Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
07-06-2008
Morgen is hij er, de meest gevreesde weerheilige !
Alvorens ik u nog enkele weerspreuken meegeef omtrend de alom gekende Sint-Medardus wil ik u toch even vertellen dat in werkelijkheid alle spreuken dateren van vóór de huidige tijdrekening. Toen viel Sint-Medardus immers op 20 juni, de zomerzonnestand, tijdstip waarop door de band het weder goed of slecht, een aantal dagen aanhoudt. Na de Gregoriaanse hervorming (1582) heeft het volk met de datumverschuiving geen rekening gehouden, waardoor de vroeger geldende weersinvloed van Sint-Medardus is blijven voortleven. Nu we dit weten, nog enkele weerspreuken :
" Sint-Medardus kil en nat, plezier op den buiten en kolirre in de stad. "
Met kolirre wordt gramschap bedoeld En om te besluiten voor vandaag nog deze :
" Sint-Medard geeft zijne zegen, mee zes weken wind en regen. "
Nu maar hopen dat de hemelsluizen morgen dicht blijven ! ! ! Ook morgen geef ik u nog enkele weerspreuken rond Sint-Medard mee en dan geef ik u, in een apart artikeltje, ook nog een oud schiet -gebedje mee om de natte sant tot ander inzichten te brengen. Ik zal er morgen zeker zijn, u toch ook ?
Oude middeltjes om Sint-Medaar tot inkeer te doen komen
Gisteren beloofde ik u van enkele zeer oude middeltjes te vertellen die men vroeger jaren aanwende om de welwillendheid van de natte sant af te smeken. Het beste middel scheen een glazeke wijwater te zijn, waarin men een ruikertje stak bestaande uit allerlei veldbloemen en drie Vader-ons en evenveel Wees-Gegroeten te bidden. Te Gent bijvoorbeeld, mocht men vooral niet vergeten met volgend versje te besluiten:
Sinte Medardus van omhuuge, Laat beneen hier dirde druuge.
Men kon het ook anders doen, namelijk met een cent in de vlam ener gewijde kaars te doen gloeien en hem in het regenstuk te laten vallen :
Als hij duumt en sist, Es Sint-Medardus ghiel uitgepist.
t Moeilijkste was natuurlijk van die cent gloeiend te krijgen. Nog een ander middel om Sint-Medardus tot een ander inzicht te brengen was heel die natte betovering afeten. Ziehier het recept dat men daar toen voor gebruikte. Op de vooravond van Sint-Medardus moest men langs de grachten reinevaar gaan plukken, dat was een gemene plant, ook bekend als wormkruid. Als het op de naamdag regende, dan moest men deze sterk geurende plant fijn hakken en ze in een eierkoek doen. Men mocht hem opeten zonder echter niet te vergeten een klein stukske naar buiten te gooien. Sint-Medardus voor wie deze lekkernij bestemd was, hield zich met een klein stukske tevreden, en zo content was hij zelfs dat hij naliet zijn regendag door veertig andere natte dagen te laten volgen. Morgen geef ik u nog een zeer oud schietgebedeke mee dat op de vooravond van de natte sant diende opgezegd te worden.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
7 Juni 2007 was een echte prachtige zomerdag met een maximum temperatuur van 28,5° die om 18u01 waargenomen werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos ! - 's Morgens om 5u 39 noteerde men daar 15,8° als minimum temperatuur voor die dag. De warmste 7de juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1915 met 33,1° ! - De koudste 7de juni ooit kwam in 1923 voor met 2,8° !
