Het jaar van de Aap: illegale handel in dwergzijdeaapjes piekt

Op 8 februari brak het Chinese jaar van de Aap aan en dat gaat gepaard met een sterk toegenomen interesse in dwergzijdeaapjes. Deze kleinste aapjes ter wereld zijn razend populair bij de rijke Chinese elite die op de zwarte markt zo'n 4100 euro neertellen per exemplaar. Maar milieubeschermers wijzen erop dat de diertjes zelden overleven in gevangenschap.

Een dwergzijdeaapje is het kleinste aapje ter wereld: het weegt ongeveer 100 gram en wordt gemiddeld 16 centimeter groot.

De diertjes zijn oorspronkelijk afkomstig van het westelijk Amazonebekken in Zuid-Amerika, waar ze in kleine groepjes van ongeveer twaalf individuen leven. Tot nu toe worden dwergzijdeaapjes nog niet beschouwd als een bedreigde diersoort, maar volgens de Internationale Unie voor Natuurbescherming dalen ze sterk in aantal, voornamelijk door illegale handel.

In een studie die eind 2015 werd gepubliceerd in The American Journal of Primatology schatten onderzoekers dat alleen al in Peru jaarlijks honderdduizenden primaten verhandeld worden.

Dwergzijdeaapjes zijn na doodshoofdaapjes de tweede meest verhandelde soort. Ze worden verkocht als huisdieren of bushmeat op Peruaanse markten.

Hoewel een verbod op de export van primaten in Peru al werd ingesteld in de jaren 1970 is de smokkel sindsdien niet afgenomen. De wetenschappers wijten dit aan het gebrek aan interventie door de autoriteiten. De aapjes worden vaak meegesmokkeld op boten, maar veel aapjes komen al om voor ze kust bereiken.

Noga Shanee van de organisatie Neotropical Primate Conservation in het Verenigd Koninkrijk vermoedt dat er in China ondertussen ook al kweekprogramma's voor de aapjes bestaan. De diertjes hebben echter een zeer kleine overlevingskans omdat de kopers geen kennis hebben van de juiste verzorging.

"Wilde diersoorten verschillen opvallend van gedomesticeerde dieren en hebben een beperkt aanpassingsvermogen aan gevangenschap," zegt bioloog Clifford Warwick. "Stress door aanraking, het transport of de opsluiting in kooien kan leiden tot een vroege dood. Ook ontoereikende voeding of onaangepaste warmte- en vochtigheidsregimes kunnen resulteren in de dood."

Uit een studie van Warwick en zijn collega's blijkt dat 70 procent van de exotische dieren die verkocht worden, sterven in handen van de groothandelaar. "De industrie aanvaardt die hoge mortaliteitscijfers omdat de dieren goedkoop te vinden zijn en de industrie is afhankelijk van massaverkoop en een jaarlijks uitvalspercentage," aldus Warwick.