Het is als het ontwaken na een lange, droomloze nacht: onthutst blik ik
rond in de kamer van mijn bescheiden bestaan en constateer dat tranen
en hartenpijn slechts verdwaasde blindheid tot gevolg hebben gehad. Wat
veronachtzaamd werd door onwetendheid moet opnieuw in de armen worden
gesloten met de tomeloze liefde die in elk van ons huist. Het is een
kwestie van je ogen openen en je oren spitsen, je handen uitstrekken en
je tenen krullen.
Op zoek naar mezelf ben ik op het punt teruggekomen waar ik mezelf verloren was.
Ik raak je weer aan. Ik neem de draad weer op. Ik word weer mens.
Een saboteur zet aan tot denken Of het knap en mooi en grappig geschreven was, of dat je zo lekker kon meeglijden op de herkenbare gevoelens en meningen, dat is opeens niet meer van belang. De aanraking verandert iets aan dat getob met die vraag, bijvoorbeeld het voegt er iets aan toe, zet iets op z'n kop, maakt iets ongeloofwaardig, doet iets van kleur verschieten. Je twijfelt, je bent van streek, je houdt opeens rekening met andere dingen. Dat gebeurt ook wel eens na het gesprek met een stervende vriend, of als je verliefd bent, of alleen bent in het bos of tijdens de nasleep van een beroving.
(Uit de lezing ‘Niet de bedoeling’ van Dirk van Weelden)
Jeannine trekt haar zwierige dichtershoed - damesmodel - strak over haar oren, zet haar zonnebril stevig op, slaat haar artistieke sjaal strijdlustig over haar linkerschouder en begint te lezen. Zoals in haar eigen gedichten ziet ze nu in de waas die voor haar ogen trekt vallende sterren, ziet ze zeeën van azuurblauw verschieten tot gifgroen, hoort ze oesters klepperen als castagnetten.
(Folkert van der Borg in zijn correspondentie met Victor van Olst)
Maar meestal ontvlucht ik de woorden, en voel ik de vlam van mijn fantasie opflakkeren. Zwart, donkerblauw, wit; zo verschieten de kleuren even, waarna ik waak over mijn creatie, vol blije wezentjes die niet weten wat studeren is, maar die slechts rollen over het gras.
(Anoniem, gevonden op het net)
en zie de eennachtsmuggen zoemen in de kelder van vervlogen idealen heldere kleuren verschieten in herhalende verhalen en ongeremd genot
(Anoniem, gevonden op het net)
Zij eet het rood van vliegenzwam Strekt zich op de bodem uit, stijgt op door scheuren in het web van mist Vijf vogels vliegen met haar mee Sterren verschieten gloeiend
Guido Devos glimlacht en grijnst, satert en schatert, maar is ook wel eens serieus…
12-04-2010
'De hel van het noorden' van Freek de Jonge
Met De hel van het noorden toert Freek de Jonge door Vlaanderen en Nederland. Wat eigenlijk de voorstelling is van een nieuwe cd blijkt toch een veel rijkere inhoud te hebben. Gezegend hij die erbij mag zijn.
Freek doorheen de tijden
Een voorstelling van Freek de Jonge bijwonen is altijd iets aparts. Iedereen herinnert zich hem van zijn beginjaren toen hij bij Neerlands Hoop (in Bange Dagen) duo vormde met de betreurde Bram Vermeulen. Iedereen herinnert zich hem als soloartiest die het genre van cabaretier een totaal andere dimensie gaf met indrukwekkende voorstellingen als De Komiek, De Tragiek, De Mars en met zijn eindejaarsconferenties Nederland de lachkramp bezorgde. Hij slaagde erin om telkens iets nieuws te brengen en legde zich soms toe op het lied (Parlando met het Metropole Orkest) of op korte tv-stukjes (Kortgehouden). Eens Freek-fan altijd Freek-fan. Velen waren dol op zijn shows, anderen konden die helemaal niet pruimen. Nu ja, dat is vaak zo met artiesten.
Vijf jaar na datum
Ik ben altijd een fan geweest, hoewel het enthousiasme niet altijd laaiend was. Soms té ernstig en te bedillerig, maar toch altijd origineel en meeslepend. Als Freek langskomt, ben ik dus bij de eersten om een kaartje te veroveren, want er gaat niets boven een avondje De Jonge.
Vijf jaar na zijn laatste show die in België te zien was (Cordon Sanitaire) is hij weer in het land met zijn voorstelling De hel van het noorden. Vreemd trouwens die naam, vermits dezelfde show in Nederland naar zijn laatste cd Van A naar Z werd vernoemd. Freek verklaart dat door te zeggen dat hij daardoor inspeelt op de visie van de Vlaming op de Nederlander die hier ironisch wordt weergegeven. Ik ging vorige zaterdag kijken in de Arenbergschouwburg in Antwerpen.
Van A naar Z
Bedoeling van de show is om zijn nieuwe cd voor te stellen, een cd met twaalf liedjes waarvan hij de teksten schreef. De muziek kwam vooral van anderen (waaronder Boudewijn de Groot, Robert Jan Stips en Cok van Vuuren) maar voor het eerst in zijn carrière -vergeten we vooral niet dat hij een drienhonderdtal liedjes schreef- was hij ook verantwoordelijk voor enkele melodieën, waarop hij met recht en reden trots is. Dit hele project heeft zowat drie jaar in beslag genomen wat evenzeer een record is, aangezien hij doorgaans niet meer dan een half jaar met de voorbereiding van een voorstelling bezig is. 32 jaar duurde het voor hij een nieuwe studio-cd op de markt durfde gooien. Vooral uit respect voor Bram Vermeulen die voor de muziek van Neerlands Hoop verantwoordelijk was, zegt hij, maar nu was de tijd er eindelijk rijp voor. Aan dit project werkte ook Neil Innes (ex-Monthy Python) mee die Freek een songsmid noemt omdat hij er echte liedjes van heeft gemaakt.
