Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
07-03-2009
Maart het een kwade maan !
Zeker weten, de maan in maart brengt "kwaai weer" mee ! Vroeger jaren vertelde hierover een werkman uit Kalmhout, die afkomstig was van Loenhout 't volgende : Te Loenhout woonden twee wijvekes naast elkander, bij zoverre dat tussen het bed van het ene en dat van het andere enkel een "half steense muurke" stond. De 31ste maart, om middernacht, klopte de ene op de muur en riep tot de andere : "We zijn de meert al weer eens door ! " "En ze waren alle twee nog in de meertse maan" voegde de werkman er aan toe. De weerspreuken die ik vandaag voor u mee heb maken alles nog wat duidelijker :
" Die zich zelve bemint, wachte zich voor maartse zon en aprilse wind. "
En in West-Vlaanderen zegt men het zo :
" Dat 't alle weêr is dat 't wil, ontkleed u niet voor half maarte of april. "
Men wil ons alleen maar duidelijk maken dat het ons lichaam stilletjes aan moet gewennen aan de vernieuwde warmte. Opgepast dus, geen ongewenste verkoudheden opdoen. Doch :
" Is er 't were niet, de tijd is er, zei klein Warreke, en hij ging te Pasen met zijn witte broek door de sneeuw. "
Morgen kijk ik vooruit naar de komst van Sinte-Franciska die ons overmorgen een bezoek gaat brengen, tenminste als ze door de buien heen kan geraken ? Tot morgen dan maar !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
7 Maart 2008 was een bewolkte dag waar het kwik om 13u04 zijn maximum hoogte bereikt had en dat bedroeg 11,1°. - 's Avonds om 19u31 schreef men 6,7° op als zijnde de laagste temperatuur van deze dag. - De warmste 7de maart sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1977 met 18°. - De koudste 7de maart ooit kwam in 1971 voor met min 10,4° !
Maart gaat door het leven als zijnde de slechtste maand van 't jaar en dat heeft ze toch grotendeels aan zichzelf te danken denk ik, maartse buien, wie ken ze niet ?
" Maartse bijzen moeten rijzen, al kwamen ze in april. "
En wanneer we de inventaris van maart eens opmaken dan komen we tot een vreselijk resultaat zegt maar ! ! !
" In maart zijn er 99 buien of bijzen. "
We zullen ons parapluke maar gereed houden zeker ? Hopelijk hebben al die buien die geen onweer bij want in zo'n geval .......
" Onweert het in maart, dan is het voorjaar van de kaart. "
Of nog een ander nadeel :
" Wil maart reeds donder, sneeuw is in mei geen wonder. "
Wij willen helemaal geen donder, weg ermee !!!! Morgen breng ik iets mee over de maan in maart, zeker komen lezen zou ik zo zeggen ! Tot morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
6 Maart 2008 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 7,8° en die werd om 16u10 waargenomen in het weerstation van Kapelle o/d Bos. In datzelfde station noteerde men om ietsje na middernacht 3,4° zijnde de minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 6de maart sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1989 met 19,5° ! - De koudste 6de maart ooit kwam in 1845 voor met min 11,3° !
We zagen eerder al hoe de weerspreuken uithaalde naar maart, en ik kan ze in feiten geen ongelijk geven, veel goeds komen hun volgende "collega's" ons ook weer niet vertellen, maar....ze komen ons wel waarschuwen voor wat eventueel nog komen kan :
" De grille maand maart, heeft venijn in hare staart. "
En wat gedacht van deze :
" Als hij komt of als hij scheidt, heeft de oude maart zijn gif bereid. "
En om te besluiten voor vandaag nog een erg oude weerspreuk :
" Het eynde van de Meert zal roeren zynen steert. "
Wat er voor morgen op 't menu staat weet ik momenteel zelf nog niet daar ga ik straks werk van maken, voor nu alvast bedankt omdat u hier was, en voor morgen al bedankt om weer te komen !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
5 Maart 2008 was een dag waar de zon en de bewolking elkaar aflosten. Om 16u09 had het kwik toen zijn hoogste punt bereikt en dat bedroeg 7,8°. 's Morgens om 7u29 noteerde men toen min 2,6° als minimum temperatuur voor deze dag. - De warmste 5de maart sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1948 met 18,1°. - De koudste 5de maart ooit kwam in 1845 voor met min 9,5° !
Sint-Adrianus die ons morgen komt bezoeken is niet direct een graag geziene weerheilige zou ik durven stellen, hoe braaf de man ook moge zijn, het beste weer heeft hij absoluut niet in petto ! Rond zijn naamfeest worden maartse buien verwacht en dat die soms geweldig kunnen zijn, komen de volgende weerspreuken ons alleen maar bevestigen :
" Al op Sint - Adriaan, en laat de hagel gien gesken staan. "
De regenbuien zijn echte stortvlagen zegt maar :
" Regen op Sint-Adriaan, en laat niets meer druuge staan. "
En wat nog erger is, mocht het morgen koud zijn, dan zou dit wel eens voor de ganse maand zo kunnen zijn ! ! !
