Deze koud watervissen zitten boordevol omega 3-vetzuren die essentieel zijn om
infecties en ontstekingen af te weren. Iedereen heeft hier baat bij, maar zeker
mensen met een vette huid. Denk dus niet dat vette vis garant staat voor extra
puisten. Integendeel twee keer per week zalm, makreel of sardientjes eten kan
acne helpen verminderen.
De
Sahel ligt langs de zuidrand van de Sahara. Het is een niet duidelijk begrensd
overgangsgebied tussen de Sahara-woestijn in het noorden en de vochtige
savannen van de Soedan-zone in het zuiden.
Dit
overgangsgebied is zo'n 200 tot 400 kilometer breed. Van west naar oost strekt
de Sahel zich uit over grote delen van de landen Senegal, Mauretanië, Mali,
Burkina Faso, Niger, Tsjaad en Soedan.
Oever
Van
nature is de Sahel een gebied met woestijnsteppen, steppen en droge savannen.
Het woord Sahel komt uit de Arabische taal. Letterlijk betekent het 'oever'.
Voor Arabische kooplieden was de Sahel de min of meer groene oever van de
woestijn, die ze na een wekenlange tocht door de Sahara bereikten op weg naar
de kust langs de Golf van Guinee.
Tropische zone
De
Sahel ligt in de tropische kuststreek tussen 12º en 20º N.B. Kenmerkend voor
veel tropische gebieden is een seizoensritme dat wordt bepaald door natte en
droge tijden. De natte seizoenen vallen daarbij voor een groot deel samen met
de perioden van de hoogste zonnestand. Naarmate een gebied binnen de tropische
zone verder van de evenaar af ligt, nemen de natte perioden in lengte af en
wordt de periode van jaarlijkse droogte langer. Gebieden met slechts een korte
regentijd zijn zeer kwetsbaar.
Kwetsbaar
De
Sahel is zo'n kwetsbaar gebied. Bijna alle regen valt er in de maanden juli,
augustus en september. De landbouw is van dit korte regenseizoen volkomen
afhankelijk. Vaak valt de regen in de vorm van hevige stortbuien, waarbij veel
water langs de oppervlakte weg stroomt zonder in de bodem door te dringen.
Onvoorspelbaar
Hoewel
de neerslag in Sahel berekend over een periode van enkele tientallen jaren
gemiddeld 250 tot 600 mm per jaar bedraagt, is de jaarlijkse variatie groot en
onvoorspelbaar. Naast jaren waarin de gemiddelde neerslag wordt overtroffen,
komen ook jaren voor die veel droger zijn dan het gemiddelde en dat betekent
dan vrijwel onmiddellijk misoogsten.
In de
prehistorie werden mensen na hun dood begraven in zogenaamde hunebedden. Deze
hunebedden bevinden zich in Drenthe. De hunebedden bestaan uit
enorme grote keien, die door de prehistorische mensen op elkaar werden
gestapeld. Kun je je voorstellen hoe ze dat zonder hijskranen voor elkaar
hebben gekregen?
Hunebedden zijn
niet alleen in Drenthe gevonden, maar ook in Duitsland, Frankrijk, Spanje en
andere Europese landen. In Nederland zijn er 54 hunebedden, waarvan 52 in
Drenthe. In het Drenthse dorp Borger vind je het grootste hunebed van
Nederland: 22,5 meter lang!
De functie van hunebedden
Hunebedden zijn
eigenlijk een soort massagraven. Veel archeologen denken dat hunebedden behalve
de laatste rustplaats van overledenen, ook een ceremoniële of godsdienstige
functie hadden. Een minder geaccepteerde opvatting over de functie van
hunebedden is dat ze schuilplaatsen tegen rampspoed zouden zijn.
De hunebedden werden gebouwd door mensen die het Trechterbekervolk genoemd
worden: ze maakten potten en bekers in de vorm van een trechter. Ze bouwden de
hunebedden van grote zwerfkeien. Voor de bouw gebruikten ze boomstammen, touw
en ossen om de stenen te verplaatsen. Dit gebeurde vooral in de winter omdat de
grond dan bevroren, dus hard was.
Hoe werden hunebedden gebouwd?
Als de stenen op
de goede plek lagen, ging het bouwen op de volgende manier:
1. Ze maakten
een heuveltje van zand met aan de zijkant 2 gaten.
