De eerste familie ARICKX die wij terugvinden in Grammene is ARICKX Cornelius ( ø + 1612) X 03.09.1637 te Zeveren met DE L00F Joanna met 6 kinderen geboren-te Grammene tussen 1638 en 1655.
De benaming van de heerlijkheid Grammene vinden wij terug in 1121 als Grinmine, in 1144 als Gremmine, in 1156 als Grenmene, in 1163 als Grammine in 1171 als Gramina en vanaf 1241 en 1278 Grammene . Er worden drie wijken vermeld : de Driesch, de Panne en de Verloren hoek.
In oorkonden van 1141 tot 1188 werd de vroegst bekende familie opgetekend aan wie de "heerlijkheid" Grammene toebehoorde ; Eustaas de Gramina, kamerling, met recht van opvolging, van de graven van Vlaanderen~
De heerlijkheid Grammene is aan meerdere families overgegaan door huwelijk En door erfopvolging: rond 1300 vinden wij de familie " van Schuurveld" rond 1388 Willem de Tollenaere, en andere door verkoop.
Vanaf het einde van de 15E eeuw was de heerlijkheid Grammene eigendom van de familie de Beer. Jan de Beer, ridder, heer. van Grammene, Lendelede, t Halewijnsche, Hemsrode, Vossebholee. e.a.
Deze Jan de Beer trouwde met 1/Margareta de Baenst enmet 2/Cornelia Veyse, vrouwe van Nieuwkerke en Meulebeke zonder kinderen uit zijn 1Ehuwelijk had hij 5 zonen en 2 dochters uit zijn 2e huwelijk. Hij stierf op 28.06.1495.Frans, 2E zoon van Jan met Cornelia Veyse, erfde de heerlijkheid -Grammene;
hij overleed jonkman en kinderloos en werd opgevolgd door zijn broeder Jan.
Walter de Beer, een zoon van een andere Jan de Beer ( +21,07.1586 ) X Adriana van der Gracht ( + 1592 ) was de laatste van deze familie die heer van Grammene was.
In 1628 vinden wij' Antoon van den Heede als heer van Grammene en Hemsrode, deze verkocht de beide heerlijkheden aan Adriaan van den Heede heer van Spiere, De familie van der Gracht vonden wij terug in de beschrijving van de gemeenten Moeskroen en Zulte. Daarna kwam Grammene in het bezit van de baron van Poucke.
Dit was het tijdperk, + 1655, waarop Cornelius in Grammene woonden en er hun gezin hebben gesticht.
Arickx X Joanna De Loof
Grammene behoorde tot de kasselrij Kortrijk, Roede van Deinze, later Tielt, en was 305 Ha groot ( 250 morgen volgens Sanderus rond 1640 ). Landbouw en vlasteelt en bewerking waren de inkomstbronnen .
Teelten 1846' , 6, 6 Ha tarwe, 103 Ha rogge, 32 a. gerst,10 Ha haver,19 Ha vlas, 23 Ha aardappelen , en meerdere andere en mindere gewassen.
De kerk is toegewijd aan SST. Jan de Doper, feestdag en kermis "gilde' op 24 juni. De eerste kerk werd op het einde van de 16e en in de 18e eeuw gedeeltelijk gewijzigd en heeft vee l van haar oorspronkelijk karakter verloren, de eikenhouten ribben in het gewelf dateren van 1762, de biechtstoel en het doksaal dragen het jaartal 1654, de achthoekige voet van de doopvont, in blauwe hardsteen, is van de 15e eeuw,
Het patronaat over de kerk werd in 1121 door Lambert, bisschop Van Doornik, aan de St. Baafsabdij van Gent overgedragen, en verviel alsdan aan de bisschop.
De vroegste inschrijving in Wontergem Van de familie vinden wij, tot hiertoe, voor HAERINCk Joannes x Van SPEYBROECK Joanna, 2.1.6.1, Zoon van HAERINCk Adriaan x Turquin Martine van Machelen, 2.1.6 en kleinzoon van HAERINCk Joannes ex Waregem 2.1. De kinderen werden te Wontergem gedoopt als HARINCk.
Een latere tak van, nl. Felix ARICKX x Marie Louise VANDE WEGHE,1.2.6.3.1O.8 heeft zich in 1889 in Wontergem gevestigd, ex Aarsele, en de nakomelingen daarvan zijn daar nog woonachtig. 1.2.6.3.1O.8.4.7.
n een charter, opgetekend tussen lO09 en 103O kennen wij de benaming Guntringem, wat woonplaats van een Gunther Zou betekenen. In 123O komt de naam Gonterghem voor, en in 132O vinden wij Wonterghem. De overgang van G naar W is niet ongewoon: Guilhelmus Willem, Gualterus Walter, Gal Wal of Waal ,enz.
De parochie maakte deel uit van het land van Nevele, en viel juridisch onder de Roede van Tielt. Volgens een jaarregister van 144O der stad Gent, behoorde de heerlijkheid toen toe aan de heer van Antoing, burchtgraaf van Gent. Ze werd verpacht, samen met de heerlijkheid Etickhove aan een Gillis Toreel, mits 2OO pond parisis 's jaars. Geen nadere inlichtingen zijn beschikbaar ,tot hiertoe.
Als eigenaars van de meest bekende heerlijkheden of "Goeden" kennen wij.
-het Goed, of heerlijkheid Ter Donkt, toebehorende aan Jan de Gheendt °12. O7.14O5 Hij werd met zijn vrouw Agnes van der Helst, te Wontergem begraven + 25.O9.1456..Het was initiaal 36 bunder groot ,en de laatst gekende eigenaar was Jozef Jan Karel l de Ghent ° O2. O2.1743 te Geeraardsbergen, heer van ter Donkt en Laatgoed.
-het Goed te Reage of Rehage, 35 bunder groot ( Sanderus noemt het Rijkhagen) eigendom in 145O van Lieven en Antoon van den Hole, en, na verkoop en erfopvolging rond 1656 aan Pauline-Margareta della Fai lle, van Asper en Zingem.
-het Goed ten Houte, omwald en 6 bunder groot, werd in 1593 door Boudewijn van den Bundere verkocht, doch kwam door erfopvolging aan zijn zuster Catharina van den Bundere, getrouwd met Joost Lievens, en in 1664 bij erfenis aan Anna Lievens. - het leen te Deinsveld of Te Roelkins, 6 bunder groot onder bos en water, eigendom in 1659 Van Willem van der Meere, zoon Van Gillis, heer van Asper en Zingem en in 1683 van Izabella de Buck.
-- het Goed te Wiericx, 6 bunder groot, met initiaal 25 bunder uit het geslacht va Van de Beer's en de familie de Gruutere ( zie Grammene) en in 1745 toebehorende aan Maria Danneels.
Deze pachthoven zijn op heden verdeeld, verkaveld, en veelal per gedeelten verkocht, en de benamingen vervaagd of verloren gegaan.
Wontergem is 5O9 Ha groot ( 340 morgen volgens Sanderus in 164O )en had de wijkbenamingen: 't Peerdshoofd, 0osthoek, ter Donkt, westhoek, het was in hoofdzaak een landbouwgemeente met 's winters meerdere spinners en spinsters.
Dagloon 1846 : 5O centiem voor de mannen, 3O c. Voor de vrouwen, en de kost.
De oude kerk, in Romaanse stijl en de kruisvorm, dateerde uit de Xe en XIe eeuw, ressorteerde onder het kapittel van Doornik, later van Gent. op 15.O9.1857 legde de bisschop van Gent, Mgr. Delebecque, de eerste steen voor een nieuwe kerk die ook door hem werd ingewijd op 1O.1O.1859. kostprijs 26.986 Fr plus de steen, boerekareelsteen, ter plaatse gebakken en geleverd door het kerkbestuur, de totale kost is aldus begroot op 32.421 fr .De kerk is toegewijd aan de H. Macharius en de H. Agnes. De opschriften Van de grafzerken uit de oude kerk werden overgeschreven, en een kopie daarvan wordt in de pastorie bewaard.
Met ingang 1.1.1977 is Wontergem gefusioneerd met Deinze en maakt dus deel uit Van de bestuurlijke agglomeratie groot Deinze.
Zeer beknopt een overzicht van de voornaamste gebeurtenissen.
8e Eeuw. Vita Eligii vermeld als eerste " Pagus flandrensis " in de Karolingische gouw.
843 Verdrag van Verdun: Lodewijk de Vrome, + 840, enige zoon van Karel de Grote (242 /874) en erfgenaam van het Frankische Rijk, dat dus verviel aan zijn 3 zonen, Karel , Lothar en Lodewijk .De grenzen werden vastgelegd in dit verdrag van Verdun.