" Vorst op Sint-Adriaan, Ghiel de maand mee 't goe were gedaan. "
U had al wel begrepen dat de weerspreuken van vandaag uit het Gentse komen neem ik aan. Morgen kijk ik nog eens uit naar de weerspreuken die deze maand komen uitschelden, en of ze er wat van kennen, dat krijgt u morgen wel te lezen, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
4 Maart 2008 was een dag met bewolking, even zon en een dag met maartse buien ! De maximum temperatuur bedroeg die dag 9,4° en die werd om 12u35 waargenomen. 's Morgens om 8u10 om precies te zijn, schreef men 0,6° op als zijnde de laagste temperatuur voor deze dag. De warmste 4de maart sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1997 met met 17°. - de koudste 4de maart ooit kwam in 1890 voor met min 10,9° !
Maart welke meestal bar en woest is, is een gevaarlijke maand voor de zwakken en de ouderlingen. Vooral oude mensen moeten in het voorjaar hun overmoed beteugelen. Ze voelen zich dan wel eens jonger dan ze werkelijk zijn, en begaan in die stemming onvoorzichtigheden welke soms noodlottig aflopen. En ook de weerspreuken hebben dat geweten :
" Voor oude lieden heeft de meert kwaad haar in hare steert.
Of nog ietsje anders gezegd :
" Voor oude mensen heeft de maart, venijn in haar staart. "
En deze weet was rechtstreeks de aanleiding waarom de ouderlingen vroeger jaren en vooral in het Land van Waas op de vooravond van maart aan de achterdeur een stoel plaatsten, opdat maart erop zou rusten. 's Morgens bij het opstaan, maakten ze dan een kruis met wijwater en zegden : " Elk een goede dag. Wellekom meert, dat ge mij niet weg en zeert en tot de naaste jaar, als 't God beliefd. " Het kwam er dus vooral op aan om zijn voorzorgen te nemen en om aan de kwade invloed te ontsnappen. Ook te Aalst namen ze hun voorzorgen maar daar plaatsten ze dan weer een stoel vóór de kachel en niemand mocht die aanraken tot de middag. Onmiddellijk bij het opstaan begonnen ze daar een schietgebedeken op te zeggen dat luidde als volgt : " O meert, pak me toch niet mee met uwe steert ". Dergelijk gebruik moet ook in Brabant gekend zijn. te Merchtem bijvoorbeeld klonk het gezegde : " Welkom mieet, mou trekt maa nie mee me a stieet ". In Mechelen hoorde men dan 't volgende weer : " Meert zal heur meê nemen, voor meert nen stoel zetten ". En zo onstond wellicht de volgende apologische spreuk : " Kom ik door maartje, zo leef ik nog een jaartje, zei de vent, en hij stierf op de 1ste april". Morgen kijk ik uit naar de komst van Sint-Adrianus of de tweede weerheilige van deze maand. Bent u benieuwd wat die voor ons gaat meebrengen ? Kom dan morgen eens even terug, dan leest u er weer alles over ! Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
3 Maart 2008 was een dag met het ene uur bewolking, en met het andere uur zon ! Om 13u56 werd de maximum temperatuur opgeschreven en die liet 10,1° noteren. 's Avonds om 19u01 werd de minimum temperatuur waargenomen en die bedroeg 4,6° ! - De warmste 3de maart sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1930 met 18,9°. - De koudste 3de maart ooit kwam in 1890 voor met min 11,1° !
