Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
01-10-2009
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Oktober 2008 was een bewolkte dag met veel wind en buien, echt Bamis-weer zegt maar. De maximum temperatuur bedroeg 17° en die werd om 14u37 waargenomen. 's Nacht, en dat was om 0u20 om precies te zijn, schreef men toen de minimum temperatuur op en die liet 12,6° noteren. - De warmste 1ste oktober sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1908 met 26,7°. - De koudste 1ste oktober die in Ukkel gekend is was deze van 1940 met amper 1,4° !
Morgen 1 oktober, komt Sint-Bavo ons bezoeken ! ! !
Voor de gewone mens is de gewezen graaf van Haspengouw, later Sint-Bavo, de portier van de herfst ! Daar hij ook de patroon van de goede oogst is, wordt de mis welke op deze dag voor de vruchten der aarde gelezen wordt, de "Bavomis" genoemd, waaruit dan " Bamis " is ontstaan. Men spreekt ook van Bamisweer, dat is het weer omstreeks 1 oktober : regenslag en wind. Met "Bamis" trok vroeger jaren de boer zijn rood slaaplijf aan en deed dit pas met Pasen weer uit. Onze grootmoeders snoerden op deze dag een blauw baaien rok boven de rest, en zaten er warmpjes in. En als het morgen zou regenen, wel dan regent het ook met Kerstmis :
" Als 't regent op Bamis, dan komt een natte Kerstmis. "
En vallen de bladeren reeds volop van de bomen dan verwachten we een voorspoedig jaar :
" Rijzen de blâren met Bamis, een vruchtbaar jaar teweeg is. "
De beukenootjes worden geacht rond 5 oktober rijp te zijn, hetgeen niet belet dat Sint-Bavo de eerste reeds laat vallen ! Wie een bijzondere devotie koestert voor Sint-Bavo ontsteekt op zijn feestdag een kaarsje en moet alsdan niet bang zijn van de winter.
Die offert een keerse voor Sint-Bavo ontbreekt het nooit aan turf en hout aan olie en aan smout.
Genoeg voor vandaag, ik ga september uitwuiven en beukenootjes rapen ! En.... ik hoop hier morgen weer terug te zijn, tot dan ?
ktober komt voort van octo = acht(ste), en hij was dan ook de achtste maand in de oud-Romeinse kalender. Door de Romeinen werd deze maand aan Bacchus, de god van de overvloed, van de wijn, toegewijd. Ook door de Saksers werd ze Windummemanoth genaamd, hetgeen wijnoogstmaand betekent.
Sinds in Vlaanderen de druiventeelt niet meer zo in ere is, kreeg hij de naam van zaaimaand, omdat het zaaien van het winterkoren in deze maand de voornaamste bezigheid van de boer is. De benaming van reuzel-, rosel- of ruselmaand kwam wellicht voort door het feit dat in deze maand het slachten een aanvang nam. Daar de eikels nu uit hun bolsters springen, kreeg hij ook de naam van eikelmaand. Een andere benaming is hersel- of aarzelmaand, omdat het jaargetijde als het ware aarzelt. Rozenkransmaand is zijn jongste naam, doordat hij aan de rozenkrans toegewijd werd. Een oud versje zegt :
Ik was de achtste maend, als Meert de eerste was,
En dus was toen mijn naem October, mij van pas :
Ik kom met Regen, en een groot gedruys van Winden,
Past op uw’ Dijk en Dak, eer ik die kom verslinden.
De dagen worden korter en korter, van 1 tot 31 oktober verkorten ze met 1u 51 min; Oktober is ook de eerste der drie donkere maanden.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 September 2008 was een bewolkte dag met regen, september kon ons niet slechter verlaten ! De maximum temperatuur bedroeg slechts 14,1° en die werd om 14u16 waargenomen in het weerstation van Kapelle o/d Bos. Op dezelfde plaats noteerde men toen 's nachts om 1u10 de minimum temperatuur en die liet 9,1° opschrijven. - De warmste 30ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1895 met 26,6°. - De koudste 30ste september die in Ukkel bekend is was deze van 1887 met 1,9° !
