We proberen de bronnen welke we gebruiken terug te geven bij elk onderwerp, mochten er opmerkingen zijn worden deze aangevuld op aanvraag of worden de publicaties verwijderd.
Hoek Passionistenlaan en Prinses Marie Joséplein. Passionistenlaan in 1929 genoemd naar de nabijheid van het klooster der Paters Passionisten. Prinses Marie Joséplein, aangelegd in 1929 met beplanting van 20 esbomen. Inhuldiging Kapelletje “Maria en kind”, jaartal niet gekend. De spoorweg lag nog op het niveau van de rijbaan. Bovenaan rechts merkt men een deel van de voetgangersbrug aangelegd in 1939. Spoorweg werd opgehoogd in 1963 met aanleg van een tunnel ter hoogte van het plein. Het kapelletje is nog steeds aanwezig.
Spinnerijkaai in 1858 aangelegd bij het graven van het kanaal Kortrijk-Bossuit. Aanvankelijk "Quai De La Filature" genoemd wegens de spinnerijen in de omgeving. Het nummer 43 was in de eerste helft van de vorige eeuw de spinnerij Destoop, sedert 1959 Europaspinnerij. In 1961 brak er een zware brand uit. Enkele jaren later kwam de firma Boucquillon, handel in scheikundige producten voor textiel en metaalnijverheid op die plaats. “Stoops fabriek” is meer dan honderd jaar oud en staat als een van de grote voorbeelden van de industriële imitatiestijl van rond de eeuwwisseling. In de architectuur van de fabrieken wilden de ontwerpers de machtspositie van de industriëlen duidelijk maken door het gebruik van kantelen en hoektorens die een krijgshaftige indruk geven. Het indrukwekkende gebouw langs de Spinnerijkaai kreeg diverse bestemmingen en raakte uiteindelijk in handen van een curator na het faillissement van Beklon Fibers. Intussen werd de fabriek als monument beschermd .In de beschermde Stoops fabriek aan het kanaal Bossuit-Kortrijk kwamen 42 lofts en drie kantoren.
Doornikselaan geplaveid in 1842, werd “Boulevard de Tournai” genoemd toen vertaald in “Doorniksepoortvesting” en later in zijn huidige naam. In 1923 lagen er sporen van de buurttram, uitgebroken in 1964. Aan de zuidkant werd in 1854 de stapelplaats goederen gebouwd, in 1911 vergroot. In mei 1940 geplunderd door de bevolking terwijl de Politie toekeek omdat de Duitsers het niet gingen kunnen plunderen. Gebouw in 1944 zwaar beschadigd door bombardementen en in 1967 afgebroken. Daarna werd het postsorteercentrum er opgericht. Rechts in de straat drie herbergen die al bestonden op het einde van de 19e eeuw.
Het nummer 2 : “Au Cercle des Voyageurs” , in 1897 hing er een uithangbord met vermelding : “Beafsteks, bouillon, poissons à la daube, anguilles, huitres, fromages et jambon” , tussen de jaren 1940 tot ongeveer 1986 bij Rosa Delmotte “Café Motte” genoemd. In 1988 noemde de zaak café “Sporting” bij voetballer “Horvath”, sedert 1990 “De Nieuwe Pelikaan”.
Het nummer 3 : “A La Brasserie Flamande” in 1893 met verhuur van twee kamers, in 1957 “Brasserie De La Gare”, in de jaren 1960 uitgebaat door de bekende jazzpianist “Billy Desmedt”, goede vriend van Toots Thielemans de “Billy’s Inn” en toen “De Chopper” (1979) , hardrockcafé en pleisterplaats voor motoliefhebbers. In 1985 “De Remix”
Het nummer 4 : Van 1898 tot 1992 de goedgekende “Pelikaan” herberg voor dorstige facteurs.
De nummer 3 en 4 werden in 1995 het Griekse restaurant “Dionysos”, nu nog bestaande.