De hilarische Freek is nooit weg
Uiteraard is de voorstelling geen tour de chant (het zou maar dunnetjes zijn met slechts twaalf nummers), maar worden de meeste liedjes ingeleid door een soort van miniconference. Omdat de teksten van de songs niet zo opbeurend zijn, getuigen de inleidende teksten niet altijd van een mateloze vrolijkheid, maar toch kan Freek de neiging niet onderdrukken om de nodige grappen in zijn bindteksten te verweven. Sterk is hij traditioneel als hij Nederlandse en Belgische toestanden op de korrel neemt. Ik onthoud bijvoorbeeld zijn verwijzing naar de actualiteit in Plopsa-Coo waar een attractie hoog in de lucht tot stilstand kwam en de bezoekers lange angstige momenten bezorgde tot ze door de brandweer uit hun netelige situatie werden bevrijd. Freek interpreteerde dat als een symbolische gebeurtenis voor Vlamingen die van nature bescheiden zijn en zich nu met het Brussel-Halle-Vilvoorde dossier willen verheffen maar tot de orde geroepen worden. Blokkering is hun deel.
Ik onthoud ook zijn commentaar over Leopold II, die eigenlijk tot het rijtje massamoordenaars Hitler-Mao-Stalin wordt gerekend maar nooit in dat rijtje wordt vernoemd. Ik onthoud ook de smalende verwijzing naar Antwerpen, het Sodom en Gomorra van de Benelux en de link die hij legde tussen Wilders en Dewinter. Op zijn hilarisch best is de Nederlander als hij mensen te kakken kan zetten.
Professioneel
Freek speelt ook in op wat er in de zaal gebeurt. Het is vaak verbijsterend hoe ad rem hij reageert. Zo was er een dame in de zaal die net voor de voorstelling (die enkele minuten later begon) al op haar eentje begon te applaudisseren. Voor zoveel enthousiasme had hij bewondering, vertelde hij toen hij de lichtmensen vroeg de lichten in de zaal te ontsteken zodat hij de dame in kwestie kon begroeten. Voor haar zou hij het die avond doen. Toen de dame echter ook tijdens de show wat al te enthousiast haar solo-applaus te pas en te onpas demonstreerde wees hij haar op een grappige wijze terecht door te vragen of ze misschien vanaf dan even op haar handen kon gaan zitten
Ook rake oneliners zijn hem niet vreemd. Zoals: Mensen zijn zo gehaast in het vormen van een oordeel dat ze genoegen nemen met het vooroordeel of deze: Leedvermaak is de kleine overwinning van de grote verliezer. En ook in deze voorstelling kon hij de neiging niet onderdrukken om handig in te spelen op de realiteit met rake grappen: Een pastoor in de beichtstoel vraagt aan een jongetje: Heb jij nog onreine dingen gedaan? waarop het knaapje antwoordt: Nee, pastoor, u had hem goed gewassen
De bedoeling van de liedjes
Een voorstelling dus die draait rond de liedjes van zijn laatste cd. Liedjes van een wat ongelijk niveau vond ik, maar met teksten die er steeds toe doen en over iets gaan waarin ieder zich kan herkennen. Liedjes ook waarin hij reflecteert over de zinloosheid van het bestaan of de onrechtvaardigheid der dingen. De weemoed, de melancholie is nooit ver te zoeken. Hijzelf noemt het poëtische levenslessen. Het was zijn bedoeling chansonsachtige dingetjes te brengen, maar invloeden van rock en country zijn duidelijk aanwezig waarin herinneringen aan de rock van de jaren vijftig-zestig en ook countrymuziek in doorklinken.
Matig zanger
Is Freek de Jonge dan een groot zanger? Nee, helemaal niet. Je kan hem niet vergelijken met André Hazes of Marco Borsato, ook niet met Boudewijn de Groot. Freek is gewoon zichzelf met een beperkt zangtalent, wat neuzerig, wat eentonig bij momenten, maar toch speciaal. Hij zal aan het einde van het jaar nooit opduiken in een Humo-lijstje van Beste zanger, maar compenseert dat dik met knappe teksten en een stevige begeleiding.
Dat sommige recensenten hem niet kunnen pruimen bleek in het dagblad Trouw: Tot slot nog een waarschuwing: Freek de Jonge heeft zijn zangcarrière weer opgepakt.
De beste nummers
Twaalf nummers dus met een wat ongelijke kwaliteit. Mijn voorkeur ging uit naar het eerste lied Van A naar Z, een roadsong. Steeds onderweg. Het leven van een artiest. Een mooie introductiesong tot het programma.
Het liefdeslied Daarom (weet ik het ook) is een ontroerend mooi nummer, opgedragen aan zijn vrouw Hella, met wie hij al 39 jaar het leven deelt en met wie hij naar eigen zeggen zolang monogaam leefde. Het is een ode aan de vrouw van zijn leven die zo verliefd werd dat hij niet anders kon dan het ook te worden, die absoluut met hem wilde trouwen zodat hij niet anders kon dan met haar te trouwen, een vrouw die een enorme invloed op zijn leven gehad heeft en die als vaste lichtvrouw in zijn begeleiding meereist en in wiens richting hij zijn lied laat uitgaan. Mooi.
En zo zijn er nog een aantel liedjes die meer dan de moeite waard zijn waaronder de klacht van een oude man die zijn partner na een levenslang huwelijk tot zijn wanhoop ziet dementeren (Onvoltooid Verleden Tijd) of het lied Verscholen achter zijn gitaar (muziek van Boudewijn de Groot) over het verdrukkende van vereenzelvigd te worden met één hit zodat het je strot uitkomt (Armand). Verwijzingen zijn Freek trouwens niet vreemd want okok Ramses Shaffy krijgt een hommage in Doe als Sammy (kijk omhoog).
De Stille Jongen is een wat country-achtig meeslepend nummer en hier en daar tijdens de songs heb ik ook rockinvloeden uit de jaren vijftig-zestig gehoord en de steelgitaar die in die jaren ook zijn plaats opeiste.
De ene gitaar is de andere niet
Freek schaarde rond zich een prima band die naar de naam Ocobar luistert met een schitterende Cok van Vuuren op de gitaren. Het is dezelfde groep die ook op de cd als begeleiders fungeert.
Een verrassing van formaat was dat Freek in twee liedjes zelf de gitaar ter hand nam, maar zomin als hij een échte zanger is, is hij een virtuoos gitarist. Zijn begeleiding was vrij simplistisch en weinig overtuigend en dat bleek ook in het met Hella gebracht bisnummer (dat hij trouwens heel snel bracht zonder dat het publiek erom gevraagd had) waarin ook zijn zang niet altijd even toonvast was.