De wijngaardiers slaan rond deze tijd met grote aandacht de nachtvorsten gade welke vóór Sint-Michiel komen, en dit omdat ze veronderstellen dat deze in verband staan met de vorst in mei. Is het drie of vier weken koud vóór Sint-Michiel, dan zal het drie of vier dagen vóór Sint-Filippus (1 mei) vriezen. Komt de koude slechts drie of vier dagen vóór Sint-Michiel, dan is het zeker dat de vorst in mei aan de wijngaarden veel schade zal veroorzaken, als het op 1 mei stil en niet winderig is. En dan tot slot voor vandaag, en zoals ik u gisteren al beloofde, nog wat in verband met de trekvogels welke op Sint-Michiel ons land nog niet verlaten hebben. Een weerspreuk vertelt ons daar 't volgende over :
" Houdt Sint-Michiel nog hier het trekkend wild, dan blijft het weer lang zeer mild. "
Nog een andere weerspreuk zegt het ons dan weer als volgt :
" Trekt vóór Michiel de vogel niet, geen winter is nog in 't verschiet."
En wat gedacht van deze :
" Wanneer de zwaluw de dag van Michaël ziet, dan begint de winter vóór Kerstdag niet. "
Vandaag is het ook de dag waarop de ploeg geborgen wordt tot volgend jaar. En vandaag bracht ik voor u ook de laatste weerspreuken van september mee ! Morgen sluiten we de deur van september weer voor een jaar en kijk ik al vooruit naar de komst van oktober ! Afspraak voor morgen dan maar ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 September 2008 was een bewolkte dag met heel even wat zon en een maximum temperatuur van 16,8° die om 14u22 waargenomen werd. 's Nachts, en dat was om 1u11, noteerde men toen de minimum temperatuur en die liet 6,7° opschrijven. - De warmste 29ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1934 met 26,9°. - De koudste 29ste september die in Ukkel gekend is, was deze van 1936 toen het kwik niet hoger geraakte dan 1° !
Spreken wij hier bij mooi weer rond deze tijd van het Sint-Michielszomerke, dan noemen ze dit in de Kempen, in de streek van Nieuwmoer de Keeske-Nijsenszomer. Een zekere Corneel Nijsen ging vroeger geregeld nog " turf steken " in het najaar. Als het dan b.v. in september slecht weer was dan troostten de inwoners zich door te zeggen dat Keeske Nijsenszomer nog moest komen. Wat met zekerheid een feit is, zijn de dagen die nu wel snel korter worden en vroeger jaren werd op Sint-Michielsdag de schafttijd van vier uur bij de landarbeiders weggelaten en dit duurde zo tot 24 februari wanneer Sint-Mattijs hete stenen werpt op 't ijs. De landarbeiders zegden toen :
" Sint-Michiel steekt de vierurenboterham in de zak. Sint-Mattijs brengt hem ons weer."
's Avonds bij het eten moet reeds licht branden, en de volkszeg luidt :
" Sint-Michiel steekt het licht aan, Maria-Boodschap (25 maart) blaast het uit. "
Met de jaren is ook het volksgebruik verdwenen om op Sint-Michelsdag een galnoot te openen en na te gaan of deze vol en gezond was; zo ja, dan was een vruchtbaar jaar te verwachten. Was ze echter leeg en vochtig, dan voorspelde dit koude. Zat er een spin in, een vlieg of een worm, dan betekende dit een ongelukkig, een middelmatig of een goed jaar. Naar gelang de vlieg of de worm, werd de duur van de winter bepaald : zat er een vliegje in, dan verwachtten ze een korte winter, ze zouden erdoor vliegen. Met een wormpje ingtegendeel kwam een lange winter, want dat kropen ze er door ! Morgen op de dag van Sint-Michiel zelf laat ik de weerspreuken nog wat vertellen over het trekkend wild en de vogels die ons ja dan neen al verlaten. Tot morgen !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 September 2008 was andermaal een prachtige zonnige dag met een maximum temperatuur van 20,1° die om 14u52 waargenomen werd ! Het Sint-Michielszomerke deed zijn naam alle eer aan ! 's Morgens, om 7u14 om precies te zijn, schreef men 3,5° op als minimum temperatuur voor deze dag. - De warmste 28ste september sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1934 met 28,7°. - De koudste 28 september die in Ukkel gekend is, is deze van 1939 met 1,2° !