In 1961 drukte ´De Koude Oorlog´ een zwaar stempel op de Nederlandse binnen- en buitenlandse politiek en bepaalde tot op grote hoogte de taak en samenstelling van de krijgsmacht. Deze diende niet alleen het Nederlands grondgebied te verdedigen, maar moest in het kader van bondgenootschap tevens een bijdrage leveren aan de bescherming van West-Europa. In eerste instantie werd de  diensttijd met twee maanden verlengd; kwam het KCT onder supervisie van het 1ste Legerkorps en gemobiliseerd naar Bergen-Hohne.

NAVO 
Landmacht- en luchtmachteenheden werden in West-Europa gelegerd. Het 1ste Nederlands Legerkorps maakte deel uit van de Northern Army Group van de NAVO-strijdkrachten in Europa. In verband met enorme dreiging vanuit het Oostblok, vonden mobilisaties plaats naar het crisisgebied. Eenheden van het KCT maakte hier deel van uit. Voor het vertrek bezochten we het Ereveld in Margraten. Aalmoezenier van de Vrande ging ons voor in het gebed. Om onze motivatie extra te onderstrepen bezochten we eveneens het voormalig concentratiekamp Bergen-Belsen. De vele massagraven; zeer indrukwekkend. Enerzijds stoere bink; anderzijds...

BERLIJN 
Het ijzeren gordijn was niet alleen maar een denkbeeldige grens, maar bestond ook in fysiek opzicht in de vorm van muren, mijnenvelden, tankgracht, prikkeldraad en torens met wachtposten. In augustus 1961 was de Berlijnse Muur gereed. Met het opsplitsen van Duitsland in een Bondsrepubliek en de Duitse Democratische Republiek begon in feite de Koude Oorlog. De NAVO kwam lijnrecht te staan tegenover het Warschaupact. De Landen in Europa voelden zich bedreigt.

STASI
NA de Tweede Wereldoorlog begon de Sovjetbezettingsmacht gelijk met het opzetten van een geheime dienst in Duitsland. Op 8 februari 1950 kwam hier het Ministerium für Staatssicherheit (MfS), ook wel de Stasi genoemd, uit voort. De Stasi richtte zich zowel op het controleren van het dagelijks leven in eigen land als ook op spionage in het buitenland. Gezien in verhouding met het aantal inwoners van de DDR, de grootste geheime dienst ter wereld. De Stasi gebruikte allerlei manieren om aan informatie te komen, de hulp van de ‘onofficiële’ medewerkers was daarbij van groot belang. Zelfs naaste buren waren niet te vertrouwen. Mensen werden verraden voor allerlei redenen, onder dwang of om een promotie op het werk te krijgen.

VOPO
Tijdens het communistische bewind was de staat oppermachtig. De Duitse Volks Polizei (VOPO) hield alles nauwlettend in de gaten. Enerzijds om ontzag af te dwingen en anderzijds om te voorkomen dat mensen van de DDR naar het Westen zouden vluchten. In beginsel lukte het een aantal DDR burgers om te ontkomen. Echter vele slachtoffers die tijdens vluchtpoging werden doodgeschoten. De spanningen tussen Oost en West leidde tot een bewapeningswedloop en zorgde meermalen voor gevaarlijke crises in de internationale politiek.

TRAININGSKAMPEN
Vanwege de grote troepensterkte en materieel vond huisvesting plaats over een aantal NAVO trainingskampen. Zowel in Seedorf, Fallingbostel en Bergen-Hohne. Parate Commando Compagnieën werden in Bergen-Hohne gelegerd.

BERGEN – HOHNE
Het NAVO-oefenterrein Bergen-Hohne in het zuidelijke deel van de Lünenburger Heide met een oppervlakte van 284 km² een van de grootste militaire oefenterreinen van Europa. Het terrein strekt zich in noord-zuidrichting over een lengte van 27 km uit en in de oost-west richting over 18 km. Het oefenterrein werd in 1935 door de Wehrmacht ten westen van de  plaats Bergen ingericht en na het einde van de oorlog door het Britse Rijnleger overgenomen. Regelmatig vonder er oefeningen of patrouilles plaats. Met argusogen werden we van de verte geobserveerd.