Gisteren zagen we al hoe de weerspreuken de maand maart echt de put inboorde en beloofde ik u dat ik er vandaag nog enkele zou meebrengen die daar mee verder gingen. Ik ben van gedacht veranderd en vandaag en ook morgen nog wil ik het hebben over de taarten die maart bakt ! Ik zie u voorhoofd al in rimpels trekken, maart die taarten bakt ??? Straks en ook morgen zal u alles wel duidelijk worden. Vroeger jaren hoorde we in de streek van Gent een erg mooi rijmke dat heden den dagen in de vergeethoek lijkt te liggen maar dat ik vandaag nog wel voor u meegebracht heb :
" Maarte, Maarte, die bakt taarten, van water en van wind, den bakker wel gezind, en valt maar stil, en valt maar stil, al in april, en kan het niet gedijen tons wacht hij tot in meië. "
Men zou de indruk krijgen of kunnen denken dat het alleen terwille van het rijm is dat maart taart bakt, maar dat is echter niet zo. Op een zeer oud santje-wale : "de jaargetijden en de maanden", wordt maart voorgesteld als een wijveke met een kapmantel, dat met een koekepaal voor een oven staat, waaruit de vlammen slaan; nevens haar staan grote smakelijke koeken opgestapeld en de rijmtekst zegt daarop :
" Pas maar op, mijn liefste kind, 't zijn koeken van hagel en wind. "
In de oude volksverhalen van Gustaaf Vigoureux die leefde van 1892 tot 1948, wordt wel eens gewaagd van een "maartkoek", waarvan het deeg uit hagelstenen gekneed werd door de "duivelsmaarte" of meid van de duivel. Al wie van die koek at, kon in de zwaarste slagregen niet nat worden, hij moest echter oppassen van nooit met zijn gezicht vlak in de noordenwind te staan, want dan vloog hij hoog de lucht in, en kwam nimmer meer op de aarde terecht. Tot daar een eerste deel van een toch wel mooi en zeer oud verhaal. Morgen breng ik voor u nog wat mee en komen we aan de weet hoe het kwam dat de ouderlingen in het land van Waas de laatste dag van februari een stoel aan hun achterdeur plaatsten ! Afspraak morgen dan maar ? Tot dan !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
2 Maart 2008 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 13,6° die om 11u35 waargenomen werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos. Op diezelfde plaats werd om ietsje na middernacht de minimum temperatuur van deze dag opgeschreven en die bedroeg 8,7° ! - De warmste 2de maart sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1928 met 18,2°. - De koudste 2de maart ooit kwam in 1890 voor met min 9,5° !
Maart heeft van oudsher en zowat in alle almanakken een slechte naam en faam ! Er is voorzeker geen enkele maand welke meer op hare donder krijgt door middel van gezegden en spreuken als maart het te verduren krijgt ! Men beschuldigt haar van heel wat kwade streken. Zo meent de Gentse volkswijsheid 't volgende :
" Maarte speelt altijd in de duvel zijn kaarte. "
Sneeuwbuien, hagelbuien, regen en wind wisselen elkander af zegt maar, maartse buien weet u wel ? Een weerspreuk vertelt ons daar 't volgende over :
" Sneeuw en hagel, regen en wind, daarvan is de maart een vrind. "
En tot slot voor vandaag nog deze :
" Maarte,, Maarte, vuile taarte. "
Ik denk niet dat hier nog enige kommentaar bij nodig is ? Aangezien de volgende weerheilige nog heel even op zich laat wachten, grijp ik morgen de kans om nog enkele weerspreuken aan 't woord te laten die het allemaal niet zien zitten met maart ! Bij het begin zei ik u toch al dat maart wat te verduren krijgt, morgen het vervolg hiervan, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Maart 2008 was een bewolkte dag waar de zon heel eventjes te zien was ! Tijdens de nacht trok er een zware storm over ons land die tot in de voormiddag bleef verder duren ! Wist u dit nog ? De maximum temperatuur bedroeg die dag 12,3° en die werd om 13u18 waargenomen in het weerstadion van Kapelle o/d Bos. In datzelfde stadion noteerde men 's morgens, en dat was om 5u13, de minimum temperatuur van deze dag en die liet 6,6° opschrijven. De warmste 1ste maart sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1959 met 18,4°. - De koudste 1ste maart ooit kwam in 1888 voor met min 10,9° !
De laatste dag van februari was vroeger jaren een dag van wangeloof ! Vooral in de Kempen stormde de jongelingen, meisjes en jongens alvorens slapen te gaan het veld in en dan riepen ze : " Red, red breng raad, raad." Dit allemaal om in hun dromen hun toekomstige man of vrouw te kunnen zien. In het Waasland zouden ouderlingen nooit slapen gegaan zijn zonder aan hun achterdeur voor de maart een stoel te zetten en dit om er de Maart te laten op rusten. Ze deden dit om binst de maand niet te sterven, en 's morgens bij het opstaan maakte ze dan een kruisteken met wijwater en zegde : elk een goede dag. Welkom Meert omdat gij mij niet weg en zeert en tot tenoste jaar als 't God belieft, dan zet ik u weer een stoel om op te rusten. Morgen is Sint-Albinus onze gast en moge we toch allemaal al een beetje tevreden zijn omdat de winter zo goed als voorbij lijkt te zijn. De weerspreuk die ik voor vandaag voor u gekozen hebt, komt ons dat als volgt vertellen :
" Als 't weder is van goede zin, trekt nu de kou zijn steertje in, en 's morgens reeds de eerste meert, zegt men : Welkom ! aan de kwiksteert. "
In het Gentse wordt door volgende spreuk aangetoond dat het weder nu plots kan omslaan en zo zegt men daar :
" Sint-Albijn, verandert suiker in azijn. "
Morgen kijk ik eens naar het weer in maart en leg ik mijn oor eens te luisteren naar wat de weerspreuken ons daarover weten te vertellen. Bedankt voor u bezoek en ik maak alvast een afspraak voor morgen, tot dan ?