Aan Karel " de Kale " werd toegewezen het deel ten westen van de Schelde, de Maas, de Saone en de Rhone, in grote lijnen het jonge Frankrijk en een groot deel van het huidige België
Aan Lothar werd toegewezen: het deel ten oosten van Schelde ,Maas , Saone en Rhone, en ten westen van de Rijn~ Bourgondie ,Lotharingen ,Rijnland ,Limburg en Nederland.
Aan Lodewijk " de Duitser" werd het deel ten oosten van de Rijn toegewezen, dus het huidige Duitsland. -
Reeds tijdens de regering van Karel de Grote had deze af te rekenen met etnische gemeenschappen, de Longobarden , de Beieren ,de Saksen ,de Basken, de Avaren en andere, en hun drang naar zelfbestuur en eigen rechtspraak. niets nieuws onder de zon.
883: Boudewijn met de ijzeren Arm schaakt de dochter van Karel II, wordt diens schoonzoon , en aldus 1e graaf van Vlaanderen, als leenman van Karel II. Dit leen omvat 5 bisdommen en 2 kerkprovincies.
1128/1168 : Diederik van den Elzas en, 1168/1197, Filips van den Elzas, als leenmannen van de franse kroon (voor Kroon-Vlaanderen) en van de Duitse kroon voor Rijks-Vlaanderen) gaven gestalte aan het Vlaanderen van de middeleeuwen, met begrenzing: zuid , de Somme, oost de Schelde, noorden west de Noordzee en de Scheldermonding.
1302 Slag der gulden sporen. De ontstane gemeenten met hun beroepsgilden, drongen aan op meer autonomie, eigen bestuur, eigen rechtspraak, eigen belastingsvormen .De franse koningen en een -deel van de gevestigde adel aanzagen dit als een te verre gaande beknotting van hun m macht. Bij de militaire confrontatie leden de franse kroonridders een onverwachte nederlaag.
1328 De slag bij Kassel
Hier werd het Vlaamse leger en hun aanvoerder Klaas Zannekinverslagen ;de franse leenheer beval een zeer harde repressie en hele dorpen rond Rijsel en Kassel werden afgebrand en de inwoners uitgemoord.
1479 : Filips de Goede, zoon van Jan zonder Vrees en -kleinzoon van Filips de Stoute, wordt graaf van Vlaanderen en verenigt de " Bourgondische Nederlanden".1477 : Karel de Stoute lijdt een militaire nederlaag en sneuvelt te Nancy.
1494 : Filips de Schone, 16 jaar oud, regeert ,de Nederlanden, huwt in 1496 Joanna castilie en wordt in 1504 koning van Spande, onder Filips I. De Nederlanden van komen onder de Spaanse kroon.
1575 : Karel V 15 jaar oud, regeert over de Nederlanden, wordt in 1516 koning van Spanje en in 1519 keizer van Duits land.
1548 : Karel V organiseert de 17 provinciën, noord en zuid Nederland worden een ondeelbaar geheel onder de naam "Bourgondische Keizer',
1566 : De beeldenstorm door de Calvinisten over Vlaanderen en Antwerpen als uitvloeisel van de godsdiensttwisten tussen protestanten en katholieken, met als tegenhanger de inquisitie, de zeer bloedige onderdrukking vanwege de Spaanse kroon, van de protestantse aanhangers ( of vermeende aanhangers).
1584 : Onder Willem van Oranje, leider van de protestantse beweging en voor afscheiding van de Nederlanden bereikt dat de noordelijke provinciën, het -huidige Nederland afgescheiden wordt, doch niet de zuidelijke provinciën. in 1609 met het twaalfjarig bestand wordt Neder land een Republiek.
Dit is ook de periode waarin wij de eerste Arics ,Arickx en Harincks terugvinden.
Oorsprong en herkomst van de familie Arickx. *****************************************************
Tot in de vroege middeleeuwen hadden de gewone onderhorigen van kasteelheren en kloosters geen naam.
Beginnende met de naam kan men een beroep doen op het woordenboek der familienamen in Vlaanderen en Frans Vlaanderen door Frans De Brabandere.
Een eerste onderscheid tussen personen van een gemeenschap werd gemaakt door het geven van een naam achteraf omschreven als voornaam .Verder onderscheid ,indien gewenst ,werd bekomen door een bij- of toenaam.
Omstreeks 1200 tot 1300 werden vele toenamen wegens stedelijke vorming ,en door het verwerven van persoonlijk bezit ,erfelijk ,en werden dus familienaam.
Paus Gregorius XIII stelde in 1582 een tijdrekening nieuwe stijl voor ,met jaarsindeling van 1 januari tot 31 december .Vanaf 1 januari 1583 werd deze tijdrekening in gebruik genomen in onze streken .Voordien begon en eindigde het jaar met paasdag ,waarvan de datum kon vallen tussen22 maart en 23 april van onze tijdrekening.
De kerkvergadering van 1545 tot 1563,concilie van Trente ,gaf opdracht aan al de parochiepriesters de geboorten ,huwelijken en overlijdens te akteren .Rond 1600 vinden wij in onze parochies de eersteparochieregisters .De voornamen werden gelatiniseerd naar de heilignamen ,en voor de familienamen moesten de geestelijken voortgegaan op het gehoor ,en volgens de uitspraken van het plaatselijk dialect .Vandaar dat familienamen verschillend zijn opgenomen ,ondanks dat het om dezelfde naam ging. Deze afwijkingen in de spelling van de familienamen komen veel voor na de opvolging van een priester door een ander ,en bij verhuis van een familie van de ene parochie naar een andere .Nochtans nam ook een zelfde priester het niet altijd zo nauw de vorige schrijfwijze van een geboorte te achterhalen .Uitwisseling van gegevens tussen de parochiepriesters of navraag bij de vroegere parochie was blijkbaar geen gewoonte .Niet verwonderlijk ten andere wanneer wij leren wat al militaire rooftochten en plunderingen onze voorouders en voornamelijk de kerken en kerkschatten hebben moeten verwerken ,en rekening houdend met de toenmalige verplaatsing en communicatiemogelijkheden.
Vanaf 1790/1815,de periode van de verplichte verfransing ,werden de Latijnse voornamen zoveel mogelijk verfranst en de parochieregisters vervangen door de registers vande burgerlijke stand:
Josephus werd Joseph, daarna Jozef
Joannes werd Jean, daarna Jan
Petrus werd Pierre, daarna Peter of Pieter
Franciscus werd Francois, daarna Frans
In de periode ,ook na1831,werden veel familienamen nogal wat geamendeerd .Vanaf 1860/1870,met een geleidelijke alfabetisering werd de familienaam van de vader ,echtgenote of overledene over het algemeen correct overgenomen en de akten in de streektaal gesteld.
Volgens het Woordenboek van de Familienamen door Frans De Brabandere vindt hij volgende uitleg :het Middelnederlands aanhangsel rikja =strijd(er),macht ,heerser steeds terug komt.
1.Kan oorspronkelijk patroniem zijn (Germ voornaam) afleiding van Harja =naam
Hairingus ,Drinkbus (Morlet I ) zie Meesters 1947.12
2.Beroepsbijnaam voor haringvisser of verkoper (=vergelijk) harang
1171 Quodam Arnoldo Haring (Leus 1951 ,118)
1245 Johanni Harine ,Harelbeke (Debr 1980,76)
1326 Lammin Harine ,Ieper (Beele 214)
1397 Van Beatmissen Harincx ,Kortrijk (Debr 1970,177)
1485 Gielise Heerines ,Molenbeek (A.Baert 67)
Hairincus ,Arincus :Meesters 1947,42, zie Morlet I
Herri ,Hery ,Herrie (zie ook Henry Herrier)
1.Patroniem Romaans ,vorm van voornaam “harja-rikje =heer ,leger en heersend ,macht.
13e eeuw :Herrie (GN 56= Gentse naamkunde ,oudste Middelnederlands)
Henricus (Morlet 1968 ,126)
1385 Herri Petri
1398 Herris Petri ,Tongeren (Tytgat 103)
1503 Hery van Nudorp =1514 Heric van Nudorp (Oorkonde van St Jacobsgasthuis Tongeren)
Volledigheidshalve willen wij ook melding maken van de aanmerking van Pros Vandemaele die stelde dat ,op het erven en overdragen als familienaam er een vermoeden moet zijn van de omschrijving van de vroegere voornamen :Jansseune =Jans(sens) ,Willemszeune =Willem(szeune) of van oudere Keltische namen :Loeyken =Elloi ,Beelken =Isabelle ,Trysken =Beatrijs ,Gillekin =Gillen ,en zo komen wij tot Arriken =zoon van Arent.
