit?
We moeten respect hebben voor de vele leraren die het in deze moeilijke tijden wel goed doen en zich blijven inzetten voor de jongeren.
Dag ventje met de fiets op de vaas met de bloem ploem ploem dag stoel naast de tafel dag brood op de tafel dag visserke-vis met de pijp en dag visserke-vis met de pet pet en pijp van het visserke-vis goedendag
Daa-ag vis dag lieve vis dag kleine visselijn mijn
Op 13 oktober 1984 keert na een afwezigheid van bijna twintig jaar Doktor Victor Hoppe terug naar zijn geboortedorp Wolfheim, vlak bij het drielandenpunt in de buurt van Vaals en Aken. De bekrompen dorpelingen reageren argwanend op zijn komst, zeker als blijkt dat hij drie kinderen van een paar weken oud bij zich heeft: een identieke drieling met een schrikwekkende afwijking. Na enkele bijzondere genezingen wordt de dokter toch aanvaard in het dorp en gestaag groeit zijn populariteit. Zijn kinderen zijn echter zelden te zien en dat voedt de geruchten. Langzaam groeit het besef dat ze alle drie ernstig ziek zijn. Maar er blijkt meer aan de hand, niet alleen met de kinderen, ook met de dokter zelf die, gegijzeld door zijn verleden, een beslissing neemt die hem onsterfelijkheid moet bezorgen. De engelenmaker is een roman vol geruchten en rumoer, gefluister en geroddel. Een verhaal over geloof en wetenschap, werkelijkheid en verbeelding, macht en onmacht, zin en onzin. Een roman waarin iedereen naar de waarheid op zoek is en uiteindelijk alleen zijn eigen waarheid vindt en gelooft."
De engelenmaker is een Psychologische roman over het scheppen van leven.Er zit veel symboliek in het boek ivbm het geloof, er zijn verwijzingen naar de bijbel, maar het is niet strikt noodzakelijk de bijbel te kennen om het verhaal te volgen.Men krijgt een dorp te zien waar gewone mensen wonen als u en ik, en wat doen wij als er iets in ons dorp gebeurd? Juist er word over geroddeld.Na dat een jongen uit het dorp de 3 kinderen heeft gezien bij aankomst kraamt hij rond dat de kinderen van de dokter een gespleten gezicht hebben.
Is dat waar? Iedereen probeert dit te weten te komen. Hoe komt het dat men de kinderen bijna niet te zien krijgt ? Hebben ze dan zo een ernstige ziekte of is er meer aan de hand?
Verslag van de vergadering
De meesten vonden het boek mooi, maar zeker niet in de betekenis van teder, liefdevol, menselijk. Ook niet omdat het poëtisch is. De kracht ligt juist in het emotieloze van de hoofdfiguur Victor Hoppe. Hij is kil, emotieloos, bijna een robot. Akelig werd zelfs gezegd. Bij iemand riep het boek beelden op van het anatomisch rariteitenkabinet in Guislain (misvormde babys op sterk water). Na het vorige boek (De leraar Bart Koubaa) genoeg van dit genre. Daar was iedereen het over eens.
Onafhankelijk of je het boek mooi vond of niet, het pakt je, het plakt aan de ribben. Het schud je door elkaar. Je raakt het niet meer kwijt. Geen boek om zomaar te vergeten.
Martine vertelde over haar ervaring met autistische kinderen, hoe echt het boek overkomt en hoe nauw het aansluit met haar ervaringen. Alles is zwart-wit, net zoals de wereld van de aan Asperger lijdende Victor Hoppe.
Het boek is ijzersterk opgebouwd. Heel wat passages zijn filmisch, je ziet de taferelen zich als het ware afspelen voor je ogen. De herhalingen, de hints en roddels die zich vormen tot een verhaal dat zich voordurend wijzigt dragen bij tot de spanning. Ondanks de negatieve donkere kant van het boek wilden de meesten zo snel mogelijk het raadsel ontknopen en we hebben het boek zo snel mogelijk uitgelezen. Sylvie verwoordde het als Ik was geschrokken van mijn eigen sensatiezucht. Aangedaan, onthutst was ik, maar ik wou weten.Een verschrikkelijk, afschuwelijk mooi boek.
De aaneenschakeling van verhaalfragmenten is als een puzzel die langzaam vervolledigd wordt, de flashbacks geven antwoord op vragen die rezen in een vorig of volgend verhaal. Gissingen en veronderstellingen worden ontkracht of bevestigd, de verschillende personages vullen de puzzel aan met hun persoonlijke visie op de feiten.