KANTON
Een immens grote legerplaats; groot aantal gebouwen, exercitieterreinen, sportvelden, bioscoop en internationale kantine. Al met al met een enorme omvang. Elk gebouw had een vaste aanduiding; de drie Commando Compagnieën werden in een drietal gebouwen gestationeerd. Een groot wit gepleisterd gebouw ( MB51) werd het onderkomen van de 104de Commando Compagnie, bestaande uit drie pelotons; elk met vier gevechtsgroepen van 10 man; inclusief de specialisten. Daarnaast een peloton ondersteuningsgroepen. Onder in het gebouw bevond zich het souterrain, waar met het nodige improvisatietalent een bar was ingericht. Voor de gebouwen het exercitieterrein en voor noodgevallen stond het legermaterieel binnen handbereik. 

LICHTE BRIGADE
De Lichte Brigade van de Huzaren was eveneens in Bergen-Hohne gelegerd. Los van de NAVO oefeningen hielden ze zich voornamelijk bezig met onderhoud van voertuigen en een lichte mate van verveling. Dit in tegenstelling tot het KCT. Strakke exercitie op het exercitieterrein, wagenspringen op de verharde wegen van het Kanton of beladen met onze bepakking in speedmars. Zowel de Engelse militairen als de Huzaren zagen dit met grote verbazing aan.

CENTURION TANKS
Tijdens een oefening met / tegen de Huzaren hadden commando's zich ingegraven in schuttersputjes. Wapens in de aanslag en turen naar de vijand. Heel ruig kwamen de Huzaren eraan met hun Centurion tanks. Met ronkende motoren en hun vervaarlijke rupsbanden kwamen ze gevaarlijk dichterbij. Uiteraard waren de tanks goed bestand tegen het spervuur van losse flodders. Big smile toen enkele commando's het schuttersputje verlieten. 

RECREATIE
Naast dagelijkse activiteiten waren er recreatieve mogelijkheden met name op de woensdag, zaterdag- en zondagavond. Bioscoopbezoek of leeszaal; maar ook de internationale kantine genoot ruime belangstelling. Voor de toenmalige Duitse geldeenheid van 40 phennig kocht men al een rum-cola of een pakje sigaretten. Lucky Strike, Camel en Chesterfield werden dan ook ruim ingekocht; om deze met ruime winst in omliggende dorpen door te verkopen.

PASSAGIEREN
Zaterdag- en zondagavond mochten wij passagieren in omliggende steden. Vanwege verhoogde paraatheid ging de ene helft op zaterdag en de andere helft op zondag. Legertrucks brachten ons de ene week naar Hannover, de andere week naar Celle of Nienburg. Tot middernacht waren we dan in de gelegenheid om te stappen; werden dan weer opgehaald. De overige helft mocht zich in het kanton begeven, het naast bijgelegen Bergen inbegrepen. Uiteraard werden we uitdrukkelijk gewezen op discipline maar ook gewaarschuwd voor de dames van lichte zeden.

HANNOVER
De hoofdstad van de Duitse deelstaat Neder-Saksen. Een indrukwekkende stad met ruim 580.000 inwoners. De stad ligt aan de Leine; een 281 km lange zijrivier van de Aller in Noord Duitsland. De rivier stroomt door de deelstaten Thüringen en Neder-Saksen. Tijdens ons eerste uitstapje hadden enkele maten een goede slok op; lieten zich van een indrukwekkende tatoeage voorzien. Het was wel ruig maar zover liet ik het gelukkig niet komen. Ieder zijn meug; het paste echter niet in mijn beeldvorming. Even later op zoek naar een leuke kroeg, passeerden ons enkele Duitse militairen en salueerden. We deden hetzelfde; wederzijds respect.

