Misleidt het begrip tijd ons?

Las gisteren en vandaag een klein boekje, 130 pp. van een Française over Heideggers Tijdsfilosofie. Wel grondig, wel heel geleerd, met veel referenties, ook naar andere filosofen, maar ik had nooit de indruk dat ze zijn probleem echt door had. Het bleef praten over. ( Gerede, zou M. Heidegger zeggen! ) Dat ze zijn dramatiek echt deelde, dat ze een visie had op de queeste die wel allemaal, elk afzonderlijk en allen als totaliteit doormaken, dat betwijfel ik. De imminentie en de dramatiek van elk Augenblick en van de dood. Het probleem van een Zelf te zijn dat zich zo moeizaam verheft boven de dwingende natuur-noodzakelijke causaliteits-relaties en dat zich dan als een Ego afzet tegen al de andere zijnden en andere Zelfs en dat al die anderen toch allemaal nodig heeft Dat Zelf dat de speerpunt van de evolutie lijkt te zijn. Maar dat evengoed toch zijn

kopje moet leggen. Leven in het heden, speurend naar de mogelijkheden en de hindernissen van het verleden maar gericht op een toekomst. Die toekomst resorbeert dat Zelf. Waartoe dan al die inspanningen ?

In ons Zelf verstrengelen we het heelal. Elk van ons op zijn eigen unieke wijze, met zijn eigen unieke levensdoel. Vorige week vertelde iemand me dat hij de vorige zondag over St.-Gillis-Waas naar Blankenberge was gereden, terug over Gent naar Maredsou om weer thuis te komen. Hij heeft heel de tijd alle wetten van de fysica en scheikunde gerespecteerd, hij heeft materialen uit heel de wereld, van zuurstof, beton, rubber, staal tot de zonne-energie toe, braafjes gehoorzaamd en gebruikt, maar met een eigen doel. Een unieke verstrengeling van interacties! Parendo vincitur!

Tijd is geen substantie, geen zijnde. Tijd is een resultante, van vele samenspannende krachten en interacties! Elk ogenblik is het geheel geëngageerd! Hangt het geheel intens samen in compensatoire interacties. Voor de gemak noemen we dat ‘tijd’. En we vergeten dat het een leeg netzakje is! We staren er ons blind op! Taal is een escorte! Die escorte moet je ergens anders heen leiden. En mag niet het doel zelf worden.