De eerste zin is verbluffend. Met zo een begin zijn de verwachtingen direct hoog gespannen. De sfeer van het boek is gezet, een gesloten dorp waar vooroordelen heersen en roddels de waarheid naar de troon steken:
Sommige inwoners van Wolfheim beweren nog altijd dat ze eerst het driestemmige gehuil van de babys op de achterbank hadden gehoord en pas later het motorgeluid van de taxi zelf die het dorp binnenreed. Toen de taxi voor de oude dokterswoning aan de Napoleonstrasse 3 halt hield, kwamen de mannen met hun glas nog inde hand uit café Terminus, staakten de meisjes hun hinkelspel en liet op het dorpsplein lange Meekers zich de bal ontfutselen door de doof geboren Gunther Weber, die hem voorbij de achteromkijkende Seppe van de bakker in doel schoot. (p. 1)
Nadat de eerste raadsels zijn opgelost neemt de spanning wat af,maar gaandeweg wordt die terug opgebouwd tot de climax. Er was een verhitte discussie tijdens de bespreking over de technische haalbaarheid van de kruisiging. Voor sommigen was het slot er over, voor anderen was dit net het toppunt van dramatiek, het logische einde dat paste in de evolutie van het hoofdpersonage. Het boek werd zelfs vergeleken met de kunsttentoonstelling rond Vincent Van Gogh, naarmate de tijd vordert zie je de genialiteit vervallen in waanzin.
De moedige Frau Maenhout vormt het tegengewicht die het tij wat leek te kunnen keren. De scene waarin ze de kinderen wil plezieren met een bezoek aan het drielandenpunt, is ontroerend teder, maar zoals steeds wordt de lezer terug met beide voeten op de grond gedrukt, de teleurstelling bij het mislopen, de dramatiek van de aangekondigde dood dompelen de lezer terug onder in de macabere sfeer.
Zuster Marthe is het enig lichtpunt in de jeugdjaren van Victor. Van haar komt de uitspraak die het leven van Victor Hoppe gaat beheersen. God geeft en God neemt, Victor. Maar niet altijd. Soms moeten we dat zelf doen. Onthoud dat. (p. 210)
Steeds zijn er die verwijzingen naar het geloof. Het hoofdpersonage is gebiologeerd door Jesus, voelt zich één met de Zoon, zet zich af tegen God, de vader zijn vader. Jesus het nieuwe testament doet het goede, God is de vernietiger uit het oude testament. Victor Hoppe wil goed doen, God overklassen.
Het boek stelt pertinente vragen over ethische kwesties. Wat is goed?. Kan en mag alles in de wetenschap? Is klonen aanvaardbaar, en ten koste van welke prijs? Tijdens de vergadering werd de vraag gesteld hoever de wetenschapper werkelijk durft te gaan om zijn doel te bereiken. Ver, te ver, daar waren we het over eens.
De schrijver heeft een rijke fantasie. Maar het boek werd ook gesmaakt omdat het juist is, of juist zou kunnen zijn. Het verhaal speelt zich af in 1982, meer dan tien jaar voordat Dolly als gekloonde schaap op de wereld gezet werd (1996). Maar het verhaal is in werkelijkheid pas veel later geschreven (2005) en Stefan Brijs is duidelijk geïnspireerd door de persberichten van die tijd. De gesofisticeerde mix van wetenschap en fictie heeft waarschijnlijk heel wat research gevergd van de schrijver en wekte veel bewondering voor de schrijver. Een enkeling die vond dat het wat ongeloofwaardig is om één persoon zoveel vordering te zien maken waar universiteiten niet slaagden. Maar Victor is geen gewoon mens, hij is bezeten door zijn levenswerk.
Er waren enkelen die het boek al vroeger lazen en het nu herlazen en de ervaring was totaal verschillend. Waar de eerste keer de afschuw moeilijk was weg te cijferen werd het boek de tweede keer veel fascinerender ervaren.
Algemene beoordeling van het boek: Een echte aanrader.
Op de omslag wordt het boek als literaire triller voorgesteld.
Het is eerder een detectiveverhaal, vergelijkbaar met Morse of Witse.
Het verhaal speelt zich af in IJsland, putje winter, guur en verlaten.
De stad leeft binnen, er is weinig sociaal contact, er heerst een gelatenheid en is melancholisch.
De problemen van elke Westerse maatschappij komen hier aan bod: kansarmoede, immigratie, bekrompenheid, verwaarloosde opvoeding van kinderen met als gevolg: jeugdcriminaliteit.
(Deze gelijkenissen waren de aanleiding om het boek voor te stellen voor de leesgroep.)
Het boek leest vlot, maar is niet spannend. De feiten worden duidelijk door de dialogen, die vaak oppervlakkig zijn.
Gans het boek blijft hangen in de winterkou nergens lezen we iets over het mooie IJsland.
Er worden weinig persoonlijke gevoelen geuit bij deze afschuwelijke misdaad een kind van 10 dat werd vermoord.
