Ons Oorlogsdagboek 1914-1919

door Jan De Belser

deel 12

Bl.88

Nu schier alle bouwvallige muren neergehaald zijn, overziet men beter wat al grote uitgestrektheid door het vuur werd verwoest. Aan de Leuvensche poort zijn D. krijgers stukken van het zware ijzerwerk der oude brug, die reeds uit ’t water zijn opgehaald, bij middel van windassen op wagens aan ’t laden. De patroon uit de tramhalt deelt ons mede dat door ’t mislukken van het springen, de spoorwegbrug over de Nethe nog bestaat.

Vit. Panis verleden week uit Holland teruggekeerd, brengt ons de groeten van Mr. Horvers uit Tilburg, en verzekert ons dat Nederland voor het verlies der “Katwijk” weeral is schadeloos gesteld.

Het houten kruis op ’t graf van de D. krijger te Kon. Hoyckt aan de tramlosplaats, is door een sierlijk arduinen gedenksteen, met opschrift, vervangen. Zekere Verschueren, uit de Wouwerstraat te Heyst, dien wij tot reisgezel hebben, verzekert ons dat deze krijger, bij ’t 1^e patrouillegevecht op Gangelberg (27 Aug.), doodelijk gekwetst, tegen een eik in ’t boschje tegenover het kasteel van mr. Moretus, op enkele met. van den steenweg was achtergelaten, vanwaar hij -zooals hooger gezegd werd, op een armoedig karken ter berechting naar den EHP. van B-Heikant is overgevoerd. Onze gezel deelt ons nog mee, dat in den nacht van dins- tot woensdag bij zijn gebuur Jan Hens twee beste koeien, die zeker 1300 fr. waarde hadden, zijn gestolen. Voetsporen van 2 personen en van pooten zijn gevonden door veld en baan, langs den Kiezelweg, over de spoorbaan op Heesten, tot aan “het Zand” te Itegem. Men heeft bij verder zoeken de dieren bij een beenhouwer te Kessel geslacht weergevonden ; deze had ze gekocht voor 700 fr.

23.  Men noemt als een der twee koeidieven Smsl, die verleden vrijdag, voor een dergelijk feit op Beersel-Dries, te Mechelen tot 2 maand gevang werd veroordeeld.

Daar de 300 zakken aardappelen door de D. geëischt te Berlaer niet zijn ingeleverd, zal het aanvankelijk gevraagd aantal (500) zakken gevorderd worden, desnoods door huiszoeking bij de boeren.

24.  Zoo ’t schijnt zitten in Heyst veel Duitschgezinde Belgen. Onder de voornaamsten wordt genoemd St.K aan de statie, die men denkt veel zaken te verklikken. Leonard Aerts verhaalt ons een listigen trek door Tv.j en Stw.j gespeeld om te weten of StK inderdaad plichtig is. Beiden gaan in ’t café van … nabij ’t buffet aan een tafel zitten, ’t gezicht naar den waard gekeerd, met half luide stem, klagend over hunnen droeven toestand. “Ik weet nog een middel om wat te verdienen -zegt de 1^e en daar is veel winst en niet veel gevaar bij, maar zwijg : de boeren mogen geene jonge vaarsen (kalveren) meer verkoopen; velen van hen hebben er geen eten voor en zouden geene verkoopen; hewel ik heb er 7 gekocht; die worden van den nacht geleverd, seffens geslacht en naar Brussel gevoerd”. “Dat is een gedacht, kon ik ook maar een gespan krijgen!” “Zwijg nu, anderen zouden ’t kunnen hooren.” ’s Morgens vroeg, voordat het licht werd, kwamen 7 D. bij Tvj een huiszoeking doen. Alle twijfel nopens de gezindheid van baas St.K was weggenomen : Hij alleen had het gesprek van achter het buffet afgehoord en verklikker gespeeld. De 2 voornoemden met nog anderen beweerden en strooidendat rond. Doch zoo maar iemand beschuldigen, dat mocht niet. De beschuldigers werden gedwongen bij mijnheer St.K hun woord te herroepen of vergiffenis te vragen. En dat gebeurde met al de praters min één : Deze Aug. De Haes antwoordde : “Ik heb het recht te denken wat ik wil, ik heb niet “gezegd” dat hij dit overgedragen had, maar dat ik denk dat hij dit gedaan heeft, en ik denk dat nog.” Daar in de omgeving der statie smeult een hevig vuur.