Als verwijzing van de oorsprong van onze familienaam naar de toenaam als zijnde :een vroegere bewoner van de oevers van een rivier (de Aa of A=Frans Vlaanderen ,met toevoeging van het Keltische ick ,(komende van)
Bij de gedachtegang naar een gedwongen verhuis van een Saksische familie naar de lage landen tijdens de periode van Karel de Grote ,is er geen enkel spoor of aanwijzing tot hiertoe.
De Familiegegevens in verband met de geschiedkundige evolutie alhier.
De Familiegegevens in verband met de geschiedkundige evolutie alhier.
***************************************
De parochieregisters, waaruit wij de eerste gegevens moeten terugvinden ,zijn in onze streken bijgehouden vanaf omstreeks 1600. Voor 1600/1610 vinden wij zelden gegevens in de kasselrij Kortrijk .De toen bijgehouden Poorterslijsten en Weesenboucken zijn geen doorlopende registratie van gegevens , alleen maar momentopnamen.
1570/1670 : De opeenvolgende franse dinasties bleven steeds belust naar 't noorden uit te breiden ,onder verwijzing dat de Vlaamse gouwen, Henegouwen en Brabant vroeger aan Frankrijk leenplichtig waren .Met hun steeds terugkerende veldtochten slaagden zij er in grote gebieden van Artesie en Picardie in te lijven. ( Boonen=Boulogne,Grevelines=Grevelingen , Duynkerke ,Atrecht ,Rijsel ,Kamerrijk en zelfs tijdelijk Veurne ).
1713 Verdrag van Utrecht.
Door erfopvolging waren de zuidelijke Nederlanden van het Spaanse vorstenhuis overgegaan naar de Oostenrijkse dynastie. De rivaliteit, zeg maar oorlogen, verlegden zich van Frankrijk /Spanje naar Frankrijk /0ostenrijk. Beide geregeld terugkerende legers kwamen even geregeld met opeischingen van voeding ,vee, en materiaal .Met het Verdrag van Utrecht werd de huidige grens van de zuidelijke Nederlanden met Frankrijk vastgelegd.
1740/1780 Bewind van keizerin Maria Theresia van 0ostenrijk.
Politiek en militair een betrekkelijk rustige periode.
Sterke demografische vooruitgang, belangrijk geboorteoverschot ondanks kindersterfte .Gestadige ontwikkeling van de landbouwproductie , en landbouwareaal .Veel nieuwe ontginningen door ontbossing en indijken van waterlopen. 0ntwikkeling van de aardappeloogst voor de voeding van mens en dier.
1774 0p 7.10.1774 foerageerden franse troepen te Tielt en omliggende gemeenten, met zeer groten schade en veel opeischingen.
1784 tot 1786 onder keizer Jozef II van 0ostenrijk.
De keizer vaardigt zeer onpopulaire maatregelen uit .beperkingen betreft van uit zeer georganiseerde
onpopulaire maatregelen uit. Daar het hoofdzakelijk beperkingen betreft van de macht van de kerkelijke hiërarchie, komt van daar uit een zeer georganiseerde tegenstand.
-verbod om voortaan de notabelen nog langer in de kerkte begraven.
-afschaffing van de parochiale gilden ( 11.02.1786 )
-nog een kermis per jaar, op de 2e zondag na Pasen, en voor alle parochiën op dezelfde datum ( Keizerskermis )
-de (keizerlijke ) wetten moesten in de zondagsmissen afgelezen worden voor de parochianen (decreet 26.09.1785 )
23.11.1789 0p deze datum, dus enkele maanden na het de franse revolutie, wordt keizer Jozef II vervallen verklaard als hoofd van het graafschap Vlaanderen, het hertogdom Brabant ,en andere…
.
14 juli 1789
Te Parijs was de grote Franse revolutie begonnen en met de inname van de Bastille werd 14 juli als officiële datum afgekondigd .De leuze "Libert‚ , Fraternit‚, Egalit‚ " maakt opgang en wordt snel algemeen aangenomen en gescandeerd. Dit lijkt het begin van een algemene democratisering zij het met vallen en opstaan, schoorvoetend, en gespreid over een betrekkelijk lange periode.
1790/1795
In deze periode gaat het beheer van de Zuidelijke Nederlanden over van de Oostenrijkse dynastie naar de Franse Republiek.
Op O6.11.1792 met de Slag bij Jemappes worden de Oostenrijkse legers door de Fransen verslagen en moeten zich terugtrekken.
Op 18.03.1793 met de slag bij Neerwinden worden de franse legers verslagen door de Oostenrijkse onder veldmaarschalk prins Josias van Coburg
.
Op 26.O6.1794 met de slag van Fleurus werden de Oostenrijkse legers teruggeslagen door de Fransen onder generaal Jordan, en de Zuidelijke Nederlanden worden door en voor Frankrijk bezet.
Per 01.10..1795 werden de Zuidelijke Nederlanden door de Fransen ingedeeld bij Frankrijk ingelijfd in 9 administratieve departementen, Deze 9 departementen komen ongeveer overeen met de huidige Belgische provinciën
,..
Op 17.lO.1797 worden de Belgische departementen, met het verdrag van Campo-Formio, voorgoed aan de Franse republiek afgestaan, vormen integraal deel van Frankrijk, met toepassing van de Franse wetten en met het Frans als voertaal .De landelijke wetten en verordeningen, de adeldom, de leenen, de tienden, de geestelijke en kerkelijke genootschappen worden afgeschaft.
1798 De republikeinse kalender met aanvang op 22.09.1792 (l'‚quinoxe d'automne) wordt verplichtend gemaakt voor België .De kerkelijke registers van geboorten, huwelijken en sterfgevallen worden vervangen door de akten van de burgerlijke stand bij gehouden op de "Mairie" het gemeentehuis .De republikeinse kalender wordt door Napoleon weer afgeschaft per Ol.Ol.18o6 doch de akten van de burgerlijke stand blijven in voege .De geestelijke overheid houdt verder haar parochieregisters bij.
18.o6.1815 Napoleon verliest de slag bij Waterloo tegen de geallieerden. De Belgische departementen komen onder Nederlands bewind als deel van de kroon van het Hollands vorstenhuis . Het is de bedoeling een bufferstaat te vormen die belangrijk genoeg is om aan Frankrijk te weerstaan.
Na een volksopstand in Brussel wordt per 24.09.1830 een voorlopig Bewind voor België ingesteld met als gevolg een Nationaal Congres op 3O.11.183ø.Belgi‰ weerstaat aan de Hollandse legers dank zij de hulp van Franse legers.
Op 21 juli 1831 wordt Leopold I aangesteld als koning van België na het Voorlopig Bestuur en de Onafhankelijkheidsverklaring van 4.lO.1830.
Balduinus ARICKX A.8. hertrouwde op 24.07.1671 te Gottem met Judoca Verlinden, en had, na zijn 3 kinderen uit een eerste huwelijk met Joanna Blancke, nog 4 kinderen gedoopt te Gottem tussen 1675 en 1683. Balduinus stierf te Gottem op 14. 03.1688, de overlijdensakte zegt Balduinus Heri, 66 jaar oud.
Uit deze tak zijn er enkele families in Gottem, Wontergem en Grammene blijven wonen, zij werden er vee Zal ingeschreven als Harinck, Haerynckx, enz .Andere leden van deze tak zijn uitgeweken naar verwanten in Tielt, Dentergem en werden daar opnieuw ingeschreven als Arickx.
In 1271 bewillige Margareta, gravin van Vlaanderen, en haar zoon Gwijde,de vraag van doctor Philip van Ghent, kanselier van Doornik, om 't kasteel van Gottem, met de landen en de feodale rechten die er van afhangen, over te dragen aan de St Baafs abdij van Gent; sedertdien kennen wij de benaming Gottem .Voordien zou de plaats bekend geweest zijn onder Gothengin, en in een oorkonde geschreven tussen 1019/1030 voorkomen onder Guddengehem, wat goed om wonen zou kunnen betekenen.
Philip van Montmorency, heer van ‘t land van Nevele e.a. schenkt op 16.01.1558 de titel van "heer van Gottem" aan Lieven de Sicleers, schepen van Gent. Door erfopvolging, huwelijk; en verkoop wisselen ook in die periode vele goederen van eigenaar. Rond de periode 1650/1680, dus bij de vestiging van de eerste familie Arickx of Heri, werd Gottem beheerd door Jan Frans de Kerkhoven, baron van Exaarde e.a. als gevolg van zijn huwelijk met Anna Isabella Lanchals, dochter van Philip van Lanchals, heer van Dentergem, Gottem e.a.
