Fietsknooppunten: 60-56-38-36-35-31-31-32-39-40-33-19-60. Afstand: 33km.

Zondag 4 augustus 2013. Het is licht bewolkt en de zon schijnt. De weerprofeten op radio en TV geven aangename temperaturen. Niet meer zo hoog als afgelopen dagen. Nog wel 26° à 27°C, maar dat is toch beter dan 32° of 34°C. De extreme temperaturen zijn niet geschikt om in te wandelen of te fietsen. Er wordt trouwens uitdrukkelijk gevraagd om elke inspanning te vermijden bij extreme hitte. Het beste was om aan het water te zitten, of te liggen. En goed insmeren met een hoge beschermingsfactor. Factor 50, of meer. Dat was afgelopen week.

We rijden vandaag naar Zandvliet voor een fietstocht. Rustig aan en geen stress. We willen onze wagen in de buurt parkeren van “De Leeuw van Vlaanderen”, op de Antwerpsebaan. Deze baan was vroeger de enige verbinding tussen de voormalige polderdorpen en Antwerpen. Ze vertrekt reeds vanuit Berendrecht, tussen de Zandweg en de Steenovenstraat, langs het volkscafé “De Molengeest”, altijd rechtdoor, over de rotonde en de Havenweg onderdoor. Parkeren langs de baan is sneller gezegd dan gedaan. Vanaf de viaduct tot aan de taverne is er alleen een smalle kasseiweg zonder parkeermogelijkheden. De taverne ligt tussen de polders, vlak bij de Nederlandse grens. Beter bekent bij het Zandvlietse volk als het gehucht “Den Hoek”. De herberg bestaat sinds 1878 en werd vooral bezocht door landarbeiders die op weg waren om in de omgeving de vruchtbare polders te bewerken. We zetten onze auto op de parking van Taverne “De Leeuw van Vlaanderen”. De eigenaars vragen uitdrukkelijk om alleen te parkeren als je iets komt drinken. Ik vind het nog te vroeg. Straks dan.

Het is 10:50u als we de parking achter ons laten en linksaf de Antwerpsebaan verder vervolgen met de fiets. De buitentemperatuur bedraagt 25°C. Het is aangenaam om te fietsen, zelfs in de zon. We rijden naar ons eerste knooppunt op de Antwerpsebaan. Een smalle kasseibaan waar Tom Boonen jaloers op zou zijn. De baan ligt wat bol en met de nodige kuilen is het moeilijk fietsen. We proberen zo veel mogelijk naast de kasseien te rijden. Wij zijn toch geen wielertoeristen. In de berm is een smal pad. Aan het kruispunt met de Weeltjensstraat staan we stil bij de Mariakapel. Gebouwd in 1954 met bloemperk ervoor. Een treurwilg achter de kapel zorgt voor enige schaduw. Even verder worden we al omgeven door bomen. Het is hier één en al groen. Talrijke bomen met loofhout. De kasseien maken plaats voor asfalt. De rijbaan wordt vlak, wat het aangenamer maakt om te fietsen. We naderen de grens met Nederland. Er komen ons enkele auto’s met caravan tegemoet en een camper. Vakantiegangers keren terug naar huis. Ze hebben mooi weer gehad, misschien wat te warm in een caravan of camper. Misschien stonden ze wel onder de bomen. In de schaduw was het nog net te doen. Dan staan we stil bij de kegelvormige grijze grenspaal met nummer 1841. De twee leeuwen staan op hun achterste poten. De Belgische en de Nederlandse leeuw. Elk op hun kant van de grenspaal. Aan de volgende dwarsstraat is ons knooppunt. Iets verder, aan onze linkerzijde is de Athena Ossendrecht camping. Aan onze rechterkant, rijden we voorbij het Athena naturisten camping. Een vereniging die al meer dan 50 jaar bestaat en het is één van de grootste van Europa. Na het bosrijk gebied is het de beurt aan land- en weidegrond. Links van ons grazen paarden. Het is duidelijk te zien aan de afspanning. Er wordt voor paardenweiden geen prikkeldraad gebruikt, maar brede linten. Om geen kwetsuren te veroorzaken.