Onderhoudend amusement
Ik heb me goed geamuseerd met De hel van het noorden. Ik was gekomen met de verwachting een avondconference mee te maken van een van Nederlands grootste komieken ooit, maar ik kreeg een mix van woord en gezongen woord en dat viel best mee, niet in het minst door de perfect spelende band en een in bloedvorm verkerende performer.
In 'De stoelendans' , een van de beste zoniet de beste roman van Paul Koeck vond ik volgende grap (voor alle duidelijkheid: de roman speelt in de zesentwintigste eeuw wanneer de Arabieren het hier voor het zeggen hebben en wij de gekoloniseerde inboorlingen zijn):
" maar of ik wist dat zeven op de tien aanrandingen op eerzame Arabische burgers, acht op de tien verkrachtingen door Europese gastarbeiders werden gepleegd? dat waren de niet te loochenen statistieken, en of ik het verschil kende tussen een vis en een bleekscheet? nee? wel, een vis begint pas te stinken als hij dood is, haha " (blz. 81)
Cabaretier worden: het is niet makkelijk. Immers, mensen aan het lachen brengen, is het moeilijkste wat er bestaat. Velen zijn geroepen, weinigen uitverkoren. Als je de programmas rond stand-up comedians, die als paddestoelen uit de grond schieten, bekijkt, dan weet je het wel: flauw, flauwer, flauwst Geeuw, geeuw
Wim Helsen is dé Vlaamse cabaretier van het ogenblik. In enkele jaren tijd is hij van nobele onbekende opgeklommen tot de grappigste hedendaagse Nederlandstalige stand-up comedian (en ik ben niet de enige die dit zegt).
Hij debuteerde solo in Nederland, waar hij in 2002 een finaleplaats behaalde op het Leids Cabaretfestival en waar hij in diverse VARA-programmas te zien was. Hij werd gelauwerd met de VSCD-Cabaretprijs 2004 en genomineerd voor de Poelifinario 2005-2006, de prijs voor de theatermaker van de beste avondvullende voorstelling voor Bij mij zijt ge veilig. Intussen is hij BV geworden, niet in het minst door zijn gesmaakte optredens in diverse VRT-programmas als daar zijn Man bijt hond (met zijn poëzievrienden) en Het programma van Wim Helsen vorig jaar (niet voor herhaling vatbaar meneer Wauters?).
Na zijn succesrijke voorstelling Bij mij zijt ge veilig toert hij nu door Nederland en Vlaanderen met Het uur van de prutser. Van bij het begin van de voorstelling wordt de toon gezet als Helsen off-stage het publiek als prutsers en sukkels bestempelt die een miserabel leventje leiden om kort daarna ironisch de loftrompet over zichzelf te steken. Hij leidt het publiek, voor wie hij al lang geen onbekende meer is, naar een daverend applaus bij zijn opkomst op het podium.
Nee, Helsen, is geen windbuil maar een handige cabaretier die de gevoelens van het publiek manipuleert als geen ander en vooral een flinke dosis zelfrelativering inbouwt: hij slaat en zalft, attaqueert en relativeert, hanteert spot, sarcasme en cynisme, huppelt vrolijk van Absurdistan naar Melancholia en vice versa, zet je om de haverklap op het verkeerde been. Hij is de clown die geen rechtlijnig verhaal vertelt, maar van de uitwijding zijn handelsmerk heeft gemaakt. Hij vergelijkt het zelf met een omgewaaide boom waarop hij staat en van wiens stam hij geregeld (ook letterlijk) op de zijtakken springt om daarna even uitgelaten weer naar de stam terug te keren.
Op deze vertakkingen vertelt hij hilarische verhalen over de ontmoeting met schele Jezus in een piepklein kerkje in de Pyreneeën bijvoorbeeld of over de mentaal gehandicapte die zich steeds vooraan in een bus posteert en de sfeer in de bus helemaal doet kantelent. Helsen springt van hot naar her, beweegt en danst zich op Rafaella Carras A far lamore comincia tu met sprekend gemak doorheen een woud van grappen en grollen, balancerend op de koord van waarheid en leugen, terwijl hij zijn publiek van de ene lachbui naar de andere voert, maar het ook één of twee keer tot een onheilspellende stilte noopt, die hij dan met een rake pointe doorbreekt.
Rode draad door de voorstelling is de dialoog met zijn bakker aan de overzijde van de straat die hij telkens in een verder stadium van het gesprek onderbreekt om op een volgend punt in te gaan.
De moraal van het verhaal: laat ons prutsers, die hun leven lang dingen doen die ze eigenlijk niet met hart en ziel doen, eens de moed in de handen nemen om onze droom na te streven. Vertel het aan je vrouw, vertel het aan je vriend, vertel het aan wie je liefhebt.
Wie een voorstelling van Wim Helsen bijwoont is verzekerd van een vrolijk avondje uit. Menigeen verlaat de zaal met tranen in de ogen, nee niet van verdriet, maar dat had u al lang begrepen.
Tegelijkertijd met Het uur van de prutser is hij in de bioscoop te zien in de zwarte komedie Dirty mind van Pieter Van Hees. Allen daarheen?
Tegenwoordig leeft hij verdoken in holen en spelonken, Bin Laden achterna, want hij voelt meer dan nattigheid. Schouderklopjes hier (van partijgenoten natuurlijk en van kartellers met het allure van hardleerse bevers euh wevers), schouderklopjes daar (maar dan van Waalse concurrent-premiers die in hun vuistje lachen) en vooral verdoken hanengekraai, want der Yves trekt zich terug in vice-premierstelling.
Heeft de Ieperling zich in de loopgraven verschanst en wacht hij tot de Waalse aanvalsgolven zijn voorbijgetrokken?
Even bezinnen hoe hij het schofferige imago kan afleggen ("Franstaligen zijn te dom om Nederlands te leren), een uurtje blokken op het eigen volkslied ("ze zullen hem niet temmen, de fiere stoere Belg"?), overwegen hoe hij op twee benen moet leren staan (in plaats van van het ene op het andere te springen als een hoestbui van Bart De Zwever hem uit balans dreigt te brengen), een les aardrijkskunde nemen om de kijkende en luisterende pers te vriend te houden (Radio Les Hautes Fagnes zou beter passen in de context)?