NIENBURG
Een gemeente in de Duitse deelstaat Neder-Saksen. Het is de Kreisstadt van de Landkreis Nienburg / Weser. Ruim 30.000 inwoners met de status van zelfstandige gemeente. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was er een werkkamp in Nienburg gevestigd. Tijdens het bezoek aan Nienburg zat ik met enkele anderen in een gezellige bruine kroeg. Via de jukebox had ik enkele vinylplaten gekozen van ´Rudolf Schock´ en ´Rudi Schuricke.´ Enthousiast zong ik de mij bekende teksten mee. Door een van de gasten werd enkele rondjes aangeboden. Toen ik later aan de bardame vroeg wie die vriendelijke heer was, kreeg ik als antwoord dat het de dirigent betrof van ´Nienburger Gesangsverrein.´

CELLE
Een stad in de Duitse deelstaat Neder-Saksen en de hoofdstad van het gelijknamige Landkreis. Ongeveer 70.000 inwoners en ligt aan de Aller aan de zuidrand van de Lünenburger Heide. Celle is een van zeven grote zelfstandige steden in Neder-Saksen. De binnenstad is rijk aan vakwerkhuizen. Het historische centrum is in de Tweede Wereldoorlog bespaard gebleven van bombardementen. Met geperst uniform, blinkend gepoetste schoenen en koper, bezochten we in Celle een Gaststätte.´ Toen we de eetgelegenheid betraden, werden we onmiddellijk verwezen naar een mededeling dat niet werd geserveerd aan ´Britse militairen.´

UNIFORM
Kennelijk was men in verwarring geraakt door ons uniform naar het Engels Model.Nadat ik duidelijk had gemaakt dat we Nederlanders waren, bood de uitbater zijn excuses aan. Trots toonde hij ons een wandbord met de beeltenis van Koningin Wilhelmina. Hij vertelde dat het wandbord in bezit was geweest van zijn grootvader die van Nederlandse afkomst was. Even later at ik met smaak de gebakken aardappels met braadworst.

RATZEPUTZ
Na een korte wandeling door de prachtige binnenstad betraden we een smalle bruine kroeg. We namen plaats aan de lange toog; enkele Duitsers met enorme pullen bier. Enkele tafeltjes waren eveneens bezet. Twee Duitse gasten aan een tafeltje achter ons stonden op om te vertrekken, op hetzelfde moment kwam een Fraulein binnen. Terloops hoorde ik dat ze aan de mannen vroeg of wij Engels militairen waren. Voordat de mannen haar vraag konden beantwoorden, draaide ik mij om en zei dat we Nederlanders waren. Vol ongeloof keek ze ons aan en wees naar onze uniformen. Hierbij nodigde ze ons om bij haar aan het tafeltje plaats te nemen. Ze stelde zich voor als Ursula vroeg naar sigaretten en gaf ons een rondje Ratzeputz.

Aangezien we niet wisten wat dit voor drank het was legde ze uit dat het ging om een bekende kruidenlikeur van Celle met een zeer hoog alcoholgehalte van 58%. De proef op de som een klein beetje in een asbak waarna een stevige steekvlam volgde. Ik vond het echter bitter waarna we een rondje pils bestelden en ons gesprek voortzette. Op zij van de bar zat een oudere Duitse man. Hij droeg een typische Duitse pet, schuin op zijn linkeroor; zijn rechteroor slechts een misvormd litteken. Hij liep naar het toilet en knikte mij toe om kennelijk iets te vertellen. Ik volgde hem waarbij hij aangaf dat hij in Rusland had gevochten en daarbij een zichtbare verwonding aan zijn oor maar ook aan schouder had opgelopen. Tenslotte een waarschuwing dat de jonge vrouw aan onze tafel niet te vertrouwen was omdat ze van het Oostblok kwam.

INFORMATIE
Mogelijk door deze informatie en terug aan tafel viel mij echter op dat Ursula sterk viel op onze groene baret en gerichte vragen stelde. Ik stelde me echter gereserveerd op en gaf aan dat we voornemens waren naar een andere gelegenheid te gaan. Vervolgens begaf ik mij met enkele anderen nogmaals naar het toilet, bij terugkeer stelde ik tot grote schrik vast dat een van de maten niet meer aanwezig was. De man aan de bar gaf aan dat de dienstmaat met Ursula verdwenen was. Volgens zijn zeggen zou ze in een van de zijstraten wonen.

