Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
15-03-2007
Half maart ! ! !
Zoals gisteren beloofd geef ik u vandaag nog enkele weerspreuken mee met betrekking tot half maart en een eerste gaat als volgt :
" Zolang de kwakvors zingt voor half meert, zwijgt hij stil na half meert. "
Met andere woorden, mooi weer vóór 15 maart is verkeerd. Hoort men rond deze tijd de koekoek, wees er dan maar zeker van dat het weer spoedig verbeteren zal !
" Een koekoekroep ter helft van meert, is voor de boer een daalder weerd.
En tot slot voor vandaag :
" Half meert, grispotten uit de heerd. "
En voor wie geen grispot kent, wel dat is een voetverwarmer ! Morgen is dan weer uitkijken naar de boodschap van Sinte-Gertrudis die op 17 maart langs komt !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
15 Maart 2006 was een mooie zonnige dag met een maximum temperatuur van 9,7° om 15u16 waargenomen. De minimum temperatuur werd 's morgens om 6u38 opgetekend en die bedroeg toen min 1,1°. 15 Maart 2005 was een een eerste mooie lentedag met een maximum temperatuur van 13,7° om 14u10 opgetekend. De minimum temperatuur bedroeg toen 1,1° en die werd 's nachts om 3u18 waargenomen. De warmste 15de maart sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1972 met 19,1°. De koudste 15de maart ooit kwam in 1845 voor met min 10,9° !
Morgen krijgen we niet alleen Sint-Longinus op bezoek, morgen is het ook al half maart en dat is wel een belangrijk tijdstip want wanneer we morgen de wind uit 't westen krijgen, dan zal er een zachte lente volgen. Noordenwind daarentegen duurt dan weer drie maanden. Morgen is ook de grootste kou voorbij en de dagen beginnen nu wel echt snel te lengen ! En wat vertellen ons de weerspreuken rond de dag van morgen ?
" Half maart, vuur en licht uit de haard. "
En ook nog :
" 't Half meert, de wielen uit de heerd. "
Met deze laatste weerspreuk bedoelen men dat het spinnewiel weer wordt opgeborgen. Uiteraard gebeurde dit vroeger, en dan bedoel ik in de 19e eeuw, veel meer dan heden.Toen werd er nog in de meeste gezinnen op de buiten 's avonds gesponnen zelfs door het mansvolk. Morgen breng ik u nog enkele weerspreuken rond half maart, tot dan.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
14 Maart 2006 was een zonnige dag met een maximum temperatuur van 7,3° om 14u37 waargenomen. De minimum temperatuur werd 's morgens om 5u35 opgetekend en die bedroeg toen min 4,9° ! 14 Maart 2005 was een bewolkte maar droge dag met een maximum temperatuur van 9,1° om 15u21 opgetekend. De minimum temperatuur werd 's nachts om 0u10 waargenomen en doe bedroeg toen 1,3°. De warmste 14de maart sinds de waarnemingen van 1833 was deze van 1948 met 18,9°. De kouste 14de maart ooit kwam in 1845 voor met min 13,6°.
Inderdaad morgen krijgen we Sinte-Matildis op bezoek en dat men zich nog altijd aan een hagelbui mag verwachten getuigt de volgende weerspreuk :
" Sinte Matielde komt uit die hoeken, met hagelstiene bakt ze koeken. "
Een weerspreuk die in het Gentse weer erg goed gekend is. Maar niettegestaande de mogelijke hagelbuien rond deze tijd, laat ook de warmte zich reeds voelen en een weerspreuk vertelt ons dat zo :
" De eerste donder bromt, als Sinte-Matildis komt. "
Ook de dagen worden warmer en langer, vandaar dat men te Gent zegt :
" De keerse van Sinte-Matielde, geeft meer licht dan schrebielden. "
Waarmede men wil beduiden dat de zon op Sint-Matildis meer warmte geeft en men zo hard niet meer dient te stoken waardoor van de kolen meer brandbare resten (schrebielden) overblijven. Morgen is het dan weer uitkijken naar Sint-Longinus die op 15 maart bij ons langs komt.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
13 Maart 2006 was een zonnige dag met een maximum temperatuur van 4,7° om 15u 03 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg die dag min 6,5° en die werd 's morgens om 7 uur opgetekend. 13 Maart 2005 was een bewolkte dag met heel even wat zon. Om 12u11 noteerde men toen de maximum temperatuur en die bedroeg 9,7°. De minimum temperatuur werd 's morgens om 6u35 opgetekend en die bedroeg 1,3°. De warmste 13de maart sinds de waarnemingen was deze van 1957 met 19,9°. De koudste 13 maart ooit kwam in 1845 voor met min 11,9° !
