Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
25-11-2008
Vandaag is Sint-Katrien onze gaste !
Zoals ik gisteren al zei is het vandaag een lotsdag, veel hangt af van welk weder we vandaag krijgen. Mocht het sneeuwen dan zijn we "geschoren" voor maar liefst zeven weken ! Het weer van vandaag zullen we ook op 't einde van januari of in 't begin van februari terug zien :
" Zoals de dag van Sint-Katrijn, zal de laatste januari zijn. "
OF :
" Gelijk het weer is met Sint-Katrien zal 't men in februari zien. "
In Mechelen meent men dan weer 't volgende te weten :
" Als Katarina in 't wit is, volgt een harde winter. "
Ook vorst op haar feestdag betekent een strenge winter :
" Als 't vriest op Sint-Katarinadag, een harde winter men verwachten mag. "
Gisteren beloofde ik u om iets te vertellen over de "borteldagen" dat zijn de drie dagen vóór, en de drie dagen na Sinte-Katarina waar we dus nu middenin zitten. Vroeger jaren had de boer zeer grote schrik van deze dagen want wie dan nog zaait, hoewel het al veel te laat is, het varken slacht of pensen kookt, heeft er ongeluk mee : het graan boreelt uit de grond, het spek springt uit de pan en de boeling uit de ketel. Zaait men het koren op een borteldag en gebruikt men 't jaar daarna het zaad om weer op een borteldag te zaaien, dan zal het uit de grond opborrelen ook al had men het een voet diep gezaaid. Zo zie je maar !!! En voor de boeren nog dit, zijn de koeien nog niet naar de stal gebracht, dan wordt het vandaag de hoogste tijd :
" Met Sinte-Katrijn, moeten de koeien aan de lijn. "
Morgen kijk ik dan weer vooruit naar de komst van Sint-Acharius en wat die voor ons in petto heeft, wel dat leest u morgen dan wel weer, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
25 November 2007 begon mooi met zonneschijn maar vanaf de middag deed de bewolking haar intreden en werd het nog een nat gedoe met regen ! De maximum temperatuur bedroeg 9,4° en die werd om 13u04 waargenomen, terwijl 's nachts om 1u25 om precies te zijn, de minimum temperatuur opgeschreven werd en die liet 5,7° noteren. De warmst 25ste november sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1992 met 14,4° ! - De koudste 25ste november oit kwam in 1998 voor met min 6,9° !
Sinte-Katarina die een volksheilige is, wordt zeer gevierd door de naaisters, en de jonge dochters, zo was het vroeger jaren althans want naaisters zijn zeldzaam geworden en de jonge dochters misschien moderne? In verband met de volksweerkunde, is deze dag, 25 november dus, een lotsdag en de ondervinding heeft ons geleerd dat zo'n dag wel eens erg belangrijk kan zijn. Vriest of sneeuwt het bijvoorbeeld, dan is dat voor maar liefst zeven weken het geval. Zo evenwichtig van karakter en standvastig als ze was in haar geloof, zo ook zorgt Sint-Katarina voor standvastig weder en een eerste weerspreuk komt ons 't volgende vertellen :
" Sinte-Katrien heeft haar witte mantel voor zeven weken aan. "
OF misschien nog ietsje duidelijker :
" Sinte-Katrien in 't wit gekleed, zeven weken sneeuw ons leed. "
Door velen wordt aangenomen dat op Sint-Katrien de winter aanvangt en zo zegt men in Vlaanderen :
" Op Sint-Katrien sterkt de winter. "
In Limburg zegt men dan weer :
" Sint-Katrien würpt de koude stein in de Rien. "
Deze spreuk is zeer waarschijnlijk van Duitse afkomst en door de Limburgers overgenomen ? En in Brabant tenslotte hoort men :
" Als 't vriest op Sinte-Katrien, vrouwke haal uw kolen uit de hof. "
Morgen breng ik zeker nog enkele weerspreuken rond deze volksheilige voor u mee, en dan vertel ik u ook nog ietsje meer over de " borteldagen ", wie van u ken die nog ???? Ik zal er morgen zeker zijn, u komt toch ook ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
24 November 2007 was een zonloze bewolkte dag waar het kwik om 13u35 gestegen was tot 8,7°. 's Nachts om 3u58 noteerde men in het weerstation van Kapelle o/d Bos min 1,8° als zijnde de laagste temperatuur voor deze dag ! De warmste 24ste november sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 2003 met 15,7° ! - De koudste 24ste november ooit kwam 1858 voor met min 8,3° !