Overmorgen is het dan zo ver, dan komt Sint-Medardus bij ons op bezoek of we dit nu graag willen of niet, komen doet hij toch ! Op deze dag kijken we angstig naar de westkant om te zien of er geen donkere wolken opkomen, en nauwelijks als er een druppeltje valt, al ware het nog zo fijn, beginnen we te lamenteren : zes weken regen aan een stuk ! Omdat er enorm veel weerspreuken rond deze "natte" heilige bestaan, begin ik er ongebruikelijk vanaf vandaag al maar mee met de bedoeling van u gedurende 3 dagen, de mooiste spreuken uit mijn verzameling aan u mee te geven. Verder vertel ik ook 3 dagen over een oude legende en over zeer oude middeltjes die men vroeger jaren aanwenden om Sint-Medard tot andere inzichten te brengen, een eerste vind u ietsje lager in een apart hoofdstukje. En dan de weerspreuken, wat hebben die ons zoal te vertellen ? Een eerste, die wellicht iedereen kent zegt ons :
" Als het regent op Sint-Medaar, regent het zes weken tegaar. "
In het Mechelse zegt men :
" Als Medardus pist, regent het zes weken aan een stuk. "
In Brabant beweert men :
" Als Sint-Medard zijn sluizen openzet, dan regent het zes weken aan een stuk. "
Morgen ben ik er weer met nog meer weerspreuken rond de "natte" sant, tot dan !
De legendes rond Sint-Medardus zijn schering en inslag zegt maar. In een Almanak uit t Meetjesland uit 1877 vond ik een legende die ik u niet wil onthouden. Den 8ste juni, zo luidt het, vieren wy Sinte Medardus, en ik twyfele niet of t zal regenen; maer geen veertig dagen lang toch, zoo als de Franschen beweren. Dat het tons zou kunnen regenen tot den 18de, t is mogelijk : immers, volgens de legende, zei den heiligen Faustus wiens feestdag den negenden gevierd wordt aen Sinte Medardus : Barnabes (11 juni ) en Vitus (15 juni) zyn myne geburen, en wy zullen te samen ne keer de boeren wasschen, tot als onzen kameraed, den Hollander, Frederik (den 18de) de sluyzen des hemels komt toeschuiven.
Vanzelfsprekend werden er op de vooravond van Sint-Medardus naamdag, tal van middeltjes aangewend om de welwillendheid van de natte sant op biezondere wijze af te smeken, om van de natte plaag bevrijd te blijven. Enkele van deze oude middeltjes vertel ik u morgen en mogelijk zelfs overmorgen ook nog wel.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
6 Juni 2007 begon met bewolking maar vanaf de middag was de zon van de partij en zo liep het kwik toen nog op tot maximum 24,7° om 16u33 waargenomen. - 's Morgens om 5u34 schreef men toen 15,6° op als minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 6de juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1950 met 31,7° ! - De koudste 6de juni ooit kwam in 1923 voor met 4,2° !
Gisteren zagen we al dat we noordenwind in deze maand niet echt hoeven te vrezen, integendeel zelfs, maar.....mag deze wind een ganse maand blijven blazen ? Neen, helemaal niet want om goed te zijn moet er afwisselend warmte en regen komen, vooral in de tweede helft van deze maand want :
" Als noordenwind in juni gaat, dan komt het onweer vrij te laat. "
Volgens de boerenkalender moet er nu en dan eens onweer komen in juni, dan is het afwisselend warm en nat, en....zegt de boer :
" Zware onweders baren dikke korenaren. "
Over donder in deze maand zal ik het zeker nog hebben, maar vanaf morgen begin ik al vooruit te kijken naar de weerheilige die ons op 8 juni komt bezoeken en dat is niemand minder dan....Sint-Medardus. "Manneke pis " zeker niet te verwarren met deze van Brussel of Geraardsbergen ! Naast de vele weerspreuken rond deze "natte" heilige, zal ik u ook nog 3 dagen op rij wat oude legendes en gebruiken uit vroeger jaren vertellen, reden genoeg dus om zeker te komen kijken. Geef ik u vandaag dan al een afspraak voor morgen, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
5 Juni 2007 was een erg mooie dag met om 17u14 een maximum temperatuur van 25,3°. - 's Morgens om 5u59 om precies te zijn, noteerde men toen 14,1° als minimum temperatuur. De warmste 5de juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1858 met 32,2°. - De koudste 5de juni ooit kwam in 1837 voor met 3,4° !
