De volgende twee gedichten zijn uit de laatste maanden van de dichter. Het laatste Fim is zijn laatste gedicht. Omdat deze gedichten niet zo omvangrijk zijn als het vorige geef ik ook de Portugese tekst.
Feminina
Eu queria ser mulher pra me poder estender
Ao lado dos meus amigos, nas « banquettes » dos cafés.
Eu queria ser mulher para poder estender
Pó-de-arroz pelo meu rosto, diante de todos, nos cafés.
Eu queria ser mulher pra não ter que pensar na vida
E conhecer muitos velhos a quem pedisse dinheiro
Eu queria ser mulher para passar o dia inteiro
A falar de modas e a fazer « potins » - muito entretida.
Eu queria ser mulher para mexer nos meus seios
e aguçá-los ao espelho, antes de me deitar
Eu queria ser mulher para que me fossem enleios,
que num homem, francamente, não se podem desculpar.
Eu queria ser mulher para ter muitos amantes
e enganá-los a todos mesmo ao predilecto
Como eu gostava de enganar o meu amante loiro, o mais esbelto,
com um rapaz gordo e feio, de modos extravagantes
Eu queria ser mulher para excitar quem me olhasse,
Eu queria ser mulher para me poder recusar
Vrouwelijk
Ik zou een vrouw willen zijn om me te kunnen neervlijen
Naast mijn vrienden, op de banken in het café.
Ik zou een vrouw willen zijn om in het café,
Zodat iedereen het ziet, mijn gezicht te poederen.
Ik zou een vrouw willen zijn om niet aan het leven
Te moeten denken en om oude mannen geld af te troggelen
Ik zou een vrouw willen zijn om de hele dag onderhoudend
Te roddelen en over de mode te praten.
Ik zou een vrouw willen zijn om voor het slapen gaan
Mijn borsten aan te rakenen ze voor de spiegel te betasten.
Ik zou een vrouw willen zijn om te genieten van affaires
Die men een man, eerlijk gezegd, niet kan vergeven.
Ik zou een vrouw willen zijn om veel minnaars te bezitten
En ze allemaal te bedriegen zelfs de uitverkorene
Hoe graag zou ik mijn blonde minnaar, de meest elegante,
Willen bedriegen met een dikke en lelijke, extravagante kerel.
Ik zou een vrouw willen zijn om wie naar me kijkt te prikkelen
Ik zou een vrouw willen zijn om mezelf niet te geven
Om nog even bij kussende dichters te blijven, toevallig keek ik nog eens in de gedichten van deze Portugese dichter en vond ik het onderstaande gedicht. Ik geef een heel vrije Nederlandse vertaling.
Deze dichter leefde van 1890 tot amper 1916. Hij voelde zich nooit goed in zijn vel en heeft op het eind in Parijs zelfmoord gepleegd. Erg geënsceneerd. Hij had zich in een smoking gestoken en de vorige dag had hij een vriend geschreven om hem op dat bepaald tijdstip een bezoek te brengen. Toen de vriend s anderendaags aankwam, was de dichter, die vergif had ingenomen, nog in leven, maar hij kon niet meer gered worden.
Beijos is een vroeg gedicht. Het is eigenlijk een monoloog om te worden opgevoerd in een theater. Met wat goede wil vind je er Van Ostaijen in terug, de vroege van Music Hall en de late van het Alpenjagerslied. Sá-Carneiro schreef evenals Van Ostaijen concrete poëzie in navolging van Apollinaire.
Hier gaan we:
Kussen
Kussen !,prachtig woord regelmatig werkwoord
Maar zeer onregelmatig In tijden en wijzen
Zoveel kussen ken ik en alle zo verschillend!...
Een kus uit liefde of vriendschap Oflouter hoffelijkheid,
En vaak zelfs, hoe wreed het te moeten zeggen Is hij alleen maar hypocriet.
De edelste van alle kussen
Is moeders zoete kus,
Veel waardevoller
Dan een kus van verlangen:
De geur van deze kus
Droogt in onze kindertijd
Menige traan geluk;
Elke dag biedt deze zuivere kus
Een veilig toevluchtsoord
Voor wie ongelukkig is.
Onder dames is de kus een gevestigde gewoonte,
Banale begroeting verworden tot iets belachelijks!:
(Imiteert twee dames die elkaar op straat ontmoeten)
-Hoe maakt u het, goed mag ik hopen? (Een kus) En uw echtgenoot ? (Nog meer kussen) Gezond en wel. En u zelf mevrouw Mafalda ? - Niet slecht tegenwoordig. Maar wat is het verschrikkelijk heet, vind je niet ? O God, wat een afschuwelijk weer!...
Kussen van die aard, een dichter zei het al,
Zijn verloren kussen. (Kussen die verloren gaan ! Waanzin is het ! Waarom ze niet aan mij gegeven ?)
De osculum pacis van de kardinalen
Is een andere beleefdheidskus;
Kussen van ouders of broers
Zijn kuise vriendschapskussen.
Ook bloemen kussen elkaar Passievol, Het geeft niet als je de tedere kussen van bloemen niet ziet.
En er zijn nog verloren kussen: Hier bijvoorbeeld Kussen die acteurs elkaar Op goed geluk geven Op goed geluk Omdat het zo in het script staat.
- En de liefdeskus ? Rustig maar beste toeschouwer, Ik ben hem niet vergeten
Maar bewaar hem voor het laatst, als de enige ware.
Nu is hij aan de beurt En omdat hij zo belangrijk is, Zal ik hem in de vorm gieten Van een magistraal sonnet.
Een liefdeskus is een zalig moment
Meer waard dan duizend levens,
Hij is balsem op de pijnlijkste wonden,
Een werveling van vuur, uitbundige extase !
Geen zuivere maar een bedwelmende kus,
Een zonde die de hemel opent voor een droeve ziel.
O ! Hoe zoet is het te zondigen met de monden opeen
In een wild verlangen van rillend vlees!
De sensuele lippen van een geliefde vrouw
Wekken op tot leven en geven warmte. Ellendig is het lot
Von Keyserling: Branding Hrabal: Zwaarbewaakte treinen Voltaire: Candide Ishiguro: Een kunstenaar van het vlietende leven Hawthorne: De scharlaken letter Yalom: De Schopenhauer-kuur Rosa: De derde oever van de rivier Hoffmann: Das Fräulein von Scuderi Waugh: The Loved One Kadare: Het donkere jaar Baricco: Zijde Moorehead: De Blauwe Nijl Lampedusa: De tijgerkat Melville: Billy Budd Platonov: De bouwput Tim Parks: Bestemming Bernhard: De neef van Wittgenstein Kafka: Die Verwandlung Werfel: Het bleekblauwe handschrift van een vrouw Traven: Verhalen Baldwin: Go Tell it on the Mountain Faulkner: As I lay dying Oë: De hoogmoedige doden Trilling: The Middle of the Journey Hardy: Far from the madding crowd Kristof: De analfabete McEwan: Amsterdam Filloy: De bende Sciascia: De Zaak Aldo Moro Salinger: Franny and Zooey