2. In de gaten werden 2 stenen rechtop tegen de zandheuvel gezet.
3. Dan maakten ze een helling van zand tegen de stenen aan.
4. Via die helling konden ze een grote platte steen op de heuvel en de twee
andere stenen leggen.
5. Daarna haalden ze het zand van de helling en tussen de stenen weg.
6. Het eerste deel van het hunebed was klaar.
Zo werden er een
aantal delen achter elkaar geplaatst. Hierover kwam dan nog een laag zand. Het
graf was klaar en zag er uit als een zandheuvel.
Hiernamaals
Waarschijnlijk
geloofden mensen in de prehistorie in een leven na de dood: het hiernamaals.
Van overleden mensen werd de as in potten gedaan en bijgezet in het hunebed. De
overledene kreeg allerlei spullen mee in het graf zoals aardewerk, sieraden en
wapens. Waarschijnlijk werden alleen belangrijke mensen begraven in een
hunebed. Er zijn veel potten teruggevonden in de hunebedden.
Bijna zes op de tien
voedingsmiddelen bevatten benzeen, hoewel de hoeveelheid meestal zo klein is
dat geen gevaar dreigt voor de gezondheid. Toch is waakzaamheid nodig, want 6
procent bevat meer benzeen dan de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) goed acht.
Dat blijkt uit een onderzoek van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid
(WIV) en de Universiteit Gent naar benzeen in de voeding.
De WIV en de UGent onderzochten 455
verschillende voedingsmiddelen. In 58 procent daarvan vonden de onderzoekers
benzeen, meestal in erg kleine hoeveelheden. Toch lag in 6 procent de
concentratie boven de 10 µg/kilo (microgram per kilo), de limiet van de WHO
voor drinkwater. De hoogste concentraties zaten in verwerkte levensmiddelen van
dierlijke oorsprong, zoals gerookte vis of vlees, in salades en in hermetisch
verpakte voedingsproducten.
Onder de dosis
Volgens de onderzoekers is waakzaamheid nodig, maar is er geen gevaar voor de
gezondheid. Een volwassene krijgt namelijk dagelijks maximaal 7,3 µg benzeen
via voeding binnen, en dat is ruimschoots onder de toxische en
kankerverwekkende dosis, en veel minder dan we dagelijks inademen. Een
gemiddelde stadsbewoner bijvoorbeeld ademt dagelijks meer dan 90 µg benzeen in.
Wie dagelijks 20 sigaretten rookt, inhaleert 400 µg benzeen.
Natuurfenomenen
Benzeen is een vluchtige, organische stof die kankerverwekkend is. Het wordt
gebruikt bij de productie van chemische producten als verf, detergenten en
kunststoffen. Bovendien komt het vrij bij natuurfenomenen als
vulkaanuitbarstingen, en bij de verbranding van fossiele brandstoffen of hout.
Benzeen zit ten slotte ook in sigarettenrook en uitlaatgassen
Elke
dag hoor je er wel iets over. Op het nieuws, tijdens het weerbericht, thuis en
in de klas. Het klimaat. Er is tegenwoordig een hoop om te doen. Maar wat is
het eigenlijk?
Het
klimaat is het gemiddelde weer van een bepaald gebied berekend over een periode
van 30 tot 40 jaar. Een regenbuitje in juli telt dus niet mee voor het klimaat.
Invloed op het klimaat
Er
zijn verschillende factoren van invloed op het klimaat. Zo heb je weer- en
klimaatfactoren. Weerfactoren zijn invloeden die telkens veranderen. Je kunt
hierbij denken aan temperatuur, regen, bewolking of wind. Bij klimaatfactoren
gaat het om factoren die constant aanwezig zijn, zoals bergen.
Weerfactoren
Juist
omdat de weerfactoren heel erg veranderlijk zijn, wordt er een gemiddelde van
een lange periode (30 tot 40 jaar) genomen. Het ene jaar kan er namelijk meer
regen vallen dan het andere. En op deze manier kan ook rekening worden gehouden
met minder voorkomende weersverschijnselen zoals hittegolven, wateroverlast en
overstromingen.