Volgens de jaarregisters bewaard te Gent, zijn de meest gekende hoven:
, Hof te Crine" 16 bunder, eigendom van de SST. Baafs abdij te Gent, " Goed te Macharis" 28 bunder in 1412, eigenaar de familie de Gruutere, " Goed ten Casteele/' 12 1/2 bunder, in 1415 eigendom van Zoetine Giselbrecht, "'Goed ten Hove" 25 bunder, van 1558 tot 1722 aan de familie de Gruutere, " Goed 't Huyvetters" 16 bunder, in 1737 eigendom van de familie de Brune, verder nog "Goed ter Hulst'/ 30 bunder, " Goed te Voorde'/ e. a; minder bekende.
Na verdelingen, erfopvolgingen verkavelingen verkopen per gedeelten zijn deze benamingen
, vervaagd en ,of verloren gegaan.
Gottem is een vruchtbare landbouwgemeente, 618 Ha groot ( 500 morgen volgens Sanderus) en leefde van de landbouw, de vlasteelt en vlasbewerking. Vroegere wijknamen als Careelstuck, Cauterken, Destelstuck, Verloren Aerbeyt enz. vinden wij in de nieuwe benamingen dorpsplaats, Hulsberg, Leihoek ,Molenhoek, Varinkhoek, enz. niet meer terug
.Dagloon 1846 : 54 centiem daags voor de mannen, 36 c. voor de vrouwen, en de kost.
De oude kerk, ongeveer zo oud als de eerste kerk van Grammene, was gebouwd op een heuvel aan de Leievallei. Zij werd vernieuwd in 1860. Tijdens de 2e wereldoorlog, slag aan de Leie, werd de kerk totaal vernield en is alle meubilair verloren gegaan. Zij werd, op dezelfde plaats, na 1950 volledig heropgebouwd in moderne stijl. De kerk is toegewijd aan de H. Martinus en H. Eutropius. Wij mogen aannemen dat het patronaat, initiaal aan het bisdom Doornik, samen met Grammene, aan het bisdom Gent werd overgedragen.
De oude grafopschriften werden overgeschreven, en de kopieën bewaard door Commissie der graf- en gedenkschriften van 0ost-Vlaanderen.op 1.1.1977 is Gottem gefusioneerd met Deinze, en maakt deel uit van de de bestuurlijke agglomeratie groot Deinze.
Judocus Arics x Judoca Velghe, stamvader l, vinden wij terug in enkele van de kinderen werden eveneens geregistreerd te Deinze, en te Deinze /Petegem, St Maartens-kerk. Zeveren van 1600 O. L. Vrouw-kerk,er is dus het vermoeden dat Judocus, of zijn ouders, uit Deinze zijn gevlucht tijdens de totale verwoesting van de stad rond 1580 door de Spaanse legers.Ook het feit dat geen der kinderen zich te Zeveren zelf heeft gevestigd sterkt het vermoeden dat zij aldaar geen uitbating hadden.
In 1146 komt de naam Severne , en het zou kunnen gaan over de verblijfplaats van een Sever of Severinus. Vanaf 1247 komt de parochie voor onder zijn huidige schrijfwijze. Gekende heren van Zeveren:
In 1146 is Geeraard van Severne getuige in een akte van de St Pietersabdij te Gent.
in 1322 is Jan van Zeveren, deelnemer aan de Guldensporenslag, lid van de schepenbank van de stad Gent, in
In 1421 is Daneel van Zeveren deken van de timmerlieden te Gent.,
In 1522 kocht Pieter de Bevere, Raad van State, Het goed Ter Meersch te Zeveren voor 4 850 pond vlaams. 42 bunder en 159 roeden groot,
In 1649 komt de goed Ten Bosch aan Nicolaas de Beer door huwelijk met Anna Maria de Caluwaert, en ging dan over aan de familie Lieven Odevaere en diens afstammelingen tot 1785. 11 bunder groot,,
de familie de Beer komt ook voor te Grammene, Gottem en Gottem.
Nog bekenden zijn:
Het goed 'T Herlebout, 1O bunder groot,
Het goed te Pennincx, 7 1/1 bunder groot,
Het goed ten Walle, 7 1/2 bunder groot,
Het goed ten LootsChen 13 bunder en 184 roeden groot.
Het goed t , Severin bij Deinze, 21 bunder en 10O roeden groot werd, volgens , t jaarregister van 1494 verpacHt voor 9 jaar, tegen 2 pond schellingen en 5 pond boter voor de twee eerste jaren, en 6 pond 1O schellingen en 3 stenen boter voor de volgende 7 jaren, verpachter, St Baafsabdij te Gent.
De kerk. Patroonsheilige is St Amand, de kermis "Zeveren slunse, valt op Sinksen.
Het kerkarachief vangt aan rond 1617 voor geboorte, 1624 voor overlijdens.
Het eerste gebouw zou dateren uit de 14e eeuw, de zijbeuken en het koor uit de 16e.
In 186O werd de kerk herbouwd dat " getuigt van de armoede van de kerkraad en van de slechte smaak van de boowmeester" Zo staat er geboekstaafd!Opschift op de klok :F. S. MICHAEL CUSTODI REGE DEFENDI NOS P. HEMONY ME FECIT 166O.
Landbouwtelling van 1846, voor de gemeente van 376 Ha oppervlakte.
Er zijn 131 landbedrijven, 2 à 30 Ha, 20 à 2O/25 Ha, 2 à 15/2O Ha, 6à 1O/15 Ha 5O paarden, 3O2 koppen hoornvee, 2O6 varkens, 55 geiten, 21 Ha tarwe, 24 a masteluin, 2 Ha rogge,140 Ha gerst, 4 Ha haver, 4 Ha koolzaad, 27 Ha wortels, 36 Ha aardappelen, 28 Ha flanse klaver,17 Ha bonen .Het dagloon was 5O centiem voor de mannen, 3O centiem voor de vrouwen, en de kost.
De landbouwgrond kostte 2/24OO fr per Ha, en werd verpacht tegen 5O/65 fr per Ha 's jaars
PastoorsBaljuws Burgemeesters
1633 P. de Steur 1674 Jan Boelaere1674 Frans van Verdeghem
1642 Jan Matthias17OO Lieven Moerman 1678 Joost Cloostermans
1669 T. Bogaerts 1712 Jan Roelants17OO Pieter De clercq
17O8 Jan Barry1719 Frans van Ooteghem11719 Nicolaas van Melle
1764 Pi eter van Simay1723 Jacob de Clercq
Tot daar enkele wetenswaardigheden over deze parochie ,thans gefusionneerd bij Deinze.
Tielt en omliggende parochiën Aarsele, Dentergem, Kanegem.
Vanuit Zeveren, Deinze, Grammene, is de derde en vierde generatie van deze familie Arickx over Dentergem, Aarsele, Kanegem en Tielt gevestigd .het lijkt dus aangewezen de bijzonderste feiten en gebeurtenissen die in de omgeving van Tielt en de aanpalende gemeenten hebben plaats gevonden, op een chronologische rij te brengen, die dan geldig is voor de gehele omgeving .De regelmatig terugkerende gevechten, eerst tussen Frankrijk en Spanje, later tussen Frankrijk en Oostenrijk, werden op vele tijdstippen in onze gewest" uitgevochten. De opeenvolgende franse koningen bleven geloven en ijveren, meestal militair, om de zuidelijke Nederlanden opnieuw in te lijven, als uitloper op het leenroerig stelsel, wanneer de Vlaamse provinciën vazal van Frankrijk waren .Laten wij eens overlopen wat dit allemaal meebracht voor onze voorvaders.
1515 Karel V, 15 jaar oud, regeert over de Nederlanden, wordt (1516) koning van Spanje en (1519) keizer van Duitsland, en trekt zich terug in 1555.
1566 Rond deze tijd situeert zich het begin van de beeldstormerij in onze streek
159O De stad Tielt en omgeving, onder meer de kerk en de kerkmeubelen en kerk schatten van Aarsele, worden door de geuzen vernield of verbrand.
1585 Jan Collyn, schepen van Tielt, op reis naar Gent en verder naar Brussel voor de stadssaken, werd in Aarsele daar geuzen uit Sluis vermoord.
1588 Scheiding van noord- en zuid Nederland. De zuidelijke provinciën blijven onder het gezag van de koning van Spanje .De Noordelijke provinciën worden onafhankelijke republiek.
1598 Regentschap van de zuidelijke provinciën van daar de Spaanse kroon aangestelde regenten: aartshertogen Albrecht en Isabella.