Wat rest is braafjes aan het handje van papa Guy de straat oversteken naar Wetstraat 16 al waar de knepen van het vak hem kunnen worden bijgebracht door een échte staatsman.
De tricolore vlaggen overal te lande (en met de dag meer en meer) wuiven Yves weemoedig toe, een snuifje schalksheid in het kruis. Bye bye Belgium had een louterend effect moeten hebben. We hebben gelachen en gegierd, zelfs Jean-Marie De Decker had leut. Alleen bij verzuurde Vlamingen kon dit tot buikkrampen leiden.
Daarom de slipjes op deze blog. Met een glimlach zou ik al tevreden zijn en met een lading zelfrelativering en bescheidenheid, waarde politici, zouden we pas echt met opgelucht gemoed de toekomst tegemoet kunnen gaan
Vandaag is het precies 27 jaar geleden dat John Lennon vermoord werd. Niettegenstaande hij niet altijd consequent was en zijn vredelievende standpunten niet altijd in zijn eigen leven toepaste, blijft hij een icoon van een generatie. Wie hem gekend heeft, heeft hem kunnen waarderen en bewonderen en hem, ondanks zijn gebreken, een sterke figuur gevonden die een enorme invloed uitoefende op een hele generatie.
Zonder John zou de wereld er anders uitzien.
Laat een kaars branden vanavond als herinnering aan een groot artiest en een gedreven mens
Wie geïnteresseerd is in het toneelstuk dat ik over John schrijf mag hier klikken:
Krabbels Adviezen en commentaar altijd welkom. Momenteel heb ik het eerste deel klaar
Thé Lau is in het land en maakt een tournee met zijn Tempel der Liefde, begeleid door zichzelf op gitaar, een toetsenist en het vrouwelijke strijkkwartet (strijksters dus lol) Pavadita. In tegenstelling tot met zijn groep The Scene brengt hij een soort verzachte versie van zijn repertoire dat hoofdzakelijk steunt op zijn twee recentste cd's 'God van Nederland' en 'Tempel der Liefde'. Op zijn bekende binnensmondse manier brengt hij zijn gevarieerde set van rocksongs, ingetogen nummers, protestsongs, Brelachtige chansons en een enkele keer poëzie op muziek (hoewel ik de poëzie niet echt zag zitten). Met zijn monsterhit 'Blauw' en het kippenvelduet 'Onder aan de dijk' (opgenomen met Sara Bettens maar hier prachtig gezongen door violiste Anata Roosens) sloot hij een gesmaakt concert af dat mijns inziens minder imponeerde door het ontbreken van de punch van de basgitaar en de drums welke zijn songs toch meer panache geven. Net als zijn illustere rockcollega's Eric Clapon, Bruce Springsteen en Sting probeert Lau zijn publiek te bewijzen dat hij meer in zijn mars heeft dan keiharde rockmuziek te maken en dat hij een veelzijdiger artiest is dan velen denken. De tango-intermezzi van Pavadita tonen in elk geval aan dat de man over een schitterend klassiek begeleidingskwartet beschikt dat aan zijn nummers met vaak bijtende teksten een apart kleurtje meegeeft. Website Thé Lau
Goed theater is zoals elke kunstvorm: het moet iets losmaken bij de toeschouwer. Het moet hem ontroeren of boos maken of doen nadenken over wat is, was en komen zal. Tijdens de voorstelling Marlene over de legendarische Marlene Dietrich flitste me dit door het hoofd toen ik afwisselend ontroerd werd en me vragen ging stellen over wat acteurs moeten doen als een dictatoriaal regime aan de macht komt (Tom Lanoye maakte onlangs ook een toneelbewerking van een roman van Klaus Mann met dit thema). Marlene wordt gestalte gegeven door Leah Thys (ja, ja, Marianne uit Thuis, dank u wel, bobonne) die hier een indrukwekkende prestatie neerzet. Zo zie je maar hoe soaps je op het verkeerde been kunnen zetten. Als intellectueel wordt er vaak op neergekeken: het zouden maar tweedehandse acteurs en actrices zijn die eraan deelnemen (o ja? Ann Petersen? Marc Bober? Jeanine Bisschops? ga maar door). Ik had datzelfde gevoel onlangs nog bij Herbert Flack toen die een schitterende Salieri neerzette in Mozart. Thys als La Dietrich het is een rol die haar op het lijf geschreven is. Niet alleen als actrice verdient ze een open doekje, ook als zangeres mogen de handen flink op elkaar. Voor mij was het net of de Duitse diva zich weer onder ons bevond. Thys heeft ook die zwoele, lage stem die zo kenmerkend was voor der blaue Engel en de manier waarop ze het concert bracht, het was een topprestatie. Beklijvend theater en je gaat dan stilletjes naar huis, een dosis nostalgie was me niet vreemd niettegenstaande ik acht jaar na de Tweede Wereldoorlog werd geboren.
Dehaene en zijn schepenen bevrijd uit het Tuchthuis
In het teken van de Monumentenstrijd lieten Vilvoords burgemeester Jean-Luc Dehaene en zijn schepenen Hans Bonte, Annelies Simoens, Guy Ceuppens en Johan Claus zich gedurende vierentwintig uur opsluiten in de oude gevangenis.
Omstreeks 13 uur vanmiddag werden de gevangenen weer vrijgelaten onder grote belangstelling. De politici zagen er vermoeid maar tevreden uit en hopen met deze stunt, die de nationale media haalde, hun steentje te hebben bijgedragen om de Vilvoordse kandidaat in de Monumentenstrijd aan het langste eind te laten trekken.
Foto's: Jean-Luc Dehaene met Club Bruggemuts nu het plaatselijke Bavi geen reden tot supporteren meer geeft; links: Hans Bonte bij het verlaten van de gevangenis voorafgegaan door de peter van het project, strafpleiter Vermassen die hun de vrijheid terugschonk; rechts: Guy Ceuppens
Terwijl de gaten in de kleren van het oude jaar alarmerend groot worden en de wind ze helemaal aan rafels waait, kies ik de nieuwe uit voor het jaar dat komen gaat en geduldig wacht op de heerlijkheden die het zijn toebedeeld: ze zijn vrolijk, aantrekkelijk, origineel maar toch in overeenstemming met zijn persoonlijkheid, in een zijdezachte stof met biesjes van fluweel. . Laat me ze je aanpassen, zodat ze hun eigenschappen, tintelend van plezier, op jou kunnen overbrengen.