Zoals beloofd kijken we vandaag eens naar de positieve kanten van donder in maart, en in tegenstelling tot al de negatieve weerspreuken die we al zagen, is aan maartse donder ook een positieve kant, lees maar :
" Donder in maart, is een zegen voor d'aard."
En wat gedacht van deze :
" De eerste donder in maart, pakt de elft bij zijn staart. "
De elft welke een zeevis is, zwemt deze tijd van 't jaar de rivieren op om te gaan paren.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
12 Maart 2006 was een zonnige maar koude dag met een maximum temperatuur van 2,4° om 13u40 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg die dag min 6,3° en dat werd om 4u57 opgetekend. 12 Maart 2005 was een dag met zon, wind en bewolking. De maximum temperatuur werd om 14u57 opgetekend en die bedroeg toen 7,3°. De minimum temperatuur werd 's nachts om 1u45 waargenomen en die liet 0,6° optekenen. De warmste 12de maart sinds de waarnemingen van 1833 was deze van 1957 met 19,4°. De koudste 12de maart ooit kwam in 1847 voor met min 8,9° !
12 Maart - Sint-Gregorius en hoe het vroeger was - 't vervolg
In Brugge trokken de kinderen, reeds drie dagen vóór de feestdag van hofstee naar hofstee, ieder met een stok in de hand en voorzien van een grote mand om eieren in te zamelen. Zij zongen volgend liedeke :
Vrouwke, vrouwke, schoone,
kijkt al in de krone,
kijkt al in de eiernest
De zwarte hennen legen best,
de witte daarom niet te min,
schiet er tot aan uw ellebogen in,
geeft er ons negen of tienen,
We zullen ze wel verdienen.
In de Kempen gingen de schoolkinderen ook aan de huizen zingen om eieren en geld in te zamelen; Daar had iedereen hun hoed of muts versierd met papieren rozen en droegen ze papieren banden om hun lijf. De jongens waren voorzien van koehoornen waarop ze bliezen. Een van hen droeg een vaantje waarop S. Gregoris was afgebeeld. De rondgehaalde eieren en het geld werd dan door de meester verdeeld. Men noemde dat Sint Gregoris zingen. Tegen de avond kwamen de oudere broeders en zusters de leerlingen afhalen, doch mengde zij zich eerst nog een tijdje onder de feestvierders en dan werd er de aloude rondedans van Paterke gij moet kiezen gedanst. Te Hamme bijvoorbeeld, duurde het feest zelfs verschillende dagen. De 11de maart was de klas vroeger uit dan gewoonlijk, dit om het lokaal te versieren, de 13de maart dan kwamen de leerlingen naar de school om zich te vermaken, en pas s avonds begon men toen maar te leren. Het S. Gregorisfeest zou het oudste schoolfeest zijn van de christen tijd, het werd reeds ten jaren 741 door Paus Gregorius III ingesteld. Via Rome zette dit feest zich over langs Frankrijk naar België en Duitsland. Persoonlijk heb ik het feest nooit gekend.
Zoals eerder al aangekondigd komt morgen Sint-Gregorius bij ons langs en dat zou wel eens voor wat verandering kunnen zorgen. Ik laat het door een mooie weerspreuk vertellen :
Is t weer op Sint-Gregorius dol,
Dan kruipt de vos reeds uit zijn hol.
Is t schoon en zonder vlagen,
Hij schuilt nog veertien dagen.
Met andere woorden, na 12 maart krijgen we een geheel ander weer en laat ons dan maar hopen dat de vos nog veertien dagen zal schuilen. Lager vindt u het derde deeltje over Sint-Gregorius en hoe het vroeger was. Morgen sta ik nog even stil bij donder in maart en bekijken we het eens positief.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
11 Maart 2006 was een bewolkte dag met nog maar eens regen. De maximum temperatuur werd 's nacht om 2u16 waargenomen en die bedroeg toen 4,9°. De minimum temperatuur werd die dag 's avonds om 23u50 opgetekend en die bedroeg min 2,8°. 11 Maart 2005 was een bewolkte dag met 's avonds regen. De maximum temperatur bedroeg toen 8,5° en die werd om 14u08 opgetekend. De minimum temperatuur werd 's nacht om 1u30 waargenomen en die liet 1,1° optekenen. De warmste 11de maart sinds de waarnemingen was deze van 1957 met 19,5°. De koudste 11de maart ooit kwam in 1847 voor met min 11,2° !