25.  Vrouw Jef Van Herck, Kegelstr., Beerzel, verhaalt ons al jammerend, dat gisteren, 2 D. op zoek naar aardappelen, op de schuurdeur hebben geschreven : “15 zakken leveren” en er hun daardoor schier niets meer overblijft voor eigen gebruik.

Naar Schriek. We vernemen daar dat uit die gemeente geen aardappelen, noch graan, noch stroo meer mogen uitgevoerd worden. L.Verhaegen van Heyst-Goor verhaalt ons dat ’s woensdaags bij den inval der D. zijn 2^e zoon met een zijner dochters van Bevel naar huis terugkeerend, aan de statie van Heyst werd aangehouden en mee naar Berlaer gevoerd, van waar zijn dochter mocht terugkeeren, maar waar men later in eenen hof het lijk van zijn zoon, ingedolven, heeft ontdekt, borst en buik doorstoken.

16 u. Het D. verken (kabelballon) zweeft weer in ’t Z.

Overal sporen van diefstal : in het klein mastenbosch tegen den “Katerweg” (tusschen de Warande en de hoeve van Liv. VdBroeck) een heelen hoop pluimen en koppen van heel onlangs afgemaakte hoenders. De hoek dennen sparren tegen den beemd (waarin wij op allen afval van verblijf vonden) en tegen den binnenweg van de Waranda naar de Hooge brug is schier gansch verdwenen : afgekapt of afgekerfd of afgezaagd van 2 tot 3 dm. boven den grond, kruin meest achtergelaten.

26.  De EH. Mees, onderp. te St.-Joris Winghe, komt bij ons logeeren. Hij is op reis met zijn kozijn den EHP. van O.L.V.Tielt om diens familie te Wommelgem, en zijne moeder op ’t Kiel (Antw.) te gaan bezoeken. Hij deelt ons eenige feiten en voorvallen mee over den inval des vijands in zijne streek.

Bl.89

“De EHP. van St.-Joris Winghe (kozijn Aug. De Bie) is den 19e Aug. met eenige anderen aangehouden en meegevoerd, op weg naar Leuven meermaals tegen den muur van brandende woningen geplaatst, om, zoo men meende, gefusilleerd te worden, gedwongen geweest allerlei korveën te verrichten (water aanhalen, paarden laten drinken, enz), te Leuven in ’t Hotel … opgesloten geweest met andere priesters, om daar naar ieders mening de uitspraak en uitvoering van het doodvonnis af te wachten, waartoe elkeen zich bereidde, vervolgens aldaar aan een lichaamlijk onderzoek onderworpen geweest, daarin bestaande dat ze kunnen rechterschouder moesten ontblooten, om te laten onderzoeken of deze geen sporen droeg, nagelaten door de kolf van ’t geweer -de D. immers beweerden altoos en overal dat de burgers op hen geschoten hadden -waarbij de EHP. met reden vreesde, dat men den indruk van bretellen soms voor bedoelde sporen mocht aanzien, en eindelijk, na eenen kruisweg van 3-4 dagen, vrij gelaten. Bij tehuiskomst vond hij zijne pastorij in bezit genomen door een brutalen officier, die aan zijne ondergeschikten de plaatsen tot logeeren aanwees, den hr.pastoor gebood op het verdiep te gaan slapen en ten einde hem te beletten de vlucht te nemen, een schildwacht aan den trap plaatste. Bij het rooven, uithalen en wegvoeren van zijn wijn, werd zoo ruw te werk gegaan en werden zooveel stukken gemaakt, dat de lucht weergalmde van de verwenschingen en godslasteringen die de overste uitbraakte. De burgemeester van St.-Joris Winghe is gebleven bij den inval en met 3-4 notabelen de D. oversten te gemoet gegaan, hen smekend zijn dorp te sparen. Hij kreeg de gewone beschuldiging voor antwoord “ze hebben geschoten”, waarop de burgemeester in ’t Duitsch wedervoer : “Niemand kan op u schieten, al de inwoners hebben hunne wapens ingeleverd, ge zult ze op het gemeentehuis vinden, en zijn dan gaan vluchten; wij alleen zijn gebleven, onderzoek nu.” De burgemeester werd met zijne mannen in hechtenis genomen en moest met hen den nacht onder den blooten hemel op eenen bussel stroo doorbrengen, en het dorp werd gespaard; slechts een enkel huis in St.-Joris Winghe is afgebrand. Korts daarop werd EHP. vereerd met het bezoek van Kard. Mercier vergezeld van Moris Laureys, welke zich in allen eenvoud met hem aan de middagtafel hebben gezet. De EHP.wil van Leuven niet meer hooren spreken. De EHO. zegt verder vernomen te hebben, dat men bij gebeurlijken aftocht voor Aerschot en omstreken fel vreest, wijl de bedreiging moet gedaan zijn, dat Aerschot moet verdwijnen”. Spreker heeft op verzoek van Z.E. den Kard. Een schip vluchtelingen van Antwerpen naar Engeland vergezeld en aldaar met hen verbleven.