Stel dat er in ons land een dictatoriaal regime geïnstalleerd wordt. Hoe zouden bijvoorbeeld toneelspelers reageren als ze rechtstreeks onder de curatele van de minister van Cultuur vallen en deze zou gaan bepalen wat er gespeeld wordt en met wie? Veel mogelijkheden zouden ze niet hebben: ofwel het land ontvluchten omdat de vrijemeningsuiting buitenspel gezet wordt en er enkel nog koosjere (sic) stukken mogen worden opgevoerd, ofwel blijven verder werken binnen dat beperkte kader en hopen toch nog op een verdoken manier hun stem te kunnen laten horen, want een echte woordkunstenaar laat zijn publiek toch niet in de steek? Voor dit dilemma geplaatst zou elkeen voor zichzelf moeten uitmaken welke waarden doorslaggevend zijn om zijn besluit te kunnen nemen, maar makkelijk is anders of draag ik oogkleppen? Ondanks de stevige ruk naar rechts in het Vlaamse politieke landschap de afgelopen twee decennia, is er nog geen sprake van dergelijk scenario bij ons, maar helemaal uitgesloten op middellange termijn is het niet. En vergeten we vooral niet dat ook voor Wereldoorlog 2 de intelligentia die mogelijkheid bijzonder laag inschatten Met Mephisto for ever heeft Tom Lanoye onrechtstreeks een statement willen maken. Op basis van de roman Mefisto. Roman van een carrière van Klaus Mann (1936), de toneelbewerking hiervan door Ariane Mnouchkine (1983) en de biografie van Gustaf Gründgens, schoonbroer van Mann die voor zijn roman model stond, brengt hij het verhaal van Kurt Köpler, een populaire toneelspeler die in de jaren dertig in Duitsland met dit dilemma geconfronteerd wordt. Actualiteit via het verleden dus. Men zegt: de geschiedenis herhaalt zich en: doorheen de geschiedenis der mensheid zie je dat steeds dezelfde fouten gemaakt worden. Waarom deze keer niet proberen de tijdgenoten de ogen te openen vooraleer het fascisme ze sluit, moet Lanoye gedacht hebben. We worden van bij de aanvang van het stuk meteen bij de keel gegrepen als de verkiezingsoverwinnning van de nazis wordt aangekondigd en de eerste acteurs beslissen het land te verlaten. Hoe alarmerender de situatie wordt en de druk op de toneelspelers toeneemt, hoe moeilijker het voor Köpler wordt zijn naaste omgeving van het redelijke van zijn opvatttingen te blijven overtuigen zodat er zelfs aanvaringen komen met zijn naaste medewerkers. Op sublieme wijze werd dit prangend gegeven door regisseur Guy Cassiers in het Antwerpse Toneelhuis op de planken gebracht. Van bij de eerste woorden van Köpler (Dirk Roofthooft) weet je: dit wordt een avond om nooit te vergeten, niet alleen door de schitterende prestaties van alle acteurs, maar ook door de verrassende vormgeving in een multimediale mgeving. Het gebruik van cameras die liggende acteurs op de schermen achteraan projecteren, het spel van licht en schaduw dat ook mogelijkheden schept om dialogen op twee locaties te visualiseren, de beklijvende muziek, perfect gekozen in functie van de handeling, scheppen een sfeer die balanceert tussen ongemakkelijke intimiteit en overweldigende emotionaliteit. Een prangend stuk, boeiend, meeslepend en ondanks de 3 uur geen minuut vervelend (hoewel ik de fragmenten uit enkele klassieke stukken in het eerste bedrijf wel wat korter wilde). Zulke stukken hebben recht op een nog groter publiek dan de uitverkochte voorstellingen in Antwerpen. Wie dit evenement van het jaar gemist heeft kan nog altijd de tekst nalezen, want Prometheus heeft die in een mooie gebonden uitgave gegoten en aan een bescheiden prijs op de markt gegooid.
De mens is kort van geheugen en reageert emotioneel. Dat weten we allemaal en de politici in het bijzonder. Je moet als bestuurder maar de pech hebben dat er iets onverwachts gebeurt dat de goedkeuring van de bevolking niet wegdraagt net voor de verkiezingen en een hele periode waarin heel wat verwezenlijkt werd, wordt zomaar van de kaart geveegd zonder dat je daar iets aan kan doen. Politici hopen uiteraard dat dat niet gebeurt en nemen vaak het zekere voor het onzekere door in een verkiezingsjaar en in het bijzonder de laatste weken voor de stemming plots heel actief te worden. In mijn geboortestad Vilvoorde, De Haene-city, kan je er niet naast kijken: voor CD & V alleen maar positieve berichten de laatste weken: de verheffing van de Troostkerk tot basiliek, de afwerking van de restauratie van de Onze-Lieve-Vrouwekerk, de versmalling van de straten voor scholen om het verkeer tot lagere snelheid te dwingen, in het centrum zowel als in de buitenwijken wordt er als bij toeval deze periode hard gewerkt aan de verbetering van straten: dank je wel schepen van Openbare Werken Absillis. Daarenboven werd het splinternieuwe culturele centrum Het Bolwerk enkele weken terug met veel bombarie geopend: bloempjes voor schepen Simoens en kijk eens wat we allemaal gerealiseerd hebben! De povere inbreng van SP.A (met Hans Bonte die meer in Brussel dan in Vilvoorde verwijlde, maar dat is natuurlijk evenzeer waar voor De Haene, en sportschepen Ceuppens die de afgang van de lokale basketclub Bavi niet kon verhinderen en zijn voetbalploeg in twee jaar tijd van de nationale reeks naar tweede provinciale zag verdwijnen) moest dus gecompenseerd worden door een gedurfd socialistisch voorstel (het centrum autovrij), als bij toeval in de weken aan de verkiezingen voorafgaand Niettegenstaande er een behoorlijk beleid gevoerd werd, verkoos burgemeester De Haene zijn kat te sturen naar het tv één-debat Woord tegen woord van donderdagavond en ontliep hij de confrontatie met VLD-kopstuk Cortois en Vlaams Belanger De Man. Bang om nationaal te kakken te worden gezet vanwege zijn gesjoemel bij de coalitievorming in 2006 toen hij Franstalige overlopers in zijn meerderheid opnam, waardoor Vilvoorde de laatste jaren steeds meer verfranste? Waarin een voormalige premier klein kan zijn
Globalisering is een woord dat steeds vaker in ons taalgebruik opduikt. Van Dale omschrijft het werkwoord als verspreid raken over de hele wereld. De wereld wordt kleiner, de ondernemer vaart er wel bij, want het betekent dat zijn bedrijf steeds grotere afzetmarkten (en dus hogere winsten) binnenrijft, maar minder een zegen voor de gewone man, waar hij ook woont. Dat is de visie van Geert van Istendael. In zijn Alfabet van de globalisering koppelt hij aan elke letter van het alfabet een begrip dat het failliet van de globalisering moet symboliseren. Ik pik een aantal cassante uitspraken uit het boekje die aan duidelijkheid niet te wensen overlaten. Verplichte lectuur voor wie het leven zoals we het leiden als vanzelfsprekend beschouwt.