Maart was gedurende vele eeuwen de eerste maand van het jaar, ook bij de Romeinen, welke haar Martius noemden naar de oorlogsgod Mars. Pas toen Numa de maanden januari en februari in de kalender bracht, bekwam ze de derde plaats. Thormaand heette zij in de noordelijke Germaanse landen, naar Thor, de oorlogsgod der Germanen.
Eigenlijk verbeeldt Mars zowel als Thor, de natuurkracht. Deze namen zijn niet zo kwaad gevonden, want in deze maand begint de lente, de winterkoude wordt verslagen in de strijd tussen de warmte welke komt en de koude welke blijven wil.
In oude Vlaamse documenten uit de middeleeuwen droeg ze reeds de naam van “Maerte” en “Meerte”. Ook hoort men nog dorremaand, waarschijnlijk de verbasterde vorm van Thor. Toch willen sommigen die naam in verband brengen met de dorheid van de natuur in deze tijd. Ze heeft hoe dan ook de naam van lentemaand behouden, een benaming welke Karel De Grote haar gaf : “ Lenzin- of Lengizinmanoth”. De letter “ g “ in het woord “ lengizin “ heeft aanleiding gegeven tot de verklaring van ’t woord lente als een in betekenis met lengte, ’t geen te meer geloofwaardig scheen, omdat thans de dagen gaan langer worden dan de nachten.
Ik was den krijgsgod Mars voor desen toegewyd,
omdat sig ’t krygsvolk nu weer wapend tot den stryd
om vroeg te veld den boer en vyanden te plaegen,
’t is goed voor die het doet, maer quaed voor die het draegen.
Wel weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 Februari 2008 was een grijze zwaar bewolkte dag met 's avonds op de koop toe nog regen ook. De maximum temperatuur bedroeg die dag 11,8° en die werd om 13u18 waargenomen. 's Morgens om 5u50 om precies te zijn, schreef men 0,5° op als zijnde de laagste temperatuur van deze dag ! De warmste 28ste februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1960 met 19,9° en dat is nog altijd de warmste dag van februari tot op heden, tenzij....op 29 februari eveneens in 1960 kon men exact 20° noteren en zodoende blijft 29 februari dit record van warmste februaridag voor zich opeisen ! De koudste 28ste februari ooit kwam in 1929 voor met min 11,8° !
Morgen doet Sint-Romanus de deur van februari op slot !
Morgen is Sint-Romanus onze gast en die komt niet alleen de poort van februari voor een jaartje op slot doen, hij komt ons ook vertellen hoe het jaar zal zijn !
" Sint-Romanus hel en klaar, wijst ons op een vruchtbaar jaar. "
Laat de zon morgen dan maar schijnen en liefst zo fel als ze maar kan !!! Maar er wel voor zorgen dat al dat moois tot geen vervroegd onweer leidt want rond deze tijd mag het absoluut niet onweren dat zou alleen maar voor een ramp in de zomer zorgen :
" Als het dondert in dor hout dan blijft de hele zomer koud. "
Nog een andere weerspreukt vertelt het ons dan weer als volgt :
" Donder op een kale boom, geeft in de zomer een waterstroom. "
Dat was het dan voor wat februari betreft, morgen kijk ik al vooruit naar maart en vertel ik u ook al wie maart in werkelijkheid is ! Mag ik u hier morgen ook weer begroeten ? Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
27 Februari 2008 was een tamelijk mooie zonnige dag met een maximum temperatuur van 12,9° die om 14u29 waargenomen werd in het weerstadion van Kapelle o/d Bos. Op diezelfde plaats schreef men om 22u10 de minimum temperatuur van deze dag op en die liet 2,8° noteren. De warmste 27ste februari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1959 met 18,4°. - De koudste27ste februari ooit kwam in 1956 voor met min 11,2° !
Het kort maandeken is bijna voorbij en ik heb het niet eens over de wind gehad. De hoogste tijd dat ik daar nog rap verandering in breng en dat doet ik met de volgende drie weerspreuken :
" Ligt de wind in februari stil, dan komt hij zeker in april. "
En een ruwe wind in deze maand, wel die is altijd welkom want :
" Ruwe wind in februaar, duidt steeds op een vruchtbaar jaar. "
En was februari koud dan wordt augustus warm want :
" Koude februari, hete augustus. "
Morgen kijk ik uit naar de laatste weerheilige van deze maand, wat Sint-Romanus ons brengt is meer dan erg belangrijk !!!! Mis dat morgen zeker niet zou ik zo zeggen !!! Tot morgen dan maar ?
