Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
06-10-2008
Morgen is het O.L.Vrouw van de Rozenkrans !
Morgen is het, het feest van O.L.Vrouw van de Rozenkrans en voor het weer is dat zeker geen onbelangrijke dag ! Daarom koos ik vandaag voor de volgende weerspreuk :
" Kan nauw met Rozenkrans een gans aan de spurrie zich verzaden, dan is er toch nog kans dat Sint-Rafaël een koe er ziet in waden. "
Dat vergt misschien een klein beetje uitleg ? Deze weerspreuk komt ons vertellen wanneer het rond 7 oktober nog een zacht weertje zou zijn, de kans er dik inzit dat we dit weer blijven behouden tot de 24ste van deze maand wanneer het de feestdag is van Aartsengel Rafaël. Hier vlak onder in een apart artikel vertel ik nog iets meer over O.L.Vrouw van de Rozenkrans, doe misschien eens een trapje omlaag ? Morgen zal ik zeker weer terug zijn en dan breng ik twee weerspreuken voor u mee die u vertellen wat het vallen van de bladeren zoal te betekenen heeft. Tot morgen, u komt ook weer mag ik hopen ?
Te Mere, in Oost-Vlaanderen is dat, is (was) wellicht het oudste broederschap of verering van O.L.Vrouw van de Rozenkrans in Vlaanderen. Het beeld, de Moeder Gods zittende op de stoel der wijsheid, heeft haar kind op de arm. Dat beeld dateerd uit de 14de eeuw ! De legende vertelt dat het beeld in de 16de eeuw tijdens de beroerte in de grond gedolven werd. Aangezien deze bare tijden toen zo lang duurde, was men stilaan de plaats vergeten geraakt waar men dat beeld had "begraven". Op een zekere nacht zag men plots ergens in het veld een licht schijnen dat op een en dezelfde plaats bleef rustte. Men is daar toen naartoe gegaan en beginnen graven en ze vonden er het Mariabeeld weer terug ! Men richtte toen in de ommegang de vijftien statiën der mysteriën op. Op O.L.Vrouwgeboorte en op 7 oktober kwam men van einde en ver Maria vereren. Ik weet niet of deze traditie vandaag nog in ere is gehouden. In Antwerpen vierde men op deze dag in het klooster van de Predikheeren de verjaardag van de slag van Lepante (1571) door een plechtige processie die de naam van Keerskensprocessie droeg. De eerste dinsdag van de maand ging men vroeger vanuit Antwerpen naar Lier bij de Predikheeren ter ere van de Bruine Lieve Vrouw, een beeldje dat vroeger buiten de stad in het Mechels kapelle stond. Tot daar een kort verhaal van hoe het er vroeger aan toe ging op Rozenkransdag.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
6 Oktober 2007 was een pracht van een zonnige herfstdag ! Om 14u50 werd de maximum temperatuur waargenomen in het weerstadion van Kapelle o/d Bos en die wees 17,4° aan. Om 8u30 's morgens schreef men daar toen 7,5° op als minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 6de oktober sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1921 met 27,8° en dat is tot vandaag nog altijd de warmste oktoberdag uit de geschiedenis !!! De koudste 6de oktober ooit kwam in 1936 voor met een min 0,6° !
De heilige Bruno was de stichter van de Karthuizers die vroeger jaren in ons land verschillende kloosters bezaten, o.a. te gent, Geraardsbergen, Lier en Leuven en waaruit grote geleerde gesproten zijn. Een weerheilige is Sint-Bruno niet echt maar vroeger werd hij wel door de landman aanroepen tegen de masscher van de tarwe (zwamsoort). Men leesde dan een gebed over het graan ter zijner ere. In Limburg ging men vroeger op deze dag op bedevaart naar Luik, meer bepaald naar de kerk van Sinte Foy tegen de mazelen, en morgen is het ook de feestdag van de H. Foy Het zou geen dag geweest zijn mocht ik geen weerspreuk voor u hebben meegebracht, omdat ik erg veel van dieren hou, ging ik voor de gelegenheid eens te raden bij de haas. Lees eens wat deze snelle gast mij leerde :
" Draagt de haas nog zijn zomerkleed, dan is de winter nog niet gereed. "
Hou hem in de gaten zou ik zo zeggen en kijk eens welk kleedje hij draagt ! Zo weet u ook meteen hoe ver de winter nog van ons af is, of........ omgekeerd ? ik zal er morgen weer zijn, en U ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
5 Oktober 2007 was een mooie zonnige dag waar het kwik om 15 uur gestegen was tot 17,9°. - 's Morgens om 8u10 schreef men toen 5,7° op als minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 5de oktober sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1921 met 27,5°. - De koudste 5de oktober ooit kwam in 1881 voor met.... min 2° en dat is meteen de eerste vorst die ooit in het najaar genoteerd werd.
