De operette speelt in het 19de eeuwse Servië. Het is Strauss 14de podiumwerk. De première in 1894 vond plaats ale een jubileum voor Strauss die er 15 jaar carrière had opzitten. Ondanks het enthousiasme en succes van de eerste voorstellingen (met de vedette Alexander Girardi in de hoofdrol), kwamen de tekorten in het libretto (van Max Kalbeck en Gustav Davis) al gauw naar boven. Waarschijnlijk vond Strauss zijn interesse in het thema na het zien van Smetana's "Die verkaufte Braut" waarvoor Kalbeck de Duitse versie schreef. Al snel kwamen de twee librettisten in conflict: Kalbeck, die zijn eerste bühnewerk schreef, wilde meer de operakant uit, terwijl Davis, die de teksten van de liederen voor zijn rekening nam, meer de tradiotionele operettekant uitwilde!
Het kwam tot een hevige ruzie die er toe leidde dat de librettisten ermee stopten en Strauss tussen twee vuren zat! Resultaat was dus een zeer zwak libretto, maar op muzikaal vlak een meer dan interessant werk, tussen de opera en de operette in! Professor Christian Pollack een eminentie op operettevlak, omschrijft Jabuka als een meesterwerk met prachtig koor- en orkestwerk en doorspekt met aria's die Girardi goed afgingen! Ondanks het librettodebacle bleven Kalbeck en Strauss goede vrienden, maar wel jammer dat Kalbeck hiermee zijn bühnedebuut verknalde Op You Tube kan U nagenoeg de hele operette beluisteren, welliswaar in verschillende stukken. Lokale mannen en vrouwen zijn op weg naar Jabuka voor het jaarlijks appelfestival. Een gebruik wil dat een jongman die in een appel bijt, deze appel doorgeeft aan het meisje waar hij wil mee trouwen. Als deze er ook in bijt, stemt ze in. Bijt ze er niet in, wijst ze hem af. Er arriveren twee verarmde edelmannen, Mirko en Vasil, die hun ruinekasteel trachte te verkopen aan de rijke zetmeelfabriekseigenaar Bambora. Die trapt daar niet in, zodat de twee op zoek moeten naar een rijke buid. Ze worden de risé van de andere deelnemers aan het festival die hen belachelijk maken. Dan horen ze dat Jelka, de rijke boerendochter, het festival zal bezoeken. Ondertussen verschijnt ook de gerechtsdeurwaarder Joschko met zijn helper Franjo. Mirko en Vasil vrezen dat ze hun kasteel gaan kwijtraken voordat ze het kunnen verkopen aan Bambora. Wanneer deze aankomt met zijn dochter Annita, doet Vasil een poging zhet kasteel te verkopen door het op te hemelen. maar Bambora klaagt dat het niet goed gaat in de zetmeelindustrie. de mannen gaan dan kaart spelen en vooral vals spelen. Annita merkt op dat het verwerven van een kasteel toch wel een goede zaak kan zijn. De rijke boer Mischa en zijn mooie dochter Jelka en haar tante Petrija komen toe na een defect aan hun rijtuig. Jelka bezingt zichzelf als de schoonheidskoningin van het festival. Mirko ziet haar wel zitten maar Jelka weigert zijn avances. Mirko vraagt hulp aan Joschko om Jelka te strikken. deze stemt toe in de hoop zo het kasteel te bemachtigen.
Act 2: de tweede acte speelt zich af op het kasteel van Mirko en Vasil, dat Mirko ombouwt tot een herberg om zo alle gasten te kunnen ontvangen. vasil maakt avances bij Annita, iets wat Bambora wel zint, want hij ziet zo zijn kans het kasteel en een adelijke titel te bemachtigen. Voor Mirko verloopt het moeilijker, want jelka wil maar niet toehappen. Wanneer hij haar een appel presenteert, gooit ze hem na een zekere aarzeling voor zijn voeten. Mirko blijft echter verliefd en de andere gasten amuseren zich kostelijk met dit ongelukkige "paartje".Act 3: De rijke boer Mischa komt aan op het kasteel. Hij verneemt dat Mirko en Vasil er helemaal niet goed voorzitten en dat Joschko als gerechtsdeurwaarder hun kasteel wil inpikken. Als Bambora dat hoort, probeert hij Annita weg te halen van vasil. Ondertussen probeert een dronken Joschko zoveel mogelijk spullen uit het kasteel mee te nemen. Mischa dreigt ermee hem aan te klagen voor fraude, waardoor Joschko het onderspit moet delven. Wanneer Jelka de spot wordt voor de gasten, komt Mirko tussenbeide en laait de liefde weer op. Strauss zorgt voor een echt operetteslot met twee liefdeskoppels Vasil en Annita en Mirko en Jelka!
We hebben in de voorbije periode reeds 20 operettes en musicals besproken met daarbij heel wat muziek en beeldfragmenten. Hier het lijstje dat U reeds kan terugvinden op deze blog:
1. "Frühling" 1922 van Franz Lehar 2. "Der Zigeunerprimas" 1912 van Emmerich
Kalman 3. "No, No, Nanette" 1925 van Vincent Youmans 4. "Fürstin Ninetta"
1893 van Johann Strauss Jr. 5. "Der Bettelstudent" 1882 van Karl
Millöcker 6. "Orpheus in der Unterwelt" 1858 van Jacques Offenbach 7. "Les
Cloches de Corneville" 1877 van Robert Planquette 8. "H.M.S. Pinafore" 1878
van Gilbert & Sullivan 9. "Die Zirkusprinzessin" 1926 van Emmerich
Kalman 10. "Pique Dame" 1862 van Franz von Suppé 11. "Allegro" Rodgers & Hammerstein 12. "La Generala" Amadeo Vives 13. "La Mascotte" Edmond Audran 14. "Der Liebe Augustin" Leo Fall 15. "La Route Fleurie" Francis Lopez 16. "Urlaub nach Zapfenstreich" Jacques Offenbach 17. "Der Sterngucker "Franz Lehar 18. "Die Perlen der Cleopatra" Oscar Straus 19. "Trial By Jury" Gilbert & Sullivan 20. "Die Dubarry" Karl Millöcker en Theo Mackeben
Operette "DIE DUBARRY" 1879 van Karl Millöcker en 1931 Theo Mackeben
Als 20ste bepreking hebben we hier te maken met een eigenaardig werkstuk dat in 1879 wordt afgewerkt door Karl Millöcker onder de titel "Gräfin Dubarry", maar dat door gebrek aan succes vlug werd afgevoerd en in 1931 opnieuw met veel meer succes werd opgevoerd na een herwerking van Theo Mackeben als "Die Dubarry"
De oorspronkelijke "Gräfin Dubarry" was een operette in drie actes met muziek van Karl Millöcker en een libretto van F Zell en Richard Genée. Het verhaal draait rond de waargebeurde geschiedenis van Madame Du Barry, minnares van de Franse koning Lodewijk XVde. Eb het is misschien daar dat het schoentje knelt, want dat verhaal is niet echt een hapklare brok voor het operettepubliek. Zell en Genée kunnen er geen logisch en geschikt geheel van maken en derhalve verdwijnt het stuk reeds na 14 voorstellingen in Wenen van het toneel. men probeert nog wel eens vruchteloos het stuk opnieuw op de bühne te krijgen, maar het publiek wil niet mee. In 1931 neemt dan Theo Mackeben de operette onder handen. Mackeben was tot dan dirigent van de "Dreigroschenoper". Hij zette Paul Knepler, Ignaz Michael Welleminsky en E.M.Cremer aan de bewerking van de tekst en zelf componeerde hij twee nieuwe aria's die klassiekers zouden worden: "Ich schenk' mein Herz" en "Ja, so ist sie, die Dubarry":
Ga naar de volgende link:http://www.youtube.com/watch?v=6NofrnYkqEg Ga naar de volgende link: http://www.youtube.com/watch?v=5sWxP6FfW30
Madame du Barry kan men bestempelen als één van de machtigste vrouwen aan het hof van de koning, samen met de koningin en echtgenote van de Franse vorst, Marie Antoinette. Spijtig genoeg zullen ze beiden hetzelfde lot ondergaan na de Franse Revolutie: de guillotine! Tegenwoordig wordt nog enkel de versie van 1931 gespeeld. In die versie is de operette ingedeeld in negen hoofdstukken. Ook werd er een koorpartij en een ballet toegevoegd. De operette speelt in het jaar 1762 in het slot Trianon in Versailles. de operette begint in een modeatelier in parijs, waar de modiste Jeanne de schilder René leert kennen. Ze gaan samenwonen en door een toeval ontmoet Jeanne de graaf Dubarry in het atelier. Deze vraagt haar voor hem te komen werken, maar Jeanne weigert. Echter iemand gaat aan René vertellen dat Jeanne "arlegeances" heeft gemaakt met Graaf Dubarry, en René zet Jeanne aan de deur.