1645 Militaire strubbelingen tussen Frankrijk en Spanje. op 25 oktober 1645 wordt Tielt verwoest door brand en plundering van franse legers. het jaar nadien was Aarsele aan de beurt, en de nog aanwezige kerkschatten werden andermaal, thans door de franse militairen, geplunderd.
1648 Vrede van Munster: afstand van Noord Brabant, Zeeuws Vlaanderen en 0vermaas aan Noord Nederland.
1659 Vrede van de Pyreneeën: Spanje staat af aan Frankrijk Artesiee en enkele steden van Vlaanderen, Henegouwen en Luxemburg.
1663 Een regiment Spaanse soldaten, onder kampmeester Antonio FURTADO, legert in Tielt op 1O/2 en maakt in Tielt en Aarsele zeer grote onkosten
1666 De pest teistert Tielt en Aarsele. Pastoor Van Symay van Aarsele, stierf er als slachtoffer van zijn ijver voor de verzorging van de zieken.
169O De velden rond Tielt en Aarsele en omliggende worden eens te meer verwoest door franse Legers.
1693 Een Frans leger, onder maarschalk de VilLeroi, legert in Tielt en omgeving.
De geallieerde Legers, Oostenrijkers en Engelsen zijn gelegerd tussen Deinze en Grammene
1694 De Oostenrijkers komen terug
1695 opnieuw inval van franse legers in Tielt en Aarsele.
1711 De parochies Dentergem, Wontergem, Kanegem en Poeke worden grote contributies (belastingen) opgelegd, te betalen aan de franse generaal te Deinze
Dit zijn de meest belangrijke gebeurtenissen voor deze streek .De heerweg Oostende Tielt Deinze Gent liep over Aarsele, en was er gekend als de Gentse strate; daarlangs vond men ,onder meer, de herbergen ((de Flessche" ((AarseLekapelLe( ( het Lammeke" ( de Kauwe( e.a. Wegens deze verbindingsweg werden Tielt en Aarsele zeer dikwijls door doortrekkende legers, of Legerende soldaten aangedaan, of als winterkamp verkozen.. Get .Marcel Arickx
Er zijn meerdere aantekeningen over de periode 1600/1665 volgens pastor deken De mol en later door pastor deken Wauters.
1620 De overlijdens en begravingen van kinderen werden slechts ingeschreven vanaf 1620.
1631 Volgens Pastor Joannes De mol: Dees jaar 1631. wegens de toenemende besmettelijke ziekte in deze stad. zijn van bij ,t begin van de maand juni tot december 1631 vele kinderen van Tieltenaren gedoopt in de omliggende kerken. ( 0ok vooral veel begoede families namen de wijk naar andere gemeenten om aan de pest te ontsnappen. }
1636 nog volgens pastor De mol : Wegens de pestepidemie in 1636 zijn veel gezinnen uitgeweken naar de omliggende gemeenten. alwaar dan ook enkele kinderen zijn geboren of overleden
1645 De nota 's van de begraven minderjarigen tussen 1 juni en 25 september 1645 zijn verbrand in de kerk. ( Zie hierover de brand door franse legers Van september 1645 tot einde 1645 geen huwelijken ingeschreven wegens de vlucht van de inwoners tot Brugge; deze van 17/6 tot 25/9 zijn verbrand in de kerk
1647 Van april tot oktober 1647 zijn er zeer weinig geboorten. tengevolge van de pestepidemie .Er waren echter in 1647 veel overlijdens.en veel huwelijken 74
1655 Er bestaan geen overlijdensakten van september 1655 tot einde 1683. enkel een lijst van (vermoedelijk ) overledenen opgemaakt door koster Holvoet en destijds overgeschreven door pastor deken Wauters .Er zijn geen dopen tussen l8/09 en 31/10.
. 0p deze lijsten komen. voor zover we hebben kunnen zien. geen namen voor van familieleden Arix ,Arickx of Harinck of aangetrouwden.
l658 Begin Juli zijn de inwoners gevlucht. Geen gedoopten tussen 5/7 tot 20/9/1658 Er zijn tussen 6/7/1658 en einde 1658 geen huwelijken geweest te Tielt. wegens de vlucht van de inwoners.
1659 De geboorteakten ontbreken voor april. mei juni en juli 1659.
er ontbreken ook huwelijksakten tussen augustus 1659 en december 1659.
1662 De geboorten en verscheidene akten van juni. juli. augustus en september 1662 ontbreken
1665 Vanaf mei 1665 tot september 1665 ontbreken denkelijk enkele huwelijksakten-
Dit is. in grote lijnen. de vertaling van de aantekeningen van de respectieve priesters ingeschreven in de parochieregisters. al dan niet met vertraging op de werkelijke gebeurtenissen. (Franse legers. beeldstormers en de pestepidemie)
In de archieven van Aarsele:
Harrickx Adrianus ex Tielt., geen overlijdensakte wegens de vlucht , Tuytgat Joanna in 1645/46
Harrens Stephania in Tielt. geen overlijdensakte wegens de vlucht.x Tuyttens Guillielmus overleden in 1646/47.
Een oorkonde geschreven in 966. door Abt Othelbond van de Sint Baafs Abdij te Gent, vermeld Caningahem- De eigendom van de abdij alhier gelegen betrof dan de kerk en drie “mansi” ( uitbatingen van twaalf bunderen of ongeveer 15 ha eIk-) De huidige begrenzing van het zelfstandig Kanegem dateert van 1795, bij de aanhechting door Frankrijk, zoals van de meeste gemeenten .
Na Caningahem 966, vinden wij Canenghem 1019, Kanegheem 133O, Caneghem 1641, Caeneghem 1790 en Kanegem 193O. Het werd door fusie der gemeenten op 1.01.1977 bij Tielt gevoegd, als Tielt/Kanegem.
Van de 500 inwoners in 1495 vinden wij 1OO6 in 1713, 1346 in 1796, 1888 in 1814 ,1801 in 1920 , 1451 in 193O, 177O in 1962 en nog 1O66 in 1976 het jaar van de fusie met Tielt
De kerk-Deze is toegewijd aan St. Bavo en geklasseerd bij Besluit van de Executieve dd 23.O2.1983; zij wordt bijgenaamd (, De Kathedraal van Vlaamse te lande ( Zij werd opgebouwd door de monniken van de Sint Baafs abdij van Gent in de 8e eeuw.
In de 16e eeuw door de beeldstormers verwoest, werd zij in de 17e eeuw heropgebouwd door pastoor Gillis de Keyser ( + 1641 ) in renaissancestijl .Vanaf 188O/191O werd zij afgebroken en monumentaal herbouwd als de Kathedraal van te lande onder pastoor de Maître,
De toren is versierd met 8 monumentale beelden :dat van Sint Pieter, boven de linkeringang heeft de gelaatstrekken van pastoor de Maître, dat van St. Paulus boven de linkeringang, heeft de gelaats trekken van de bouwmeester Frans van den Heuvel uit Nevele ,de vier andere beeIden stellen voor: O.I,.Vrouw, de H. Blazius, de H. Bavo, en St. Elooi .
De kerkmeubelen deze zijn in zuivers renaissancestijl, de biechtstoelen de preekstoel de communiebank werden gesneden uit inlandse eik, in 1862 geschonken door de Gebr. Debosschere uit Tielt- Het hoofdaltaar is in wit marmer gebeiteld met het thema het laatste Avondmaal. In het hoogkoor hangt een schilderij geschilderd door Gaspard De Crayer, een leerling van Rubens ( Antwerpen 1584/1689)met als voorstelling (De Bruiloft van Cana.
Kanegem werd bekroond als Bloemendorp, voor zijn groen en bebloeming met provinciale (1961) nationale (1967) en internationale (1976) prijzen Op 18.12-1978 werd te Kanegem een monument onthuld waarop o.m. voormelde onderscheidingen werden vereeuwigd.
Het GuIdenboek, aangelegd in 1951, ter herinnering aan de voornaamste gebeurtenissen en aan verdienstelijke personen, als document ten gerieve van de komende geslachten, werd het allereerst ondertekend door de student aan het St. JozefscolIege te Tielt :Godfried Danneels las Perpetuo . Deze werd Bisschop te Antwerpen 1977, aartsbisschop te Mechelen Brussel, Kerstdag 1979, en tot Kardinaal verheven op O2.O2.1983.
Sportfiquur van de gemeente is Briek Schotte, tweemaal wereldkampioen op de weg 1948 en 195O. Hij werd te Kanegem geboren op 7 september 1919.Zijn geboortehuis werd er gesloopt rond 1965.
Verder zijn er de afgebakende wandelwegen en de Molenlandroute
De eerste Arickx die wij in Dentergem ingeschreven vinden is Arickx Livinus zoon van Judocus x Velghe Judoca .