Van na de 2e WO tot halverwege de jaren 60 was er een succesvolle kermis in de Roterijstraat en nabije omgeving. De gebeurtenis van een volle week viel samen met de “Congé Payé”. De blikvanger was het “Muziek van Abessinnië” met “The Abessinnië Boys”, bestaande uit een 30-tal leden die zelf hun instrumenten maakten. Een van deze was een “Mirletonske”, een klein blikje waarin gazettenpapier gespannen was, erop blazende verkreeg men een zoemend geluid. Andere instrumenten bestonden uit soorten schroot, lege melkdozen, conserven met een Mirletonkse in en bont geschilderd aan de buitenkant. Op deze instrumenten werden gekende deuntjes gespeeld, ook hadden ze een eigen lijflied. Elke dag was er een optreden. Alles was maanden op voorhand voorbereid, de straat werd versierd met crêpe-papier bloemen. Er was kindertoneel- en animatie. Veel verkleedpartijen en de fameuze nagebootste “crochetwedstrijd” van de toenmalige radio Kortrijk. De dinsdag was er een koffietafel voor de vrouwen waar soms 130 personen aanwezig waren. De dinsdagnamiddag mochten de mannen niet op straat komen. Dit deden ze toch, verkleed als vrouwen, wat aanleiding gaf tot dolle toestanden. Er werden tevens drie shows gegeven op podium. Reginald Decroix, een geboren danstalent stond in voor de choreografie. Gordijnen werden aan de vensters weggenomen en gebruikt als bruidsluiers. De vrouwen deden de dinsdag de café’s gevolgd door de mannen in vrouwen verkleed. In die tijd waren er in de onmiddellijke omgeving meer dan 30 herbergen. Overal werd gedanst, “deftige strip-tease” verricht en vele pinten gedronken tot vroeg in de morgen. Wedstrijden met allerlei volksspelen werden ingericht. De zondagnamiddag ging de stoet uit zoals op grote foto weergegeven.
De grote groep, de stoet van de zondagnagnamiddag diverse leden waaronder voorzitter Henri Degrande – Roger Decock – Gaston Bonte – Noël Balligand – Omer Anseele – Louis & Adrienne Decroix – Dinnecourt Madeleine – Servaege Zosima, destijds uitbaatster van herberg “De Jonge Accordeonisten” aan de Antoon van Dijcklaan.
Het “Muziek van van Abissinnië” , de Boys.
Er waren tijdens de week drie toneelvoorstellingen op podium, hier een optreden van “De blauwe Donau” In het midden Reginald Decroix, verder zien we uiterst rechts Michel de Flander en 2e van links Roger Holvoet. De bustenhouders waren gevuld met…krantenpapier.
Oudenaardsesteenweg noemde in 1770 “Strate van Cortryck nar Sweveghem”. Vanaf 1890 Audenaardschesteenweg, in 1968 Oudenaardsesteenweg. De Beekstraat wordt reeds in 1770 vernoemd als "Beekstraete". Op de hoek ligt sedert 1932 de vroegere herberg Majestic, in 1992 Krokanto genoemd, een broodjeszaak. Tot in de jaren 1950 hadden er in de bovenzaal hanengevechten plaats. Toestand in 1938 en 2015.
Ivan Carlier, alias Johny Turbo, werd geboren te Kortrijk in 1955. Volksmens, muzikant, componist, tekstschrijver, drummer, volksvriend. Komt uit een muzikale familie en van jongsaf was hij van de microbe gebeten. Was muziekleraar aan het Kortrijks conservatorium. Zijn teksten kwamen uit het dagelijks leven opgedaan aan den toog van een of andere herberg. Levenswijsheid in zijn teksten zonder te shockeren. Groot hart, levensgenieter, we dronken vaak samen een glas, rookten onze sigaret en genoten gewoonweg. Muziekstijl “Intelligente nonsens in plat zuiver Kortrijks”. De Gasstraat…bij Johnny, herberg waar hij als uitbater nu en dan de micro hanteerde en iedereen uit de bol ging. In zijn plaat “Ik ben Johny” omschreef hij zichzelf als “Ik zie d'er wel nen ezel uit, moar 'k ben in feite een genie”, en hij was het maar…bleef gewoon. Toen kwam de ziekte en ging Ivan veel te vroeg heen in 2000.