Ga naar de volgende link: http://www.youtube.com/watch?v=PO6wakJpsk8 Ga naar de volgende link: http://www.youtube.com/watch?v=cVZjuVwvgB0 Ga naar de volgende link: http://www.youtube.com/watch?v=nWUaflSikUA
Ondertussen vertelt markies De Brissac aan zijn vriend Graaf Dubarry dat hij in een voorstelling een prachtige danseres heeft gezien, Manon. Groot is Dubarry's verbazing dat deze danseres niemand minder is dan de modiste Jeanne! Graaf Dubarry denkt Jeanne voor zijn kar te kunnen spannen om een politiek spel aan het hof van Lodewijk XVde te spelen. deze is namelijk zijn maitresse Madame de Pompadour beu en wil wel wat nieuw, jong vlees in de kuip! Dubarry wil zich meer invloed aanmeten door de koning Jeanne als minnares te schenken. Na heel wat intriges komt Jeanne op een bal terecht bij de koning. Daar ontmoet ze opnieuw René, die nog steeds een boon heeft voor Jeanne. Maar wanneer de koning een prachtige beeltenis van Jeanne krijgt doorgespeeld en daardoor verliefd wordt op haar, denkt Jeanne dat René deze beeltenis heeft doorgespeeld (in werkelijkheid deed Graaf Dubarry dit!) en blaast ze alle bruggen op met René. Ze geeft toe aan de aandacht van de koning. Maar zijn ministerpresident, die liever had gezien dat zijn zuster de minnares van de koning werd, verklapt de koning dat Jeanne nog steeds gehuwd is en eigenlijk René nog graag ziet. De koning verlangt bewijzen en de ministerpresident organiseert een geheim treffen tussen René en Jeanne, dat de koning kan afluisteren. Echter tijdens dit treffen laat Jeanne duidelijk merken dat de relatie tussen René en haar voorbij is. Dat pleziert de koning enorm en hij ontslaat zijn ministerpresident. Zo is Jeanne erin geslaagd één van de machtigste vrouwen van Frankrijk te worden!
Ga naar de volgende link: http://www.youtube.com/watch?v=hgdaxeysOC8 Ga naar de volgende link: http://www.youtube.com/watch?v=fv0yuDUUXxA
En als afsluiter het aandoenlijke "Liebe Kleine Jeanne"
Ga naar de volgende link: http://www.youtube.com/watch?v=RI-iWLtAx44
Operette "TRIAL BY JURY" 1875 van Gilbert & Sullivan
Zoals Rodgers & Hammerstein en Lerner & Loewe onafscheidelijke namen zijn in de musicalwereld, zo zijn Gilbert & Sullivan dat in de operettewereld. Na een eerste probeersel, het muzikale kerststuk "Thepsis", was "Trial by Jury" hun eerste samenwerking in de operettegeschiedenis. Alleen al daarvoor is deze operette eenacter een mijlpaal. Komt daarbij dat de humorvolle en ironische tekst van Gilbert magistraal wordt aangevuld door de lichtvoetige muziek van Sullivan. In 1975 wordt deze eenacter in Engeland officieel uitgeroepen als de meest succesvolle Engelse eenacter uit de geschiedenis.
Scène uit "Trial By Jury" : illustratie in het maga zine "Sporting and Dramatic News" 1875
De plot is werkelijk op zijn Gilbert's: hilarisch en onwaarschijnlijk: Angelina klaagt haar verloofde Edwin aan omdat hij ondanks een belofte, niet met haar wil trouwen omdat hij verliefd is op een andere vrouw. Angelina moet trachten aan te tonen dat haar verlies enorm is. Edwin daarentegen tracht de jury te overtuigen dat hij een zeer slechte echtgenoot zou zijn, wanneer hij met Angelina zou moeten trouwen. Eerst raakt de rechter verliefd op één van de bruidsmeisjes en tenslotte betoont hij zijn liefde aan Angelina zelf. Te gek om los te lopen allemaal, maar de operette werd uirzonderlijk goed onthaald. U kan ze hier in drie stukken bekijken:
Bedankt beste bezoekers aan deze blog! In enkele weken tijd heeft de operette bewezen dat ze niet dood is, alleen wordt er te weinig aandacht aan gegeven! Momenteel (05/11/2011) staat onze blog op plaats 547 in de top 1000 van alle blogs. Bij de muziekblogs zitten we in de TOP 20, namelijk op de 18de plaats! Dat is niet belangrijk voor de blog zelf, wel voor de "operette" !We doen dus volle moed verder. Suggesties tot besprekingen van operettes zijn nog steeds welkom. Aankondigingen van operettes die worden opgevoerd, kunnen ook aangegeven worden. Ze zullen worden geplaatst! Ook de "opvolger" van de operette, de musical, zal binnenkort wat meer in de verf worden gezet! Groeten, Bertiepepper
Operette "DIE PERLEN DER CLEOPATRA" 1923 van Oscar Straus
"Die Perlen der Cleopatra" is een operette van drie actes met een libretto van Julius Brammer en Alfred Grünwald die voor het eerst werd opgevoerd in 1923 in het "Theater an der Wien" in Wenen. Oscar Straus is een Oostenrijkse operettecomponist (1870 Wenen - 1954 Bad Ischl) die eigenlijk is geboren onder de naam Oscar Nathan Strauss met twee "s"en. Later liet hij de naam veranderen in Straus om zo een verwarring met de Strauss-walsdynastie te vermijden.
Rond de eeuwwisseling maakte Oscar Straus een aantal succesrijke operettes waarvan in 1907 "Ein Walzertraum" één van de meest in het oogspringende is! Wanneer ik de operette "Die Perlen der Cleopatra" voor het eerst hoorde, meende ik eerder invloeden van Offenbach en Wagner te bemerken dan Weense invloeden. Wat zeker is dat er heel wat ironische knipogen inzitten en dat, net zoals bij Offenbach, pikante toespelingen verweven zitten in de teksten! Wat te denken over het openingslied helemaal in het begin van de operette wanneer de Syrische Prins Belladonis arriveert in het paleis van Koningin Cleopatra. Hij zingt er het lied "Meine Kleine Liebesflöte" en de uitvoering van het Muziektheater uit Munchen laat aan de verbeelding niet veel meer over!
De operette speelt zich af in de antieke havenstad Alexandrië in de tweede helft van het jaar 100 voor onze tijdsrekening. Nadat prins Belladonis zijn lied heeft afgewerkt verschijnt Cleopatra. Zij beklaagt zichzelf en ziet een liefdesaffaire wel zitten om haar van haar kwaaltjes te verlossen. Pampylos, die haar horoscoop leest, ziet een flirt voor Cleopatra met Belladonis wel zitten. Ondertussen komt de legionair Silvius terug vanuit het kamp van Caesar. Hij is verliefd op de gezelschapsdame van Cleopatra, Charmian, maar Cleopatra strikt Silvius in haar eigen netten. Charmian wordt getroost door Pampylos en Belladonis, die Charmian aanraden een ander "lief" te zoeken, daarbij eerst aan hunzelf denkende! In haar boudoir hoort Cleopatra dat Silvius verliefd is op Charmian. Ze doet één van haar befaamde liefdesparels in rode wijn en wanneer Silvius de wijn drinkt, bedrijven Cleopatra en hij nadien de liefde! In de tweede act worden de verwikkelingen nog groter: De Nijl is bijna opgedroogd. Cleopatra bezoekt de God Ptah en dankzij de kussen die ze de mooie priester Radamos geeft, begint het water weer te stijgen!
