'Wonderboom' helpt tegen ondervoeding in Zuid-Afrika
Bladeren van de 'wonderboom' kunnen in sommige gevallen even goed
werken als internationale voedselhulp, zeggen deskundigen. De
snelgroeiende, droogteresistente boom met extreem voedzame bladeren
wordt in Zuid-Afrika al gebruikt om ondervoeding tegen te gaan.
In het dorp Tooseng in Limpopo, een van de armste provincies van
Zuid-Afrika, maakt een plantage van vijftien hectare met 'wonderbomen'
al een verschil. De bladeren van de Moringa Oleifera, staan bekend als
'supervoedsel'.
Volgens wetenschappers bevatten ze de calcium van
vier glazen melk, de vitamine C van zeven sinasappels, kalium van drie
bananen, drie keer de hoeveelheid ijzer uit spinazie, vier keer de
hoeveelheid vitamine A uit een wortel en twee keer de hoeveelheid eiwit
uit melk.
Vermalen bladeren
Mavis Mathabatha,
een voormalige onderwijzeres uit Tooseng, heeft de afgelopen drie jaar
hard gewerkt om de plantage te laten groeien. "Ik wil hier in de
omgeving iets bijdragen, maar ook in de provincie en landelijk", zegt
ze.
In 2009 haalde ze de oogst binnen van de eerste bomen die
ze geplant had, en begon ze met het drogen en malen van de bladeren. De
vermalen bladeren werden vervolgens over het eten gestrooid van ongeveer
vierhonderd kinderen van het plaatselijke opvangcentrum Sedikong sa
Lerato.
Het centrum verstrekt maaltijden aan kinderen uit arme
gezinnen. Bijna alle kinderen uit Tooseng, dat te maken heeft met hoge
werkloosheid, ondervoeding en veel hiv-besmettingen, vallen in die
categorie.
Betere weerstand
"De resultaten
waren bijna direct zichtbaar", zegt Elizabeth Serogole, manager van het
centrum. "De gezondheid van de kinderen verbeterde snel." Veel kinderen
vertoonden tekenen van ondervoeding, zegt ze, zoals open zweren op de
huid. Die verdwenen toen de kinderen regelmatig van de bladeren begonnen
te eten.
De moringa-bladeren verbeteren ook de weerstand van de
kinderen, zodat ze minder vatbaar worden voor ziekten, zegt Serogole.
"En veel kinderen kunnen zich nu beter concentreren op school." Alles
wat daarvoor nodig was, was een theelepel bladpoeder per dag.
Maagzweren en huidinfecties
Samson
Tesfay, postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van
KwaZulu-Natal, bevestigt dat moringa verschillende positieve
gezondheidseffecten heeft. "De plant is uniek in de zin dat elk deel
ervan gebruikt kan worden. Hij heeft medicinale eigenschappen, maar kan
ook gebruikt worden als voeding of voor praktische doeleinden.
De
bladeren helpen bij de genezing van huidinfecties, verlagen hoge
bloeddruk en bloedsuiker, verminderen zwelling, genezen maagzweren en
werken kalmerend op het zenuwstelsel, zegt Tesfay. De boom, die
oorspronkelijk uit Noord-India komt, wordt al eeuwenlang gebruikt in de
Ayurvedische geneeskunst.
Waterzuivering
Het
zaad van de plant kan volgens Tesfay gebruikt worden om water te
zuiveren op plaatsen waar geen schoon drinkwater is. "De zaden zijn in
staat 98 procent van de onzuiverheden en microben te verwijderen uit
water."
De slanke boom heeft weinig water nodig en groeit snel.
In een jaar tijd kan hij drie meter hoog worden. Zelfs in Tooseng, een
droge regio die in de afgelopen jaren geregeld te maken had met gebrek
aan neerslag, groeit de boom gestaag.
Droogte en ondervoeding
Moringa
is volgens voedselexperts breed inzetbaar om honger te bestrijden,
omdat de boom kan groeien in alle subtropische regio's in de wereld waar
sprake is van droogte en ondervoeding. Het gaat dan om de meeste delen
van Afrika, Centraal en Latijns-Amerika, het Midden-Oosten en
Zuidoost-Azië.
Sinds 2009 heeft Mathabatha haar plantage beetje
bij beetje uitgebreid. Ze vroeg daarvoor een financiële bijdrage aan bij
het regiokantoor van Southern Africa Trust. Momenteel is ze eigenaar
van 13.000 moringabomen.
De 52-jarige Mathabatha heeft inmiddels
ook meer dan 6.000 moringa-kiemplanten verspreid onder arme gezinnen in
de omgeving van Tooseng en geeft hen voorlichting over het gebruik van
de bladeren. Het bladpoeder dat ze produceert op haar eigen bedrijf,
wordt niet alleen in Zuid-Afrika gebruikt. Ze exporteert het ook naar
Botswana, Swaziland en Lesotho. "Ik hoop in de komende jaren nog verder
te groeien", zegt ze. "Er is veel vraag naar mijn product."