Mocht u rond deze tijd een wandeling maken, kijk dan eens speciaal naar de velden, zij voorspellen de boeren een boodschap :
" Staat in november het veld kaal, dan is het in de zomer voor de boeren schraal. "
Deze spreuk wil vooral de boeren duidelijk maken dat het wintergraan nu volop moet te zien zijn. Morgen kijk ik uit naar de komst van Sinte-Katarina en bij deze lieve mevrouw ga ik 2 dagen stil staan want rond haar feestdag is er weer een en ander te doen. Ik zou zeggen mis morgen en overmorgen zeker niet. Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
23 November 2007 was een bewolkte dag met motregen en een maximum temperatuur van 8,6° die om 12u59 waargenomen werd. Om ietsje na middernacht noteerde men 0,1° als minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 23ste november sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1984 met 15,9°. - De koudste 23ste november ooit kwam in 1858 voor met maar liefst min 11° !
Het is algemeen bekent dat er rond de dag van morgen, alias Sint-Klemensdag, ieder jaar een hevige storm woedt waarover seffens nog een ietsje meer. Vandaag heb ik een weerspreuk voor u mee die ons twee zaken komt vertellen :
" Na Klemens' feest de winter vreest, maar allermeest de helse geest. "
En met die helse geest bedoelen men een storm ! Het was trouwens op Sint-Klemensdag in jaar 1334 dat met een hevige storm aan de Belgische kust, het voormalige Scarphout, nu Blankenberge, verdween in de golven ! ! ! Mocht het morgen echter koud zijn, geen nood want dan verwachten we een open lente :
" Wintert 't op Sint-Klemens fel, wordt de lente klaar en hel. "
Hopelijk worden we dit jaar van die storm gespaard en laat het morgen dan maar eens koud zijn zou ik zo zeggen ! Tot morgen ? U komt toch ook weer ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
22 November 2007 was een prachtige zonnige dag met een maximum temperatuur van 13,8° die om 13u46 waargenomen werd. 's Morgens om 5u22 noteerde men de minimum temperatuur van deze dag en die liet 6,3° optekenen. De warmste 22ste november sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1964 met 16,2°. - de koudste 22ste november ooit kwam in 1902 voor met min 7,5° !
Morgen krijgen we Sint-Cecilia op bezoek en zo'n weer het op haar feestdag is, zo'n weer krijgen we verder ook. Met andere woorden, Sint-Cecilia is toonaangevend voor het weer van de volgende dagen. En ook de dag van morgen is weer bepalend voor het soort van winter die ons te wachten staat. Getuige is de volgende weerspreuk :
" De dag aan Sinte-Cecilia gewijd, is de maatstaf van de wintertijd. "
Morgen kijk ik vooruit naar de komst van Sint-Klemens en aan deze dag is ook weer wat geschiedenis verbonden zou ik zeggen, meer verklap ik niet, u kan er morgen weer alles over lezen. Hier vlak na in een apart artikeltje kan u nog ietsje meer vinden over de dag Sint-Cecilia in vroeger jaren. Ik probeer hier morgen weer terug te zijn, u komt toch ook ?