Ondertussen wacht Belladonis nog steeds op Cleopatra en hij wacht met zijn "kleine liefdesfluit" in het liefdesconservatorium bij de jonge studentes waar hij zijn erotische fantasiëen kan botvieren. Silvius is niet blij dat Cleopatra blijkbaar niet genoeg heeft aan hem en hij zint op wraak door steun te geven aan de opstandelingen die Cleopatra van de troon willen stoten. Cleopatra en haar trouwe Pampylos breken de opstand en Silvius verdwijnt in de ketens! Act 2 eindigt wanneer Cleopatra weer één van haar liefdesparels oplost voor Belladonis! Act 3: nadat Cleopatra gebruik heeft mogen maken van de liefdesfluit van Belladonis, neemt ze afscheid van hem door hem een stuk land te schenken. Dan komt Marcus Antonius aan met zijn schip! Hij roept Egypte uit als een Romeinse provincie. Cleopatra zal ook hem in haar netten lokken met haar beroemde liefdesparels!
Kenners omschrijven deze operette als een meesterwerk van operette en cabaret, wars van enige erotische preutsheid of ingetogenheid. Op dat gebied alleen al is deze operette een buitenbeentje. De librettist had een boon voor Nietzche en Wagner, en dat voel je ook bij deze operette. Naar analogie met "Le Chat Noir" in Parijs, zat Straus mee in het groepje dat de "Überbrettl" oprichtte, een cabarethuis waar men naar hartelust kon schimpen met de welvoeglijkheid en de bestaande morele waarden.
Straus ontmoet er ene Rideamus, waarmee hij zijn eerste burleske operettes maakt. Ze zaten vol met maatschappijkritiek en ironische en cynische knipogen naar toenmalige gebeurtenissen en opvattingen. Dit werd beter onthaald in Berlijn dan in Wenen, maar naarmate de eerste wereldoorlog nadert, krijgt dit soort werk minder bijval. Die Lustige Nibelungen (1904) kon nog enigszins bekoren, maar Hugdietrichs Brautfahrt (1906) was helemaal geen succes.
Het werd Straus al vlug duidelijk dat wanneer hij wou overleven, hij toegevingen zou moeten doen aan het publiek! Met de operette "Ein Walzertraum" (2007) stopte hij de samenwerking met Rideamus en leverde hij een klassieke operette af. Hij zou er successen mee behalen die hij met de twee vorige operettes nooit behaalde tijdens zijn leven. Pas achteraf zou men begrijpen dat hij met die eerste operettes zijn tijd ver vooruit was. Ondertussen verloochende hij zijn roots niet door ook in zijn meer klassieke operettes dubbelzinnigheden en fijne toespelingen te verweven. Nu hij eindelijk successen behaalde (Straus maakte meer dan 50 podiumwerken, waaronder vele operettes), werd het tijd om nog eens naar de roots terug te keren. Dat deed hij zeker met "Die Perlen der Cleopatra", wat in mijn ogen als een meesterwerk mag beschouwd worden. In 1955 stelt Bernard Grunn terecht in zijn boek "Prince of Vienna": "Oscar is de Richard onder de operettecomponisten", daarmee verwijzend naar de magistrale werken van de operacomponist Richard Straus. Toen in 1957 de operette opnieuw op het podium kwam in Zurich, moesten de erotische passages wel geschrapt worden. Zo kwam de openingsscène met Belladonis er niet meer in voor en werd ook de uitspraak van Cleopatra tegen Marcus Antonius : "Laat je zwaard maar liever in de schede", verwijderd! Het probleem was dat er in die tijd van weinig operettes volledige versies waren uitgeschreven. Dat maakt het nu moeilijk voor ons om, zeker van deze operette, een definitieve versie te bepalen. Straus had immers de neiging om na één of enkele voorstellingen, zaken aan te passen en zelfs aria's te schrappen en bij te voegen. Tot slot: des schrijvers van deze operette voelden de adem van het nazisme in hun nek. Getuige daarvan de rol van Marcus Antonius, die van een dergelijk gehalte is dat ze daarmee de komst van Hitler en Mussolini zeker aankondigden!
Het succes van Die Lustige Witwe (1905) had Lehar al gehad wanneer hij in 1916 "Der Sterngucker" componeert, een operette in die actes met een oorspronkelijk libretto van Fritz Löhner, later in datzelfde jaar nog verbeterd door Arthur Maria Willner. In 1922 werd het libretto nogmaals aangepast voor een Italiaanse versie van de operette met als titel "La danza delle Libellule". De eerste versies van deze operette zijn echter helemaal in de vergeethoek geraakt, in zoverre dat tot sinds kort er enkel pianoversies bestonden van de muziek. Gelukkig is er het muzieklabel "CPO" die stelselmatig de vergeten operettes van Lehar in volledige orkestversie uitbrengen.
Het is spijtig, maar ook van deze operette is er geen bewegend beeldmateriaal te vinden en ook al zijn de muzikale stukken in de operette van meer dan behoorlijke kwaliteit, toch vind je moeilijk uitvoeringen terug van deze operette. U zal deze operette ook alleen kunnen beluisteren via mijn multiply account waarvan U de gegevens elders op mijn blog kan vinden.
Waar draait het in deze operette om: Franz, een jonge astronoom, heeft zijn jongere zuster Kitty opgevoed na de dood van hun ouders. Kitty en haar drie vriendinnen wachten Franz vol verwachting op wanneer hij hen bezoekt in hun laatste jaar op school. De drie meisjes flirten met hem en het komt zover dat hij verloofd geraakt met de drie vriendinnen tegelijk! En van hen zegt zelfs haar verloving op met haar vroegere vriend Paul, die op zijn beurt toch al een oogje had laten vallen op Kitty. er volgen heel wat complicaties wanneer de drie ouderparen van de meisjes een detective aan het werk zetten die de financiële toestand van Franz moet onderzoeken. Er zijn heel wat vrouwelijke truukjes nodig om Franz terug vanuit de sterrenhemel naar de aarde te brengen en hem uiteindelijk voor het altaar te leiden.
Operette "URLAUB NACH ZAPFENSTREICH" 1867 van Jacques Offenbach
"Urlaub nach Zapfenstreich" is een operette van één act uit 1867 en is geschreven in hetzelfde jaar als ""La Grande Duchesse de Gérolstein" en "Robinson Crusoé". De originele Franse titel is "La Permission de Dix Heures".
Deze min of meer vergeten operette van Offenbach werd in zijn Franse versie pas voor het eerst opgevoerd in Parijs in 1873. De eerste opvoering in de Duitse taal zou in Bad Ems geweest zijn, er is wel wat onzekerheid over het jaar (1866 of 1867). Het libretto is van Mélesville en Pierre Carmouche. Spijtig genoeg heb ik geen beeldmateriaal van deze operette kunnen vinden. Een van de laatste keren dat de operette werd opgevoerd was in 2010 door het "Petit Théâtre de Naples" in Parijs dat zich tot doel gesteld heeft van vergeten operettes uit de 19de eeuw weer op de planken te brengen. Volgens de toeschouwers was het de enige keer dat de operette was opgevoerd na de opname van 1950 die U ook kan beluisteren via mijn multiply account.
Hoe gaat het verhaal: De jeugdige Nicole is verliefd op de onstuimige militair Larose Pompon, maar haar tante, Madame Jobin, een jonge weduwe en verkoopster van militaire galons, weigert dat Nicole voor haar zou trouwen. Larose is van plan Madame Jobin in de armen te drijven van de jonge, naieve sergeant, Lanternick, niet wetende dat deze zelf verliefd is op Nicole.