Gekende gelanceerde spreuken gemeengoed bij Westvlaamse jeugd :
Zei se, Zei se, Zei se……….Zjik maar in men mulle!
Oenke, Oenke, Oenke…….. Mul-le-droenke!
Tsjakke, tsjakke, tsjakke………..Skiet mor in me klakke!
Een uniek filmke op Youtube met gekende streekgenoten Patrick V. van de vroegere “Patch” op de Veemarkt – Polle Berlamont- Kurt gekende garçon van de Patch en Turbo. Clip uit de prehistorie, moet je gezien hebben. De dame was…gewoonweg een klante van de herberg.
Ter info, de zoon van Turbo "Laban" heeft de Cubanse bar “BARLABAN” in Roeselare, Een symbiose tussen oud en nieuw. Zuid-Amerikaanse cultuur bekeken met een westerse knipoog. Speels, kleurrijk met een 'joie de vivre'. Startende vanuit het niets geven we u de wereld.
Op de grote foto (rechts) , Ivan in zijn jongere jaren nog voor het Turbo-tijdperk met de toenmalige Suprise-band. Inzet een foto met Gainsbourg-look. Onderaan de rustplaats van een groot Kortrijkzaan, die zijn volk leerde in “zuiver Kortrijks” zingen. Met dank Ivan…
Op de hoek van de Beheerstraat en de Meersstraat. De Meersstraat is van 1911, noemde aanvankelijk de Meerschstraat of Rue de la Prairie. Op de Zuidhoek van de Meersstraat was de Citroën-garage VEREECKE ruim 90 jaar een begrip. Sedert 1922 maakten drie generaties van deze familie de dienst uit. In 2011 sloot de garage haar deuren, werd afgebroken en vervangen door een nieuw gebouw. In 2014 opende de hogeschool Vives een nieuwe residentie voor haar Erasmusstudenten. Onderaan een foto van de garage kant Meersstraat begin 1960.
Gelegen aan de Menenpoort-Gasstraat-Noordstraat. Straat werd aldus genoemd in 1866 naar de aanpalende gasfabriek in de volksmond “De Goaze” genoemd. Aanvankelijk (1837) stond er op die plaats een gasfabriek die gas produceerde door verbranding van steenkool dit tot na WO2. De gasfabriek werd gesloopt in 1968. Daarna liet men “stadsgas” van de fabriek in Zeebrugge en Tertre overkomen, die werd opgeslagen in containers “gasbollen” In de volksmond. De bolvormige container is gebouwd in 1959, de cylindervormige is van 1894. Aanvankelijk stonden er twee cylindervormige containers elk met een inhoud van 6000 m3. Eind jaren zestig werd stadsgas vervangen door Aardgas en inmiddels zijn de gascontainers uit het Kortrijks stadsbeeld verdwenen (1986). Op de foto de “Goaze” gezien vanuit de Noordstraat, rechts de gasstraat, links op de achtergrond de kerktoren van se St Elooiskerk.
Een prachtig artikel over de gasfabriek is te vinden in het trimestrieel tijdschrift “De Gazette van Oud Cortryck” nr 4. Zie link onderaan.
Zie tevens linksonder een document verschenen in "Overleie Morgen" nr. 4, aangaande Eandis en de vroegere gasfabriek.