Hoe al deze verschijnselen het klimaat beïnvloeden wordt momenteel overal ter
wereld onderzocht. Door te kijken naar deze verschijnselen probeert men te zien
hoe het klimaat zich over een langere periode ontwikkelt. Wat men weet is dat
een wisselwerking tussen deze verschijnselen invloed heeft op het klimaat. Het
is echter nooit helemaal te voorspellen hoe er op een verandering wordt
gereageerd.
Klimaatfactoren
Bewolking
is een factor die het klimaat bepaalt
Breedteligging:
Gebieden rond de evenaar zijn door de loodrechte stand van de
zon altijd warm. Des te verder je van de evenaar weg gaat, des te kouder het
wordt. Je kunt dus zeggen dat de breedteligging van grote invloed is op de
temperatuur. In de hogere breedte (de poolstreken) is het dus kouder dan in de
lagere breedtes (de tropen).
Hoogte
ligging: De hoogteligging heeft ook invloed op de temperatuur. Hoge
gebieden zijn koud en gebieden dicht bij de aarde zijn warm. Dit heeft te maken
met het opwarmen van de aarde. Omdat onze planeet vanaf onderaf wordt verwarmd,
is het boven op een berg vaak een stuk kouder dan wanneer je onder aan de voet
van de berg staat.
Land
of zee: De aarde is niet overal hetzelfde. Zo heb je land en zee. De zee
neemt hierbij een groter deel in beslag dan het land. Deze verschillen in
aardoppervlak zorgen ook voor verschillen in temperatuur. Omdat het land de
warmte en kou beter geleid, zullen de temperatuurverschillen boven land groter
zijn dan boven zee. Denk maar aan de zomer: de zee is niet in één keer warm,
dit gaat geleidelijk. Bij een stoeptegel kan dat trouwens wel.
Aanvoer van kou of warmte
De
klimaten worden voor een groot deel bepaald door de stroming van de zee. De
zeestromen verplaatsen namelijk het water van het een naar het andere gebied.
Zo verplaatst koud water van het noorden naar het zuiden en kan warm water van
de tropen naar de polen stromen.
Ligging gebergten
De
wind heeft veel invloed op het bepalen van de temperatuur. Maar omdat een
gebergte veel wind tegenhoudt, werkt het als een soort muur. Zo wordt de
stroming van warme of koude lucht tegengehouden. Met als gevolg dat het aan de
ene kant van de berg de zon schijnt, terwijl het aan de andere kant regent.
De Amerikaanse choreograaf Merce
Cunningham was een van de belangrijkste vernieuwers van de twintigste-eeuwse
dans. Hij richtte de Merce Cunningham Dance Company op en heeft meer dan 200
choreografieën op zijn naam staan.
Cunningham is naast Martha Graham en
George Balanchine een van de belangrijkste vernieuwers van de twintigste-eeuwse
dans. Cunningham werd geboren in Washington in 1919. Hij studeerde dans aan de
Cornish School in Seattle. Vanaf 1939 tot 1945 danste hij solo in het
dansgezelschap van Martha Graham.
Van verhalend naar visionair
Zijn eerste choreografie werd in
1944 in New York met John Cage als pianist uitgevoerd. In het begin waren zijn
choreografieën nog verhalend en bedacht op bestaande muziek. Maar al snel liet
hij verhaallijn en logische opbouw los. Hij liet zijn dansers geen verhaal
vertellen op muziek met een bijpassend decor, maar liet de choreografie zelf
het verhaal vertellen. Dansers hoefden voor Cunningham dus niets uit te beelden;
ze hoefden alleen te laten zien welke mogelijkheden het menselijk lichaam
heeft. Dat was de kern van zijn visie op dans. Hij vond dat alle soorten
bewegingen in elke gewenste combinatie konden worden gebruikt en geordend, dat
elke ruimte als dansruimte kon worden gebuikt, en iedere danser als solist kon
optreden. Dans ging volgens Cunningham op de eerste plaats over het menselijk
lichaam en zijn bewegingen.
Choreografie gebaseerd op toeval
In de jaren 50 kwam het abstract
expressionisme in de beeldende kunst op en ook in de muziek werden nieuwe wegen
ingeslagen. Cunningham vertaalde deze nieuwe ideeën naar de dans. Hij ging op
toeval gebaseerde methodes gebruiken bij het bedenken van zijn dansstukken.