Nicole en Larose Lanternick en Larose
Dankzij een list van Nicole, bemachtigt Larose de "toestemming van 10 uur" om uit de kazerne te geraken, waardoor het jong koppel kan afspreken in de tuin... waar ook Madame Jobin en Lanternick ronddwalen!
Nicole, Mme Jobin, Lanternick, Larose Finale van de operette
Door het nachtelijk uur en het gemis aan klaarte, doen er zich allerlei misverstanden en gedaanteverwisselingen voor. Plots blijkt de sergeant zich op de knieën van Mme Jobin te bevinden, waardoor een huwelijk onafwendbaar is. Daardoor is ook de weg vrij voor een trouwpartij van Larose en Nicole. Eind goed, Al goed!
Beste Blogbezoekers, De meeste besproken operettes kan U beluisteren via mijn MULTIPLY account. U kan deze vinden via de volgende link: http://bertiepepper.multiply.com/music
Operette "LA ROUTE FLEURIE" 1952 van Francis Lopez
"La Route Fleurie" is een operette van twee actes, voor het eerst gespeeld in 1952.
FRANCIS LOPEZ HOES CD
Francis Lopez (Montbéliard 1916 - Parijs 1995). Lopez is een Bask van geboorte en voor 1939 was er eigenlijk weinig dat zou aangeven dat hij een muzikale toekomst tegemoet ging. Hij studeerde eerst aan het Lyceum van Pau en daarna studeerde hij aan de universiteit van Parijs waar hij als tandarts afstudeerde. In 1939 wordt hij onder de wapens geroepen (hij had immers de Franse nationaliteit gekozen) en het is daar dat hij voor zijn medesoldaten zijn eerste composities makt voor een kerstshow. In 1940 keert hij geblesseerd naar huis maar hij blijft wel comopsities maken. Hij leert zanger André Dassary en orkestleider Raymond Legrand kennen. Met Legrand en Lucienne Delyle wint hij met het liedje "Refrain Sauvage" de "Grand Prix du Dique" in 1942
Vanaf dan rijgt Lopez het ene succes aan het andere! Met bekende uitvoerders als Lucienne Delyle, Maurice Chevalier, Léo Marjane, Tino Rossi en de nog onbekende George Guétary zat hij gebeiteld. Uit 1943 hoort U Robin des Bois met als zanger Georges Guétary.
Bij zijn "tour de chants" probeert hij zelfs van tijd tot tijd zelf de tekst bij zijn muziek te schrijven, zoals bij deze "Heureux comme un Roi"
De gloriejaren van Lopez situeren zich tussen 1949 en 1970. Zijn eerste operette in 1945, naar een libretto van Raymond Vincy en met Luis Mariano als de nieuwe vedette, "La Belle de Cadix" wordt een overweldigend succes. Dit trio zou nog een aantal successen maken in de operettewereld, die hier later misschien nog wel aan bod komen. In 1952 schrijft Raymond Vincy de operette "La Route Fleurie". Het verhaal van deze operette begint reeds einde jaren 40. een Canadees doet het ongelooflijke voorstel aan Lopez om in één maand tijd een operette te schrijven voor 20.000 dollar. Hij zet zich aan het werk met Vincy en na een maand leveren ze de operette "Monsieur Si Bémol" af. ze wordt met groot succes opgevoerd in Québec. Wanneer in 1952 Georges Guétary terugkeert uit de Verenigde Staten, waar hij de film "An American in Paris" had opgenomen (muziek van Georges Gerschwin), vraagt de directie van het ABC theater in Parijs hem de hoofdrol te spelen in een nieuwe operette van Lopez en Vincy.
De operette "Monsieur Si Bémol" werd herwerkt tot "La Route Fleurie" en de rol van Monsieur Si Bémol werd opgesplitst in die van een jonge "jeune premier" (Georges Guétary) en een vrolijke komische knaap, Raphaël. Voor deze rol wilde Lopez absoluut de jonge Normandiër Bourvil, die na enkele kleine succesjes met liedjes als "les Crayons" en "A Bicyclette" helemaal was weggedeemsterd en zelfs op punt stond van te stoppen.
De directeurs van het ABC wilden eigenlijk niet in zee met Bourvil omdat ze het een gevaarlijk idee vonden om iemand een hoofdrol te geven die weinig succesvol was. Maar Lopez hield voet bij stuk en er werd een compromis gemaakt: Bourvil kreeg de rol, maar als hij zou uitgefloten worden door het publiek zou hij vervangen worden. Voor de vrouwelijke hoofdrol, Lorette, werd beroep gedaan op Nini Cordy, Die lopez had zien optreden in Brussel. Bij het tekenen van het contract veranderde zij haar naam in Annie Cordy. Hier hoort en ziet U haar samen met Luis Mariano:
Deze operette wijkt enigszins af van de klassieke operette van Lopez: het scenario is in die mate gestoffeerd dat het zelfs overeind zou blijven zonder muziek. De operette werd reeds meer dan 1500 keer opgevoerd en ze staat nog regelmatig op het programma van operettegezelschappen. Ook heeft Lopez zijn Spaanse muziekinvloeden laten varen en zit er veel meer karakteristieke Parijse muziek in. Het verhaaltje draait rond enerzijds een operette in de operette en anderzijds drie liefdesgeschiedenissen die naar het einde toe natuurlijk gunstig evolueren. Maar het blijft toch de muziek die het belangrijkste is . Daarom een aantal liedjes uit de operette op een rijtje:
Leo Fall (Olomouc 1873 - Wenen 1925) had van bij het begin van zijn muziekcarrière weinig succes. Hij probeerde het eerste met een opera, maar dat was een flop. Zijn eerste operette uit 1905 "Der Rebell" was ook al geen hoogvlieger, maar met zijn tweede operette "Der Fidele Bauer" uit 1907 ging het de betere kant uit!
Uit deze operette zingt Fritz Wunderlich de mooie aria "O frag mich nicht":
Toen in 1907 ook "Die Dollarprinzessin" een hit werd, begon Fall al te denken dat "Der Rebell" misschien toch niet zo'n flop was! Er volgde nog "Die Geschiedene Frau" in 1908 en "Brüderlein Fein" in 1909 waaruit hier een extract tijdens een huisconcert.
En luister maar eens hoe deze "Brüterlein Fein" klinkt op de nachttrein van Dallas naar Grapevine:
Na nog enkele operetteprobeersels, kwam dan in 1912 de kangverwachte bewerking van "Der Rebell" op de scène in het Nieuwe Theater in de Zoo van Berlijn. De titel was veranderd in "Der Liebe Augustin" en in Londen ging de herwerkte versie op het toneel onder de naam "Princess Caprice". Speciaal voor deze versie componeerde Fall er nog vier nieuwe nummers bij. Het verhaal heeft niet zoveel om het lijf: Een pianoleraar Augustin Hofer is verliefd op zijn leerlinge Prinses Helene, terwijl Anna, de dochter van Helene's kamerdienaar, verliefd is op vorst Nicola. de librettisten Bernauer en Welisch toveren op het eind een deus ex machina uit hun hoed: Helene en Anna blijken met de geboorte verwisseld te zijn zodat twee huwelijken van gelijke stand kunnen plaatsvinden. Bekende nummers uit de operette zijn onder meer: Lass dir Zeit Wo steht denn das geschrieben? (Hieronder een mooie uitvoering van dit nummer)
Heut Nacht, nach acht En natuurlijk de wals- en operetteklassieker: Und der Himmel Hängt voller Geigen
Na deze operette kan Leo Fall zijn succes nog bestendigen met "Die Kaiserin" en "Die Rose von Stambul", beide uit 1916, "Madame Pompadour" uit 1922 een operette die ook in Engeland een mooi succes boekte! Zijn twee laatste operettes waren "Der süsse Kavalier" uit 1923 en "Jugend im Mai" uit 1926, uitgebracht een jaar na zijn dood.