RODE OORTJES
In paniek gingen we op zoek maar ze waren in geen velden of wegen te bekennen. Na vergeefs zoeken begaven we ons naar het marktplein waar we zoals afgesproken opgehaald zouden worden. Vijf minuten voor middernacht en vlak voor het vertrek kwam de verloren zoon met rode oortjes aanhollen. Later ontboezemde hij dat hij in gebroken Duits een goed gesprek had gehad: Nou ja zeg…

BERGEN
Zoals eerder aangegeven behoorde het plaatsje Bergen tot het Kanton. De ene keer gingen we passagieren in omliggende steden, de andere keer naar het centrum van Bergen. Er was een leuke dansgelegenheid welk goed werd bezocht door meisjes uit de omgeving. Uiteraard was dit dan ook een goede pleisterplaats om te dansen of een gezellig praatje te maken. Aan het tafeltje naast ons zaten een aantal vriendinnen; over en weer oogcontact. Een van de meisjes zat met de rug naar mij toe.

CONTACT
Ik maakte een opmerking: "Schöne Rücken können Augen entzücken." Toen ze zich omdraaide keek ik in de mooiste ogen die ik tot dat moment ooit gezien had. Lachend keek ze mij aan en wijzend naar mijn snor in wording: "Aber ein Schnurrbart kann auch entzücken." We raakten verder in gesprek; ze stelde zich voor als Helga Behrens . Zij was werkzaam in een slagerij in Hamburg; in de weekeinden verbleef ze thuis bij haar ouders. De avond was sneller om dan mij lief was. Wij wisselden onze adressen uit; ruim een jaar heb ik met Helga gecorrespondeerd.

MILITAIRE POLITIE
In principe konden we het goedvinden met de Engelse militairen. Echter als ze gedronken hadden waren ze vaak niet te genieten. In Bergen raakten een aantal Huzaren met hen in conflict. Enkele Commando´s steunden de Huzaren en raakte in een enorme knokpartij verzeild. Even later arriveerde MP en Commando Politie (CP); deze sloegen er met hun knuppels op los om de orde te herstellen.

DROPPING
Na een avondje stappen en korte nachtrust was het moeilijk opstaan. Een aantal namen werden genoteerd en we dachten dat het een wassen neus was. Echter na het beëindigen van onze dagtaak werden betreffende namen afgeroepen om zich met wapen en bepakking voor het gebouw te verzamelen, om even later plaats te nemen in een legertruck. Met het zeil omlaag en onder toezicht van de sergeant van dienst reden wij enige tijd naar onbekende bestemming. Uiteindelijk kwamen wij aan ergens op de Lünenburger Heide. Aldaar kregen wij de opdracht om maar op eigen gelegenheid naar het Kanton Hohne terug te keren. Zonder kaart of verlichting en oriënteren op de nachtelijke sterrenhemel. Daar stonden wij dan: Jan Kroon, Willem Donker, René Schupp, samen met nog twee maten waarvan de namen in het vergeetboekje zijn geraakt.

Het was inmiddels pikdonker. Geen weg of openbare verlichting te bekennen; stap voor stap voorwaarts. Aangezien we niet wisten op welk deel we gedropt waren bleef het even aftasten. Na een aantal minuten stonden we in een drassig gebied en zakte tot onze enkels in de zuigende modder. Even later hoorden we wilde zwijnen knorren. Het geweer in de aanslag, om indien nodig van ons af te slaan. Ruim een uur later zagen we in de verte een heel klein lichtje. Dit werd ons naaste doel. Althans voor mij en de twee onbekende lotgenoten, echter Jan en Willem namen het besluit om het ochtendgloren af te wachten en enkele dagen van de radar te verdwijnen.

Geruime tijd was inmiddels verstreken toen we bij het lichtje aankwamen. Stemmen en gelach klonk uit een grote bouwkeet die langs de kant van een zandweg stond. We klopten aan en kwamen in contact met een aantal wegenbouwers die voorlopig alleen in de weekeinden naar huis gingen. Zij waren aan het kaarten en in een uitgelaten stemming. Kennelijk had de inhoud van een aantal kratten pils daar aan bijgedragen. Vriendelijk boden ze ons eveneens een pilsje aan en wij op onze beurt boden hen onze sigaretten aan. Nadat ze hadden uitgelegd hoe we het beste het kamp konden bereiken liepen we verder. Uiteindelijk tegen het ochtendgloren bereikte we de kazerne; konden gelijk aan het ontbijt deelnemen en vermoeid de rest van het dagprogramma volgen. In ieder geval een lering om niet te vergeten.