Café Zeebrugge Brugsesteenweg nr 66, was vanaf 1906 een afspanning. Achteraan op de eerste verdieping was een kamer met drie bedden voor voerlieden. Er waren ook stallingen. In de jaren 50 stond er een trekbiljart en een tafelvoetbal. De zaak werd tientallen jaren opengehouden door de familie Flypo, die in de vroegere jaren nog een toneelgezelschap hadden “Flip en Flap” genoemd. Roger Flypo was bieruitzetter. Volkscafé waar muziek centraal stond, de zoon Arthur Flypo was een gekend pianist, zijn echtgenote Jenny had een goede zangstem. Het bier was van de brouwerij Meiresonne uit Landegem (Celta Pils). Het bier ervan werd in Gent oneerbiedig Meire-zeke genoemd. Tussen 1970 en 80 noemde het Au Jeux de Dames. Op de foto’s Zeebrugge in de jaren 50 en heden. Een binnenzicht van de herberg met klanten uit de onmiddellijke omgeving, Brugsesteenweg, Watermolenstraat en Roterijstraat. Centraal achteraan (onder de hoed) staat de uitbater Roger.
Aan de Mosselbank een beluik aan de Menenpoort bestaande van 1867 was er vroeger een gekende pijpen en pottenbakkerij De Bevere. In 1923 werd Maurice De Bevere er geboren. Van kleinsaf aan had hij interesse in boetseren van kleine figuren in klei. Schoolgaande naar het St Amandscollege maakte hij er karikaturen van zijn leraars. Aan zijn twintigste gaat hij aan de slag in een tekenfilmstudio en combineert dit met werk als illustrator en schilder. Voor een blad mag hij een Cowboystrip tekenen en het wordt Lucky Luke met paard Jolly Jumper, gecreëerd juist na de 2e WO. De schurkenbende Dalton vervoegt de strips en inmiddels gaat Maurice aan de slag bij de uitgeverij Dupuis. Gaat eveneens naar de Verenigde Staten om meer inzicht te krijgen in het Westen. De eerste verhalen zijn nogal bruut en Lucky rookt en drinkt nog in de verhalen (wat wil je , hij is van Overleie…) zaken welke dienden bijgeschaafd. De albums werden verfilmd en uitgegeven in 23 talen dit in ongeveer 300 miljoen exemplaren. Maurice overlijdt in 2001 maar blijft bestaan onder de persoon van Lucky. Laat ons fier zijn op deze Kortrijkzaan van Overleie.
Van de Graanmarkt naar de Jan Palfijnstraat. Was een stadspoort die reeds bestond in 1395. In de 16e eeuw afgebroken. Vanaf 1887 stond er een weerhuisje, klein observatorium met vochtmeter, thermometer en barometer. Een nieuw werd geplaatst in 1903. In de onmiddellijke omgeving vond men destijds de brouwerij Esquenet De Sloovere. De Bank Van Kortrijk kocht het gebouw in 1879. In 1920 kwam er een nieuw gebouw. In Juli 1944 werd het zwaar getroffen tijdens de bombardementen. De bank werd in 1933 Banque de Courtrai et de la Flandre Occidentale , in 1934 Banque de la Société Generale de Belgique en in 1965 de Generale Bankmaatschappij. Op het kruispunt stond café de l’Univers (1868) een hotel restaurant, café Au Postillion (1867) waar een pijprokersvereniging huisde. Achteraf bestonden café De Waterpoort – Wake Up - Bee Bop - café Jean – De Pauw - en nu nog Bistro Fonduetje. Op de afbeelding de poort in 1920, 1997 en 2015.
In de “Drie vijvers” van het Volkspark of Astridpark werd in 1949 een waterspuwer geplaatst. Een bronzen beeld in de vorm van een jongen die een grote vis bij de staart houdt. Beeld van de hand van Koos van der Kaaij. Het beeld sierde tientallen jaren het park als een attractie. De kunst voor kinderen was van de wal naar het beeld te springen, velen hielden er natte voeten aan over. Het beeld werd enkele jaren terug weggenomen en was een tijdje zoek, het is nu opnieuw te bewonderen in de achtertuin van het museum aan de Broelkaai. In de zijstraat aan het Sandton Hotel Broel, te zien door de tralies van de poort van het museum. Alhoewel hij geen water meer spuwt brengt hij zijn oude dag (66 jaar) door op het droge, en…ziet er gelukkig uit.