Edmond Audran (1842 Lyon - 1902 Tierceville) was een Frans componist die zo'n 40 operettes schreef maar waarvan "La Mascotte" zeker de beste en de meest succesvolle was. Audran kreeg les aan de befaamde school "Ecole Niedermeyer" onder meer les van Camille Saint-Saens.
In 1859 won hij een eerste prijs in een compositiewedstrijd. Hij verhuist met zijn familie nar Marseille, maar zijn eerste operettes zijn echt geen succes. Het is pas wanneer hij bijna zijn "operettekostuum" over de haag had gesmeten, dat zijn eerste succes kwam: Henri Chivot bezorgt hem de tekst voor "Le Grand Mogol" (1877) en deze operette krijgt alle lof en wordt zestig keer opgevoerd, wat toendertijd veel was in de provinciestad Marseille.
Op deze 78-toerenplaat staan enkele mooie bewerkingen van Audran's operettes "Le Grand Mogol" en "La Mascotte"
In 1880 verschaft Chivot opnieuw een libretto en het zou meteen Audran's grootstse succes zijn: "La Mascotte" was geboren. Niet alleen in Parijs wordt het stuk opgevoerd, maar ook in Londen wordt de operette succesvol op de planken gebracht! Volgens de Encyclopedia Brittanica in 1911 was Audran één van de beste opvolgers van Jacques Offenbach. Hij bezat misschien niet dezelfde humor en ironie van een Offenbach, maar zijn muziek springt eruit dank zij haar elegantie en frisheid, iets wat de "opera bouffe" uit die tijd vaak mist. Nadien zou Audran het succes van "La Mascotte" alleen nog kunnen benaderen met "La Poupée" (1896). Nog een weetje: het Engelse woord "mascot" is volgens het woordenboek rechtstreeks afkomstig uit de operette "La Mascotte". Waarover gaat het verhaal: Act 1: Op de boerderij van de kleine boer Rocco, stelt Rocco vast dat hij lijdt aan een vreselijke ziekte: hij vindt namelijk dat hij alle pech van de wereld over hem krijgt. Pippo, zijn schaapherder, denkt dat een mascotte, door de hemel gezonden, wonderen kan doen;
De oudste broer van Rocco, stuurt hem als "mascotte" zijn kalkoenhoudster, Bettina. Maar het is de schaapherder Pippo die, welliswaar platonisch, verliefd wordt op Bettina. Er volgt het hilarische duet van de kalkoenen en de schapen (Le duo des dindons et moutons).
Maar driewerf helaas! Laurent XVII, prins van Piombino, heeft dezelfde aandoening dan Rocco: niets waar hij aan begint, lijkt te lukken. Hij heeft gehoord van de "mascottegaven" van Bettina en zakt met zijn dochter Fiametta af naar de boerenhofstee van Rocco. Daar eist hij Bettina op en neemt haar mee naar zijn paleis. Act 2 In het kasteel heeft Bettina heimwee naar haar dorp
Prins Laurent wil Rocco troosten door hem zijn kamerheer te maken. Sinds Bettina op het kasteel gaat, loopt alles op wieltjes en gaat het Laurent voor de wind. Hij hoopt zelfs Bettina aan hem te kunnen binden door met haar te trouwen. Maar Picco, die op het kasteel is aangekomen, vermomd als hansworst, tracht dit te voorkomen door op zijn beurt de dochter van Laurent, Fiametta, het hof te maken. Met hulp van Fritellini, Prins van Pisa, vluchten Picco en Bettina uit het kasteel naar het kasteel van Fritellini. Voor de finale van act 2 zingt Bettina nog "Het Lied van de Kapitein"
In act 3 komen alle actoren bij elkaar in een Italiaanse herberg in het hertogdom¨Pisa. Sinds het vertrek van Bettina, heeft Prins Laurent weer alle tegenslag van de wereld. In een orlog met Prins Fritellini, moet Laurent het onderspit delven. Maar Pippo en bettina huwen, Fritellini trouwt met de dochter van Laurent, die zijn kasteel terugkrijgt en Rocco krijgt zijn boerderij terug. Eind goed, al goed!
Operette/zarzuela "LA GENERALA" 1912 van Amadeo Vives
Volgens wikipedia moeten we "La Generala" catalogeren onder de operettes van Amadeo Vives, maar in Spanje zal men er al gauw een "zarzuela" van maken. Een zarzuela kan je het best omschrijven als een Spaanse lichte opera en leunt dus eigenlijk sterk aan bij de operette, maar meestal mist de zarzuela wel de Weense zwierigheid en zijn er veel Spaanse, muzikale invloeden te bemerken.
Ook al heeft deze zarzuela een Engelse setting, toch leunt hij muzikaal erg aan bij zijn Weense broertje, de operette! Het libretto is van Guillermo Perrin en Miguel de Palacios. Deze laatste zorgde steeds voor de serieuze en weemoedige noot terwijl Perrin grappig en origineel was! Hun "operettewerk" was zeer wisselend van kwaliteit en dat zorgde ervoor dat de twee librettisten niet altijd au sérieux werden genomen.
Guillermo Perrin Miguel de Palacios
Wat je van Perrin en Palacios wel kan zeggen is dat ze met relatief weinig materiaal en plot, steeds een verhaal konden maken waarmee de componist (in dit geval Vives heel wat kanten uit kon! Ook zijn het de librettisten die het dichtst aanleunen bij de Weense libretto's! Al bij al is "La Generala" een eerder wollige operette geworden waarbij een aantal "landelijke liefdesaffaires" zich afspelen in het Edwardiaanse England. Vives slaagt er wel in, alhoewel niet altijd even consistent, muziek af te leveren die charmant en opzwepend is. Het was Vives' eerste avondvullende operette en alhoewel er niet echt veel Spaans temperament inzit, bezit de operette wel de komische noot die veel van de andere "zarzuelas grandes" missen. Kortom, de hoogtepunten van deze operette zouden niet misstaan in een Weense operette. U hoort nu de tenor Alfredo Kraus met de aria "Salida del Principe" uit act 1 waarin hij als Prins Pio zijn vader, Koning Cirilo II van Molavia, beloofd om met een rijke erfgename te trouwen, zodat de benarde financiële positie van de koninklijke familie kan opgekrikt worden:
Het idee is om Prins Pio te koppelen aan Prinses Olga, dochter van Koning Clodomiro van Espartanopia, vriend van Koning Cirilo. Daarvoor zouden ze vragen aan Generaal Tocateca om zijn prachtige kasteel te mogen lenen om de ontmoeting in te laten plaats vinden. Terwijl zingt zijn vrouw Berta het Lied van de Harlekijn, en dat maakt haar echtgenoot generaal Tocateca zo goed gezind dat hij zijn kasteel uitleent.
Pio ontmoet op het kasteel Berta en herkent in haar zijn jeugdliefde. Ze zingen het mooie duet "Mi Dulce Sueño de adolescente":
Berta (La Generala) ontdekt dat Prins Pio meer voelt voor haar dan voor Prinses Olga, die zeer ongelukkig is. Berta besluit een geheime afspraak te maken met Pio, maar olga in haar plaats te sturen. De twee koningen gaan met Berta in een komisch trio het lied "Señora Señora" zingen waarin het misverstand dat Berta een avonturierster is, niet wordt weggewerkt!
De koningen vertellen alles aan Tocateca die zijn vrouw gaat bespieden. Hij ziet echter alleen dat in een mooie slotscène alles goed komt en Pio en Olga in elkaars armen vallen.
Tot slot een mooie intro op deze operette met wat uitleg over een uitvoering in Parijs. Echt de moeite om eens te bekijken!