(Armoe) Een zootje mummelende vrekken in burchten, dat zijn wij. (blz.11) (Boeren) Vrije markt waar het de rijkaard goed uitkomt, gigantische marktverstoring, eveneens waar het de rijkaard goed uitkomt. (blz.14) (Don Augusto*) Op de bodem van ieder groot fortuin ligt een kleine smerigheid. (blz. 23) (Groei) En zie, daar komt een meneer aanrijden in een BMW, hij laat het raampje zakken en hij zegt: ik maak me zorgen, mijn rijkdom groeit niet snel genoeg. (blz. 41) (Honger) Er is, zoals het liedje zingt, genoeg voor iedereen**. En toch krijgt niet iedereen genoeg. (blz. 45) (Illegalen) Het eigenaardigste van alles is dat de autoriteiten de illegalen wel als echt beschouwen als ze hen vinden, maar als niet echt zolang ze hen niet vinden. (blz. 48) (Jeugdwerkloosheid) Ongelijkheid, ach, de politiek heeft het al heel lang opgegeven dààr nog iets tegen te doen. (blz. 49) (Kapitalisme) Eén vraag telt: hoeveel geld kan ik zo snel mogelijk in mijn zakken proppen, de herkomst heeft geen belang. (blz. 54) (Markt) Er bestaan missschien behoeften waar geen mens voor wil betalen of waar heel weinig mensen geld voor willen uitgeven. Die worden dus verwaarloosd, al zijn ze niet minder reëel. Gedichten. Mispels. Aluin. Schone lucht. Stilte. (blz. 60) (Neoliberalisme) Wat in de Verenigde Staten (en in Groot-Brittannië) regel is wordt vroeg of laat s werelds wet. (blz. 64) (Privatisering) Privatisering treft altijd het hardst de mensen die het al niet zo breed hebben. (blz. 71) (Roofbouw) Externalisering staat niet in Van Dale, maar je zou het kunnen omschrijven als: zelf winst opstrijken en de kosten laten betalen door anderen. (blz. 78) (Solidariteit) In Brussel hebben we daar een krachtige uitdrukking voor: E dik verke weit ni dat e moêger oenger eit. Een dik varken weet niet dat een mager honger heeft. (blz. 83) (Vervoer) Meer verkeer. Dender. Stink. Brul. Dat is, kort samengevat, de oekaze van de Europese Commissie. (blz. 99) (Vrouw) Flexibele arbeid is een duur woord voor wat vroeger heette: slafelijke arbeid. (blz. 110)
* Zo werd de auteur zijn vader door Zuid-Amerikaanse vrienden genoemd. ** Het liedje in kwestie is van Bots: Zeven dagen lang (1976)
Grote opschudding in het Vlaamse literaire wereldje dit weekend: in een interview met Story gaf Herman Brusselmans de identiteit van zijn eerste liefje prijs. Niet de naam van Luc Appermont op zich maakte ophef, dan wel het feit dat de schrijver, notoir vingeraar, hiermee toegaf intiem mannelijk gezelschap niet ongenegen te zijn.. Hierover aan de tand gevoeld, zei Brusselmans dat de recente verklaringen van Günter Grass over zijn oorlogsverleden
hem over de streep hadden getrokken. Hij wou niet dezelfde fout als de Duitse Nobelprijswinnaar maken door zijn tachtigste verjaardag af te wachten vooraleer zijn verhaal te doen. Daarom had hij besloten aan zijn binnenkort te verschijnen Autobiografische notities van een flamoezenverslinder een hoofdstuk toe te voegen. In een eerste reactie verklaarde Tom Lanoye dat hierdoor de geloofwaardigheid van dé macho-auteur bij uitstek ernstig gehypotheceerd was en dat vroegere uitspraken in de trant van Ik was juist Miss België aan het beffen nu lachwekkend overkomen en voortaan geïnterpreteerd moeten worden als Ik was juist Koen Crucke aan het pijpen. Brusselmans liet intussen weten dat de liberale visie van premier Verhofstadt toch ook niet in twijfel werd getrokken omdat hij in zijn jonge jaren een wafelenbak ten voordele van de Revolutionaire Arbeidersliga (RAL) had georganiseerd, net zomin als de autoriteit van kardinaal Daneels in het gedrang werd gebracht omdat hij als puber zijn hond in wijwater had gewassen?
De vader van hoofdfiguur Efraim vertelt zijn zoon een anekdote:
"Bij ons in Charkov, in de dagen van Lenins revolutie, kalkte een dwaze anarchist midden in de nacht een leus op de muur van de kerk: God is dood - was getekend Friedrich Nietzsche. Hij bedoelde de krankzinnige filosoof. Welnu, de volgende nacht kwam er een nog groter genie dat schreef: Friedrich Nietzsche is dood - was getekend God."