We volgen knooppunt 56 langs landbouwgrond. In de verte zien we de spits van een kerktoren. In de grond naast de weg groeien jonge plantjes. Groene jonge plantjes. Onmogelijk te zeggen welke soort. Aan onze rechterkant staat volgroeide prei. Je ruikt het zelfs van op afstand. Volgende straat linksaf.

In de verte staan de koeltorens van Doel. Met een hoogte van 170 meter zijn ze een blikvanger voor de Antwerpse haven. Ze spuwen wolken van waterdamp. De kerncentrale met vier reactoren werd in gebruik genomen sinds 1975. We worden ondertussen veelvuldig voorbij gestoken door Oldtimers en enkele nieuwe types van auto’s. Sommigen met open dak. Allen hebben een nummer op gekleefd. Een straatrace misschien?

Links houden we halt bij een Belgische plantenkwekerij. Er liggen 60 tot 70 bakjes met jonge gele plantjes op de oprit. Netjes naast en achter elkaar. Het is onmogelijk te zien wat ze worden. Het kan net zo goed bloemenplantjes zijn of kruiden. Achteraan de oprit is een schuur waarvan de dubbele poort open staat. We zien geen beweging, anders konden we het vragen wat ze verkopen. We rijden verder en fietsen langs ons eerste maïsveld. Rechtsaf in de Molenbosstraat.

Het zijn smalle wegen waarop we fietsen. We worden geregeld voorbij gestoken door wielertoeristen. Van ver roepen ze al dat ze in aantocht zijn. Het is toch altijd een beetje schrikken als ze met velen zijn. Je weet nooit van te voren met hoeveel ze zijn. Soms komt er geen eind aan. Auto’s scheren ons ook voorbij. De meeste minderen zelfs hun snelheid niet. Uit voorzorg blijven we achter elkaar rijden. In de hoop dat de baan straks breder wordt.

We slaan linksaf en meteen hebben we een bredere baan. Met een race-snelheid van 15p/u rijden we een bosachtig gebied binnen. Terug in de schaduw van de vele loofbomen. Eens op de N289 rijden we wat veiliger op een fietspad. Richting Hoogerheide. We zijn in Noord-Brabant. We zetten onze fietsen aan de kant bij een picknicktafel met banken. Ons Rina heeft voor enkele koffiekoeken gezorgd. Hier hangt een overzichtskaart van de streek. Grenspark “De Zoom- Kalmthoutse Heide” is een grensoverschrijdend natuurgebied in de Nederlandse provincie Noord Brabant en de Belgische provincie Antwerpen. Een nationaal park van ongeveer 37km² groot. Groot Meer Stilte gebied. “Gelieve te bellen als u vindt dat de stilte niet gerespecteerd wordt” staat er op het info bord. Er staat een telefoonnummer bij vermeld. Ik wil gerust bellen. De auto’s die voorbij racen maken te veel kabaal. Mens en dier hebben behoefte aan rust. In dit gebied is het verstoren van de stilte strafbaar. We worden er gelijk stil van.

Wat verder fietsen we voorbij “camping Hogenboom”, een bungalow, villa- en familiepark met restaurant, terras, bowling en nog zo veel meer. De verse mosselen staan klaar, staat er op een reuzen spandoek vermeld. De camping heeft verschillende vestigingen in Europa. In België, Denemarken, Duitsland, Groot Brittannië, Oostenrijk, Spanje en Tsjechië. Het lijkt me een leuke plaats voor onze kleinkinderen.

We komen niet door het centrum van Hoogerheide. We volgen knooppunt 31 door een wirwar van straatjes. Het is een nieuwe wijk van Hoogerheide, vlak voor het centrum. Een gezellige, rustige wijk met een speeltuintje voor de allerkleinsten. In de Waalbaan verderop is het de beurt aan de gegoede burger. Grotere woningen met verdiep. Open bebouwing. Soms afgeschermd van de straatkant. Iets meer privacy. Caravan of boot op de oprit getuigt van een zorgeloos leven. Dan verlaten we Hoogerheide.