BRUGSESTEENWEG - ROTERIJSTRAAT - IN DE VERENIGDE BOLDERS
Op de hoek van de Brugsesteenweg en de Roterijstraat. Eerst vermeld in 1930 en gesloten omstreeks 1986. Jarenlang opengehouden door Zoé en Richard, laatste overleed vroeg. “Zoéétje” in de volksmond zat steeds achter haar venster en alhoewel zelf niet meer goed te been hielp ze steeds passanten de gevaarlijke Brugsesteenweg over te steken. Was nadien bloemenwinkel Laurus en staat nu in 2015 te koop. Links lag vroeger een beenhouwerij, in de Roterijstraat de wasserij Sneeuwwitje, een viswinkel en begrafenissen Bloyart. De Roterijstraat had vroeger een zeer gekende straatkermis.
De Sint-Janskerk of Sint-Jan-de-Doperkerk. De toren van de kerk is 58 meter hoog en octagonaal. De kruisbeukkerk is exemplarisch voor de neogotiek is sinds 2003 een beschermd monument. Kathedraalstijl. In 1906 werd de parochie Sint-Jan Baptist te Kortrijk gesticht in de stadswijk Sint-Jan. Daarop besloot men om aan het Sint-Jansplein een nieuwe parochiekerk te bouwen. De Sint-Janskerk, naar een ontwerp van architect Jules Coomans, werd gebouwd op initiatief van het Groeningecomité dat op het slagveld van de Guldensporenslag, waarop een stadsuitbreiding was gepland, een nieuwe parochiekerk wou.
Aanvankelijk wilde men de kerk toewijden aan O.-L.-Vrouw van Groeninge, maar omdat er in Kortrijk al een O.-L.-Vrouwekerk bestond, koos men voor Sint-Jan-de-Doper (Sint-Jan Baptist) ter herinnering aan een verdwenen kapel in Kortrijk. Op 29 oktober 1911 werd de kerk plechtig in gebruik genomen.
Aan de splitsing tussen de Leie en de Vaart Kortrijk-Bossuit, de Abdijkaai 15. Kanaal en kaai aangelegd in 1858. Wikings gesticht in 1923 door Vlaamsvoelende industriëlen die een tegengewicht wilden hebben voor de uitsluitende Franstalige club in Parc Saint Georges, werd de gezelschapsclub van in het begin uitgebouwd langs de Leie. Club met allerlei sportactiviteiten zoals tennis, basketbal, voetbal. Na de oorlog was er een interneringskamp voor personen verdacht van collaboratie met de Duitsers. Kamp bleef bestaan tot mei 1947. Op de foto de toestand in 2007 en 2015. Het gebouw moest wijken voor de verbreding van de Leie. In de huidige toestand is er een Jaagpad aangelegd langs de Leie naar Harelbeke toe, waar men prachtige natuurdomeinen kan ontdekken.
Onderaan in bijlage een artikel uit het Nieuwsblad 2003 nopens het eventueel verdwijnen van de Wikings.
Doorniksewijk 113 – Vroegere benaming “Au Nouveau Parc”, in de jaren 60 veranderd in “Burning Love” opengehouden door Ghislain. De naam werd gegeven naar het lied van Elvis Presley, waar de uitbater een fan van was. Aanvankelijk brouwerij Veys, later aan Verhaeghe NV. Herberg met leuke muziek en toffe sfeer. Sanseveria's staan op de vensterbank, een toog van na de oorlog en de jukebox speelt enkel oude krakers (en dat mag je letterlijk nemen). Een straatoud gebouw, eigendom van brouwerij Vera Pils. Er is steeds volk (van alle slag)! Als snack enkel mignonetteworstjes te verkrijgen, gedrapeerd op een kristallen plateautje. De waard en zijn vaste vriend staan al die tijd al achter de toog. Een waar fenomeen van een cafè! Pure nostalgie. Jammer…het bestaat niet meer. Let op het feit dat aan de nieuwbouw nog steeds de naamplaat van de brouwerij bevestigd is. Zie onderaan bijlage gevoegde artikels van het Nieuwsblad aangaande het afscheid van Ghislain.