Morgen is Sint-Remigius bij ons te gast en deze heilige die bisschop was te Reims toen hij Clodowich en 3000 man van zijn leger doopte, die brengt ons de eerste koude zegt maar. De weerspreuken die ik voor vandaag gekozen heb, komen ons dat alleen maar bevestigen :
" Dominus vobiscum ! Sint-Remi draait 't blaadje om, en 't nieuwe kapittel draagt " winter " als titel. "
Als dat niet mooi gezegd is ! En de tweede weerspreuk van vandaag vertelt ons net hetzelfde, zij het dan wel op een iet of wat andere manier :
" Mee Sinte-Remi, geiren of nie, begint er de winter. "
Vroeger jaren werd Sint-Remigius in Beersel (Prov, Antwerpen) tegen de kinkhoest gediend en in mijn zoekwerk vond ik 't volgende oud spreukje nog :
" Soeckt in Beersel voor uw qualen medecyn Remigius sal hier een seker hulpe syn voor die den kinkhoest quelt. "
Wat er voor morgen op 't menu staat weet ik momenteel nog niet, ik duik seffens wel in mijn verzameling en morgen zien we dan wat ik er voor u heb in gevonden. Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag? nu precies 1 jaar geleden ?
4 Oktober 2007 was een grijze bewolkte dag met een maximum temperatuur van 19,6° die om 15u40 waargenomen werd. - 's Avonds om 21u50 noteerde men toen 12,2° als zijnde de minimum temperatuur van deze dag. De warmste 4de oktober sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1921 met 26,7° ! In 1921 begon vandaag een reeks van 7 dagen lang die tot op heden nog altijd de warmste oktoberdagen uit de geschiedenis zijn. - De koudste 4de oktober ooit kwam in 1912 voor met precies 0° !
Morgen krijgen we het bezoek van Sint-Franciskus van Assiezen
Morgen, op de feestdag van Sint-Franciskus zag men vroeger de biezenstekkers druk bezig ! De biezenstekkers die vóór de winter hun voorraad op deden die trokken er op 4 oktober altijd op uit want :
" Sint Fransiskus van Assiezen, maakt sterk de tenen en de biezen. "
Vandaag hou ik het eens kort, een kikker springt immers ook niet heel de tijd en morgen kijk ik dan weer vooruit naar de komst van Sint-Remigius die niet het beste nieuws voor ons zal meebrengen vrees ik. Morgen kan u het allemaal weer komen lezen, ik zal er zeker zijn, u komt toch ook ?
Welk weer was het gisteren, nu precies 1 jaar geleden ?
3 Oktober 2007 was een grijs bewolkte dag met motregen en met een maximum temperatuur van 18,9°, om 16u50 opgetekend, wat zeker niet slecht te noemen was ! Om ietsje na middernacht werd de minimum temperatuur opgeschreven en die liet 13,6° noteren. De warmste 3de oktober sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1908 met 26,4°. - De koudste 3de oktober ooit kwam in 1864 voor met slechts 0,3° ! ! !
Gisteren zagen we al wat we van de veldmuis en de kraaien konden leren, vandaag hoop ik u weer wat bij te brengen aan de hand van het gedrag van die lieve kleine diertjes die de naam van muizen dragen.
" Kruipen de muizen diep in de grond, zo maken zij een strenge winter kond.