Livinus trouwt in Aarsele 24.lO.1640 met Suzanna Demeyere en er werden drie kinderen uit dit huwelijk geboren en te Aarsele gedoopt . Na het overlijden van zijn eerste vrouw betrouwt bij te Wakken in 1646 met Judoca Lamhrecht en vestigt zich te Dentergem waar zes kinderen geboren en gedoopt worden. Op 11.01.1660 trouwt Livinus voor de derde maal en met Joanna Minne te Dentergem- Uit dit huwelijk wordt nog een kind geboren
Van drie te Dentergem geboren kinderen vinden wij de overlijdensakte. alsook van het laatste kind met Joanna Minne . Van de andere werd tot hiertoe geen aan wijzing gevonden van een verder leven of huwelijk. en evenmin van hun overlijden .
De eerstvolgende familie in Dentergem is Arickx Guilhelmus zoon van Marinus xx Lievens Anna- Guilhelmus huwt te Aarsele op 01.05.1766 met Barbara Maes .Zij hebben twee kinderen te Aarsele en nog acht te Dentergem ingeschreven . In de periode 1750/1950 is Dentergem de thuishaven geweest van meerdere families Arickx
Dentergem bezat in 1399 24 achterlenen naast een foncier van 32 bunders (45 ha ) In 1470 waren dat er 43 en in 1502 terug op 34 achterlenen
.Van de familie van Libert de Dentergem, 1035/1067, zijn zes generaties bekend die tot 1248 lenen bezaten in Dentergem Daarna komen zes generaties van der Zype in t’bezit er van.
Josyne Uutenbove, zuster van Karel heer van Maldegem , trouwde met Josse Dolhain zoon van Josse x Margareta van der Zype en werd dus door huwelijk vrouwe van t’Denterghemsche .
Pieter Lanchals , zoon van Jooris,. kocht het goed in 1578 .Vijf generaties blijft het eigendom van een tak van de familie Lanchals en de heerlijkheid blijft , tot het einde van het ancien regime, in bezit van de tak de Kerckhove de Dentergem
0nder het franse regime 1795/l815 werd Dentergem administratief ingedeeld in het departement Lys ( West Vlaanderen ) kanton Tielt
Dentergem had een oppervlakte van 1176 ha en 2600 inwoners. 1975
Het is in hoofdzaak en vruchtbare landbouwgemeente met lichte nijverheid Per 1.1.1976 is het de fusiegemeente geworden met Wakken .Markegem en Oeselgem In totaal voor 260O Ha met 7650 inwoners in 1977
0p de grens van Dentergem en Markegem. hofstede Coucke in 1900. werd een oudheid kundige vondst gedaan met o.a silex bijlen ondergebracht in het Archeologisch museum te Brugge- De theorie dat het zou gaan om de overblijfselen van een paal dorp uit de late Bronstijd (1880- 750 voor Christus ) bleek achteraf onjuist
De 0-L-Vrouw kerk met laat gotische toren uit de 16e eeuw. is van 1855/56.Het nieuwe stadhuis voor de fusiegemeente is van recente datum 1960 .
Aarsele Iets over deze veel voorkomende gemeente in de famillie Arickx.
Aarsele Iets over deze veel voorkomende gemeente in de familie Arickx. ************************************************
De eerste gekende familie Arickx die zich in deze gemeente heeft gevestigd is :Arickx Joannes Cornelius . 02-09.1655 te Grammene + 02.06_1732 te Aarsele x met Dierckens Maria . 13.12.1655 te Aarsele + 01.04.1722 te Aarsele .De familie DIERCKENS was een van oudst gekende Aarseelse familie.
In het boek over Aarsele van E-H. Ed- De Clercq van 1881 vinden wij Joos Dierkens (1666 ) en Marijn Dierckens (1693) als schepenen van de heerlijkheid van Gruuthuyse; Jan Dierckens (1774 jaar als schepen van de heerlijkheid van St. Baafs Gent, en anderen als kerkmeester enz.
Een achterleen van de heerlijkheid van Gruuthuyse was het leen te Ludick ( een bewalde hofstede van 6 bunder en half ( ruim 9 Ha) gelegen tussen Baudeloo en de hofstede van Mr. Wibo , bewoond (1880) Arickx Felix x Marie Louise Van De Weghe verhuist in 1889 met zijn gezin van 6 dochters en 3 zonen naar Wontergem, op een groter hofstede met nogal wat bos en bulk, die zij ontginnen.
Aarsele zou zijn naam ontlenen aan een heerlijk slot van een zekere Aernout, verkort Aert of Arent- De uitgang seele betekent verblijfplaats, heerlijke ( heerlijkheid woning- Wat wij zouden noemen (heerboerderij verblijfplaats van de familie van Aert of Arent. Aarsele zou ,als kerkelijke parochie bekend staan sedert de 7e eeuw .De H- Ursmarus, abt van Lobbis, abdij van Lobbis, langs de Samber, bisdom Luik, zou er rond 700 een kerk gebouwd hebben, ongeveer tezelfdertijd met oudenburg De parochie viel onder het bisdom Doornik. Sedert 1555 bisdom Gent en sedert 1834 bisdom Brugge In 1185, bij de opname, onder paus Luciuz III, van de kloosters en stichtingen die afhingen van de abdij van Lobbis, wordt de kerk van Aarsele vermeld De prelaat van Lobbis benoemde de pastor van Aarsele tot zijnde de 18e eeuw In 1778 werd do oude kerk gans afgebroken en herbouwd, behalve de toren Het (vroegere kerkhof komt uit de verbeurde goederen van de graaf van Egmont, het omvatte in 1571, volgens meting van de gezworen landmeter Jan de Hase van de kasselrij van Kortrijk, 108 kortrijkse roeden ( + 3.800 m2) onder de rechten van de pastor kwam eerst het (nova Letiende de elfde schoof, geheven op elk nieuw beploegd perceel akkerland dat tevoren bos of bulk was. Een ander recht was dat van het vleesetende geheven op de biggen, alsook op de schaap en/of geitenlammeren, en dit op verklaring en goede trouw van de aangever .Aarsele heeft een oppervlakte van 1475 Ha , was vroeger onder de Chatelle nie van Kortrijk en onder da Roede van Tielt, en sedert 1876 deelgemeente van Tielt, rechterlijk arrondissement Kortrijk .De Roede van Tielt omvatte: Tielt stad. Tielt buiten. Aarsele. Kanegem .Dentergem ,Egem .Markegem , Meulebeke. Oeselgem, Pittem, Rozebeke. Ruiselede. St. Baafs Vyve. Wakken. Wielsbeke ,Wingene, Zwevezele, Gottem. Poeke, Vinkt. Wontergem en een hoek van Lootenhulle.
Voor de geschiedkundige en militaire feiten zie Tielt en omtiggende .Enkele lokale aantekeningen :op 25 juni 1673. op een zondag. tijdens de preek van de pastoor. is de bliksem ingeslagen op de kerktoren. meerdere parochianen gingen van hun zelve - - 1709 - - in het begin van het jaar ;, heeft het so geweldig gevrozen dat er tot de oogst van 1710 een grote duurte van levensmiddelen geheerst heeft 01- 06-1829 . - bezoek van koning Willem I. wandelt van .t Hoge naar (t dorp1.01.1870 : afschaffing der t'Barrieren( Café t' Barreerken .grens Wontergem. .
Iets over de gebruikelijke oude munten in onze streken.
Iets over de gebruikelijke oude munten in onze streken.
***********************************************
Het bepalen van een vergelijkbare waarde van de oude munten tijdens de middeleeuwen en tot + 1835 is, door de verscheidenheid aan munten, een van de moeilijkste disciplines van de geschiedeniswetenschap.
Voor ons lijkt het van belang te weten, bij het lezen van de oude geschriften die wij kunnen ontmoeten, welke verhoudingen ongeveer gehanteerd worden.
In de vroege middeleeuwen hadden, behalve de keizer, koning of landvorst, alle belangrijke heerlijkheden, abdijen of steden eveneens het recht ( en ook de gewoonte )eigen munten te slaan.
Nochtans waren praktisch alle munten die in omloop gebracht werden door de onderscheiden machten, afgeleid of onderdelen van het rekenmuntsysteem uitgedokterd onder de regering van Karel De Groote ( 742/814).
