|
Dit is het vervolg op mijn eigenzinnige lectuur van G. Bodifées Weg uit de Leegte !
p. 11 Cultuur
« Een cultuur sterft met haar religie. »
Toen ik als adolescent in 1954 Johan Huizinga, In de schaduwen van morgen las, heeft een idee me diep gertoffen : een volk, een cultuur moet een bindend, dynamiserend concept hebben, wil het zich boven het louter biologische kunnen uittillen. Maar, alle cultuur is reeds uitstijgen boven wat louter, naakt biologisch gegeven is ? Dat staat zo mooi beschreven in L. Beyens, De graangodin, 2004. Religie houdt de focus ingesteld op dat emergeren uit de klauw van de causale noodzakelijkheid, op dat méér, op dat onbepaalde, op dat wat anders kan, op dat wat niet moet van in der eeuwigheid.
p. 12 Christelijke religie
« de teloorgang van de christelijke religie niet kan veroorloven. »
Hier had ik graag enkele geluidsdempers gevonden ! Want die stelling leidt vlug naar integrisme, naar fundamentalisme, dat we te weelderig om ons heen zien woekeren. En wat de VS steeds smeer in zijn beknellende greep krijgt .
Religie is onmisbaar ! Maar dat christelijk is maar een manier van ! Is maan een cocnrete invulling van een veel breder begrip. Laatst hoorde ik op tv een gesprek tussen onze kardinaal, een imam, een rabbi en een atheïst. Als egeltje die vrijen slopen z eom elkaar heen, schrik voor schrammen op eigen, blazoen. Zei iemand : Ze hebben allen dezelfde God, en ze hebben allen nog iets gemeens : ze steunen op een boek. Gezwegen werd over de vraag hoe die ene God die drie boeken schreef. De moslimleraar zag zelfs een gradatie, een groei van Thora, naar Nieuw Testament , naar Koran. Wel opmerkelijk ! God maakte eerst tewee kladjes ! Hoe verklaar je dat.
Geen van die geleerde heren zag het probleem, of wilde het zien : die boeken zijn louter mensenwerk ! Tijd, plaats en cultuur gebonden.
Het latere onderscheid , p. 13, tussen spiritualiteit en religie blijft te zwak beklemtoond, vind ik.
Dat leidt naar de volgende bedenking.
p. 12 Religieuze landschap
« Er kunnen in het religieuze landschap niet genoeg wegen zijn. »
Akkoord. Toch deze bedenkning : het te rekkeleijke gebruik vazn d eterm religie geeft aanleiding tot verkeerde interpretatie, tot verwarring tussen concrete, tijd-- en plaats- en cultuur-gebonden gestalte van een religie. Daarin zijn ze in de VS nuchterder en gezonder : men sluit zich aan bij de lokale kerkgemeenschap. Punt. Religie, concrete religie, kan een kleed zijn.
En daarom is de grootst mogelijke verscheidenheid gewenst. Zoals alle mensen verschillen. Zoals als maan en vrouw verschillen, maar wel gelijkwaardig zijn. En in die gelijkwaardigheid moet het respect voor de verschillen ingebouwd zijn. Net zo min als een vrouw mannelijk moet worden, moet een moslim jood of christen worden, of vice versa. Gods weelde wordt door geen enkele godsdienst uitgeput. Elke concrete religie openbaart een deel van de eigenschappen van de Exuberante, geeft gestalte aan een deel van zijn weelde aan diversiteit, zijn menslievendheid.
Geen enkele beperkte menselijke religie kan de weelde van de Exuberante uitputten, kan de weg er naartoe monoploliseren, kan zijn queeste exclusief als de enig mogelijke opeisen. Wie God respecteert, moet dat teigeven. Moet eigen beperkingen als releigie belijden ! Hoe meer religies, hoe rijker de diversiteit van de apotheose zal zijn.
p. 13 Spiritualiteit >< religie
Omdat we beperkte mensen zijn, en omdat die beperking ons kroonjuweel is , omdat het ons de kansen biedt de weelde aan diversiteit van gaven van de Exuberante te openbaren en aan mensen mee te delen, daarom moet elke spiritualiteit zich incarneren in coincrete, beperkte gestaltes, in religies met riten, met boeken, met gebeden , etc.
Geachte heer Gerard Bodifée,
Dit is het vervolg op mijn eigenzinnige lectuur van uw Weg uit de Leegte !
p. 11 Cultuur
« Een cultuur sterft met haar religie. »
Toen ik als adolescent in 1954 Johan Huizinga, In de schaduwen van morgen , 1938, las, heeft een idee me diep getroffen : een volk, een cultuur moet een bindend, dynamiserend concept hebben, willen ze zich boven het louter biologische kunnen uittillen. Maar, is alle cultuur is niet reeds een uitstijgen boven wat louter, naakt biologisch gegeven is ? Dat staat zo mooi beschreven in L. Beyens, De graangodin, 2004. Religie houdt de focus ingesteld op dat emergeren uit de klauw van de causale noodzakelijkheid, op dat méér, op dat onbepaalde, op dat wat-anders-kan-zijn, op dat wat niet moet van in der eeuwigheid.
p. 12 Christelijke religie
« de teloorgang van de christelijke religie niet kan veroorloven. »
Hier had ik graag enkele geluidsdempers gevonden ! Want die stelling leidt vlug naar integrisme, naar fundamentalisme, dat we te weelderig om ons heen zien woekeren. En wat de VS steeds meer in zijn beknellende greep krijgt .