We rijden terug tussen weiland waar over het algemeen paarden grazen. Vlakbij staan twee paarden met een doek of zeil over heel hun lichaam. Het doek heeft de strepen van een zebrapaard. Mooi om te zien. Een volbloed paard verkleed als zebra. Het verwonderd me dat ze geblinddoekt zijn. Hoewel! De twee “zebra” paarden staan rustig te grazen, alsof er niets aan de hand is. Ze staan een eind van ons vandaan. We kunnen het niet duidelijk zien. Misschien is die doek voor hun ogen niet helemaal donker. Het is misschien een bescherming voor de zon. Ik ben er bijna zeker van.

We zijn ondertussen elf kilometer verder en hebben een prachtig panoramazicht over de vliegbasis van Woensdrecht. Op deze plaats lag tijdens WOII “Complex C”. Het bestond toen uit acht bunkers. Ze zijn allemaal gesloopt omwille van de landingsbaan. Er werd een “Shermantank” gevonden, bijna volledig bedolven onder het zand. De tank werd in 1914 ingezet voor de bevrijding van Antwerpen. De Shermantank behoorde tot de Canadese troepen. In oktober 1944 liet de bemanning hem hier op de Woensdrechtse heide achter. De Koninklijke Landmacht groef het oorlogswapen in de jaren 70 van vorige eeuw op. Vrijwilligers restaureerden de Canadese tank. Ze bleef een tijd te bezichtigen achter het gemeentehuis. Waar ze nu staat wordt niet vermeld. Nu is deze site nog zichtbaar. De maïs staat niet te hoog. Volgende maand rij je hier zo voorbij, doordat de maïs te hoog staat.

Links van ons is de snelweg naar Rotterdam. De laan waar we door fietsen is afgeboord met oude beuken. Verderop groeien dan weer hoge dennenbomen. We fietsen langs het laatste stuk van de Kalmthoutse heide. Op Nederlands grondgebied dan. Na een tijdje horen we dat de snelweg een andere richting uitgaat. Het wordt muisstil. We rijden achter elkaar op een smal stuk fietspad. Als er tegenliggers zijn moet de een of de ander in de zijberm. Of rechts op het ruiterpad. Maar dat is mul zand. Onmogelijk om te fietsen. Je ziet en je ruikt dat er een ruiterpad naast ons is. Er wordt geëist dat je de behoefde van je hond in een zakje doet. Hoe zit dat dan met paardenmest? Links en rechts zijn wegeltjes met wandelpaden. Geen wandelknooppunten, maar gekleurde symbolen. Het smalle fietspad wordt een brede zandweg. Het ruiterpad draait naar rechts. We zijn nog steeds omgeven door groen. Het bos is omheind met prikkeldraad. Rechts van ons, hectaren weiland. Een reclamebord verwijst naar een kaashoeve. Kaasboerderij “De Zuidgeest”. Ons Rina is nieuwsgierig en wil een kijkje nemen. We verlaten onze route en volgen het bord tot aan de bewuste hoeve. Er is geen enkel mens te bespeuren. We staan voor een gesloten poort. Een grote schuur staat open, waar we koeien zien staan. Rechts een afsluiting met schapen. Voor de rest is alles rustig. Vandaag wordt er geen kaas gemaakt of geproefd. Het is dan ook zondag.