Of nog ietsje anders gezegd maar met net dezelfe betekenis :
" Kruipen de muizen diep in d' aard, wees voor een strenge winter vervaard. "
Een verwittigd mens is er altijd twee waard ! ! ! Morgen kijk ik vooruit naar de komst van Sint-Franciskus van Assisie die overmorgen bij ons langs komt en die heeft iets te maken met biezen ! Morgen komt u het weer allemaal te weten, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
2 Oktober 2007 was een grijs bewolkte dag met nevel, een echte herfstdag dus. Om 14 uur werd de maximum temperatuur waargenomen en die bedroeg 15,1°. - 's Nachts om 0u10 schreef men toen 12,9° op als minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 2de oktober sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1959 met 26°. - De koudste 2de oktober ooit was deze van 1881 met 1,7° !
Vandaag verwelkomen we met Sint-Bavo de portier van de herfst en samen met hem begroeten we oktober of de eerste van de drie donkere maanden ! De dagen verkorten deze maand met 1u en 51 minuten ! De late appelen verhuizen van de boomgaard naar de zolder, zo was het vroeger toch, en de dieren zoals de veldmuis, de wilde konijnen enz.., zoeken naar veiliger oorden; met één woord alles wijst op de komende winter ! Hou deze tijd vooral de dieren in de "gaten" zou ik zo zeggen, hun gedrag komt ons verwittigen wanneer het kouder gaat worden :
" Komt van 't land de veldmuis, breng dan turf en hout in huis. "
En ook de kraaien zijn rond deze tijd weer erg goeie weervoorspellers :
" Houden de kraaien school, zorg voor hout en kool. "
Morgen krijgen we het bezoek van de HH. Engelen-bewaarders en zoals ik gisteren al beloofde heb ik voor deze gelegenheid een schietgebedeke voor u mee gebracht, vergeet dat morgen zeker niet te lezen !!!!! Dat gaat als volgt :
" Engel-Bewaarder sta mij bij en maak de winter rap voorbij. "
Geef toe, veel tijd kost dat u zeker niet en u zal het ondervinden, het helpt echt ! Morgen breng ik twee weerspreuken over muizen voor u mee, ook zij voorspellen ons weer iets over de nakende winter, zorg dat je dit niet mist ! ! ! Tot morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Oktober 2007 was een zwaar bewolkte dag met overvloedige regen. Men diende zelfs tot 18u20 te wachten alvorens men de maximum temperatuur kon noteren en die bedroeg 13,1°. - 's Nachts om 2u10 schreef men toen 10,6° op als zijnde de laagste temperatuur van deze dag. De warmste 1ste oktober sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1908 met 26,7°. - De koudste 1ste oktober ooit kwam in 1940 voor met amper 1,4° !
Morgen verwelkomen we oktober en...Sint-Bavo ! ! !
Voor ons is de gewezen graaf van Haspengouw, later Sint-Bavo, de portier van de herfst zegt maar ! Daar hij ook de patroon van de goede oogst is, wordt (werd ?) de mis welke op deze dag voor de vruchten der aarde gelezen wordt, de "bavomis" genoemd, waaruit " Bamis " is ontstaan. Men spreekt ook van Bamisweer, dat is het weer omstreeks 1 oktober : regenslag en wind. Met " Bamis " trok vroeger jaren de boer zijn rode slaaplijf aan en deed het weer uit met Pasen. Onze grootmoeders van weleer snoerden op deze dag een blauw baaien rok boven de rest, en zaten er dan warmpjes in. En wat als het morgen zou regenen ? Ik heb een weerspreuk meegebracht die daar alles over weet :
" Als 't regent op Bamis, dan komt een natte kerstmis. "
Vallen er reeds bladeren van de bomen, dan verwachten we een voorspoedig jaar :
" Rijzen de blâren met Bamis, een vruchtbaar jaar teweeg is. "
De beukenootjes worden geacht rond 5 oktober rijp te zijn hetgeen niet belet dat Sint-Bavo reeds de eerste laat vallen, hou ze dus al maar in gaten zou ik zeggen ! Wie een bijzondere devotie koestert voor Sint-Bavo ontsteekt op zijn feestdag een kaarsje en moet alsdan niet bang zijn van de winter want zegt ons volgend rijmpje :
Die offert een keerse voor Sint-Bavo, ontbreekt het nooit aan turf en hout aan olie en aan smout.