De afgelopen weken werden de volgende operettes besproken:
1. "Frühling" 1922 van Franz Lehar 2. "Der Zigeunerprimas" 1912 van Emmerich Kalman 3. "No, No, Nanette" 1925 van Vincent Youmans 4. "Fürstin Ninetta" 1893 van Johann Strauss Jr. 5. "Der Bettelstudent" 1882 van Karl Millöcker 6. "Orpheus in der Unterwelt" 1858 van Jacques Offenbach 7. "Les Cloches de Corneville" 1877 van Robert Planquette 8. "H.M.S. Pinafore" 1878 van Gilbert & Sullivan 9. "Die Zirkusprinzessin" 1926 van Emmerich Kalman 10. "Pique Dame" 1862 van Franz von Suppé
U kan ze allemaal bekijken en beluisteren via deze blog! Op naar de volgende tien. U mag steeds suggesties doen via de reacties of via mijn mailadres: jeeves@telenet.be
Franz von Suppé (1819-1895). Hij werd geboren in Spalato (Split in het huidige Kroatië). Zijn vader was een Belg en zijn moeder een Oostenrijkse. Tegen de operacomponist Gaetano Donizetti moest hij oom zeggen. In het totaal schreef hij 29 operettes, naast nog een aantal opera's en toneelwerken. Vooral zijn ouvertures zijn overeind gebleven. "Pique Dame", een naam die vooral de West-Vlamingen bekend in de oren zal klinken: pique dame, of schoppenvrouw. Ook wel uitgebracht onder de naam "Die Kartenaufschlägerin". Bij Von Suppé weet je nooit of je zijn werk als een opera of een operette moet classeren. Alleszins in deze operette wordt bijna niet gesproken, dus kan het ook voor een opera doorgaan. Luister al maar eens naar deze prachtige ouverture:
Soms kan je lezen dat deze operette uit twee actes bestaat. Fout, het gaat hier om een zuivere eenacter van een klein uurtje waarvan de ouverture alleen al een zevental minuten in beslag neemt. Voor de nieuwe uitvoering in 1864 in Graz wordt er in het libretto wel gewag gemaakt van twee actes. Voor de rest kan je nog genieten van negen liederen en dan is de kous af wat deze operette betreft. Deze operette heeft nochtans een hele geschiedenis achter de rug. Toen hij in 1862 "Die Kartenschlägerin" presenteerde, zag men von Suppé als een waardig concurrent van Offenbach en de enige die zijn stijl enigszins kon benaderen: de Weense zwierigheid verbonden met de ironie en de satire op toenmalige situaties. Het libretto is van Karl Treuman. Maar wanneer de operette voor het eerst wordt opgevoerd in het Weens Kaitheater op 26 april 1862, mogen we gerust van een flop spreken en na amper vier voorstellingen wordt de operette afgevoerd. Von Suppé herwerkt de operette tot "Pique-Dame" en waagt een tweede kans in 1864 in Graz. Het stuk zou echter, door de voorafgaandelijke flop, nooit meer naar Wenen terugkeren, ook niet in de periode dat von Suppé zijn grootste sucessen beleefde! Verwar deze operette niet met het balletstuk "Queen of Spades" dat eerder gebaseerd is op het gelijknamige boek van de Russische schrijver Alexander Pushkin. Hierboven kan U een afbeeldeing zien van de CD-hoes (label CPO). op deze cd vindt U de volledige weergave van de operette. U kan ze ook beluisteren via mijn multiply site: http://bertiepepper.multiply.com/music Het verhaal in een notedop: Emil, een componist, is verliefd op de lieftallige Hedwig, maar beschikt niet over de nodige middelen en leent een som van Fabian Muker die in het geniept ook verliefd is op Hedwig. Fabian vraagt aan Judith, de adoptiemoeder van Emil, die kaartenlegster is om de kaarten te manipuleren en te doen uitschijnen dat Hedwig voor hem is voorbestemd. Maar dat was ze nu net van plan om voor Emil te doen! In een Balzaal waar alle personen samenkomen, vinden er nog een aantal amusante activiteiten plaats, waarna alles op zijn plaats valt en de operette, zoals het hoort, een goed einde kent. Er zitten heel wat parodiestukjes in op bestaande opera's of bekende componisten: Offenbach, Wagner, Shubert, Meyerbeer, Haydn en Verdi zijn in sommige stukken niet ver weg! Neem echt eens de moeite om deze operette beluisteren, voor mij was het een openbaring en niet alleen omwille van de prachtige ouverture!
Richard Rogers zei ooit over deze musical "Van alle musicals waar ik ooit aan werkte en die geen succes kenden, is "Allegro" naar mijn mening diegene die een tweede kans verdient!"
"Allegro" was Rodgers en Hammerstein's derde show, na de twee successen "Oklahoma" en "Carousel". Deze musical werd op de planken gebracht vlak na hun enige musical die ze rechtstreeks voor het witte doek maakten, namelijk "State Fair". Voor deze film wonnen ze een oscar voor het beste lied, "It Might as Well Be Spring"
We mogen stellen dat "Allegro" eigenlijk één van de belangrijkste musicals is waar de meeste mensen nog nooit van gehoord hebben. De makers wilden én een origineel verhaal brengen én een aantal vernieuwingen doorvoeren in het musicalgenre. "Allegro" was misschien wel de eerste musical die het predicaat "Conceptmusical" mocht dragen! een conceptmusical is eigenlijk een musical waarbij het achterliggend idee waar de musical voor staat belangrijker is dan het verhaal zelf. Hieronder een beeld van de originele musical uit 1947.
Het concept voor "Allegro" was simpel: een van de wieg tot de midlife crisis verhaal over een gewone man Joseph Taylor Jr. Special is ook het "Grieks Koor", dat is een term voor een koor dat constant commentaat geeft geeft over de actie op het toneel, zowel commentaar aan de acteurs als aan de toeschouwers. Directeur en choreograaf van de show is Agnes de Mille. Zij was de choreograaf van broadwaysuccessen als Oklahoma, Bloomer Girl, Carousel, Brigadoon, Gentlemen Prefer Blondes, Paint Your Wagon, Goldilocks en 110 in the Shade. Ze deed slechts de choreografie voor één film, Oklahoma. U ziet dus, deze musical had alles om een succes te worden! Maar was het ook een goede musical? Ondanks de grootste voorverkoop van tickets ooit, waren de kritieken erg verschillend.
Sommigen vonden de show subliem en vernieuwend, anderen pretentieus, vervelend en prekerig. Inderdaad, wanneer je het libretto leest, heb je de neiging de laatste categorie gelijk te geven. Maar wanneer je de show beluistert en volgens de weinigen die hem gezien hebben, bekijkt, val je omver van de warme en driedimensionele karakters van Hammerstein en de meeslepende en zeer muzikale score van Rodgers! Een andere vernieuwing was ook het introduceren van de "Verteldans", danspartijen die door de choreografie ook iets vertellen. Ook de musicals Carousel en The King and I bevatten van die fameuze verteldansen. Op de foto de makers van de musical en een voorbeeld van zo'n geweldige danspartij uit de musical "Allegro"
Het verhaal speelt zich af in het medische milieu. Joe Jr wordt geboren als zoon van de dorpsdokter en wordt zelf ook klaargestoomd als dokter. Hij huwt met zijn vriendinnetje Jenny, die wil dat hij naar de grote stad verhuist omdat de depressie het het jonge gezinnetje niet makkelijk maakt. Net voor de verhuis komt Joe Jr. tot inkeer en hij blijft in zijn geboorteplaats. Jenny verlaat hem en Joe Jr. vindt troost bij de mensen waarvan hij weet dat ze hem altijd dierbaar zullen blijven. Van de musical zijn zeer weinig beeldfragmenten te vinden. Wel van enkele liedjes, dikwijls gezongen door amateurs. Tot besluit enkele voorbeelden:
Weinig beelden omdat de laatst opgenomen versie (een prachtige versie trouwens) gewoon in de studio werd opgenomen voor de cd. Deze versie dateert van 2009 en is echt de moeite waard om aan te schaffen. De CD bevat trouwens een fenomenaal boekje met alle achtergronden van dit vergeten pareltje!