Na 19km rijden we over de viaduct van de snelweg, richting Amsterdam. Aan de rotonde een wegwijzer naar Bergen op Zoom. We worden prettig verwelkomd. We wijken van onze route af voor de korenmolen “De 2 vrienden”. De ronde stenen molen staat aan de Oude Huybergsebaan. Tot het eind van de jaren 50 van vorige eeuw was ze nog dagelijks in gebruik. De molen kwam echter in verval. De gemeente Bergen op Zoom kocht de windmolen aan in 1979. Na een grondige restauratie werd de molen weer maalvaardig. In mei 1982 bood een vrijwilliger zich aan om de molen geregeld te laten draaien. Op zaterdagmiddag wordt de molen open gesteld voor het grote publiek. Naast de molenromp is een klein gebouw aan gemetst. Een kapel, veronderstellen we. We kunnen er niet bij. De site is afgesloten.

We rijden terug naar de rotonde. We zien echter geen bordjes staan. We rijden terug tot op de brug over de snelweg. Tot hier klopt de beschrijving. Dachten we toch. Ons Rina stelt voor om van de gelegenheid gebruik te maken, en naar het centrum te rijden. Enkele jaren geleden waren we al in het winkelcentrum van Bergen op Zoom geweest. Aan de andere kant van het dorp. De naam ontgaat me even. Richting centrum dus. Borden met “centrum” leiden ons straat in, straat uit. Moeilijk te onthouden hoe we gereden zijn. Dat wordt interessant voor straks. We hebben wel steeds een breed fietspad. Een brug over langs een hoge watertoren van 1899. We rijden over enkele treinsporen langs het gloednieuwe politiebureel. Kris kras door smalle straatjes, dan linksaf, dan rechts, en weer rechts. Het is tamelijk ver. Weer een rotonde, maar ons geduld wordt beloond. We maken onze fietsen zorgvuldig vast bij een fietsenstalling. Honderden fietsen staan hier dicht opeen geparkeerd. Als je vergeten bent waar, dan heb je een serieus probleem om hem terug te vinden. Het is koopjeszondag. We bezoeken de plaatselijke “Media Markt”. Enkele prijzen vergelijken. Alsof wij ze allemaal uit ons hoofd kennen. De Markt van Bergen op Zoom is een gezellige plaats. De Horeca is goed voorzien. De ene taverne na de ander. Afgewisseld met een restaurant. Op elk terras zit er volk. Genietend in de schaduw met een streekbiertje rond een tafeltje. Al dan niet met een heerlijk streekgerecht. Winkels zien we niet. Die bevinden zich in de zijstraten. Het marktplein is op één kraam na verlaten. Ik dacht dat het een frietkraam was. Het blijkt een stempelkraam te zijn van een autorally. De ene auto na de andere komt het plein opgereden. Ze stationeren hun vehikel en lopen naar het kraam. Het zijn de auto’s die ons daarstraks gepasseerd zijn.

We horen muziek. Onder een luifel brengt een zangkoor het beste van zichzelf. Vooraan staan de dames in hun beste en mooiste outfits, achteraan doen de heren hun best om hun stem zo laag mogelijk te houden. Samen brengen ze oud-Nederlandse liederen die in een nieuw kleedje gestoken zijn. De omstanders zingen mee. Het zorgt voor een gezellige sfeer.

Langs de St-Annastraat, onder de inrijpoort van het oude stadhuis, wandelen we tot bij het VVV-kantoor. Gelegen naast het “Grand Hotel De Draak”. Het monster poseert boven de inkomdeur. Helemaal geel van het bladgoud. Dit is het oudste hotel van Nederland. In het toeristengebouw krijgen we een stadsplan waarop alle bezienswaardigheden vermeld zijn. De route is uitgestippeld, zodat je niet verloren loopt. We beginnen onze wandeling achter het VVV Brabantse Wal. De parel van Bergen op Zoom is “Het Markiezenhof” in de Steenbergsestraat 8. In de 16^de eeuw woonden hier de Heren en Markiezen van de stad. In de 19^de eeuw werd het complex ingenomen door de Nederlandse Militairen. Na grondige renovatiewerken in 1987 werd er de dienst museum en het regionale archief gehuisvest. . Vanaf gisteren, 3 augustus is in het stadspaleis de unieke tentoonstelling Rembrandt in zwart-wit te zien. De beiaard laat elk kwartier van zich horen.