Jan en Willem werden in eerste instantie als vermist opgegeven waarbij een zoekactie niets opleverde. Kapitein Sier zat enorm in de rats, echter opgelucht toen de twee verloren schapen na twee dagen weer opdoken. Binnenkamers werd besloten om het hele voorval intern af te handelen en de hand in eigen boezem te steken. Uit betrouwbare bron vernomen dat Jan en Willem in de vroege ochtend eveneens bij de groene bouwkeet waren aangekomen. Even later op een Engels konvooi waren gestapt dat onderweg was naar Hannover. In de buurt van Hannover het konvooi hadden verlaten waar een veldkeuken van de Huzaren stond opgesteld. Met knorrende magen besloot het illustere tweetal zich tactisch te vermommen. Groene baretten werden omgekeerd naar de zwarte binnenkant. Vervolgens sloten zij zich aan in de rij voor een gulle voedselverstrekking. Uiteindelijk na twee dagen was de compagnie weer compleet.  

WELZIJN
Stichting Welzijnszorg had in Fallingbostel een aantal revueavonden georganiseerd. Evenzo als de regeling voor het passagieren werden deze avonden in gesplitste groepen bezocht. Ik zat op een van de eerste rijen en kon de grappen en grollen erg waarderen. Tijdens de pauze ging ik een verfrissing kopen en liep pardoes mijn neef Karel uit den Haag tegen het lijf. Wat een verassing: hij was gelegerd in Fallingbostel. Natuurlijk was het even bijkletsen; uiteraard totdat de pauze voorbij was.

SPECIALE TAKEN
Natuurlijk was het niet uitsluitend pret en plezier. Regelmatig moesten we aan de bak om ons kunnen te bewijzen of onze conditie op peil te houden. Aan de Legerleiding werden demonstraties gegeven van specifieke taken. Tegen een bosrand bevond zich een mitrailleurstelling die we onschadelijk diende te maken. Uitsluitend bereikbaar via open terrein van tientallen meters. Vervolgens omzoomd met diverse prikkeldraadversperringen. Terwijl de stelling aan de flanken en vanuit het centrum hevig onder vuur werd genomen, had mijn buddy Arie van de Ham en ik de gelegenheid om het centrum van de versperring op te blazen. Middels tijgersluipgang en beiden voorzien van een pijplading van drie meter kropen we meter voor meter verder.

SPRINGLADING
Het vuur richting stelling ging onverminderd door. De springleidingen werden aan elkaar gekoppeld en in de breedte aangebracht. Het slagsnoer werd uitgerold en de accu zorgde voor de rest. Met een enorme explosie werd een bres geslagen. Commando´s vanuit de flanken, voorzien van leren vesten lieten zich op dat moment op de versperringen vallen, diende zodoende als loopbrug over de hindernis. Door een massale aanval van drie zijden werd de veldversterking snel en adequaat opgeruimd.

BRIGADE GENERAAL
Ondanks zijn Franse naam was G.J. Lè Fevre de Montigny, chef van de Generale Staf en tevens bevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten. Na de gevoerde actie werden de afzonderlijke gevechtsgroepen aan de Generaal voorgesteld. Betreffende groepen deden een pas voorwaarts en gingen in de houding staan. De Generaal dankte voor de puike opdracht en totale inzet; bracht een saluut en gaf met de overige Stafleden een sympathiek applaus.

VERLOF
Gedurende onze aanwezigheid ging men om de twee maanden voor een week op verlof naar het thuisfront. Net zo als met het passagieren ging dit op toerbeurt. Echter voor het vertrek eerst verzamelen in een sportzaal. De broeken moesten omlaag voor gezondheidsinspectie. Met de ´Deutsche Bundesbahn´ richting Nederland. Uiteraard met de nodige sigaretten op zak; drie sloffen per persoon. Daarnaast een liter alcohol in de vorm van jenever of rum. Bij de grensovergang werden we uitvoerig gecontroleerd of we de limiet niet overschreden hadden. Zij die de alcohollimiet overschreden stonden voor de keus; inleveren of opdrinken. Deze procedure herhaalde zich tot mijn afzwaaien in 1962.

