Het is als het ontwaken na een lange, droomloze nacht: onthutst blik ik
rond in de kamer van mijn bescheiden bestaan en constateer dat tranen
en hartenpijn slechts verdwaasde blindheid tot gevolg hebben gehad. Wat
veronachtzaamd werd door onwetendheid moet opnieuw in de armen worden
gesloten met de tomeloze liefde die in elk van ons huist. Het is een
kwestie van je ogen openen en je oren spitsen, je handen uitstrekken en
je tenen krullen.
Op zoek naar mezelf ben ik op het punt teruggekomen waar ik mezelf verloren was.
Ik raak je weer aan. Ik neem de draad weer op. Ik word weer mens.
Een saboteur zet aan tot denken Of het knap en mooi en grappig geschreven was, of dat je zo lekker kon meeglijden op de herkenbare gevoelens en meningen, dat is opeens niet meer van belang. De aanraking verandert iets aan dat getob met die vraag, bijvoorbeeld het voegt er iets aan toe, zet iets op z'n kop, maakt iets ongeloofwaardig, doet iets van kleur verschieten. Je twijfelt, je bent van streek, je houdt opeens rekening met andere dingen. Dat gebeurt ook wel eens na het gesprek met een stervende vriend, of als je verliefd bent, of alleen bent in het bos of tijdens de nasleep van een beroving.
(Uit de lezing ‘Niet de bedoeling’ van Dirk van Weelden)
Jeannine trekt haar zwierige dichtershoed - damesmodel - strak over haar oren, zet haar zonnebril stevig op, slaat haar artistieke sjaal strijdlustig over haar linkerschouder en begint te lezen. Zoals in haar eigen gedichten ziet ze nu in de waas die voor haar ogen trekt vallende sterren, ziet ze zeeën van azuurblauw verschieten tot gifgroen, hoort ze oesters klepperen als castagnetten.
(Folkert van der Borg in zijn correspondentie met Victor van Olst)
Maar meestal ontvlucht ik de woorden, en voel ik de vlam van mijn fantasie opflakkeren. Zwart, donkerblauw, wit; zo verschieten de kleuren even, waarna ik waak over mijn creatie, vol blije wezentjes die niet weten wat studeren is, maar die slechts rollen over het gras.
(Anoniem, gevonden op het net)
en zie de eennachtsmuggen zoemen in de kelder van vervlogen idealen heldere kleuren verschieten in herhalende verhalen en ongeremd genot
(Anoniem, gevonden op het net)
Zij eet het rood van vliegenzwam Strekt zich op de bodem uit, stijgt op door scheuren in het web van mist Vijf vogels vliegen met haar mee Sterren verschieten gloeiend
Guido Devos glimlacht en grijnst, satert en schatert, maar is ook wel eens serieus…
04-06-2006
Vermeer inspiratiebron Amerikaanse schrijfsters
Met de film Girl with a Pearl Earring werd het werk van Johannes Vermeer voor twee jaar opnieuw onder de aandacht gebracht. De prent steunt op de roman met dezelfde titel (1999) van de Amerikaanse schrijfster Tracy Chevalier die hierdoor haar moment de gloire in onze contreien beleefde. Wat weinigen weten is dat in datzelfde jaar haar landgenote Susan Vreeland eveneens een (verfilmde*) roman uitbracht waarin Vermeer centraal staat. In Meisje in hyacintblauw wordt het verhaal verteld van een fictief schilderij dat de Delftse kunstenaar van zijn tweede oudste dochter zou hebben gemaakt. In acht verhalen beschrijft Vreeland waar het doek doorheen de eeuwen terechtkwam en in welke omstandigheden het telkens van bezitter veranderde. Eenzelfde procédé paste Annie E. Proulx reeds toe in Accordeonmisdaden (1996) en ook de film The Red Violin (1998) had een gelijkaardige opbouw. Vreeland verrast echter door de chronologie radicaal om te gooien: haar eerste verhaal speelt zich in de twintigste eeuw af als de zoon van een naar Amerika gevluchte nazi een collega-professor van de authenticiteit van het schilderij probeert te overtuigen. Daarna volgt ze het spoor van het kunstwerk tot bij de conceptie ervan in de zeventiende eeuw en bij het meisje dat ervoor model stond. Zo houdt ze in elke eeuw eventjes halt om een verhaal te vertellen waarbij het schilderij telkens een rol speelt. In enkele gevallen worden de bezitters uit geldnood gedwongen om Het meisje in hyacintblauw van de hand te doen, een enkele keer wordt het als huwelijkscadeau weggegeven, in Hitler-Duitsland wordt het door een soldaat van een verdreven joodse familie gestolen. Na het eerste verhaal Liefde genoeg dat je met gretigheid leest, zakt het spanningsniveau wat om slechts af en toe (Blauwe hyacinten over echtgenoten die elkaar bedriegen en Stilleven, over het ontstaan van het doek) op te flakkeren. Tracy Chevalier en Susan Vreeland waren niet de eersten om Vermeer in een roman op te voeren. Ook Marcel Proust deed dat in zijn A la recherche du temps perdu (1913-1927) met dit verschil dat de Nederlandse kunstenaar daar slechts een bescheiden onderdeel was van een omvangrijk geheel.