We wandelen terug naar de Markt. De Sint-Gertrudiskerk valt vooral op door haar toren. Oorspronkelijk in 1370 gebouwd. Bij beschietingen door de Fransen in 1747 werd de kerk grotendeels door brand verwoest. Drie jaar later werd de toren heropgebouwd en verlengt met 24 meter. Er wordt een achtkantige gesloten “lantaarn” op gemetst. Daarbovenop komt weer een kleinere “lantaarn” te staan. Bovenop de koepel prijkt dan nog een grote naald met haan. In 1972 brandde de kerk opnieuw af. In 1987 staat de kerk opnieuw open voor het publiek. We gaan een kijkje nemen in het heiligdom. De kerk wordt in gereedheid gebracht voor een huwelijk. Witte voile en bloemen worden aan de zijkant van de banken aangebracht.

Het stadhuis met zijn bordes en luiken in wit en rood. Het gebouw omvat drie complexen. Het “Leeuwenborgh” is gebouwd van 1398-1403, nadat het voormalige pand volledig door een brand werd verwoest. Het gebouw met bordes is de eigenlijke hoofdingang, het “Schepenhuis”. Links zien we de “Oliphant” met de eerder vermelde inrijpoort. Het stadhuis is te bezichtigen in de periode van Koninginnedag tot halfweg oktober. Aan de overzijde van het stadhuis pronkt de Stadsschouwburg “De Maagd”. Ondergebracht in de voormalige rooms Katholieke kerk van de parochie Heilige Maagd Maria ten Hemelopneming. Het complex werd gebouwd in 1829

Langs de Fortuinstraat komen we in de Lievevrouwestraat. Hier is de Lievevrouwepoort of Gevangenpoort. Het oudste monument van de stad dateert uit de jaren 1330-1350. Het gebouw heeft geen traliehek meer. Het hek dat men vroeger kon laten zakken, om onge-wenste bezoekers buiten de stad te houden. Op dit moment wordt de poort binnenin gebruikt door de stichting “In Den Scherminckel” als tentoonstellingsruimte. De gevangen-poort wordt geflankeerd door een zwaar kanon. In de Koevoetstraat staan we voor de voormalige Synagoge. Opgetrokken in neoclassicistische stijl.

Terug naar onze fietsen die daar trouw op ons hebben gewacht. Op het gevoel rijden we terug naar onze rotonde. Daar waar we afgeslagen zijn voor de molen. We denken dat we dezelfde weg terug nemen. Maar zeker zijn we niet. Ik probeer me te herinneren welke winkels we gepasseerd zijn. Maar in tegenovergestelde richting is alles anders. Niets komt mij bekend voor. We zijn verdwaald. Tot aan de brug over het spoor is het geen probleem, maar dan? We houden halt en wachten even. Een oude man op de fiets komt ons tegemoet gereden. Ik houd hem staande en vraag naar de molen. Die moet in de buurt zijn. De man is een vriendelijke allochtoon. Hij wil ons heel graag helpen, maar hij spreekt geen Nederlands. Toch niet genoeg om ons de weg te wijzen. Een andere fietser komt eveneens onze kant op. Een jonge dertiger. Een echte Nederlander uit Bergen op Zoom. –Neen. De molen weet ik niet! Zegt hij. – Waar moeten jullie naar toe? Kortom, hij stuurt ons een heel andere weg op. Hij wil ons de grote weg opsturen, richting België. We bedanken hem vriendelijk, maar rijden intuïtief verder. Op goed geluk. Een goed initiatief. Na een paar kilometer komen we voorbij enkele bekende huizen en winkels. Oef, we rijden juist.