Morgen kijk ik vooruit naat de komst van de HH Engelen-Bewaarders en breng ik een schietgebekede voor u mee. Wees dus op post ! ! ! Tot morgen ? PS U toch nog zeggen, voor ik boze mailtjes krijg, dat Sint-Bavo in het bisdom Mechelen pas op 5 oktober gevierd wordt.
ktober komt voort van octo = acht(ste), en hij was dan ook de achtste maand in de oud-Romeinse kalender. Door de Romeinen werd deze maand aan Bacchus, de god van de overvloed, van de wijn, toegewijd. Ook door de Saksers werd ze Windummemanoth genaamd, hetgeen wijnoogstmaand betekent.
Sinds in Vlaanderen de druiventeelt niet meer zo in ere is, kreeg hij de naam van zaaimaand, omdat het zaaien van het winterkoren in deze maand de voornaamste bezigheid van de boer is. De benaming van reuzel-, rosel- of ruselmaand kwam wellicht voort door het feit dat in deze maand het slachten een aanvang nam. Daar de eikels nu uit hun bolsters springen, kreeg hij ook de naam vaneikelmaand. Een andere benaming is hersel- of aarzelmaand,omdat het jaargetijde als het ware aarzelt.Rozenkransmaandis zijn jongste naam, doordat hij aan de rozenkrans toegewijd werd. Een oud versje zegt :
Ik was de achtste maend, als Meert de eerste was,
En dus was toen mijn naem October, mij van pas :
Ik kom met Regen, en een groot gedruys van Winden,
Past op uw’ Dijk en Dak, eer ik die kom verslinden.
De dagen worden korter en korter, van 1 tot 31 oktober verkorten ze met 1u 51 min. Deze maand is ook de eerste der drie donkere maanden. Tenzij in ’ t begin van de maand het rooien van maïs en vervoeren der bieten, staat de veldarbeid praktisch stil.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 September 2007 was een tamelijk mooie dag met een maximum temperatuur van 17,7° die om 14u30 waargenomen werd. - 's Morgens om 6u20 werd die dag de minimum temperatuur genoteerd en die liet 8,9° opschrijven. De warmste 30ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1895 met 26,6°. - De koudste 30ste september ooit kwam in 1887 voor met 1,9° !
Bij ons in Vlaanderen is Sint-Michiel vooral een landbouwpatroon en meer bepaald een weerheilige. Men vestigt veel hoop op de Sint-Michielzomer, omdat de aartsengel de goede reputatie heeft zijn feestdag te omringen met enige zomerse dagen, minstens een week, die als afscheid van de zomer in het vooruitzicht van de herfst wordt beschouwd. Een weerspreuk vertelt ons dat als volgt :
" Acht dagen zonneschijn, brengt Sint-Michiel om wel te zijn. "
In werkelijkheid komt de Sint-Michielszomer niet geregeld op dezelfde dagen, evenmin als b.v. de zomer op 21 juni, 's nachts om twaalf uur klokslag, komt. De dagen verkorten snel en vroeger jaren werd op deze datum de schafttijd van vier uur bij de landarbeiders weggelaten. Zulks duurde tot 24 februari als "Sint-Mattijs hete stenen werpt op 't ijs". Zo komt het dat de landman zegt :
" Sint-Michiel steek de vierurenboterham in de zak, Sint-Mattijs brengt hem ons weer. "
's Avonds bij het eten moet er reeds licht branden en de volkszeg luidt :
" Sint-Michiel steekt het licht aan, Maria-Boodschap blaast het uit. "
Maria-Boodschap komt er op 25 maart aan. In verband met de trekvogels welke op Sint-Michiel ons land nog niet verlaten hebben, hoort al wel eens 't volgende zeggen :
" Houdt Sint-Michiel nog hier het trekkend wild, dan blijft het weer lang zeer mild."
Of......
" Trekt vóór Michiel de vogel niet, geen winter is nog in 't verschiet. "
En om te besluiten nog deze :
" Wanneer de zwaluw de dag van Michiel ziet, dan begint de winter vóór Kerstdag niet. "
Ietsje lager kan u nog wat meer lezen over Sint-Michielsdag en ik ga er uit met u nog te zeggen dat vandaag de ploeg geborgen wordt tot volgend jaar. Ik moet hier integendeel morgen weer wel terug zijn, tot dan ?