Bijvoorbeeld door het gooien van dobbelstenen konden de delen van een
choreografie, de volgorde in een programma of zelfs de passen worden bepaald.
Ook gebruikte hij de I Tjing, het Chinese boek der veranderingen voor de
compositie van zijn dansstukken. Hij bevrijdde op deze manier de choreografie van
de keuzes van de maker en liet hij onverwachte combinaties toe.
Dans, muziek en decor
Heel vernieuwend was ook de methode
van Cunningham en de componist/pianist Cage om geheel los van elkaar tot een
choreografie en muziekcompositie te komen. Dans en muziek werden totaal
losgekoppeld, om tijdens de première per toeval alsnog samen te komen.
Hetzelfde gold voor de decors. De kunstenaar Rauschenberg ontwierp jaren lang
de decors voor Cunninghams producties. De dans werd naast muziek en vormgeving
dus een zelfstandig, op zichzelf staand deel van de voorstelling.
Merce
Cunningham Dance Company
Cunningham
richtte in 1953 het Merce Cunningham Dance Company op. In het begin had het dansgezelschap
soms maar 1 of 2 optredens per jaar. Cunninghams nieuwe weg sloeg niet meteen
aan. Met name ook omdat Cunningham gebruik maakte van avant-gardistische muziek
van John Cage, David Tudor en Morton Feldman. In Londen werd Cunninghams
originele talent in 1964 herkend, waarna de choreograaf en zijn dansgezelschap
een begrip in de internationale danswereld werden.
Postmodernisme
Cunninghams opvattingen kregen na
1964 meer invloed in de danswereld. En zo werd de postmoderne dansstijl
geboren. De postmoderne dans is de nieuwe dans die ontstaan is na de moderne
dans. Merce Cunningham is de aanstichter van het danspostmodernisme. Bij het
postmodernisme kon elke beweging als dans worden gezien; ook ieder mens zou
danser kunnen zijn want danstechniek werd niet meer als noodzakelijk gezien.
Inspiratiebronnen
Cunningham bleef zijn dansen
ontwikkelen en bleef werken aan de ontwikkeling van een bewegingsstijl vol
plotse wendingen, kleine sprongetjes, torso tilts en ruimtelijke patronen. De
energie van dansers die doelgericht hun weg over het toneel aflegden, was
volgens de choreograaf geïnspireerd op het gekrioel in de straten van New York.
Ook de natuur inspireerde hem, wat te zien is in bijvoorbeeld de productie
Beach Birds (1991). Zijn choreografieën werden uitgevoerd door belangrijke
balletgroepen zoals onder andere het Ballet van de Parijse Opera, het New York
City Ballet en het American Ballet Theater. Zijn laatste dans optredens stammen
uit 1999, hij was toen al 80 jaar oud. Merce Cunningham overleed in 2009. Zijn
dance company bestaat nog steeds.
Dr. Perricone meent dat een gezonde darmflora aan de basis ligt van een goede
gezondheid. Een dieet dat onvoldoende goede vezels bevat kan tot uiteenlopende
ziektes leiden, zoals darmkanker en aambeien. De consumptie van gerst en haver
verhoogt de weerstand en kan ook de cholesterol verlagen.
De allereerste computer voor
commercieel gebruik wordt verkocht in 1951. Je kunt je voorstellen dat die
computer, vergeleken met die van vandaag de dag, nog nauwelijks iets kon. Het
was meer een veredelde tekstverwerker. Maar van het begin af aan waren kunstenaars
geïnteresseerd in de nieuwe technologie. Het is ook wel eigen aan veel
kunstenaars dat ze op een nieuwsgierige en onderzoekende manier omgaan met
nieuwe media.
Halverwege de jaren '60 werd de
eerste tentoonstelling geopend met computerkunst Computer Generated Patterns.
Zoals de titel al aangeeft zagen de bezoekers vooral twee-dimensionale werken
die patronen lieten zien gecreëerd met behulp van een computerprogramma.
Burgers en kunstenaars moesten nog tot de jaren '80 wachten voordat de eerste PC
(personal computer) het licht zag. Deze PC was een stuk handzamer en had veel
meer mogelijkheden op het gebied van grafisch design. Kunstenaars konden
bestaande beelden manipuleren met behulp van een programma. Voor ons al zo
vanzelfsprekend, maar toen een noviteit. Fotografie, schilderkunst en
computerprogrammas vullen elkaar opeens aan. De scheiding tussen de kunsten
wordt een stuk minder duidelijk.