27. Ed. Wuyts en Leon. Goovaerts deelen ons mee: “ Wij hebben in Holl. dagbladen hooren lezen, dat de D. aan het IJserfront, nabij Ieperen, ter plaatse “Drie Grachten”, waarschijnlijk de naam van een of twee hoeven, door middel van mijnen, stikkende gassen hebben verwekt, die met den luchttocht meegevoerd, de Verbondenen tot wijken dwongen, waarop zij onmiddellijk een uitval ondernamen, die hen erin deed slagen de IJser over te trekken. Daarna zouden, door een tegenaanval der Verbondenen vreeselijke gevechten met de bajonet geleverd zijn, waarbij de D. het meeste leden”.

Heer Prosp. Cassiers deelt ons een model “ Vaststelling der oorlogsschade” mede. Een prijzenlijst der bijzonderste bouwmaterialen verwerkt is daarbij gevoegd. Inhoud daarvan :
Metselwerk.
Metselwerk per m³ fr. 24,50
Gew. vorstpannen per loopenden meter 1,20
Gewoon dak per m² 1,60
Plafoneering per m² 1,10
Bezett. (bepleisteren der muren per m² 0,60
Vloeren (onkost van de hand) per m² 0,50
Bezett. met cement v muren (langs buiten) per m² 3,00
Timmerwerk
Grein hout (v deur, venst, dak) verwerkt per m³ 115,00 fr
Pitch-pine (vloer)legg. inbegr. per m² 3,40
Gewone grein (vloer)legg. inbegr. per m² 2,40
Gew. kornis per loop.meter (houtwerk gereed zonder zink) 10,00
Zink voor kornis nr.15 per m² 7,00
Zinken afleibuis nr. 15 per m. 1,50
Zinken afleibuis nr. 14 per m. 1,25
Gewoon rolblaf. per m² 12,00

Over den toestand sprekend, zegt hr. Cassiers: “Verleden Zondag ben ik naar Lier geweest. Een D. priester leest mis in de St. Gom. Kerk; ’s Zondags eene mis uitsluitelijk voor de manschappen der bezetting. Nu, zondag morgen, was er in de mis, tot verbazing des priesters, geen enkele D. soldaat te bespeuren. Heel de bezetting was schielijk naar het front gezonden, bij zooverre dat de burgerwacht bevel kreeg den spoorweg, de brug en andere plaatsen te bewaken, in partijen van 30-40 man onder geleide van 2 D. krijgers. Ook uit de meeste andere plaatsen zijn de krijgers vertrokken.”

Alf. Winkelmans en Aug. V.d. Wijngaert zijn ongetwijfeld naar Duitschland gestuurd: Maandag acht dagen zijn zij door hunne familieleden te Mechelen bezocht. Volgens afspraak aldaar zou Aug. bij voorkomende wegvoering eene kaart sturen met de woorden “Een goeden dag aan allen”. Nu Donderdag is zulke kaart bij Jos. VdWijng. aangekomen. Men zegt dat hunne straf in aangelegd beroep voor A. Winkelm. van 5 op 10 maand, voor Aug. VdW. van 4 op 8 maand is gebracht.

Volgens “De Rott. Courant zou sedert zaterdag op het W.front een vreeselijke slag aan gang zijn, waaraan meer D. deelnemen, dan tot heden ergens ’t geval is geweest. De Eng. zouden gerust gezegd hebben : “Laat ze komen!” (Meegedeeld door hr. Jos. Van Roosbroeck, zoon des burgem. van Heyst)

28. J.B. Bellekens heeft van den koster (J.B.Van Echelpoel) vernomen, dat een Amerikaan in auto hier voorbij gekomen (heen en terug) te Beersel tegenbevel is gaan geven tot levering van hooi en stroo, opgeeischt door de D. Op Melcauwen : Verleden Zaterdagavond na 21 u. B.t. kwam de weduwe Vermeulen met hare dochter van Brussel (levering van boter) en mocht over ’t spoor niet passeeren zonder een boet van 15 fr. per persoon te betalen, waartoe zij zich dan verplicht zagen, om na een dag van vermoeienis, haar huis te bereiken.

wordt vervolgd