Religie is onmisbaar ! Maar dat christelijk is er maar één manier van ! Is maar een van de vele mogelijke concrete invulling van een veel bredere realiteit.
Laatst hoorde ik op tv een gesprek tussen onze kardinaal, een imam, een rabbi en een atheïst. Als egeltje die vrijen, slopen ze voorzichtig om elkaar heen, schrik voor schrammen op eigen blazoen. Zei iemand : Ze hebben allen dezelfde God, en ze hebben allen nog iets gemeens : ze steunen op een boek. Gezwegen werd over de vraag hoe dan die ene God die drie boeken geschreven had. De moslimleraar zag zelfs een gradatie, een groei n volmaaktheid van de Thora, naar het Nieuw Testament , naar de Koran. Wel opmerkelijk ! God maakte eerst twee kladjes ! Wat n God is dat ? Hoe verklaar je dat. Geen van die geleerde heren zag het probleem, of wilde het zien : die boeken zijn louter mensenwerk ! Tijd-, plaats- en cultuur-gebonden.
Het latere onderscheid , p. 13, tussen spiritualiteit en religie blijft te zwak beklemtoond, vind ik.
Dat leidt naar de volgende bedenking.
p. 12 Religieuze landschap
« Er kunnen in het religieuze landschap niet genoeg wegen zijn. »
Akkoord. Helemaal akkoord. Toch deze bedenking : het te rekkelijke gebruik van de term religie geeft aanleiding tot verkeerde interpretatie, tot verwarring tussen de concrete, tijd- en plaats- en cultuur-gebonden gestaltes van religie. Daarin zijn ze in de VS nuchterder en gezonder : men sluit zich aan bij de lokale kerkgemeenschap waar men voorlopig komt te wonen. Punt. Religie, concrete religie, kan een kleed zijn !
En daarom is de grootst mogelijke verscheidenheid gewenst. Zoals alle mensen verschillen. Zoals als man en vrouw verschillen, maar wel gelijkwaardig zijn. Met behoud van de verschillen ! En in die gelijkwaardigheid moet het respect voor de verschillen ingebouwd zijn. Net zo min als een vrouw mannelijk moet worden, moet een moslim jood of christen worden, of vice versa. Gods weelde wordt door geen enkele godsdienst uitgeput. Elke concrete religie openbaart maar een klein deel van de eigenschappen van de Exuberante, geeft gestalte aan een infiem deel van zijn weelde aan diversiteit, zijn menslievendheid.
Geen enkele beperkte menselijke religie kan de weelde van de Exuberante uitputten, mag de weg er naartoe monopoliseren, mag zijn eigen queeste exclusief als de enig mogelijke opeisen. Wie God respecteert, moet die beperktheid toegeven. Moet eigen beperkingen als religie belijden ! Hoe meer religies, hoe rijker de diversiteit van de apotheose zal zijn.
p. 13 Spiritualiteit >< religie
Omdat we beperkte mensen zijn, en omdat die beperking ons kroonjuweel is , omdat het ons de kansen biedt de weelde aan diversiteit van gaven van de Exuberante te openbaren en aan mensen mee te delen, daarom moet elke spiritualiteit zich incarneren in concrete, beperkte gestaltes, in religies met riten, met boeken, met gebeden , met sociale organisaties en instituties, etc. Deze veelheid, deze verschillen en deze begrenzing zijn winst voor de eindgestalte van de Exuberante.
p. 14 Bewust levende mens.
« De bewust levende mens heeft meer nodig dan wat hij nodig heeft om te leven. »
Hier wordt gespeeld op het verschil tussen bewust en biologisch. Reeds bewust leven ontstijgt het biologische. Het bewustzijn emergeeert uit de strikt causale verbanden en interacties tussen de kosmische elementen. Dat louter biologische leven blijft erg afhankelijk van zijn kosmisch voetstuk. Dat wordt duidelijk aan het verschil tussen zwangerschap en opvoeding. Een zwangerschap verloopt strikt volgens bio-chemische wetten. Bij de opvoeding spelen al de imponderabilia van het humane bestaan : een opvoeding verloopt niet lineair volgens causale beïnvloeding en is onderhevig aan vele onvoorzienbare en onberekenbare invloeden.
Dit hangt eng samen met de voorlaatste regel van deze bladzijde : « Nutteloos een onmisbaar is de religie. » Al vind ik nut een niet zo voordelig, niet zo inspirerend uitgangspunt om over religie te spreken. Nutteloos, want niet gevat in de vaste kringloop van de natuurcausale relaties met hun voorspelbare resultaten. Conceptie noch zwangerschap vragen zich af in welke geestesgesteldheid ze gegrond zijn, plaatsvinden of zich afspelen. Maar de queeste is wel gevoelig voor de drive, voor mentaliteit waarin hij voltrokken wordt, voor het doel dat ze dient. En daarin speelt de religie à part entière een medebepalende rol. Ook voor de onmisbare koerscorrecties onder weg.
Vriendelijke groeten,
|
