Deze vrouwelijke piraten waren volgens nieuw boek schrik van de Caraïben in 18de eeuw

Ze waren wild en onbevreesd, zopen en vloekten even hard als de mannen in hun gezelschap en schrokken er niet voor terug om hun zwaarden en pistolen te gebruiken: een nieuw boek schetst een gedetailleerd beeld van twee van de meest onverschrokken en gevreesde vrouwelijke piraten uit de geschiedenis. En hoe ze aan hun einde kwamen.

Anne Bonny en Mary Read heetten ze en ze maakten deel uit van de bemanning van kapitein Jack - Calico Jack – Rackham. Die terroriseerde begin 18de eeuw de Caraïben, tijdens de gouden jaren van de piraterij. De twee vrouwen kleedden zich als mannen en schrokken nergens voor terug.

Mytisch

Het meeste dat we tot nu toe over hen wisten, kwam uit een boek uit 1724. In ‘A General History of the Pyrates’ vertelde kapitein Charles Johnson de levensverhalen van enkele bekende piraten – ook van Anne Bonny en Mary Read – en gaf hij hen een bijna mythische status. ‘The Pirate World’ van historicus en piratenexpert Angus Konstam – dat morgen verschijnt – wil feit van fictie scheiden. Want het ging er bij piraten vaak heel anders aan toe dan populaire films en boeken ons willen laten geloven. En dat is niet anders voor het verhaal van de twee vrouwen.

Anne Bonny en Mary Read kenden elkaar niet als kind, maar werden op een gelijkaardige manier opgevoed. Hun ouders lieten hen allebei immers doorgaan voor jongens. Maar wel om een heel verschillende reden. Anne was de buitenechtelijke dochter van een rijke Ierse advocaat en een meid en werd geboren rond 1700. Om haar afkomst te verbergen, deed haar vader of ze een jongen was, gaf hij haar de naam ‘Andy’ en liet hij haar als klerk werken op zijn kantoor.

Een soortgelijk verhaal bij Mary, die in 1685 geboren werd in Engeland en als jongen werd verkleed na de dood van haar vader en haar halfbroer. Haar straatarme moeder hoopte zo geld los te krijgen van de grootmoeder van de gestorven jongen. Mary was dol op avontuur en nam later de naam Mark Read aan om een reeks jobs te kunnen uitvoeren die anders alleen voor mannen waren weggelegd. Zo ging ze in het Britse leger. Daar werd ze verliefd op een Vlaamse soldaat. Nadat ze zich bewezen had op het slagveld, opende ze een restaurant in het Nederlandse Breda. Toen haar man stierf, ging ze om een nog onbekende reden aan boord van een schip dat naar West-Indië voer.

Berucht

De twee vrouwen kwamen allebei op een speciale manier in de piraterij terecht. Anne verhuisde op zeker moment met haar vader naar de Verenigde Staten, waar ze ergens tussen 1714 en 1718 trouwde met een zeeman. Met hem reisde ze naar New Providence in de Bahama’s, een eiland dat berucht was voor zijn piraten. Daar viel ze als een blok voor de flamboyante zeerover Jack - Calico Jack – Rackham. Ze verliet haar man en kreeg zelfs een kind met Rackham. Nadat ze dat bij vrienden had achtergelaten op Cuba, voegde ze zich bij zijn bemanning. Ook toen verkleedde ze zich als man. Niemand aan boord kende haar geheim. Behalve Rackham. En Mary Read.

Die laatste werd piraat nadat Engelse zeerovers het schip hadden overvallen waarop ze meevoer. Ze rekruteerden haar – iets waar ze niet veel overtuigingskracht voor nodig hadden – en ze ging met hen mee naar New Providence, waar ze Anne en kapitein Rackham leerde kennen. Ze sloot zich bij hen aan en onthulde al snel aan Anne dat ze eigenlijk een vrouw was. Ze vertelde het uiteindelijk ook aan Rackham, omdat die begon te vermoeden dat ze een affaire had met zijn vrouw.

Hun reputatie maakten de twee vrouwen waar in de korte tijd dat ze samen onder Rackham dienden. Anne was bekend om haar “woeste en onbevreesde inborst” en toonde al snel dat ze evengoed overweg kon met drank en wapens als de mannelijke piraten. Volgens een legende zou ze zelfs een man bijna doodgeslagen hebben toen die zich aan haar probeerde te vergrijpen. Samen met Mary speelde ze een belangrijke rol in een reeks raids tegen vissersboten en handelsschepen in 1720.

Getuige

Een getuige omschreef hen als “vrouwen die mannenjassen en lange broeken droegen” en “die zakdoeken rond hun hoofd hadden gebonden”. “Elk van hen had een machete en een pistool”, aldus Dorothy Thomas. Haar verhaal werd opgetekend in documenten uit 1718 tot 1723. Maar er zijn ook verhalen dat ze hun borsten lieten zien als ze een tegenstander uitgeschakeld hadden, om hen te tonen dat ze verslagen waren door een vrouwelijke piraat, iets wat ongezien was in die tijd.

Hun heerschappij was echter van korte duur. Al in oktober 1720 kwam er een einde aan. Toen werd het schip van Rackham aangevallen door piratenjagers voor de westkust van Jamaica. Er was op dat moment een met rum overgoten feest aan de gang aan boord. Terwijl de rest van de bemanning zich verborg in het ruim, vochten de kapitein en de twee vrouwen als wilden. “Als jullie mannen zijn, kom dan naar boven en vecht”, zou Mary tijdens de strijd geroepen hebben.

Verslagen

Tevergeefs, want Rackham en zijn bemanning werden verslagen en aangeklaagd voor piraterij. Daarop stond toen de doodstraf. Rackham en zijn mannen werden opgehangen, maar de twee vrouwen ontsprongen de dans door te vertellen dat ze zwanger waren. De Engelse wet verbood immers zwangere vrouwen op te hangen. Hun aanhouding veroorzaakte veel commotie in Engeland, waar ze niet konden geloven dat vrouwen aan dergelijke wrede praktijken deel konden nemen.

Hoe Anne precies stierf, is niet bekend. Er is geen verslag van haar gevangenschap of dood. Volgens sommige historici zou ze teruggekeerd zijn naar haar vader in de Verenigde Staten. Mary zou door ziekte gestorven zijn in de cel. De archieven van de kerk van Saint Catherine in Jamaica maken melding van haar begrafenis op 28 april 1721. Er wordt niets gezegd over de begrafenis van een baby, wat doet vermoeden dat ze nog zwanger was toen ze stierf.

In zijn boek vertelt Konstam ook over andere beruchte piraten, zoals Zwartbaard en Charles Vane. Ook in hun verhalen wil hij komaf maken met mythes. Zoals het idee dat piraten achter schatten aangingen en die verborgen. Of dat ze gevangenen via een plank dwongen om in zee te springen. “Piraten begroeven geen schatten”, zegt hij. “Ze gingen alleen achter gewone ladingen aan, zoals suiker en tabak. En van een plank lopen, gebeurt alleen in de Disneyfilm Peter Pan.”

‘The Pirate World’ van Angus Konstam is voorlopig alleen in het Engels te verkrijgen en kost vanaf 25,99 euro. Je kan het boek onder meer kopen op Amazon en Bol.com. (br.hln)