Dat deze maand vooral niet te koud en niet te nat mag zijn hebben we de voorbije dagen genoeg bevestigd gezien. En hoe zit het met de wind in deze maand ? Wel wanneer die uit het noorden blaast dan hoeven we zeker niets te vrezen, integendeel zelfs, noordenwind waait koren in het land :
" Waait in juni de noordenwind over 't land, dan krijgt de boer veel koren in zijn hand. "
En een andere weerspreuk vertelt ons dan weer dit :
" Men vreest niet als de gerst zich strijkt, want zij dan de boer het meest verrijkt. "
Bij noordenwind is de temperatuur koel waardoor het al te snel rijpen van de granen belet wordt en alzo een langzame en geregelde ontwikkeling van iedere korrel bevorderd wordt. Voor tarwe vooral is het bekend, eens de korrel gezet, dat donker en niet te warm weder zeer bevorderlijk is aan haar goede was. Maar mag noordenwind dan een ganse maand blazen ? Wel daar breng ik u morgen een antwoord op. Ik zal er morgen zeker zijn, u toch ook ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
4 Juni 2007 was een mooie rustige dag maar wel eentje waar de zon niet van de partij was. Men moest tot 17u07 wachten alvorens men 24,9° kon noteren als hoogste temperatuur voor deze dag. Om 4u31 in de vroege morgen schreef men toen 12,7° op als laagste temperatuur voor deze vierde junidag. De warmste 4de juni sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1908 met 30,6° ! - De koudste 4de juni ooit kwam in 1916 voor met 3° !
Vandaag blijf ik nog even stilstaan bij de gevolgen van een te natte en te koude junimaand, ook al omdat er enorm veel weerspreuken dit alleen maar bevestigen. Zo zegt ons een spreuk :
" Juni nat en koud, meest de hele jare ellende brouwt. "
Een andere weerspreuk zegt het ons dan weer zo :
" Als 't veel in juni regent, de Heer de oogst niet zegent. "
En hoe zit het met de wind in deze maand ? Wel dat kom ik u morgen weer vertellen. Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
3 Juni 2007 was wederom een mooie, zomer zegt maar ! Om 14u45 had het kwik toen zijn hoogste punt bereikt en dat bedroeg 26,4° ! Om 5u47 's morgens noteerde men die dag 11° als laagste temperatuur. De warmste 3de juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1947 met 34,3°, dat jaar kende trouwens 3 zeer warme dagen op rij. De koudste 3de juni ooit kwam in 1962 voor met 3,8° !
Gisteren vertelde ik u al dat juni aan veel eisen moet voldoen, wel een eerste eis is dat deze maand vooral niet te koel is, en zeker niet te nat en de weerspreuken komen ons dat als volgt duidelijk maken :
" Met te koud en te nat te zijn, brengt junimaand de boer in pijn. "
En misschien nog erger .......
" Is juni koud en nat, men zegt : dan is het ganse jaar vast slecht. "
Morgen breng ik nog enkele weerspreuken mee die ons dat alleen maar komen bevestigen. Ik zal er weer zijn, u toch ook ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
2 Juni 2007 was een mooie dag met om 15u03 een maximum temperatuur van 25,4° ! 's Morgens om 6u14 schreef men toen 11,3° op als laagste temperatuur voor deze dag. De warmste 2de juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1947 met 33,2°. - De koudste 2de juni ooit kwam in 1962 voor met 1,1° !
Vandaag beginnen we aan een maand die aan veel eisen moet voldoen en tal van weerspreuken komen ons dat alleen maar bevestigen. Welke die eisen allemaal zijn ? Wel dat komen we in de komende dagen zeker aan de weet Juni is ook een erg belangrijke maand want........
" Op juni komt het aan, of de oogst zal bestaan. "
Inderdaad, in mei heeft het koren staan bloeien en moet zich nu in juni verder ontwikkelen en daarom is het aangeraden dat juni is.......