5 DECEMBER 1961
Dit tekstblok; niet geschreven uit trots, maar om realiteit onder ogen te zien. Het was surprise avond, onze dagtaak een uur eerder beëindigd en in afwachting van het avondmaal. Peinzend stond ik voor het raam van de slaapkamer naar buiten te turen. Dacht na over de gebeurtenissen van de afgelopen tijd. Ik was inmiddels korporaal, plaatsvervangend groepscommandant. Over enkele weken zou mijn diensttijd er op zitten. Teruggaan naar het ongezonde en gevaarlijke werk in de mijn sprak mij niet aan. Ik was in overweging om beroepsmilitair te worden en als zodanig naar de Kaderschool te gaan. Tijdens deze mijmeringen stormde een dienstplichtig sergeant de kamer binnen en schreeuwde: ´Aantreden….aantreden…!´ Kennelijk was ik niet snel genoeg. Met een opgeblazen gezicht ging de sergeant pal voor mij staan en snauwde: ´Heb je watjes in de oren …!´

EXCUSES
Ik kon zijn adem ruiken en veegde het speeksel uit mijn ogen; greep hem bij de kraag en duwde hem met kracht tegen een deur. Uiteraard was dit tegen de regels. Even later stond ons peloton buiten aangetreden voor afmars naar de eetzaal. Voor het front sprak sergeant (D) mij toe: "Zand erover als je excuses aanbied."

Zij het met enige tegenzin voldeed ik aan zijn verzoek; hield rekening met mijn eigen wensen en het afzwaaien dat op korte termijn voor de deur stond. Hierna in colonne richting eetzaal. Even later werd via de geluidsinstallatie afgeroepen dat korporaal Schupp zich onmiddellijk moest melden bij de Officier van Piket. Hierbij bleek dat betreffende sergeant het feit alsnog had gerapporteerd. Het gevolg was dat ik drie dagen in eenzaamheid werd opgesloten; vervolgens werden de korporaalsstrepen van de mouwen verwijderd. Zeer pijnlijk; mijn droom om beroepsmilitair te worden lag aan diggelen.

Jaren later op een reünie hebben we het samen besproken. We betreurden het incident en wijze hoe dit is verlopen. Betreffende sergeant vertelde mij dat hij niet voornemens was geweest om het voorval te rapporteren; maar door de sergeant majoor (M) hiertoe uitdrukkelijk verzocht was. Het zij hem vergeven; uiteindelijk heb ik mijn weg wel gevonden. Commando opleiding bleek vaker de sleutel tot succes

STEIMBKE 4 juni 1962
Tijdens de mars van de 104de Commando Compagnie naar de kazerne in Hohne vond een noodlottig ongeval plaats. In de vroege ochtend reed een Duitse automobilist op volle snelheid in de colonne met als gevolg drie dodelijke slachtoffers en twintig gewonden. Meer dan 25 jaar heeft een gedenksteen de plaats gemarkeerd. Een aantal jaren geleden is de verwaarloosde gedenksteen van Steimbke naar Roosendaal gehaald. In 2006 werd de gerestaureerde steen onthuld tijdens een plechtigheid waarbij familie en leden van de 104de Commando Compagnie aanwezig waren. Vijftig jaar na dato; op maandag 4 juni 2012, vond er een herdenking plaats in Roosendaal. Dat zij moge rusten in vrede.

NIEUWE POLITIEKE VERHOUDINGEN
In de tweede helft van de jaren 80 veranderde de internationale politieke verhoudingen drastisch. In Oost-Europa kwamen de communistische regimes ten val. Op 9 november 1989 viel de Berlijnse muur; op 3 oktober 1991 vond de hereniging van Duitsland plaats; op 1 juli 1991 werd het Warschaupact opgeheven en aan het eind van dat jaar viel zelfs de Sovjet Unie uiteen. De Koude Oorlog kwam tot een eind.