"Binnen vier jaar klonen we uitgestorven mammoet"
De permafrost in Siberië smelt
steeds sneller door de opwarming van ons klimaat en brengt onverwachte
schatten naar boven, zoals dit quasi perfect bewaarde baby-mammoetje dat
40.000 jaar geleden stierf.
Akiri Iritani, een professor aan de unief in het Japanse Kyoto, zegt
dat hij een mammoet kan klonen. "Ik denk dat we een redelijke kans
hebben om binnen vier à vijf jaar een gezonde mammoet te verwekken",
beweert de wetenschapper. Het kan volgens Iritani door een techniek die
zijn collega Teruhiko Wakayama ontwikkelde. Die slaagde er in 2008 in
een muis te klonen die al zestien jaar dood was.
Er zijn al heel wat films gemaakt en boeken geschreven over het klonen
van lang uitgestorven dieren, en hoewel hoog in entertainmentwaarde,
leek zoiets vooralsnog puur fantasie. Want hoewel de procedure om zo'n
dier te klonen ondertussen theoretisch zou kunnen, is er quasi perfect
DNA van het uitgestorven beest voor nodig, en dat is nu eenmaal niet
voorhanden.
Gelukt met een muis
Maar aan het
Riken Centre for Developmental Biology slaagde professor Teruhiko
Wakayama erin om een muis te klonen uit bevroren huidcellen van een muis
die al 16 jaar dood was. Volgens Iritani is de techniek die hij
daarvoor ontwikkelde perfect bruikbaar om een mammoet te klonen met een
celkern uit huidcellen of spiercellen van bevroren mammoetfossielen uit
Siberië.
Het plan is als volgt:
volgende zomer trekt Iritani naar Siberië om er in de door de opwarming
van de aarde steeds sneller smeltende permafrost een mammoet te vinden.
Uit een goed monster met zacht weefsel haalt Iritani vervolgens een
celkern met de techniek die zijn collega Wakayama ontwikkelde. Die
celkern moet vervolgens worden ingebracht in de eicel van een Afrikaanse
olifant, die als draagmoeder voor de mammoet zal fungeren.
Volgens
Iritani zijn we dan al wel twee jaar verder. De draagtijd van een een
olifant is minstens anderhalf jaar na bevruchting, waardoor er dus ten
vroegste over een goeie vier à vijf jaar een mammoetje zou kunnen worden
geboren.
Business met beenderen in de toendra
Het
vinden van een goed, bruikbaar stuk mammoet lijkt niet evident, maar de
opwarming van ons klimaat steekt daar een handje toe. De jongste jaren
is in de Siberische toendra, meer bepaald in het laaggelegen deel van de
Kolyma in de Russische autonome republiek Jakoetië, een heuse industrie
ontstaan rond fossielen die worden prijsgegeven door de smeltende
permafrost. De Jakoeten, een nomadenvolk dat met rendieren door het land
trekt, stuiten er voortdurend op beenderen van uitgestorven dieren en
ook steeds vaker op erg goed bewaarde karkassen van ondermeer mammoeten.
Ze
krijgen tussen 200 en 4.000 roebel (tussen 5 en 100 euro) per kilo voor
beenderen van uitgestorven dieren, naargelang de kwaliteit. Een goed
bewaarde en volledige schedel haalt zelfs tot 200.000 roebel (5.000
euro), een bedrag waar een Jakoet normaal twee jaar moet voor werken.
Privéverzamelaars hebben al 15.000 euro neergeteld voor één van de
enorme slagtanden van een mammoet en klanten, onder wie steeds meer
inkopers voor musea in groeilanden in ondermeer Azië, tellen tot 150.000
euro neer voor een volledig skelet.
Twee sneeuwscooters en jaarvoorraad eten voor perfect bewaard mammoetje
De
regio is bijzonder moeilijk bereikbaar en geïsoleerd, maar de buit is
overvloedig en voor wie zijn weg kent op de toendra liggen "de fossielen
voor het oprapen" blijkbaar. Dat geldt ook voor het Jamal-schiereiland,
waar de Nenetsen met hun 500.000 rendieren rondtrekken. In mei 2007
stuitte één van de rendierherders er op de overblijfselen van een 40.000
jaar oude baby-mammoet. De herder bewaarde het fossiel van het kalfje
een maand buiten aan zijn tent - zolang duurde het voor wetenschappers
het konden komen oppikken - en zelfs daarna zag het er onwaarschijnlijk
goed bewaard uit (grote foto bij dit artikel). De wetenschappers kochten
het mammoetkalfje voor twee sneeuwscooters en een jaarvoorraad eten.
De
uitgestorven mammoeten zouden zich ongeveer tussen 2,4 en 5,4 miljoen
jaar geleden hebben afgesplitst van de voorouders van de Aziatische
olifant, terwijl hun gemeenschappelijke voorouder zich ongeveer tussen
4,2 en 9 miljoen jaar geleden heeft afgesplitst van de
gemeenschappelijke voorouder met de Afrikaanse olifant. Niet de mens,
maar wel een klimaatsverandering ligt aan de basis van het uitsterven
van de mammoet. De geleidelijke opwarming deed de mammoet vanaf 14.000
jaar geleden terugtrekken naar Noord-Siberië, waar die ongeveer 4.000
jaar geleden is uitgestorven.
Het
is overigens niet de eerste keer dat een uitgestorven dier zou gekloond
worden. In januari 2009 werd een Pyrenese steenbok geboren na een
kloonpoging. Het kalfje overleed echter kort na de geboorte aan
longproblemen. De wetenschappers gebruikten daarvoor weefsel dat ze uit
het oor van het laatste overlevende vrouwtje in 1999 hadden genomen. Ze
haalden lichaamscellen uit het weefsel halen en fuseerden die met
eicellen van geiten waar de celkern uit verwijderd was. De embryo's die
daaruit ontstonden werden ingebracht in gedomesticeerde geiten, die als
surrogaatmoeder dienden.
In totaal werden er 285 embryo's
ontwikkeld, waarvan er 54 geplaatst bij in totaal twaalf steenbokken en
kruisingen tussen steenbokken en gedomesticeerde geiten. Daaruit kwam
één succesvolle dracht.
In
Australië proberen ze een al sinds 2002 de 75 jaar geleden uitgestorven
Tasmaanse tijger te klonen, voorlopig zonder resultaat. Er zijn
overigens een pak ethische bezwaren tegen het klonen van uitgestorven
dieren.