Peter Struycken
De
bekende Beatrix-postzegel van kunstenaar Peter Struycken uit 1980. Hij
gebruikte in 1969 voor het eerst een computer om een kunstwerk te maken. Hij
vindt het belangrijk om bepaalde structuur aan te brengen in zijn werk. De
postzegel is opgebouwd uit heel veel stipjes en die vormen zon structuur.
Struycken maakt vooral abstract werk. Zo ontwierp hij computergestuurde
verlichting voor het muziektheater in Amsterdam en het NAI in Rotterdam.
De computer als kunstenaar
Een groep Japanse computertechnici
ontwikkelde een programma voor de computer, dat het portret van John F. Kennedy
ontwierp. In dit geval is de computer het medium. De
kunstenaar gebruikt geen papier of klei, maar puur de computer plus programmas
om tot beeld te komen. Vaak genoeg wordt de computer slechts gebruikt om
bestaand beeld als een foto of tekening (al dan niet gecreëerd door de
kunstenaar) te manipuleren. Deze beeldinformatie wordt dan eerst ingevoerd. Er
is al beeld voordat de computer eraan te pas komt.
Copyright
Een computer zorgt ervoor dat je
beelden eindeloos kunt reproduceren, herhalen. Het idee van een kunstwerk dat
uniek, eenmalig is, komt hiermee in het gedrang. De vraag is of dat een gemis
is. De definitie van kunst verandert in ieder geval door de nieuwe technieken.
Het manipuleren van bestaand beeld roept de vraag naar copyright op. Je mag
vaak niet zomaar bestaand beeld gebruiken. Een kunstenaar heeft copyright op
dat beeld. Maar als je dat beeld alleen als uitgangspunt gebruikt voor je eigen
(nieuw) beeld, mag je het dan wel zomaar gebruiken? Eeuwen geleden was het heel
normaal om in de stijl van je leermeester te werken. Maar nu zijn er andere
regels in de wereld van de kunst. Of niet?
Kunst voor en door iedereen
Kunst is tegenwoordig niet meer
alleen voor een kleine elite, maar beschikbaar voor iedereen. De computer in
combinatie met internet heeft ervoor gezorgd dat we ieder moment van de dag
heel veel kunst kunnen bekijken. Musea spelen hierop in door middel van
schitterende websites waar je je in het museum zelf waant. Nadeel is
bijvoorbeeld dat je niet kan inschatten hoe groot zon schilderij nu eigenlijk
is. Of dat je de schildertechniek niet kan zien, omdat de afbeelding zo klein
is. Soms kan het daardoor voorkomen dat een heel beroemd werk dat je al kent
via internet, maar ook via mokken, pennen en t-shirts in werkelijkheid
tegenvalt. Een andere functie van internet binnen de kunst is promotie.
Beginnende kunstenaars kunnen zichzelf presenteren met behulp van een eigen
website. Het kan namelijk even duren voordat je je werk mag tentoonstellen. Nu
kunnen ze al een netwerk creëren en naamsbekendheid. Zo wegen de voordelen
tegen de nadelen op.
Zes jaar aangewerkt, 500 miljoen euro kosten, 918 meter lang .......
Dit is een kanaal-brug over de rivier de Elbe en sluit zich aan bij het voormalige Oost-en West-Duitsland, in het kader van de eenwording Het is gelegen in het centrum van Magdeburg, in de buurt van Berlijn.
Hier liepen wij
toen we nog kinderen waren,
op onze schoudertjes
het grote linnenrek,
de armen vol
verschoten veloursgordijnen
in onze jaszakken
verweerde knijpers
en een broodje spek.
In de zelfgebouwde tent
tussen de bessenstruiken
vertelden we elkaar
hoe spannend de vakantie was
met deuken in de knieën
van scherpe schelpjes
in 't geplette gras.
We fantaseerden
over blijven slapen
maar bij het uitproberen
achter ons eigen huis
vluchtten we nog
voor het donker was
bij t horen van
een egeltje
langs ons matras
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