12 Maart Sint-Gregorius en hoe het vroeger was - 't vervolg
Daarna werd er dan om een prijs gespeeld en de spelen bestonden uit :eislaan, zaklopen, bollen enz. Dat men die prijswinnaars dan ook huldigde hoeft niet meer gezegd dacht ik. Hier werd pappenthee gedronken, elders at men dan weer mastellen met lekker bier, of men deed een wandeling naar een herberg waar een vaatje bier ten beste werd gegeven. In sommige dorpen was het schoollokaal mooi versierd met een lover van gekleurde papierenkransen, de lessenaars waren aan de kant geschoven, en men danste en zong er de ganse dag van :
De primus zal tracteeren
kom mijn liefke, kom, kom, kom,
De primus zal tracteren
kom mijn liefke kom,
Van den jambon, bon, bon,
van den jambon.
De rijmpjes : Sint Gregorke van plezier, wij drinken Leuvensch bier, waren geen louter woorden, terwijl er een vaatje Leuvensch bier in de school was aangebracht en elk om beurt zijn dorst mocht lessen. De glaasjes echter werden berekend naar ieders vermogen.
Te leuven waar de Primus der Hogeschool zo plechtig gevierd werd, hadden de kinderen ook hun primus; deze werd ook ingehaald. Bekroont en vooropgegaan door een scholierdie de lauwerkrans droeg, vergezeld door al de leerlingen die lauwertakken in de hand hielden, en riepen Vivat den primus ! ging de primus eerst naar de kerk en s namiddags naar den buiten waar gedanst en gezongen werd. Morgen krijgt u het slot van dit verhaal, tot dan ?
Wanneer de eerste warme zonnestralen zich laten gevoelen, dan kan al wel eens gebeuren dat er een onweder in de lucht hangt en zo spreekt men dan van :
" Zomer en winter zijn aan 't vechten. "
Liefst horen we echter die donder nog niet want zegt ons een weerspreuk :
" Wil maart reeds donder, sneeuw is in mei geen wonder. "
Of nog anders uitgedrukt :
" Dondert het in de maand van meert, in mei dekt de sneeuw de eerd. "
En tot slot voor vandaag nog deze :
" Vroege donder, late honger. "
Later deze maand kom ik op de donder in maart zeker nog eens terug. Morgen is het uitkijken welke boodschap Sint-Gregorius voor ons mee heeft die op 12 maart bij ons langs komt. Lager in een apart hoofdstukje kan u het vervolg lezen van en over Sint-Gregorius en hoe het vroeger was op dit naamfeest.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
10 Maart 2006 was een bewolkte dag met regen en een maximum temperatuur van 8,1° om 13u25 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg toen 3,9° en die werd 's morgens om 7u20 opgetekend. 10 Maart 2005 was een tamelijk mooie dag met een maximum temperatuur van 8,9° om 13u29 opgetekend. De minimum temperatuur bedroeg die dag min 1,9° en die werd 's morgens om 6u31 waargenomen. De warmste 10de maart sinds de waarnemingen van 1833 was deze van 1880 met 18,8°. De koudste 10de maart ooit kwam in 1931 voor met min 9,4° !
12 Maart - Sint Gregorius en hoe het vroeger was - 't vervolg
In de Duikalmanak noemt men deze feestdag de Sint Gregorisdag : Scholiers- en primusdag en vroeger was het op deze dag in menig dorp prijsuitdeling. Reeds van vóór 8 uur s morgens waren de leerlingen toen op hun paasbeste gekleed en al in de school aanwezig. Stoetsgewijs gingen ze dan naar de kerk. Wie de eerste was van de catechismuslessen droeg zijn prijs, een kerkboek, aan een lint om de hals. Na de mis gingen ze terug naar school waar de prijskamp van schoon schrijven begon. De meester of de lerares dicteerde het wel gekende gedicht dat luidde als volgt : Die die schroomen voor hun meesters berispingen en kijven, die zullen wel leeren spellen, lezen en schrijven, maer leert hier ook en wilt onthouden t gebruik van wel uw pen te houden. A.E.I.O.U.Y. 1,2,3,4,5,6,7,8,9,0. Hier mag u het jaartal 1807 opplakken !
Die bladzijde schoonschrift werd toen omringd vanverluchtschilderingen door een plaatselijke huisschilder gemaakt. Na de kampstrijd had de eerste in t schrijven de ere van zon prent in te vullen. Zij werd dan ingelijst en als prijs gegeven. De burgemeester en de pastoor waren in die tijd de juryleden. Wat er daarna gebeurde wel dat leest u morgen dan weer, tot dan ?
Morgen zijn we aan de HH Veertig Martelaren toe ! ! !