Sint-Michielsdag is een belangrijke dag in de natuur, wellicht omdat op die dag vroeger op verschillende plaatsen het gezamelijk oogst- of dankfeest plaats had. Sint-Michiel is de volksheilige van deze maand. Het is nog altijd niet uitgemaakt wanneer de godsvrucht tot Sint-Michiel in onze gewesten is ontstaan. Dat deze aartsengel een grote populariteit zou verwerven, lag voor de hand; ons volk hecht veel belang aan beschermheiligen die door uitzonderlijke daden hebben uitgeblonken. Het kon niet anders of de aanvoerder van het engelenheir, dat onder de kreet "Wie is als God", de luciferisten versloeg, moest al spoedig tot voorbeeld worden gesteld. Daarom is het zo zonderling dat Sint-Michiel meer als weerpatroon dan als beschermheilige tegen ziekten en krankheden wordt aanroepen, dan wel als schutspatroon op het voorplan is gekomen. Bij ons in Vlaanderen is Sint-Michiel vooral een landbouwpatroon en meer bepaald een weerheilige. Verdwenen is het volksgebruik om op Sint-Michielsdag een galnoot te openen en na te gaan of deze vol en gezond was. Zo ja, dan was een vruchtbaar jaar te verwachten. Was zij echter ledig en vochtig, dan voorspelde zulks koude. Zat er een spin in, een vlieg of een worm, dat betekende zulks een ongelukkig, een middelmatig of een goed jaar. Naar gelang de vlieg of de worm, werd de duur van de winter bepaald : zat er een vliegje in, dan verwachten ze een korte winter, ze vlogen erdoor; met een wormpje integendeel kwam een lange winter, want dan kropen ze er door. Dat wangeloof van vroeger jaren toch !!!!!!
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 September 2007 was een zwaar bewolkte dag met regen, het kwik geraakte die dag niet hoger dan 13,3° en dat gebeurde om 15u40. - 's Nachts om 3u10 noteerde men toen de minimum temperatuur en die bedroeg 8,1°. De warmste 29ste september sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1934 met 26,9°. - De koudste 29ste september ooit kwam in 1936 voor met precies 1° !
Morgen komt Sint-Michael ons een bezoek brengen, in de volksmond Sint-Michiel genaamd en met zijn komst merken we ook dat de dagen heel wat koeler worden, zo spreekt men in Vlaanderen van :
" Sint-Michiel, verbiedt de strooien hoed en de linnen kiel. "
In Limburg spreekt men dan weer van :
" Sint-Michiel verbiedt linnen broek en henneppen kiel. "
Vroeger jaren bestond het zomerzondagspak van onze buitenlieden uit een blauwe kiel en een strooien hoed en dan hoorde men in Vlaanderen wel eens ' t volgende zeggen :
" Sint-Michiel, heeft de winter onder zijnen kiel."
In Limburg zegt ze men het dan weer ietsje anders, maar wel met dezelfde betekenis :
" Sint-Michiel, bringt den winter onder zijnen kiel. "
Zoveel dagen het vóór Sint-Michielsdag regent, zoveel dagen zal het rijmen en koud zijn na Sint-Joris (23 april). Regent het op de dag zelf, morgen dus, wel dan krijgen we maar een kwakkelwinter. Een weerspreuk zegt ons dat als volgt :
" Valt de regen op Sint-Michiel, doet de winter slecht zijn stiel. "
Maar......omgekeerd, daar hebt ge die medaille weer, zegt er weerspreuk ons dan weer dit :
" Is de nacht van Sint-Micheil klaar, verwacht een strenge winter maar. "
Wanneer de wind uit het noorden of het oosten komt, dan krijgen we eveneens een strenge winter. Geef toe dat het morgen een erg belangrijke dag wordt. Morgen ga ik zeker nog een dag bij Sint-Michiel blijven en dan vertel ik u ook nog heel wat meer,mis de dag van morgen dus zeker niet, ik waarborg u dat het de moeite zal zijn. Tot morgen ?
