De maagdentoren op de oever van de Demer in Zichem is een middeleeuwse "grenstoren", een uitkijktoren van het hertogdom Brabant, maar ook een "donjon", een verdedigingstoren. Hij is ongetwijfeld gebouwd om zware beschietingen te doorstaan; onderaan zijn de muren 4,2 meter en bovenaan 1,8 meter dik.

De toren wordt ook "markentoren", "mariëntoren", "lanteerntoren", en "vat van Zichem"- dit laatste spottend - genoemd; naargelang men aan de ontstaansgeschiedenis van deze donjon een legende vastknoopt.

Legende: De toren wordt officeel "maagdentoren" genoemd, naar de legende van de vermaarde veldheer Don Juan, landvoogd van de Nederlanden, die eens het Oranjekasteel betrok.... Don Juan had al zijn verwachtingen gesteld op zijn enige dochter Rosita. Hij hoopte dat ze zich aan een machtige ridder zou verbinden, waardoor ook zijn roem en aanzien in grote mate zou stijgen. Een zoon van een nederige wapenhandelaar zou echter de plannen in de war sturen. Hij had het hoofd van de prinses op hol gebracht, tot grote spijt van Don Juan, die zich natuurlijk tegen de idylle verzette. Hoe heftiger de Don Juan reageerde, hoe hoger de liefde oplaaide.

Zij smeedden plannen om te trouwen. Don Juan waagde nog een kans; hij zou de twee kloosterzusters die zijn dochter opvoedden, inschakelen, en zij zouden er wel in slagen haar tot inkeer te brengen. Ook de twee nonnen mislukten in hun poging. Don Juan was woedend, beschuldigde de nonnen ervan het wellustige paar te steunen, en nam het besluit zowel de dochter als de nonnen op te sluiten in de donkere toren. Het arrest zou enkel worden opgeheven, zodra Rosita en haar vrijer op hun besluit zouden terugkomen. Ze bleven echter bij hun besluit, dat ze voor elkaar waren bestemd...

Op een morgen zag men drie vrouwen, schreiend aaneengebonden, aan de boorden van de Demer opdagen, er volgde een doffe plons, gevolgd door hulpkreten.......

De verdiende straf voor Don Juan......steeds hoorde hij de smeekbede van zijn dochter...en Don Juan werd waanzinnig.

De maagdentoren is een uitzonderlijk exemplaar van de militaire architectuur uit de late middeleeuwen.