Operette "DIE ZIRKUSPRINZESSIN" 1926 van Emmerich Kalman
Na "DER ZIGEUNERPRIMAS" uit 1912 is dit de tweede operette, 14 jaar later gemaakt dan "Der Zigeunerprimas", van Emmerich Kalman die we bespreken in deze blog. "Der Zigeunerprimas" was de derde operette van Kalman, "Die Zirkusprinzessin" de elfde. We rekenen daarbij niet al de herbewerkingen van zijn operettes voor andere landen en in andere talen. We geven een voorsmaakje van de prachtig muziek met de openingsaria van de operette, gezongen door Fürstin Fedora Palinsa
Het verhaal heeft echt niet veel om het lijf, meer nog het is bijzonder ingewikkeld. Maar eigenlijk is dat niet zo belangrijk. Er zit in deze operette een schat aan prachtige aria's, melodiën en vrolijke deunen. Het geheel draait rond een mysterieuze "Mister X" die eigenlijk een van zijn titel beroofde adelijk heerschap is en die door een onguur figuur ertoe wordt aangezet Fedora Palinski het hof te maken en er mee te trouwen. Wanneer dat allemaal lukt, wordt de echte identiteit (namelijk een doodgewone circusprins!) bekendgemaakt en stort Fedora zich in de armen van de ongure Prins Sergius Wladimir. later in een hotelletje komt toch weer alles goed en gaat Fedora er opnieuw met Mister X vandoor! Maar zoals gezegd zijn het de muzikale nummers die deze operette onvergetelijk maken. Wat dacht U bv van "Die Kleine Mäderln im Tricot" hier gebracht door een operettegezelschap uit Noordwijk, een opname uit 2010
En wat dacht U van "Heisa, die Nacht Erwacht", beter bekend als "Yoepla Josefientje"
We vervolgen met een mooi walsduet "Ich Liebe dich - Leise schwebt das Glück Vorüber" hier gebracht door Rene Kollo en Wendy Fine
Van beeld een minder goede opname, maar toch een mooi duet "Mein Darling"
Een volgend nummer komt uit 1987 en werd met de video opgenomen, een mooi document van het nummer "Liese komm mit mir auf die Wiese"
We willen U deze Russische versie van "Wenn Du Mich Sitzen Lässt" niet onthouden:
We besluiten deze operette met ongetwijfeld het grootste succesnummer, de aria van Mister X of "Zwei Märchenaugen" hier gezongen door Rudolf Schock
Operette "H.M.S. PINAFORE" 1878 van Gilbert & Sullivan
Als we ons wagen aan de operettes van Gilbert & Sullivan, dan zijn we nog niet thuis! Deze pioniers van de Engelse operette: Arthur Sullivan (1842-1900) componist en W.S. Gilbert (1836-1911) librettist gingen een Victoriaans theaterpartnership aan dat resulteerde in niet minder dan 14 komische operettes tussen 1871 en 1896. Ziehier de lijst in chronologische volgorde: 1. Thespis (1871) 2. Trial By Jury (1874) 3. The Sorcerer (1877) 4. HMS Pinafore (1878) 5. The Pirates of Penzance (1879) 6. Patience (1881) 7. Iolanthe (1882) 8. Princess Ida (1884) 9. The Mikado (1885) 10. Ruddigore (1887) 11. The Yeomen of the Guard (1888) 12. The Gondoliers (1889) 13. Utopia, Limited (1893) 14. The Grand Duke (1896) HMS Pinafore is dus de vierde operette van het duo en ze zou uitgroeien tot een groot succes! Alleen al in de Opera Comique in Londen speelde de vertoning 571 keer! Daarmee was het tot dan toe de operette die de tweede plek haalde in het aantal opvoeringen. Inderdaad, nog succesvoller was... de operette die we hiervoor bespraken "Les Cloches de Corneville"! Als opwarmer horen jullie hier de ouverture van HMS Pinafore:
Het stuk werd ook tegelijkertijd uitgevoerd in verschillende Amerikaanse theaters en door de wet op de auteursrechten, kon dat aan de andere kant van de Oceaan zonder auteursrechten te betalen aan de auteurs. Vermits Gilbert voor de teksten veel haalde uit zijn gekke "Bad Ballad" gedichten, werd er in de operette een schat aan vrolijkheid en dwaasheid verwerkt. Het hoofdthema is de liefde tussen verschillende sociale klasses. Ook is er een zachte satire merkbaar die blijkt uit de grappen over de Royal Navy, de politiek en de mogelijkheid van onbekwame personen om op te klimmen naar hoge machtsposities. Als voorbeeld een stukje uit de operette opgevoerd door The Gilbert & Sullivan Society of Louisiana waarin het hoofd van "de Queen's Navy" uitlegt dat je helemaal niet veel hoeft te kunnen om zo hoog op de ladder te klimmen.
U kan dit prachtige, satirische nummer nogmaals bekijken, maar gespeeld door een beroepsgezelschap en een grootsere productie van Simon Gallaher & Essgee Productions uit 1997. Deze bewerking is supergeestig en op verschillende momenten hilarisch!
De operette begint , na de ouverture met een zangnummer van de matrozen van de Pinafore. U kan hier dat openingsnummer zien, opnieuw uit Essgee's productie. Sommigen vinden deze versie van de operette er ver over, toch denk ik dat het bewijst dat operette nog best genietbaar is!
Nadat de matrozen zijn opgekomen, verschijnt ook Buttercup op het schip. Zij is een verkoopster van allerlei goederen langs de kade en op de schepen die aan de kaai liggen. Ze zingt de leuke aria "I'm Called Little Buttercup"
Buttercup maakt kennis met de matroos Ralph die stiekem verliefd is op de dochter van de kapitein. In twee liederen die meteen op elkaar volgen zingt Ralph over deze onmogelijke liefde;
Wanneer de kapitein van het schip verschijnt, blijkt onmiddellijk dat het een aangenaam persoon is, graag gezien door zijn matrozen. Zijn openingsnummer laat uitschijnen dat hij als kapitein wel al eens zeeziek is, ook al beweert hij het tegendeel!
Wanneer ook de dochter van de kapitein, Josephine, op het dek komt, vertelt ze haar vader dat ze verliefd is op een doodgewone matroos van zijn schip, maar dat ze zich niet zal verzetten tegen het feit dat ze voorbestemd is voor Sir Joseph Porter, The First Lord of the Admirality. Ze zal dan ook haar liefde tegenover de matroos niet bekend maken, maar ze zingt wel over haar treurig lot in deze mooie aria:
Haar vader geeft haar een foto van Sir Joseph, zodat ze zich in haar cabine kan terugtrekken. Ondertussen komt het schip van Sir Joseph nader en hij komt samen met een gevolg van zussen, nichten en tantes ("Gaily Tripping") op het dek van de Pinafore. Het is dan dat hij zijn lied zingt "When I was a Lad" en "I am the Monarch of the Sea". Hilarisch gewoon!
Bij zijn openingsspeech maakt Sir Joseph duidelijk aan de kapitein, aan zeeman Dick Deadeye (let op de woordspeling in het hierna volgende stuk) en de matrozen dat iedereen respectvol moet worden behandeld en dat iedere persoon gelijkwaardig is! dat lijkt Ralph natuurlijk wel positief te onthalen, want zo krijgt hij misschien toch een kans om Josephine te trouwen!
Na deze speech verdwijnen Sir Joseph en de kapitein naar Josephine. Dick en Ralph blijven achter en discussiëren over de woorden van Sir Joseph en zijn betoog over gelijkwaardigheid. Dick gelooft hiet niet. Ze zetten het opzwepende "A British Tar" in
In de finale van act 1 vertelt Ralph over zijn liefde aan Josephine, maar deze reageert daar negatief op. Wanneer hij zelfmoord wil plegen, slaat Josephine om. Ze besluiten aan wal te gaan en te trouwen!
Bij het begin van de tweede act staat de kapitein op het dek en bezingt zijn problemen in de maneschijn. Buttercup verschijnt en zij maakt de puzzel nog wat moeilijker.
