De taal van liegen: zo spreekt een leugenaar

We horen elke dag tussen de 10 en 200 leugens, van "sorry, mijn batterij was plat" tot "alles gaat goed met mij". Door naar eenvoudige aanwijzingen in taalgebruik te luisteren, kun je leugenaars ontmaskeren. Dat beweert een linguïstische expert.

Negatieve taal, weinig verwijzingen naar zichzelf, eenvoudige verklaringen en complexe verwoordingen wijzen op een leugen.  Commincatie-expert Noah Zandan verklaart in een filmpje voor Ted Talk hoe we de waarheid anders verwoorden dan leugens. Door op kleine aanwijzingen te letten kun je snel onwaarheden spotten.

Verschillende studies hebben aangetoond dat verhalen gebaseerd op ingebeelde ervaringen anders verwoord worden dan echte ervaringen. Dit suggereert dat een leugen bedenken een inspanning vraagt. Dit resultaat in een ander patroon van taalgebruik.

Tekstanalyse heeft vier patronen onthuld in de onbewuste taal van liegen. Zanden zegt dat leugenaars minder over zichzelf praten en meer over anderen. Sommigen gebruiken de derde persoon om zichzelf te distanciëren van een leugen, omdat ze zich onbewust schuldig voelen.

Je kan een leugenaar ook ontmaskeren waneer hij of zij een gebeurtenis in erg eenvoudige termen uitlegt. Ons brein heeft het moeilijk om een complex vals verhaal te verzinnen. Dit betekent dat een verklaring over feiten die niet gebeurd zijn, onrealistisch eenvoudig klinken. Maar hoewel het verhaal zelf eenvoudig is, zijn de zinnen van een leugenaar langer en complexer. Dit komt omdat de daders niet-relevante details gebruiken om de feiten te vertellen.

Een mooi voorbeeld is het verhaal van de wielrenner Lance Armstrong. Toen hij het gebruik van doping ontkende in 2005 beschreef hij een hypothetische situatie waarbij hij voornamelijk op iemand anders focuste, om afstand tussen hem en de leugen creëren. Toen hij de feiten in 2013 wel opbiechtte, gebruikte hij veel meer persoonlijke voornaamwoorden. Dit toonde aan dat hij de waarheid vertelde. Toen  concentreerde hij zich op zijn persoonlijke gevoelens en motivaties. (br.hln)