Venetiaans glas
 foto privé bezit
Venetiaans glas is een voor velen direct herkenbare vorm van geblazen glaswerk, dat met gebruik van oorspronkelijk Romeinse technieken al sinds de 13e eeuw op nagenoeg dezelfde wijze wordt vervaardigd. Niet alleen zuiver kristalglas is iets dat oorspronkelijk uit Venetië komt, Ook het gebruik van diverse kleuren glas door en naast elkaar is een typisch kenmerk van Venetiaans glas.
Zuiver kristalglas werd in later eeuwen in diverse steden in Europa nagemaakt onder andere in Antwerpen, daar noemde men het façon de Venise.
 foto en tekst rijksmuseum.nl
Afgebeeld wijnglas is gemaakt in Venetië in de tweede helft van de 16de eeuw. De glasblazer heeft de kelk ingeschulpt, waardoor deze wat op een mandje lijkt. De steel is geribd en de voet is plat. De glasblazers van Venetië stonden in hoog aanzien. Zij waren in staat om heel dun glas te blazen, dat kleurloos was. Vanaf de tweede helft van de 16de eeuw werd hun manier van werken in andere delen van EuropaFaçon de VeniseFaçon de Venise is een verkorting van het Franse zinnetje: '. la façon de Venise', op de manier van Venetië. De Venetiaanse glasblazers waren in de 16de eeuw beroemd. Zij konden als enigen kleurloos glas produceren. Ook was het glas dat zij maakten heel fijn van structuur. In de loop der tijd vestigden zich Venetiaanse glasblazers in Duitsland, Frankrijk, Engeland en in Holland. Hun manier van glasblazen werd overgenomen. Het is vaak moeilijk te zeggen of een glaswerk echt ín Venetië is gemaakt, of buiten Venetië, op Venetiaanse wijze. nagevolgd.
Geschiedenis
Waarschijnlijk is de techniek van het glasbewerken door kunstenaars uit Constantinopel in Venetië geïntroduceerd. Zij waren meegekomen met de kruisvaarders die Constantinopel tijdens de Vierde Kruistocht hadden veroverd. Een andere mogelijkheid is dat in deze tijd het procedé van glas ontkleuren, wat in de vergetelheid geraakt was, herontdekt werd waarna de Venetianen in staat waren om zuiver kristalglas te produceren.
Op het eind van de 13e eeuw was het eiland Murano het centrum van deze industrie. Vanwege het brandgevaar moest dit op een eiland gebeuren en mocht dit niet binnen de stadse bebouwing plaatsvinden. Tevens hoopte men daarmee de kennis van het procedé geheim te houden.
Nog voor het begin van de 16e eeuw kreeg met de techniek van het emailleschilderen, oorspronkelijk ontdekt in de islamitische wereld, onder de knie en men gebruikte deze techniek voor decoratie. Ook ging men het glas graveren en vergulden.
In de 16e eeuw beheerste men de technieken zo goed, dat men zeer ingewikkelde vormen en versieringen wist te maken. Tot op de dag van vandaag is de glasproductie nog steeds een belangrijke bron van inkomsten voor de economie en voor toeristische souvenirs uit Venetië.
Murano kent tegenwoordig een aantal hele oude glasmakerijen, zoals Venini, Pauly, Seguso en Barovier & Toso. Deze laatst werd in 1295 opgericht en is het op 31 na oudste bedrijf ter wereld.
 foto en tekst rijksmuseum.nl
De glasblazer heeft van het afgebeeld wijnglas een fraai kunststukje gemaakt. Zes zachte rondingen, lobben, vormen een wijde kelk. De blauwe bol op de bodem van de kelk steekt opmerkelijk af tegen het heldere glas. De geribde stam bestaat uit een baluster, een klein zuiltje en drie bolletjes of 'nodi'. Aan beide zijden is de stam versierd met helder en blauw gekleurd glas. De vorm ervan doet aan een zeepaardje denken, of aan de vleugels van een vlinder of een vogel. Dit type glas wordt dan ook 'vleugelglas' genoemd.
Productieproces
Het maken van Venetiaans glaswerk is een complex proces. Het glas wordt gemaakt van siliciumdioxide. Om het niet te snel te laten stollen wordt natriumoxide toegevoegd. Deze stoffen worden eerst verhit om het te smelten. Wanneer het weer stolt maar nog niet hard is, wordt het bewerkt. Eventueel wordt natrium toegevoegd om het glas ondoorzichtig te maken of nitraat en arseen om luchtbellen te verwijderen. Het vergt veel ervaring en vakmanschap om het glas in de meest creatieve vormen te krijgen.
Om het glas te kleuren worden andere stoffen gebruikt. Om het glas de kleur blauw te geven wordt een kleine hoeveelheid koper en kobalt toegevoegd. Wanneer het glas afgekoeld is heeft het een blauwe kleur gekregen. Op dezelfde manier kan met een kleine hoeveelheid goud een rode kleur verkregen worden.
Hierna wordt het werk nog geemailleerd en eventueel gegraveerd of versierd met een tekening van bladgoud. (br.wikipedia en rijksmuseum.nl)
|