Deze heilige is de patrones van de muzikanten en die vieren rond deze dag zowat overal "kermis" zegt maar. Waar een fanfare bestaat, en in welke parochie, dorp of stad, bestaat die niet ? Daar gingen de muzikanten vroeger jaren bij de bestuursleden en bij de bijzonderste ingezetenen van de parochie een serenade geven. Natuurlijk deden ze dat om nadien eens duchtig te kunnen smeren en teren. Doorgans was er voor de muzikanten bij de herbergier wel een vaatje bier besteld ! De zangers van de grote kerken werden dan weer uitgenodigd bij den deken of bij de pastoor van de parochie waar ze nen souper aangeboden kregen. In Brugge noemde men dat toen appelmoes eten. Momenteel staat er bij veel fanfaren en harmonie's het jaarlijks teerfeest op het programma.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden .
21 November 2007 was een bewolkte dag waar de zon haar in de namiddag van haar beste kant liet zien. De maximum temperatuur die om 14u36 waargenomen werd bedroeg 13,1°. - 's Nachts om 0u10 werd de minimum temperatuur genoteerd en die liet 9,8° opschrijven. De warmste 21ste november sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1947 met 16,1°. - De koudste 21ste november ooit kwam in 1902 voor met min 8,8° !
Zoals ik gisteren al zei hebben 20 en 21 november wat gemeen ! Deze twee dagen zijn bekend als te behoren tot de koudste dagen ! Rond deze tijd is het nog altijd gissen naar het soort van de winter die ons staat op te wachten. Vroeger jaren stonden rond deze tijd de voorspellingen omtrend de winter volop in het brandpunt, en een van de vele weerspreuken die deel uitmaakt van die bewuste voorspellingen is de volgende :
" Maria's opdracht klaar en hel, maakt de winter streng en fel. "
Zullen we voor morgen dan maar duimen omdat het een donkere dag zou zijn ? Hier vlak onder in een apart artikeltje kan u een kleine legende vinden in verband met de Opdracht van Maria en de "Beeldekensdag" te Sint-Denijs-Westrem. Morgen hoop ik samen met u vooruit te kunnen kijken naar de komst van Sinte-Cecilia die ons op 22 november een bezoek brengt ! Tot morgen dan maar ?
Morgen viert men de Opdracht van Maria en ik weet niet of dit heden nog altijd zo is maar in het Oost-Vlaamse Sint-Denijs-Westrem viert of vierde men op 21 november Beeldekensdag. In kerk vereert, (ik blijf in de tegenwoordige tijd vertellen), men een houte O.L.Vrouwbeeld uit de 15de eeuw. Een legende vertelt ons dat toen de geuzen van de 16de eeuw al de geroofde kerkornementen en beelden op de vrijdagmarkt te Gent in brand staken, er ook een beeldje bij was dat de kerk van Sint-Denijs toebehoorde. Toeval wou dat dit beeldje onder een bank gerold was en zo uit de prooi van de vlammen bleef. Een geus die dat bemerkte wilde dat beeldje echter in de vlammen werpen maar nog maar nauwelijks had dit beeldje de vlammen geraakt of het sprong met geweld terug op de borst van de heiligschenner. De man was daar zodanig van aangeslagen dat hij besloot om van zijn dwalingen af te stappen en terug te keren tot de Roomse kerk. Het beeld dat enige tijd bewaard werd in de Sint-Veerle kerk te Gent, werd naar Sint-Denijs teruggebracht en bleef er steeds door de gelovigen vereerd.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
20 November 2007 was een zwaar bewolkte dag met en lichte bui. Om 15u08 werd de maximum temperatuur waargenomen en die bedroeg 11,4°. Om ietsje na middernacht noteerde men toen de minimum temperatuur van deze dag en die liet 5,8° opschrijven. De warmste 20ste november sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1981 met 16,8°. - De koudste 20ste november ooit kwam in 1914 voor met min 6,9° !