Josephine op haar beurt maakt in een pakkende aria de balans op van haar keuzes: ofwel trouwen met Ralph en in armoede leven, ofwel een luxueus leven met Sir Joseph
Sir Joseph maakt kennis met Josephine. Hij vertelt haar dat liefde de rang en stand overstijgt, niet begrijpend hoe hij daarbij Josephine en Ralph een dienst bewijst!
Dick deadeye heeft belangrijke informatie voor de kapitein en licht hem in over de relatie van zijn dochter Josephine en Ralph
De kapitein verbergt zich onder een zwarte mantel en Buttercup en de matrozen proberen Josephine en Ralph van boord te smokkelen. De kapitein gooit zijn mantel af en betrapt Ralph en Josephine als ze aan wal willen gaan. Ralph praat zijn daden goed met het argument dat hij een Engelsman is!
De kapitein maakt zich zeer boos en gebruikt daarbij harde taal Sir Joseph hoort dit en laat Kapitein Corcoran naar zijn kajuit brengen.
Maar wanneer Sir Joseph hoort van de liefde tussen Ralph en Josephine is hij op zijn beurt razend en laat Ralph opsluiten. Ralph en Josephine zingen een afscheidslied
De ontknoping nadert wanneer Buttercup een groot geheim ontrafelt. Buttercup was in haar jonge tijd een onthaalmoeder. Zo heeft ze twee baby's verwisselt: Ralph en kapitein Corcoran. De ene was van goede komaf, de andere afkomstig van simpele zeelui. Zo ontdekt men dus dat eigenlijk Ralph kapitein had moeten zijn en Josephine de dochter is van een simpele matroos.
En wat had je gedacht:op het einde komt alles goed: in de finale komen Ralph en Josephine, Buttercup en Corcoran, Sir Joseph en één van zijn nichten samen!
Als toemaatje kan je hier horen waarom Dick Deadeye zo'n "Disagreeable Man" is geworden. De versie van ESSGEE is een zeer komische en soms zelfs hilarische uitvoering, ook te koop op DVD. De moeite waard!
Operette "LES CLOCHES DE CORNEVILLE" 1877 van Robert Planquette
Op deze site kan je ook beschrijvingen vinden van Franse operettes, alhoewel deze operette soms gecatalogeerd wordt als "Opéra-Comique". Als introductie ziet U de openingsscène gespeeld door een Nederlands amateurgezelschap. De uitvoering is in het nederlands en voor een amateurgezelschap op hoog niveau! In deze openingsscène die zich afspeelt op de jaarmarkt, wordt er door de vrouwen volop geroddeld, waarop het hoofdpersonage, de vondelinge Serpolette (Marjolein in de Nederlandse opvoering) zich boos maakt en ook allerlei "nieuwtjes verspreidt over de aanwezige dames. Dat wordt haar niet in dank afgenomen!
(Jean) Robert Planquette (1848-1903 beide in Parijs) was een Frans operettecomponist. Hij componeerde een goede twintig operettes waarvan de vijfde , Les Cloches de Corneville, veruit de bekendste bleef. Robert studeerde aan het Conservatorium van ParijsZijn eerste werken waren melodïëen en marsen. Zo is bij velen zeker zijn mars "Sambre et Meuse " niet onbekend! Even opfrissen? Dan kan U ze hier beluisteren:
Ik herinner me mijn grootvader, die zelf in de fanfare Concordiavrienden van Kalfort speelde, nog zeggen: "Ik zal die mars van "Broekschijterij" nog eens spelen. En inderdaad, na twee minuten in het tussenstuk van de mars, placht hij altijd luid "Broekschijterij, Broekschijterij" mee te zingen! Zelf was Planquette een tenor met een aangename stem en vanaf zijn jeugdjaren zong hij reeds liedjes en opera aria's in concertcafés, zichzelf begeleidend op de piano. de meeste van zijn operettes zijn (bijna) vergeten, maar dat kan niet gezegd worden van Les Cloches de Corneville. Het is een "standaardoperette" geworden die geldt als één van de belangrijkste en bekendste Franse operettes. Het tekstboek is van de hand van een gepensioneerde commissaris van de politie, Charles Gabet, die samen met de co-schrijver Clairville het libretto eerst hadden aangeboden aan Hervé, een befaamd operettecomponist en rivaal van Offenbach. Maar Hervé wilde teveel veranderingen aanbrengen aan het verhaal, dus kwam het bij Planquette terecht. het succes verspreidde zich naar Engeland en Amerika en ook in Duitsland en Oostenrijk werd de operette overal opgevoerd. Hier ziet U een tweede stuk uit de Nederlandse vertaling uit 1988 door de amateur operette-vereniging H.O.V Heiloo. Marjomein, abusievelijk tot gravin gebombardeerd, zingt, om de dorpsbewoners gunstig te stemmen, het Ciderlied.
De korte inhoud van deze operette ontleende ik aan de site van Sir John van Kesteren, de Nederlandse tenor: Eerste bedrijf; De bevolking van het Normandische stadje Corneville maakt zich gereed voor de grote jaarmarkt. Marjolein hoopt zich daar als dienstmeisje te verhuren. Zij is als vondeling in Corneville gekomen en geadopteerd door de pachter Gaspard. Deze heeft ook een tweede dochter geadopteerd, Germaine, waarvan men zegt dat zij zal trouwen met de baljuw. Germaine is door een visser, Grenicheux genaamd, uit zee gered. Althans dit beweert hij. Zij heeft hem dan ook beloofd om met hem te trouwen. Grenicheux houdt haar aan die belofte. Henri, de nu nog onbekende zoon van de Markies van Corneville verschijnt ten tonele. Hij heeft vele malen rondgezwalkt op zee en komt eindelijk zijn geboorteplaats weer bezoeken. Germaine vertelt hem, dat wanneer de klokken van het kasteel weer gaan luiden, de rechtmatige eigenaar in Corneville zal zijn aangekomen. Henri raakt zeer onder de indruk van haar. Intussen heeft men Germaine betrapt met Grenicheux. Een rel volgt en de baljuw verliest zijn pruik en zijn bruid. Grenicheux besluit zich te verhuren als koetsier, terwijl germaine als dienstmeisje een baantje probeert te krijgen.
Tweede bedrijf; In het slot van Corneville proberen Henri en zijn manschappen het raadsel van de spoken op te lossen. In zijn gezelschap bevinden zich Germaine, Marjolein, Grenicheux en de baljuw, aan wie Henri zijn ware persoon bekend maakt: Markies van Corneville. Henri ontrafelt het geheim van de spoken en ontdekt tevens een map met oude documenten, waarin een geboorteakte van een Gravin van Lucenay te vinden is. Marjolein denkt dat zij de dochter van de graaf is. Henri hoort het verhaal over de redding van Germaine. Hij weet zeker, dat hij, en niet Grenicheux de redder van Germaine is. Grenicheux wordt aangewezen om het spook op te wachten. Als Gaspard verschijnt om zijn dagelijkse spookceremonie op te voeren wordt hij betrapt door de overigen. Hij schrikt enorm; vooral doordat de klokken gaan luiden.
Derde bedrijf; In het park van het kasteel vieren de bewoners feest. Als Gaspard verschijnt, heeft men medelijden met hem om zijn verschrikte toestand. Marjolein dient zich aan als gravin en wil het kasteel van de markies kopen, terwijl Grenicheux zich opgeroepen heeft als haar knecht. Het ciderlied laat blijken dat Marjolein toch maar een eenvoudige boerenmeid is gebleven. Grenicheux moet bekennen dat niet hij, maar Henri Germaine uit zee heeft gered. gaspard verteld dat Germaine de verloren dochter van de Graaf van Lucenay is. En zo is voor het kasteel van Corneville haar rechtmatige vrouwe teruggevonden. Tot slot nog een prachtige opname van het orgel "DE LOTUSFLUIT" met de hoogtepunten uit de operette in een even knap arrangement van Frans Baum
OPERETTE IS NIET OUBOLLIG
.jpg)