Dit rekenmuntsysteem, dat ongeveer duizend jaar heeft stand gehouden was als volgt ingedeeld:
1 libra : lb = 20 solidus : s = 240 dinarii :
pondschellingen penningen
Engeland tot 19701 pound : b = 20 shillings = x 12 = 240 pence
Keizer Karel V voerde op 4.2.1521 de gouden en zilveren karolusgulden in vervanging van de grote verscheidenheid aan diverse reële munten .Verhoging: 1 pond was 6 Karolusgulden, 1 Karolusgulden = 20 stuivers, 1 stuivers is 40 groten ( dus 1 groten was 1 penning. )
De "Groot" werd in Venetië aangemunt sedert 1202/1203 en verspreidde zich door de handel van Venetië met Brugge, Antwerpen, Hamburg, Rotterdam en andere, over heel west Europa, doch onder diverse benamingen, die nochtans alle dezelfde verhoging hadden: pond Vlaams groot, pond Brabantse groot, pond franse groot, enz .Men kende alzo muntstukken van vierdubbele groot, dubbele groot, enkel groot halve groot en kwart groten.
wat de reële koopkracht was Voor de gewone landman, boerenmeid , wever of ambachtsman laat zich moeilijk verduidelijken. De prijzen van graan, melk, vlees en andere levensmiddelen, waren zeer veranderlijk naargelang de meeval van het seizoen, of naargelang de diverse legers, die bijna ononderbroken onze streken aandeden, grote opeischingen of plunderingen begingen.
Nemen wij aan dat in hoofdzaak dit onderscheid gold:
a/ de reële munten (fysieke) : zwarte munten = uit koper en/of zilver de zilvermunt = hoofdbestanddeel uit zilver de goudmunt = hoofdbestanddeel uit goud.
b/ de rekenmunt (rekeneenheid) een optelling van grotere bedragen Voor de verrekening tussen landheren, steden, kasselrijen, abdijen, enz.
Grosso modo zouden wij kunnen stellen dat de gewone man:
- zijn brood en zijn bier kocht en betaalde met kopermunten, - zijn loon ontving en zijn huur betaalde in zilvermunten, - een huis of een stuk land kocht en betaalde in goudmunten.
wij menen ons te herinneren dat tussen 1850/1880 een landwerkman werd betaald met 8/ 9 stuivers daags en de kost .Dat tot in de jaren 1920/1930/ een stuk van 5 centiem in de volksmond "een stuiver" werd genoemd
Dit alles zijn benaderende gegevens.
1790 . - Indeling van de in omloop zijnde munten .1 gulden = 20 schellingen stuivers = 80 oorden = 240 penningen
dubbele dukaat = oude Spaanse gouden munt ( doblon ) waarde + 13 florijn later dubbele escudo of pistool genoemd; gangbaar tot 1868.
Dukaat of dukaton ) oude gouden munt van 3, 50 gulden, het eerst ges lagen door Venetië vanaf 1272 later door Duitsland, Spanje en Nederland
een zilveren dukaat = = een Hollandse rijksdaalder = 2, 50 gulden
een oord geldwaarde voor 1/4e van de munteenheid ( 1/4e stuiver .aldus genoemd naar de munten die door een kruis hoeken in vier werden verdeeld. = oorden
een penning was 1/16e stuiver ,oorspronkelijk zilver, later koper.
1795 Invoering van het tiendelig stelsel.
Bij dekreet van 18 germinal III (7 april 1795) werd de decimale frank ingevoerd, en bij wet van 28 thermidor III ( 15 augustus 1795 ) kreeg deze frank een standaardwaarde van 5 gram zilver, met een gehalte van 9/10e fijn.
De zilveren vijffrankstukken, uitgegeven door de franse regering tussen 1796 en 1801 ( 17.200.000 stuks ) zorgden voor een geleidelijke terugkeer naar een normaal geldverkeer, na het fiasco van de franse // Assignaties// papieren geld.
Voor het toekomstige en derhalve ook de franse België van die periode golden de munten en muntstelsel.
Genealogie (stamboomonderzoek); de leer van de ontwikkeling en verwantschap van geslachten (families).
Een genealoog is dan ook iemand die de afstamming en verwantschap van families naspoort; de stamboom uitzoekt. Dit kan in de vorm van een stamreeks, een genealogie, een kwartierstaat of een parenteel. Stamboomonderzoek is een spannende bezigheid. Zoeken naar de namen en levensdata van grootouders, overgrootouders enzovoort. Feiten vinden die lang vergeten waren en die mensen van vroeger weer in beeld brengen, met hun naam en hun eigen levensgeschiedenis.
Een stamreeks
*************
Een stamreeks is een in generaties geschikte opgave van iemands wettige voorouders in de mannelijke lijn en vrouwelijke lijn. De oudste voorouder waarop het onderzoek is vastgelopen (de stamvader) krijgt het nummer I en vervolgens nummert u door met Romeinse cijfers.
Een kwartierstaat en cirkeldiagram
******************************
Een kwartierstaat is een in generaties gerangschikte opgave van de wettige voorouders van een bepaalde persoon. De persoon waar de kwartierstaat vanuit gaat noemt men de kwartierdrager. Hij of zij heeft 2 ouders, 4 grootouders, 8 overgrootouders enz. Iedere generatie verdubbelt het aantal voorouders. Elke voorouder heeft zijn eigen nummer. De kwartierdrager is nummer 1, de vader moeder 2 en 3, de grootouders 4 tot en met 7, de overgrootouders 8 tot en met 15 etc. Om een nummer te berekenen van iemands ouders vermenigvuldig je het nummer van de persoon met 2, voor de moeder tel je bij het gevonden nummer 1 op.
Een parenteel
************
Een parenteel is een in generaties gerangschikte opgave van de wettige afstammelingen van één bepaald ouderpaar, in mannelijke en vrouwelijke lijn. Het samenstellen van een parenteel is daarom de meest uitgebreide vorm van voorouderonderzoek
Bij het lezen van oudere geschriften en familiegegevens komen wij regelmatig de oude landmaten tegen. Hierna brengen wij in herinnering de meest gebruikelijke lengte en oppervlaktematen van toepassing in de gewesten waar onze vroegere familieleden het -meest hebben geleefd.
Het metriek stelsel dateert sedert de franse inlijving van onze gewesten wet van 18 germinal an III ( 1797 ) ( 1803 ) moesten vergelijkende tafel ;worden opgemaakt ( basis was 1 voet Brussels =0,276m))
Volgens een Bes luit van 13 brumaire an IX tussen de oude en de metrische maten Brussels ~ O, 276 m ).
Tijdens het Nederlands bewind ( 1815 / 1830 ) werden in sommige akten de oude benamingen gewoon overgenomen op de metrische maten, soms met de verwijzing ” nieuwe of Nederlandse maat”. Er ontstond hieruit enige verwarring.( wet van 21.08.1816 art. 12 staatsblad No 30, en Koninklijk Besluit van 29 maart 1817 art. 4 en 6, staatsblad No 15 : verhouding der Nederlandse landmaten en de landmaten voormaals in de gemeente gebruikelijk.)
De oude landmaten zijn blijven door leven in de spreektaal van de landelijke bevolking, lang nog na hun wettelijke afschaffing. Een duim, een voet, een el, een roede of persse, een gemet, honderdlants, bunder enz .waren vertrouwd en gemeen goed bij de boeren en landwerkers van de vroegere generaties .Zij bleven gebruikelijk in de streektaal tot en met 1940 ongeveer en leven nu nog nadrukkelijk in het geheugen van de oudere landbouwers.
Na wereldoorlog II, vervaagde dit gaandeweg uit de spreektaal: mede door het verplichte onderwijs tot 14 jaar had de nieuwe generatie de metrische maten in het hoofd en de vingers.
Het gemet wordt in sommige streken (Aalst, Dendermonde, 0udenaarde )een dagwand genoemd, wat verondersteld werd een dagtaak te zijn voor een volwassen landwerkman.
Er was blijkbaar niet veel verschil in de lengte van de voeten onzer voorvaderen, maar daarentegen valt er wel een merkbaar verschil in veronderstelde dagtaak van steek tot streek.
Wij menen dat dit alles nogal breed mag worden geïnterpreteerd!
In de periode 16OO/1625 Vinden wij de tot hiertoe eerst bekende stamvader Arickx Judocus te Zeveren, bij Deinze .Kinderen uit zijn huwelijk met Vlghe Judoca worden te Zeveren en te Deinze gedoopt en ingeschreven ( Livina in de O. L. V. kerk, dus Deinze stad, en Judocus in St. Maartenskerk, dus Petegem /Deinze. Zoon Cornelius is gehuwd in St Maartenskerk, Petegem/Deinze .Dit laat ons toe te Vermoeden dat ook Judocus, of zijn ouders, zijn moeten uitwijken uit Deinze of Petegem voor het oorlogsgeweld uit die periode.( zie hierna 162O , tot nu toe is daarvan nochtans geen bewijs gevonden).