(Uit Amoz Oz, 'De derde toestand', uitgeverij Ulysses, blz. 77)
Het grijpt wellicht minder naar de keel dan Ich bin ein Berliner, maar het gevoel is even doorleefd als de uitspraak van John F. Kennedy van 45 jaar terug. Ik geef toe: ik zal nooit met pijpenkrullen rondlopen en een baard tot op mijn tenen kweken, maar wat het hart ingeeft kan niet worden genegeerd. Zulke uitspraak biedt trouwens heel wat voordelen. Voordelen die voortkomen uit een verleden waarin de underdog die het lijden van een hele wereld op zijn schouders heeft getorst uitgroeide tot een trotse leider die zelfbewust en autoritair zijn land overschouwt en beschermt met hoge (Berlijnse, o ironie) muren. De Wandelende Jood heeft een hele weg afgelegd die niet toevallig in het verlengde van the American Dream uitloopt. Nee, niet die van Martin Luther King. Dat zou pas van zelfingenomenheid getuigen. Leren uit het verleden moet de drijfveer van alle gedrag zijn. Intelligentie gekoppeld aan empathie moet bepalen in welke richting afgedwongen voordelen evolueren. Ik weet waarom mijn sympathie naar de Joodse zaak uitgaat. The winner takes it all. De Jood is de (bescheiden) evenknie van de Amerikaan geworden en dat verschaft hem ongeziene voorrechten. Na eeuwen van vervolging en lijden werd met de oprichting van de nieuwe staat een nieuwe mentaliteit geïntroduceerd. Gedaan met de naïviteit: we bieden onze andere wang niet meer aan, we ondergaan niet meer gelaten ons lot, we zijn trots op onze afkomst en wie die niet respecteert zal snel ondervinden dat de kansen zijn gekeerd. Wie het hart op de juiste plaats draagt kan niet anders dan sympathie voor het Joodse volk koesteren. Eindelijk beschikt het over de middelen om zijn rechten op te eisen en zijn verworvenheden te consolideren. Eindelijk kan het zichzelf zijn en aantonen dat het niet minderwaardig is aan wie ook. De Jood is ook een mens en zoals elke mens grijpt hij de rechten die hem toekomen vanuit een machtspositie: agresseren, blind bombarderen, autonome gebieden binnenvallen, huizen van vermeende terroristen met de grond gelijkmaken, burgers wederrechtelijk oppakken of ontvoeren, bloedbaden aanrichten, VN-resoluties negeren Liet God Hemzelf zijn toorn niet los op zijn vijanden in het Oude Testament? Ja, ik ben een Jood en sluit me aan bij de betogers eerder deze maand die vonden dat de Belgische media wél oog hebben voor het lijden van het Libanese volk, maar de dode kinderen en de pijn die Joodse burgers wordt aangedaan moedwillig over het hoofd zien. Ik vind dat het lankmoedige, het lijdzame ondergaan dat zo lang kenmerkend is geweest voor de joodse schlemiel en de broeders in de diaspora dient afgelegd te worden. Concreet: laat ons bommen gooien in de redactielokalen van de schuldige kranten, televisiemasten van partijdige zenders dynamiteren, families van journalisten ontvoeren en voor het Israëlische gerecht sleuren en het stenigen weer invoeren. Het moet maar eens gedaan zijn met die linkse partijtrekkerij voor Arabieren die uiteindelijk slechts één doel voor ogen hebben: de vernietiging van het legale Israël en al wat haar dierbaar is. Laten we die Palestijnse Belgen met gif in de aderen voor eens en voor altijd een lesje leren en hun de betekenis van het Woord Gods aan het verstand brengen. Wat in het Midden-Oosten kan, moet hier ook kunnen. Tezamen met dé voorvechters van de democratie en de rechtvaardigheid in de wereld, onder leiding van de door God gezonden president Bush, moeten we in staat zijn om het recht en de waarheid te doen zegevieren en het Joodse volk te doen respecteren. Ook en vooral in het Europa van de holocaust. Ten aanval!
Zovelen kijken neer op de Nederlandstalige film. Onterecht mijns inziens. Eén zendt deze zomer een hele reeks Vlaamse films uit die stuk voor stuk het aankijken meer dan waard zijn. Ik heb vooral genoten van Max Havelaar, de op Multatulis aangrijpende roman gebaseerde prent, door Fons Rademakers prachtig in beeld gebracht. Ofschoon de intrige zich in de negentiende eeuw afspeelt toen Nederland op Nederlands-Indië de plak zwaaide, blijft het een ferme aanklacht van de uitbuiting van de Derde Wereld of van machtsmisbruik in het algemeen. Ofschoon de denkende mens het al allemaal weet, blijft onrecht zijn hart verscheuren en een revolterend gevoel oproepen. Ook Lijmen/Het been, het door Robbe De Hert verfilmde werk van Willem Elsschot, liet een diepe indruk op me na. Meer in het bijzonder de prestatie van Mike Verdrengh in de rol van de gewiekste oplichter Boorman is fenomenaal. Ik las hier en daar commentaren van kijkers die de film vervelend en langdradig vonden. Nee, Hollywood is het niet, dames en heren, maar u leest wellicht ook liever Stephen King dan een literaire parel en daaraan is op zich niets verkeerds mee . Als we ons maar kapot amuseren, nietwaar meneer Postman?