In de groep wordt aangebracht dat iedereen wel eens op een of andere manier vreemdeling is. Dat het soms moeilijk is om in een gemeenschap aanvaard te worden, er is vaak veel achterdocht.
Vooroordelen en valse geruchten kunnen veel kwaad aanrichten. Het onderzoeksteam gaat ervan uit dat het een racistische moord is terwijl het kind eerder op de verkeerde plaats was op het verkeerde moment.
Voor vreemdelingen is het belangrijk dat ze de taal van het gastland leren en het ook thuis spreken.
Ook maakt iemand de opmerking dat de slechte taal van het boek te wijten kan zijn aan de vertaling.
het is lente in de laat de kanterstraat lente in de lange laan van poot monkelt glim mevrouw jolien lahaye poetst alle knoppen koper pinkelt glom van weertje weer pink (petronella) parlevliet de ree gaat in de tuin een tuiltje tulpenblommen buiten aquarellen er piept het een of ander enig merelbeestje in pim en wietske wielaards pergola mevrouw milaine millecam vermuist een knäckerbrödje mozzarella met de blauwe blazer buiten en een extra mokje karnemelk vandaag want het is lente lila lente in de lusthoflaan en alle buren fluiten
Uit: Het glimpen van de welkwiek (2001) van Ilja Leonard Pfeijffer
Biografie
Ilja Leonard Pfeijffer (1968) is dichter, romancier, essayist, criticus en polemist. Hij debuteerde in 1998 met de bundel Van de vierkante man, die werd bekroond met de C. Buddingh-prijs 1999 en genomineerd voor de VSB Poëzieprijs 1999 en de vijfjaarlijkse Paul Snoekprijs 2000. In 2000 verscheen De Antieken, een korte literatuurgeschiedenis. Zijn tweede poëziebundel, Het glimpen van de welkwiek (2001), werd genomineerd voor de J.C. Bloemprijs 2003 en de Hugues C. Pernathprijs 2003. In 2002 verschenen de zijpanelen van zijn vierluik de Steppoli-tetralogie: de romanRupert, een bekentenis, en de dichtbundel Dolores, elegieën. Het romandebuut werd bekroond met de Anton Wachterprijs 2002. Hij is de enige Nederlandse auteur die zowel voor proza als voor poëzie de belangrijkste debuutprijs is toegekend. Rupert werd tevens bekroond met de Literatuurprijs Gerard Walschap 2003 en genomineerd voor de DebutantenPrijs 2003. In 2002 kreeg hij in Düsseldorf de Literaturpreis Nordrhein-Westfalen voor zijn gehele poëtische oeuvre. In 2003 verscheenHet geheim van het vermoorde geneuzel, een collectie essays over poëzie, waarin hij zijn poëtica uiteenzet. In 2004 verscheen zijn tweede roman, Het grote baggerboek, die werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs 2004 en de Gouden Uil 2005. Hij werd bekroond met de Tzum-prijs 2005 als auteur van de beste zin in het verhalend proza van het voorafgaande jaar. In 2005 verscheen zijn vierde dichtbundel, In de naam van de hond (de grote gedichten). Al zijn werk wordt uitgegeven door De Arbeiderspers. Hij is poëziecriticus van NRC Handelsblad, columnist vannrc.next, redacteur van het literaire tijdschrift De Revisor en mede-oprichter en redacteur van het poëzietijdschrift Awater.
Lezen was mijn afleiding en genoegen, mijn troost mijn zelfgekozen verslaving lezen voor de lol, voor de schitterende stilte die je omringt als je de woorden van de schrijver hoort weerklinken in je hoofd. Paul Auster
Ik ben een god in 't diepst van mijn gedachten, maar in de bibliotheek een volontair die hunk'rend op een baantje zit te wachten en boeken uitleent met en zeker air.
Ik lever geestlijk voedsel aan mevrouwen die binnenkomen en alleen maar van de allernieuwste liefdesboeken houen, 'maar niet zo'n engerd als die Wassermann'.
Ik loop met stapels boeken rond te sjouwen en plak een etiket op Gorters Mei. Och, als nu jufrouw Jansen eens ging trouwen, dan kwam er eind'lijk eens een plaatsje vrij.
Ik ben het niet alleen, die staat te wachten achter mij staat nog een hele rij. Ik ben een god in mijn gedachten, maar niet zo heel veel in de maatschappij...
O, bij haar verliest het fakkellicht zijn kracht. Zij hangt tegen de wang aan van de nacht. Als in een ebbehouten oor een edelsteen- Een schoonheid over grenzen heen. Sneeuwwitte duif. Dat licht zo lichtelaaie. Schamel zijn haar vriendinnen. Doffe kraaien. Na deze dans wil ik haar hand aanraken- Mijn hand zal, zo onaf, de hemel smaken. Heb ik ooit lief gehed? vergeet het ogen. Al wat ik zag aan schoons was maar gelogen.
