Zelfmoordpoeder van organisatie ‘Laatste Wil’ is zo goed als klaar

De Coöperatie Laatste Wil strijdt al sinds 2013 voor een middel om mensen te helpen ‘in eigen regie’ te sterven, zonder (een beoordeling van) een arts. In september vorig jaar maakte CLW bekend een poeder te hebben gevonden dat legaal verkrijgbaar is en dat – in de juiste hoeveelheid – zou leiden tot een waardige dood.CLW kreeg vorig jaar veel kritiek, maar na de aankondiging steeg het ledenta ookl van enkele honderden naar zo’n 20.000 mensen. Ook een paar honderd Belgen hebben zich aangemeld.

Het protocol om het dodelijke poeder van Coöperatie Laatste Wil in handen te krijgen, is nu zo goed als klaar. Tegelijkertijd wakkert de storm van kritiek op de voorzitter van de Nederlandse organisatie, Jos van Wijk uit Apeldoorn, aan. Zowel politici als experts maken zich ernstige zorgen over de plannen van Laatste Wil.

Geheim

“Misschien komen er nog wat kleine wijzigingen in het protocol, maar in principe is dit hoe het zal gaan”, aldus de voorzitter. Het reglement stelt dat alleen mensen die langer dan een half jaar aangesloten zijn bij Laatste Wil het dodelijke poeder kunnen bestellen. Het poeder wordt ‘Middel X’ genoemd, omdat de naam ‘uit veiligheidsoverwegingen’ geheim wordt gehouden. Het gaat om een legaal te verkrijgen conserveermiddel. 

Iedere besteller moet deelnemen aan een door en voor leden in het leven geroepen inkoopgroep. In die groep zit één inkoper: de enige die ‘Middel X’ koopt, de besteladressen heeft en weet om welk poeder het gaat. Leden die het goedje willen hebben, moeten ook een kluis aanschaffen. “Ongeveer zo groot als een dik boek”, zegt Van Wijk. Het kluisje is met vingerafdruk of code te openen. Er zitten ook losse sleutels bij. Wie geen kluisje bestelt, krijgt ‘Middel X’ niet.

180 euro

Bestellers betalen 180 euro. Daar worden niet alleen het dodelijke goedje en het kluisje van betaald, maar er worden ook euro’s opzij gezet voor juridische doeleinden. “Omdat we verwachten dat er een juridische zaak zal volgen.” De Apeldoorner bezweert dat de organisatie geen winst maakt. “De kluisjes worden tegen inkooptarief aan de leden verkocht. Wij doen dit puur omdat we dit een belangrijke zaak vinden.” 

Het middel zal op regionale bijeenkomsten gedistribueerd worden. Elk lid neemt een kluisje mee en krijgt 2 gram van het poeder, alleen genoeg voor het beëindigen van één leven. Laatste Wil doet geen diepgaand onderzoek of leden wilsbekwaam zijn, zo staat in het protocol.

Naast dat protocol heeft de coöperatie ook een overeenkomst en een voorbeeld van een verklaring ‘inzake autonoom handelen bij levensbeëindiging in eigen regie’ opgesteld. “We willen voorkomen dat naasten die bij het overlijden aanwezig zijn, verdacht worden van hulp bij zelfdoding.”

Hartritmestoornissen

Er is verder een beknopte uitleg van de Zwolse toxicoloog ​Guillaume​ Counotte toegevoegd, waarin gesteld wordt dat het middel ‘zeker dodelijk is’. Ook de bijwerkingen zijn beschreven: hoofdpijn, transpireren, flauwvallen, bloeddrukdaling, hartritmestoornis, braken, diarree, neus uitvloeiing, keelpijn en kortademigheid.

Van Wijk kijkt niet op van de bijwerkingen: “Je gaat er aan dood, logisch dat je dan hartritmestoornissen krijgt. Paracetamol heeft ook talloze bijwerkingen.” De verklaring van Counotte is een samenvatting van een 51 pagina’s tellend rapport dat de toxicoloog over het middel samenstelde. Het complete rapport wordt niet vrijgegeven, omdat dat de naam van het middel prijs zou geven, aldus Van Wijk.

Van Wijk heeft zelf een druppel – veel minder dan de dodelijke dosis - van Middel X geprobeerd en merkte meteen effecten, zoals draaierigheid en misselijkheid. Leden moeten een dag voordat ze het poeder gaan gebruiken daarom beginnen met antibraakmiddelen, zo luidt het advies. En korter voor inname moeten ze ook een pijnstiller tegen de hoofdpijn nemen.

Counotte wil zelf niet reageren op vragen van de media. De toxicoloog baseert zich op zogenoemde case-reports, voorbeelden uit de praktijk, en literatuur, zegt Van Wijk namens hem. “Dit middel is niet getest op dieren.” Volgens de voorzitter staat echter vast dat een lid hiermee waardig kan sterven en ook gegarandeerd overlijdt na inname van de meegegeven hoeveelheid.

Experts twijfelen

De Nederlandse minister van Volksgezondheid, Hugo de Jonge, wil zo snel mogelijk een ‘indringend gesprek’ met Laatste Wil. Volgens hem kan de coöperatie pas vervolgd worden als er iemand overleden is. Meerdere politieke partijen hebben hun zorgen uitgesproken. Ook onder toxicologen heerst ongerustheid, zo blijkt uit een rondvraag van het Algemeen Dagblad. Enkele experts betwijfelen of het middel tot een waardige dood leidt. In de Gelderlander luidde de Velpse dokter en levenseinde-counselor Ton Vink de noodklok. “Juridisch verboden en ook moreel zitten er veel haken en ogen aan.”

In Nederland is euthanasie sinds 2002 wettelijk toegestaan. Het kan echter alleen uitgevoerd worden door een arts en enkel als er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden van de patiënt. Daarnaast moet een andere arts die conclusie bevestigen. Die voorwaarden zijn vergelijkbaar met de Belgische wetgeving.

Wie vragen heeft rond zelfdoding, kan terecht op de zelfmoordlijn via het gratis nummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be. (br.hln)