Je ziet het niet vaak maar het gebeurt: je wandelt in een woonwijk en plots spatten ze je in het gezicht, de kunstwerken die een tuin extra kleur en cachet geven Bij deze lanceer ik een nieuwe rubriek (voor zover dit hier mogelijk is) op mijn blog: 'Tuinkunst'. Al wie foto's heeft over kunstwerken (voornamelijk beeldhouwwerken en aanverwanten neem ik aan), mag me die altijd toesturen, ze komen op deze blog in het zicht van elkeen die dit interesseert
Ik ga van start in mijn eigen (woon)gemeente, Grimbergen, Dressaertlaan Geniet ervan
Senne is dood. Ja, dé Senne. De acteur. Die wereldberoemd werd in Brussel toen hij in de KVS talloze verdorven Shakespeariaanse koningen speelde. Althans zo blijft hij mij het meeste bij. Hij was evenwel meer dan een uitzonderlijk Shakespeare-vertolker. U las het uitgebreid in de krant of op het Internet, u zag het op tv of hoorde het bij de kapper waar hij zijn haar kort liet knippen. Hij maakte deel uit van de fabelachtige generatie Ann Petersen, Nand Buyl, Ivonne Lex, Anton Peeters, stuk voor stuk schitterende acteurs en actrices, van wie enkel Nand Buyl nog overschiet. Misschien kan de Koning deze unieke acteur postuum in de adelstand verheffen? Rouffaer is de naam. R-O-U-F-F-A-E-R Rouffaer. De Senne. Dank u wel, Senne, voor de prachtige momenten die u ons heeft bezorgd
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de lijst bekendgemaakt van Belgen die dit jaar verheven worden in de adelstand, zo stond onlangs te lezen op de website van de VRT-nieuwsdienst. Jaarlijks worden door de Koning een hele reeks Belgen wegens hun verdiensten in de adelstand verheven en krijgen zij namen als burggraaf, baron of ridder. Hoeft het te verwonderen dat er op deze lijst vrijwel enkel mensen uit de hogere kringen prijken: oud-ministers, parlementsleden, rectors, hoogleraren, de hartchirurg die de Koning opereerde Mag ik aan de vooravond van onze nationale feestdag Zijne Majesteit misschien enkele suggesties doen voor de lijst van 2007 zodat ook meer bescheiden en in de schaduw werkende Belgen naar waarde zouden kunnen worden geschat? Dan denk ik bijvoorbeeld aan mevrouw Scheirlinkx, sanitair verzorgster in de koninklijke vertrekken die er zorg voor draagt dat de billen van de Koningin zich steeds mogen verheugen op een droge wc-bril? Of mevrouw Tommelein, een dame van middelbare leeftijd, voor vijf jaar door haar man gedumpt voor een jonger exemplaar, die in penibele financiële omstandigheden twee pubers en een achtjarig meisje grootbrengt? Of wat dacht U van de heer Saliën, jarenlang vrijwilliger bij het brandweerkorps van Sint-Joris-Winge, die er haast het leven bij inschoot toen hij een baby uit een uitslaande brand redde en een andere keer door een hevige rookontwikkeling met ernstige ademhalingsstoornissen werd opgenomen? En nu we toch in het ziekenhuis zijn aanbeland, kan ik Uw aandacht misschien vestigen op mevrouw Vercammen, verpleegster. Nee, zij stond niet aan Uw ziekenbed te Aalst, noch op de officiële foto toen U werd ontslagen, maar verzorgt wel al een leven lang hulpbehoevende bejaarden, inzoverre dat ze momenteel met zware rugproblemen wordt geconfronteerd. Weet U, dagelijks enkele bejaarden van hun bed naar een zetel aan het raam versleuren of ze in een badkuip helpen eist zijn prijs, zeker als er jaar op jaar op de personeelskosten wordt bespaard en mevrouw Vercammen steeds minder assistentie krijgt! Nee, ik maak geen deel uit van de raadgevers van de Koning, noch behoor tot de groep lobbyisten in parlementaire middens of in de bankensector, maar misschien kan de Koninklijke banketbakker op de taart die hij beslist zal bakken voor de nationale feestdag het adres van deze site in chocolade letters gieten zodat Z.M. Koning Albert II Zijn doorluchtige blik ook even landinwaarts kan laten waren?
De Duitser Franz Marc (1880 - 1916) had iets met blauwe paarden. Waarom blauw zul je je afvragen? Je kunt een blauwe teen hebben of blauwe druiven eten of een blauwtje oplopen, maar een blauw paard, waar haalt ie het verdorie uit? Kunstenaars hebben nu eenmaal van die eigenzinnige ingevingen, dat is u wellicht al een tijdje duidelijk, en Marc, expressionist zijnde, vond dat hij daardoor de kracht van een paard weergeeft. Sommigen zien er een symbool in van de mannelijke seksualiteit dat iets dierlijks heeft. Geef toe: het heeft wel iets, hè?
IDYLLE Martialis (°40 - 102)
Mijn kleine huisje heeft een veilig dak, met rijpe druivenranken aan een olm. Kersen, rode appels: bomen vol, olijventakken hangen zwaar omlaag. En waar mijn perkje stroompjes water drinkt staat fijne groente, kruipt de malve, klimt papaver voor een ongestoorde slaap. En krijg ik zin om vogels te belagen, wil ik schichtige hertjes in mijn netten jagen, visjes aan mijn hengel halen: verder gaat dat niet, ’t is eerlijkheid en eenvoud troef. Geen duur gedoe voor mij het leven is zo kort! Hier wil ik zijn en blijven tot het einde van mijn dagen.
FUNERAL BLUES W.H. Auden (°1907 - +1973)
Zet alle klokken stil, snijd de telefoon af, Geef de hond geen kluif meer, voorkom zijn geblaf, Verbied pianospel, breng met omfloerste trom De baar naar buiten, roep de rouwklacht om. Laat vliegtuigen kermend cirkelen en in het groot Boven ons hoofd de boodschap schrijven Hij Is Dood Doe om de witte hals der druiven een crêpepapieren kraag, Zorg dat elke verkeersagent zwarte handschoenen draagt.
Hij was mijn Noord, mijn Zuid, mijn West en Oost, Mijn lange werkweek en mijn Zondagse troost, Mijn middag en mijn middernacht, mijn spraak, mijn lied. Ik dacht dat liefde eeuwig duurt, dat doet ze niet.
Sterren zijn overbodig, doof ze stuk voor stuk; Pak de maan in, blus de zon van ons geluk; Maai weg het woud, leg droog de oceaan. Want niets meer komt er ooit nog goed voortaan.
VERKIEZINGEN Mannetje in het midden: Het is een kalvarietocht geworden! Rechts: En voor één keer hangt de dief in het midden!
DE GROTE SCHOONMAAK: Wat zegt je score over jou?
4: Je wijst alles wat vreemd is of afwijkt van de norm af, maar aangezien je een eerder zachtaardige mens bent, stel je je niet te agressief op. Je handelt de zaakjes op een beschaafde manier af. Mooi zo.
5-8: Met vreemde snuiters of abnormale individu’s kun je niet zo goed over de baan, maar soms wordt het je te veel en als ze je uitdagen, kookt het potje over. Toch oppassen: zulke mensen hebben weinig normbesef en hebben zichzelf niet altijd onder controle. Zorg dat je steeds een boksijzer bij de hand hebt.
9-12: Wie er anders uitziet of een afwijkend gedrag vertoont, zet zichzelf buiten de maatschappij. Daarom vind je dat doorslaggevende argumenten nodig zijn om deze onverantwoorde lieden wakker te schudden. Discussie is uit den boze. Actie is het enige wat telt! Je bent een man (of vrouw) uit één stuk en nee, niet jij maar zij zijn de extremisten…