Inderdaad morgen is het de feestdag van de HH Veertig Martelaren en dat is weer een lotsdag waarbij het getal 40 doorslaggevend lijkt te zijn. Ik bezit er 3 weerspreuken over en die geef ik u graag mee :
" Als vorst de Veertig Martelaren brachten, dan houden zij die veertig nachten. "
Gelukkig maar denk ik niet dat ze vorst gaan meebrengen ? En wat met de wind ?
" Zo het de Veertig Martelaren vindt, blijft veertig dagen weer en wind. "
Laat ons morgen op een mooie zachte lentedag hopen, wat zou dat mooi zijn ! ! ! Tot slot nog een derde weerspreuk, al is die ongeveer gelijk aan de vorige :
" Zoals 't weer de Veertig Martelaren vindt, zo blijft het veertig dagen met zijn wind. "
Overmorgen leest u dan weer alles over de boodschap die Sint-Gregorius voor ons meebrengt, maar vanaf vandaag kan u wat lager al een eerste deel lezen over Sint-Gregorius, een verhaaltje in 3 of 4 delen vermoed ik.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
9 Maart 2006 was een bewolkte dag met veel regen. De maximum temperatuur bedroeg toen 11,1° en die werd om 16u53 waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg 7,4° en die werd om 10u21 opgetekend. 9 Maart 2005 was een bewolkte dag met een lichte bui, om 14u36 had het kwik toen zijn hoogste punt bereikt en dat liet 7,8° noteren. De minimum temperatuur werd 's morgens om 5u07 waargenomen en daar werd 3,8° voor opgeschreven. De warmste 9de maart sinds de waarnemingen van 1833 was deze van 1977 met 18,8°. De koudste 9de maart ooit kwam in 1931 voor met min 7,9° !
12 Maart vereren men De H. Gregorius, hoe was het vroeger ???
De H. Gregorius stichtte zeven kloosters en werd tot abt verheven. Na de dood van Pelagius II tot paus verkozen, ijverde Gregorius om het geloof alom te verspreiden. Hij zond de eerste geloofpredikers naar Engeland en werkte tot het herstellen van de kerkelijke tucht. In de tijd van Gregorius heerste er te Rome een pestziekte en om daaraan te verhelpen richtte hij een boetprocessie in met het beeld van Onze Lieve Vrouw de Mercede. Op de brug van de Tiber gekomen aan de Mole van Antonius, hoorde ze in de lucht het Regina Coeli zingen. De paus en volk vielen op hun knieën en zongen in verrukking het laatste gedeelte : Ora pro nobis Deum, alleluia. Net op dat ogenblik verscheen een Engel boven het kasteel en stak het uitgetogen zwaard terug in de schede. De pest hield zowaar op. Sedert dan noemen burcht en kasteel, S. Angelo. Om die reden wordt de H. Gregorius aanroepen tegen de pest, hoewel hij meer als patroon van de kerkzangers en schooljeugd vereerd wordt. Mede dank aan zijn machtig woord en invloed werden de kerkelijke diensten opgeluisterd door de zang die men de Gregoriaanse zang noemt. De heilige leerde hem zelfs aan de kinderen. - Morgen vertel ik hier verder over, tot dan ?
Het is algemeen bekend dat we van 7 tot 14 maart met veel buien kunnen geplaagd worden, dat is zowat een jaarlijks verschijnsel zegt maar. Dat zal ook wel de reden zijn waarom Sinte - Francisca een beetje met de vinger gewezen wordt en in het Gentse zegt een weerspreuk ons 't volgende :
" Ciska, Ciska, schiet' er uit, en, schudt al dienen brol niet uit. "
Nog een andere weerspreuk vertelt ons dan weer dit :
" Franciska brengt hagelbollen die uit donderwolken bollen. "
Geen te beste voorspellingen als u het mij vraagt ! Vanaf morgen breng ik u in een apart hoofdstukje het een en het ander over Sint-Gregorius. Ook kijken we morgen uit naar wat de HH Veertig Martelaren ons te bieden hebben, zij passeren op 10 maart.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
8 Maart 2006 was een bewokte regendag waar men tot 20u12 moest wachten op de hoogste temperatruur van de dag en die bedroeg 10,2°. De minimum temperatuur werd 's nacht om 1u07 genoteerd en die liet toen 2,7° opschrijven. 8 Maart 2005 was een bewolkte dag met af en toe een lichte bui. De maximum temperatuur bedroeg toen 7,3° en die werd om 14u16 waargenomen. De minimum temperatuur van die dag bedroeg 3,9° en die werd 's morgens om 6u52 genoteerd. De warmste 8ste maart sinds de waarnemingen was deze van 1950 met 16,5°. De koudste 8ste maart ooit kwam in 1845 voor met min 8,3° !