* Brush in Fate (2003) met Glenn Close en Jan Decleir
Annelies, Jorunn en Nathalie iedereen kent ze intussen wel als Laïs, de drie meiden die een kleine tien jaar terug furore maakten op (onder andere) Dranouter en daarmee de aanzet gaven tot een schitterende carrière. Folkrock, wereldmuziek, folkpop: hoe catalogiseer je hun muziek eigenlijk? De basis van hun muziek is in elk geval de volksmuziek en daarvoor putten ze uit ons rijk verleden. Toen ze niet alleen maar a capella zongen maar met een begeleidingsband begonnen te toeren en zelfs in Frankrijk optraden werd een nieuw begin gemaakt. Dat Laïs nooit blijft stilstaan, blijkt met hun recentste initiatief. De maand mei stond immers in het teken van hun toernee met het Vlaams Radio Koor onder leiding van Johan Duijck, toch wel een gedurfde combinatie. Anderhalf uur lang werd je meegevoerd naar hogere sferen met een programma dat schommelde tussen klassiek en de typische Laïs-sound. Zowel apart als in samenzang met het koor was de magie nooit weg en de inbreng van het koor in enkele Laïs-songs was verbluffend mooi. Het concert werd zo aangekondigd: De volksmuziek heeft steeds een stem gegeven aan de gewone man. Het was een middel om zijn blijdschap, zijn passies, zijn verdriet te uiten, om verhalen te vertellen en om tradities in ere te houden. Het verhaal dat het Vlaams Radio Koor en Laïs vertellen is eenvoudig: muziek is universeel en kent geen grenzen. Ze laten horen hoe de volksmuziek door de eeuwen heen werd overgeleverd en tot vandaag nog componisten en uitvoerders inspireert: van de troubadours, via Poulenc, Britten en Shostakovich tot ... Laïs. Hoogtepunten voor mij waren alleszins het magnifieke Déploration sur la mort de Jean Ockeghem', een zesstemmig polyfonisch lied waarbij de drie dames in samenzang gingen met twee koorleden en de dirigent himself, en de Russische liederencyclus van Dmitri Shostakovich, een ontdekking, met Annelies in de hoofdrol. De helderheid, de zuiverheid, de tonaliteit van haar stem gekoppeld aan de prachtige interpretatie van een wondermooi lied bezorgden me kippenvel en tranen van ontroering. Mijn respect en bewondering voor deze drie Vlaamse meiden is hierdoor enkel groter geworden en wie weet wat we nog van hen mogen verwachten
De Duitser Franz Marc (1880 - 1916) had iets met blauwe paarden. Waarom blauw zul je je afvragen? Je kunt een blauwe teen hebben of blauwe druiven eten of een blauwtje oplopen, maar een blauw paard, waar haalt ie het verdorie uit? Kunstenaars hebben nu eenmaal van die eigenzinnige ingevingen, dat is u wellicht al een tijdje duidelijk, en Marc, expressionist zijnde, vond dat hij daardoor de kracht van een paard weergeeft. Sommigen zien er een symbool in van de mannelijke seksualiteit dat iets dierlijks heeft. Geef toe: het heeft wel iets, hè?
IDYLLE Martialis (°40 - 102)
Mijn kleine huisje heeft een veilig dak, met rijpe druivenranken aan een olm. Kersen, rode appels: bomen vol, olijventakken hangen zwaar omlaag. En waar mijn perkje stroompjes water drinkt staat fijne groente, kruipt de malve, klimt papaver voor een ongestoorde slaap. En krijg ik zin om vogels te belagen, wil ik schichtige hertjes in mijn netten jagen, visjes aan mijn hengel halen: verder gaat dat niet, ’t is eerlijkheid en eenvoud troef. Geen duur gedoe voor mij het leven is zo kort! Hier wil ik zijn en blijven tot het einde van mijn dagen.
FUNERAL BLUES W.H. Auden (°1907 - +1973)
Zet alle klokken stil, snijd de telefoon af, Geef de hond geen kluif meer, voorkom zijn geblaf, Verbied pianospel, breng met omfloerste trom De baar naar buiten, roep de rouwklacht om. Laat vliegtuigen kermend cirkelen en in het groot Boven ons hoofd de boodschap schrijven Hij Is Dood Doe om de witte hals der druiven een crêpepapieren kraag, Zorg dat elke verkeersagent zwarte handschoenen draagt.
Hij was mijn Noord, mijn Zuid, mijn West en Oost, Mijn lange werkweek en mijn Zondagse troost, Mijn middag en mijn middernacht, mijn spraak, mijn lied. Ik dacht dat liefde eeuwig duurt, dat doet ze niet.
Sterren zijn overbodig, doof ze stuk voor stuk; Pak de maan in, blus de zon van ons geluk; Maai weg het woud, leg droog de oceaan. Want niets meer komt er ooit nog goed voortaan.
VERKIEZINGEN Mannetje in het midden: Het is een kalvarietocht geworden! Rechts: En voor één keer hangt de dief in het midden!
DE GROTE SCHOONMAAK: Wat zegt je score over jou?
4: Je wijst alles wat vreemd is of afwijkt van de norm af, maar aangezien je een eerder zachtaardige mens bent, stel je je niet te agressief op. Je handelt de zaakjes op een beschaafde manier af. Mooi zo.
5-8: Met vreemde snuiters of abnormale individu’s kun je niet zo goed over de baan, maar soms wordt het je te veel en als ze je uitdagen, kookt het potje over. Toch oppassen: zulke mensen hebben weinig normbesef en hebben zichzelf niet altijd onder controle. Zorg dat je steeds een boksijzer bij de hand hebt.
9-12: Wie er anders uitziet of een afwijkend gedrag vertoont, zet zichzelf buiten de maatschappij. Daarom vind je dat doorslaggevende argumenten nodig zijn om deze onverantwoorde lieden wakker te schudden. Discussie is uit den boze. Actie is het enige wat telt! Je bent een man (of vrouw) uit één stuk en nee, niet jij maar zij zijn de extremisten…