Van de Brugsestraat tot de Meensesteenweg. Gebouw van de evangelische kerk “De Pottenbakker”. Was vroeger een van de vele pottenbakkerijen in Kortrijk welke omgebouwd werd tot een kerk, bepaalde onderdelen zijn nog origineel. Ligt aan de Pottenbakkershoek bestaande sedert 1876. De kerk is van 1932. Groeide uit een Amerikaans initiatief uit de eerste wereldoorlog. De nieuwbouw betreft het huisvestingsproject Pottenbakkeshoek van de Maatschappij De Goedkope woning uit Kortrijk. Voor verdere info aangaande de kerk zie verwijzing onderaan.
Bloemistenstraat nr. 2, uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Met schijnvoegen bepleisterde lijstgevel. Van de Minister Tacklaan naar de Beverlaai. Straat genoemd daar er vroeger veel bloemisten in de omgeving verbleven. Aangelegd in 1911. Naast de herberg ligt een protestantse kerk. In 1904 gesticht door enkele Ieren en ondergebracht in een oud magazijn. Tijdens de eerste wereldoorlog sloeg er een granaat in en de kerk werd herbouwd in 1923. Herberg genoemd naar het feit dat veel volk er vroeger samenkwam om in de nieuw aangelegde rijke omgeving naar een "Postje" te soliciteren. Volks en buurtherberg met een klandizie van Spoorwegmannen, pendelaars, personeel belastingen…en anderen die aan een scherpe prijs een lekkere frisse pint willen drinken. Vele jaren opengehouden door Mathilde Van Heyste, door de moeder van Oswald Hostens, door Rosette en Oswald, Denise. De laatste jaren uitgebaat door de sympathieke Caroline en Fhilippe.
Doorniksewijk - Pijlstraat. De naam van de Doorniksewijk (Doornyckschenwyck) komt reeds voor vanaf 1755, aanvankelijk stonden er enkel kleine hoeven. In 1850 was de straat volgebouwd. De Pijlstraat noemde aanvankelijk “Rue de la Fleche” en was eerst doodlopend. De kerk werd gebouwd tussen 1863 en 1870. De westtoren werd in 1875 tegen de kerk aan gebouwd. De inwijding van de Sint-Rochuskerk vond plaats in 1884. Op de rechterhoek het vroegere “Hof van Oostenrijk” bestaande van 1898. Noemde in 1919 “Den ijzer” en vervolgens terug het “Hof van Oostenrijk”. Sedert 2001 het jeugdhuis Reflex. Voor de oorlog speelde men er zottebolle. Was een lokaal van de Boerenbond. Verder was er de St Rochuszanggilde en een biljartclub. Aanvankelijk aan de brouwerij Tack, dan aan Bockor.
Wie kende dit cabaret niet in de Papenstraat ? Was de eerste striptent in Kortrijk. Wie ging er ooit eens binnen of… durfde niet binnen te gaan ? Prachtig cabaret uitgebaat door de gebroeders Werbrouck en vervolgens door Xavier Huysentruyt en Jane. Steeds optredens van meerdere meisjes van Thaise en Jamaicaanse e.a. herkomst die in de vooravond toekwamen aan het station per trein. Tussen het dansen door werd er iets gedronken met klanten, die er de dag erop dikwijls spijt van hadden als ze in hun brieventas keken. Toestand in de jaren zeventig en 2013. De gevel is gedeeltelijk afgebroken en wat blijkt voor de “Femina” was het een “Smeerstation”. Blijkbaar een gebouw waar altijd gesmeerd werd…de airco is nog steeds aanwezig in de gevel.