Voor vandaag hou ik heel uitzonderlijk erg kort omdat u dienaar jarig is en ik vandaag met mijn voetjes onder tafel mag gaan zitten. Dit wil echter niet zeggen dat ik aan geen weerspreuk zou gedacht hebben. Ik ben eens in mijn verzameling gaan kijken of ik niets kon vinden in verband met donder in deze maand, en jawel hoor :
" Donder in november laat een goed jaar verhopen. "
De donder in deze maand zou veel zaad verwekken ! In Frankrijk weten ze dat echter ook en daar zegt er een weerspreuk :
" En novembre s'il tonne, l'année sera bonne. "
Zo hoor je het eens vanuit 't buitenland ! Ik sluit de boeken voor vandaag en ik ga de feestdis opzoeken ! Ik hoop er morgen weer te zijn en dan kijk ik vooruit naar de "Opdracht van Maria" dat overmorgen gevierd wordt. Ook hebben 20 & 21 november iets gemeen en ook daar vertel ik u morgen weer alles over, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
19 November 2007 was een bewolkte dag met heel even wat lichte regen en een maximum temperatuur van 6,7° die om 13u38 waargenomen werd. Om 4u57, en dan zijn we nog in de vroege morgen, schreef men toen 2,7° op als zijnde de laagste temperatuur voor deze dag. De warmste 19de november sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1926 met 16,8°. - De koudste 19de november ooit kwam in 1902 voor met min 7,6° !
November noemde men vroeger al eens vaak de maand van de "scheve weken" maar veel nauwkeuriger zou men moeten zeggen " van de scheve dagen " want het zijn de dagen en niet de weken die scheef zijn. Met scheef zijn wordt bedoelt dat de voormiddagen in deze maand langer zijn dan de namiddagen. In verband met het voorspellen van de winter horen we al eens 't volgende zeggen :
" Volgt de eerste sneeuw op regen, dat houdt een harde winter tegen. "
We zijn 15 november gepasseerd, de dag die verondersteld wordt dat de eerste sneeuw kan vallen, dus.....kunnen we ons nu wel iedere dag aan " witte pluimpjes" verwachten ! Ik probeer hier morgen weer terug te zijn, en U ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
18 November 2007 was andermaal een mooie zonnige dag waar het kwik om 13u43 zijn hoogste punt bereikt had en dat liet 7,9° opschrijven. In de hele vroege morgen, om 4u37 om precies te zijn, werd de minimum temperatuur van deze dag waargenomen en die bedroeg toen min 2,3° ! De warmste 18de januari sinds de waarnemingen van Ukkel was dze van 1926 met 16,9° ! -De koudste 18de november ooit kwam in 1902 voor met min 6,3° !
Kalenders spreken elkaar tegen wat betreft de feestdag van Sint-Elisabeth. Volgens de Volkskundige kalender zou die pas overmorgen gevierd worden, de weerkundige volkskalender beweert dit ook, andere bronnen spreken dan weer van 17 november en omdat ik nu eenmaal een keuze moet maken, sluit ik mij bij deze laatste aan. Twee dagen verschil, veel kan dit zeker niet uitmaken. Wat heeft deze feestdag voor ons in petto en welke boodschap heeft Sint-Elisabeth voor ons bij ?
" Sinte-Elisabeth doet verstaan hoe de winter zal vergaan. "
Dat is meer dan duidelijk gezegd dacht ik en ik stel voor om zowel vandaag als overmorgen aan deze weerspreuk te koppelen zo zijn de beide partijen tevreden en heb ik misschien een oorlog vermeden ? Mag ik u hier morgen weer begroeten ? Tot dan en bedankt omdat u vandaag hier was !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
17 November 2007 was een prachtige zonnige dag met een maximum temperatuur van 8,7° die om 15u13 waargenomen werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos. 's Morgens om 6u56 noteerde men daar min 2,9°, zijnde de minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 17de november sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1840 met 15,3°. - De koudste 17de november ooit kwam in 1965 voor met min 6,7° !