Nu terug knooppunt 32 vinden. We fietsen tot we aan het kruispunt komen waar we afgeslagen zijn. Geen bordjes te zien. Het enige wat we kunnen doen is terug rijden naar knooppunt 31. Ons enige alternatief. Om 16:30u. rijden we terug op onze route. Waarschijnlijk verstrooid geweest. Een bordje gemist, en maar rechtdoor blijven rijden. Maar Bon. We doorkruisen het gehucht Heimolen. Een gehucht van de gemeente Bergen op Zoom. De “Heimolen” is vernoemd naar een Standerdmolen die in 1649 aldaar werd gebouwd in opdracht van de Markiezin van Bergen op Zoom. De molen brandde volledig af in 1675. Na de verbouwing als banmolen bleef hij maalvaardig tot 1792. Daarna raakte de molen in verval. De ronde stenen molen van Bergen op Zoom “De twee vrienden” bouwde de molen en gebruikte de onderdelen van de “Heimolen” in 1890.

Linksaf in de Vossenweg, en we duiken gelijk weer in de groene natuur. Schuin rechts in de verte de koeltorens van Doel. We rijden door een smalle weg die afgeboord is met bomen. Enkele wandelaars groeten ons vriendelijk. We kunnen enkel met ons hoofd knikken. We hijgen van het klimmen. Ik heb nochtans vroeger in school geleerd dat Nederland plat is. Of is dat door de evolutie met de jaren veranderd? Er staat reeds 34km op onze teller. Normaal moesten we al terug in Zandvliet zijn. Maar we moeten nog een eindje rijden. Bij de recreatieboerderij “De Walkant” gaan we nog iets drinken. We zijn totaal uitgedroogd. We hebben een uniek uitzicht op de Brabantse wallen. Na onze snack brengt de weg ons verder tot Woensdrecht. Het is 17:40u als we bij knooppunt 39 zijn. We draaien voor het centrum rechtsaf. Links weer een mooi panoramazicht over ha landbouwgrond. Op de achtergrond weer de koeltorens van Doel. Rechts van ons een hoge berm. Bovenop staan weidepalen met prikkeldraad. Ik ben benieuwd welke dieren er grazen. Langs een tractor spoor rijden we steil omhoog. Eenmaal boven hebben we een mooi breed uitzicht over wei- en landbouwgrond. Het wordt alleen doorsneden door de snelweg Amsterdam-Rotterdam. Links van ons staan ha korenaren. Klaar om geoogst te worden. Onze rit brengt ons verder langs mooie schitterende boerderijen. Het zijn herenboerderijen. Omringt door massa grond. Op enige afstand staan de schuren, of stallen. Volgens mij zijn het stoeterijen of maneges. Ze zijn groter dan ons appartement. Weilanden met uitsluitend paarden.

De waterloop die we nu volgen is de “Agger”. Het water dat vanaf de grindweg zichtbaar is en zich door het landschap heen kronkelt. Het water ligt op de scheiding van het meer, of meerpad van Woensdrecht. De Agger is het restant van de Schelde. Bevaarbaar water tussen Brabant en Zeeland. Nu is het slechts een bochtige waterloop, als natuurgebied ingericht. De Heerlijkheid Agger van 1288 verdween in de stormramp van 1552.

Vanuit de verte zien we de Protestantse kerk van Ossendrecht. Een dorp in de gemeente Woensdrecht, tussen Hoogerheide en Putte. We rijden niet door het centrum. We slaan rechtsaf voor knooppunt 19. Nog 1700 meter. We zijn terug in ons eigen landje. Linksaf over een kar- of tractorspoor. Een weiland met balen stro, wachtend om opgeladen te worden. De kiezelsteentjes onder onze banden schieten alle kanten op. Hopelijk krijgen we geen lekke band. De laatste loodjes wegen het zwaarst. De asfaltweg wordt weer kasseiweg. Volgens mij liggen die hier al vanaf de Romeinse tijd. Kuilen en putten. We naderen ons eindpunt. Nog 150 meter. Het is 18:40 als we bij onze auto staan. De parking staat nu volledig vol met geparkeerde auto’s. Er staat er zelfs één te wachten tot wij wegrijden. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto’s: Rina Meurs.