Wij achten het hiervoor aangewezen omstandigheden waarin onze voorouders hebben moeten leven,in te gaan op of overleven.
814/817 De kerk Van Deinze Valt onder het kapittel Van Doornik (wendilmarus)
1316 Volgens een ontwerp Van keure, ontdekt in 183O, zou Deinze ( Donse) stad geworden zijn wanneer Robrecht Van Bethune, graaf Van Vlaanderen, Deinze terugkocht Van de Luxemburgers.
1469 De stad Petegem werd bij de stad Deinze (Doynse ) door Karel de Stoute na een .inspectiereis van twee dagen om een getwist over bijdragen en tussen de twee steden bij te leggen.
1566 Op 25 Juli 1566 kende Deinze zijn eerste moeilijkheden mat de hervormers ( de beeldenstorm). De calvinisten en aanhangers komen in de stedelijke notulen Regelmatig terug in verband met vernielingen, plunderingen en rooftochten tot + 16OO. .
1580 Spaanse legers, onder kapitein Wijts, hebben op 19 en 2O februari 158O Petegem, en op 6 en 21 maart en 9 mei 158O de stad Deinze, Verwoest, geplunderd en Verbrand .op 11 juli 1586 bevestigen de baljuw en schepenen van de stad Deinze, dat Deinze, Petegem en Astene niet meer bewoond waren, en dat het land niet meer bewerkt werd, Vermits er geen Volk meer was, alle huizen verbrand waren, en dat de Spaanse soldaten, en de rebellen ( opstandelingen tegen het Spaanse Regime) alles Roofden en plunderden.
Dit laat een uitwijking, of Vlucht, veronderstellen Van de overlevenden.
162O Volgens de verslagen Van de schepenen: de heropbouw verloopt moeizaam, ook bij gebrek aan mankracht, en in 162O zijn nog vele huizen op de markt als uitgebrand aangegeven.
Hier situeert zich de geboorte Van de kinderen van Arickx Judocus met Velghe Judoca, Zeveren en Deinze.
1643 tot 1648 Opnieuw oorlog, nu tussen Spanje en Frankrijk.
.,, in de zomer Van 1646 is geen hooi uit een verslag van 16 oktober 1646 .opgedaan en geen leverbare tarwe omdat ze, evenals andere vruchten, voortijdig afgesneden werden, gelijk ook in 1645 is gebeurd. Dit zowel door het krijgsvolk Van de hertog (Spaans) als dit Van Marchal Chassion (Frans) Veel land blijft onbebouwd door de schade aan paarden en hoornbeesten, en bij gebrek aan werkvolk door ziekte en sterfte".
1667 Ondanks de vrede van de Pyreneeën in 1659 waren de Franse legers terug in Deinze Van 1 september tot 14 december, alles rovend en de huizen gebruikend als versterking. Van 1672 tot 1679 zijn Franse, Hollandse en engelse legers in de streek .De inwoners brengen hun bezittingen onder in de kerk, onder bewaking en tegen betaling. In 1678 komt de grote Vlucht naar buiten Poeke , Bellem en Verder.
1691 Op 17 september 1691 werd Petegem, en drie dagen later Deinze, opnieuw door franse legers geplunderd.
1695 Op 30 juli 1695 gaven de Oostenrijkse troepen onder d 'Effarel en Ellenberg met 7000 soldaten, zich over aan de fransen onder beding de woonst en de persoon van de inwoners van Deinze te eerbiedigen. Op 1 augustus 1695 nam markies de Fenquieres bezit van de stad, en liet zijn manschappen plunderen naar hartelust.
1720 De baan Gent - Kortrijk wordt dit jaar recht getrokken en geplaveid baan
Gent- Drongen - Deinze - wakken werd gekasseid in 1826.
.1744 De stad Deinze betaalt 215 pond 12 schellingen groot aan de maarschalk graaf van Saksen, voor kosten der gelegerde legers, en verder de kosten van de franse en Hollandse "sauvegarden" tegen 13 stuivers daags.
1789 De franse omwenteling werd in onze gouwen voorafgegaan door het verzet tegen de kerkelijke hervormingen van de regerende vorst keizer Jozef II van 0ostenrijk. Keizersgezinden en vernieuwers streden onderling ernstige meningsverschillen uit .Op 15 november 1789 wordt de stand Deinze, vanwege een r revolutionair comité‚ te Gent, gevraagd soldaten aan te werven om te strijden tegen de 0ostenrijkers, tegen 8 stuivers daags en de kleding .Op 30 november 1789 ontvangt Deinze, vanwege de vrijschepenen van Kortrijk, toelating tot het opeisen van paarden, karren en wagens om te leveren van"den gewezen soeverijn" ( Jozef II).
1792 0ostenrijk was in 1791 zegevierend teruggekomen .Doch op 8, 9 en 10 november moest Deinze leveringen uitvoeren aan de aftrekkende 0ostenrijkers.Op 11 november 1792 kwam van de teruggekeerde franse legers de eerste opeisingen. Op 10 december 1792 beindigde het oud bestuur zijn ambt.( Oostenrijks keizerlijk regiem).
De volgende dag reeds koos "het volk" vergaderd in de 0. L. V. kerk, de voorlopige representanten voor het nieuw bestuur. De gazette van Gent dd 13 december 1792 publiceert de namen van deze "provisionnele representanten
1794 De fransen trekken zich terug tussen 3 en 7 april. De Oostenrijkers nemen hun plaats terug in. Keizer Frans Josef , vergezeld van de prins van Saksen Coburg, reed door Deinze in mei 1794 op inspectiereis. ( Bem. Koning Leopold I van België in 1831, komt uit het huis van Saksen Coburg ).Op 23 juni 1794 waren de fransen daar terug.
1795 Op 1 oktober 1795 wordt België bij Frankrijk ingelijfd, de Belgen worden franse onderdanen, het Frans wordt de verplichte officiële taal .Voortdurende ongeregeldheden tussen"keizersgezinden" en "volksgezinden" leidden tot meerdere botsingen .De wet van 12 oktober 1798 op de"conscriptie" verplichte soldatendienst bij loting, werd op hevig protest onthaald; doch, behalve enkele opstootjes met stokken, heeft Deinze en omstreken geen eigenlijk georganiseerde weerstand gekend.
1815 De Belgische provinciën worden bij Holland gevoegd, en het Nederlands wordt de verplichte voertaal.
1830 Belgische opstandelingen, met de hulp van franse leger scheuren zich af van Holland. Koning Leopold I wordt gekroond in 1831, en het Frans wordt de officiële voertaal.
De latere geschiedenis is voldoende gekend, alhoewel Deinze en omgeving, nog sterk getekend werd in 1914/18 en in 1940/45.
Geografische Oorsprong van de stam Arickx **************************
De streek waar het geografisch om gaat situeert zich tussen de loop van de Leie (Deinze -Kortrijk via Grammene ,Machelen ,Olsene ,Sint Eloois Vijve ,Bavikhove en Harrelbeke ) dit is de zuidelijke begrenzing ,in het noorden hebben we de Poekebeek (Nevele ,Poeke ,Ruiselede ,Tielt).Tussen deze twee waterlopen bevind zich de Mandel die een zijarm is van de Leie en zijn weg vindt via Wakken, Oostrozebeke en Ingelmunster.Waar de werkelijke oorsprong ligt van de stam Arickx kan moeilijk worden achterhaald. Als we echter afgaan op de bestaande bronnen zoals parochie en bevolkingsregisters is het duidelijk datin die streek de naam Arickx en aanverwanten voor het eerst te vinden is en ook in belangrijke getallen. Ik heb me geconcentreerd op drie gebieden ontstaan door de fusies der gemeenten in 1977.Beginende met Tielt (Aarsele ,Kanegem ,Schuiferskapelle )vervolgens Dentergem (Markegem ,Oeselgem ,Wakken) en tenslotte Deinze (Astene , Petegem aan de Leie ,Zeveren behoorde reeds bij Deinze sinds 1971,Gottem ,Grammene , Meigem ,Sint Martens Leerne ,Vinkt, Wontergem).De naam komt uiteraard ook voor in andere streken en zeker als men naar de jaren 1900 toegaat ,danis er een duidelijke verspreiding over de provincies West en Oost Vlaanderen, een lijst daterende uit 1989 geeft een overzicht. De lijst bestaat uit 476 naamgenoten, geboren tussen 1891en 1989.Naast de zuivere genealogische opzoekingen vond ik het nuttig een algemeen overzicht te brengen van de streek dit aan de hand van bestaand geschiedkundig werk aangevuld met eigen interpretaties en materiaal.