" Niet te koel, niet te zwoel, niet te nat en niet te droog, juni vult de schuren hoog. "
Morgen hoop ik samen met u te kunnen verder kijken naar de eisen waar deze maand moet aan voldoen, tot dan en bedankt omdat u vandaag weer hier was.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Juni 2007 was een bewolkte dag met een bui en een maximum temperatuur van 21,9° die om 16u52 waargenomen werd. - 's Morgens om 5u 38 noteerde men toen 11° als minimum temperatuur voor die dag. De warmste 1ste juni sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1947 met 33,7° ! - De koudste 1ste juni ooit kwam in 1936 voor met 0,3°.Dat is tot vandaag nog altijd de koudste junidag uit de geschiedenis.
Morgen begroeten we juni en de eerste dag van deze nieuwe maand schijnt al direct een invloed uit te oefenen op de oogst. Juni zou kil en nat moeten van start gaan en de waarom laat ik u door een weerspreuk zelf vertellen :
" Eerste juni kil en wak brengt veel koren in de zak. "
In zo'n geval gaan we de boeren horen lachen denk ik, maar kom, mocht het morgen kil en wak zijn, 't is hun gegund zolang het daarna dan maar volop zomer is ! Morgen en ook de volgende dagen kijken we eens aan welke eisen juni moet voldoen en ik kan u nu al verklappen dat dit er heel wat zijn ! Tot morgen dan maar ?
In de Romeinse oudheid, als maand der Juniores, was juni de jonkheid toegewijd daar hij het hoogtepunt van de lente vertegenwoordigde. Volgens sommigen zou deze maand haar naam danken aan de Romeinse consul Lucius junius Brutus (508 vóór Christus), de tribuun die Tarquinus Superbus uit Rome verjoeg.
Een oud versje begint : Naer Juno, Jovis Vrouw, is Junius myn naem ; Juno, de schone en strenge echtgenote van Juppiter, was de godin van het huwelijk.
De Angel-Saksers noemde ze Midsummermonath om de wille van het Mid-zomerfeest dat in deze maand viel. De oude Saksers betitelden ze Wedemanoth = weidemaand, omdat het vee dan in de weiden stond. De Saksers noemden ze de eerste zoete maand of eerste maand der scheepvaart omdat ze dan hun avontuurlijke reizen op zee begonnen.
Karel de Grote heette ze Brachmanoth, evenals ze nu nog braakmaand genoemd wordt. (braak = brake : omgeploegd)
Als andere namen komen nog voor : dood-(wandel), zomer-, rozen- en lange dagenmaand. Daar juni toegewijd is aan het H. Hart van Jezus, noemen wij hem hedendags het meest Heilig-Hartmaand.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
31 Mei 2007 was een redelijke dag en ondanks een lichte plaatselijke bui werd er om 15u17 toch nog 21,4° opgetekend als maximum temperatuur. - 's Morgens om 5u56 schreef men toen 11,6° op als laagste temperatuur van die dag. De warmste 31ste mei sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1947 met 32,3°. - De koudste 31ste mei ooit kwam in 1915 voor met slechts 1,2° !
Kijk eens naar de " eikelaren " ze vertellen u alles
Zoals gisteren beloofd sluit ik vandaag mei af met een tip over de eikelaren ! Als op 't einde van mei de eikelaren bloeien en de bloesems zonder schade zijn, mag u er haast zeker van zijn dat we een voorspoedig jaar tegemoed gaan. Een weerspreuk komt ons dat als volgt bevestigen :
" Als op 't einde van de mei reeds d' eikels bloeien, zal daar een goed, vet boerejaar uit groeien. "
En hoe de mei ook was :
" Nooit mei en duurde zeven maanden. "
Morgen verwelkomen we juni en in deze maand krijgen we het bezoek van Sint-Medardus en wie kent deze brave man niet ? Vanaf 7 juni kan u er alles over lezen. Ik hoop er morgen weer te zijn, u komt toch ook ?
