Betekenis van de Antwerpse straatnamen + wetens -en bezienswaardigheden
24-04-2017
Melkschoor
MELKSCHOOR
Wist U dat ... ?
- de Melkschoor is gelegen in het havengebied, nabij de Kruisschanssluis.
- ze een lengte heeft van 0,22 Kilometer.
- wat betreft het woord "schoor" niet hebben kunnen achterhalen naar wat de naam melkschoor verwijst.
- wij geen verband vinden met de betekenis "schoor", die volgens de encyclopedie" ofwel aangewassen grond - een steunbalk -een deel van een gebouw of een paal betekent.
- de Melkmarkt zich bevindt tussen de Kaasrui en de Eiermarkt.
- achtereenvolgens "Veemerct" (1377), "Suvelsteeg-" of "merct" (1418) en "Melkmarkt" (sedert 1548) genoemd werd.
- de smallere strook nabij de Eiermarkt ook wel eens "Ketelmerct" (1396) genoemd werd en in de loop van de 16de eeuw, zelfs de naam "Kerkhofstraat" en in de 16de tot de 17de eeuw "Lijnwaadmarkt" kreeg.
- de huidige naam pas algemeen gebruikt werd in de tweede helft van de 17de eeuw.
zicht op de Melkmarkt (foto van Alfons Van Camp)
- er in de straat het gebouw waar het café "De Muze" is ondergebracht.
- de "Muze " een jazzcafé is dat beschermd werd bij definitef besluit van 2.9.1976 en in het Staatsblad van 21.9.1976 verscheen.
- deze straat gelegen is tussen het Hopland en de Tabakvest.
- ze geopend werd in 1547 op grond, onder meer van de gebroeders De Meyere en "Meyer(s)straat" genoemd, onder de Fransen verbasterd tot "Meistraat" en "Lange Meistraat"en circa 1840 opnieuw "Meistraat".
- deze straat zich bevindt in de wijk "Stuivenberg", tussen de Halenstraat en de Pompoenstraat.
- de naam Meloenstraat verwijst naar de plant of specifiek naar het fruit "meloen", waarvan er verschillende soorten bestaan.
(watermeloen - Wikipedia)
- er hier een complex met sociale appartementen werd gebouwd dat opgevat werd volgens de typologie van de Weense Hoven en gebouwd omstreeks 1936-1937 naar het ontwerp van architect Hugo Van Kuyck in opdracht van sociale huisvestingsmaatschappij Onze Woning (thans Woonhaven). zicht op de woonblokken (foto van Alfons Van Camp)
- dit woonblok het volledige bouwblok inneemt dat begrensd wordt door de Halen-, Meloen-, Pompoen- en Veldstraat
- er een nieuw speelplein is heraangelegd tussen de Pompoenstraat, Meloenstraat en het Oude Badhuis, voor de kinderen van 6 tot 12 jaar.
- dit plein de naam kreeg van het Jos Verhelstplein.
zicht op het oude plein (nu Jos Verhelstplein - foto van Alfons Van Camp)
- er in de omgeving achter de Veldstraat het Oude Badhuis is gelegen.
- dit Badhuis gebouwd werd in 1922 en eerst een openbare wasinrichting was.
- het sinds 1995 dienst doet als ontmoetingscentrum voor bewoners van de wijk Stuivenberg.
- de Meir in het stadscentrum ligt, tussen de Meirbrug en de Leysstraat, en de belangrijkste wandel -en winkelstraat is in de stad.
- de naam voort komt van een moeras of stilstaand water (mere, meyr) dat zich nabij de Huidevettersstraat bevond.
- De "Meir" of "Mere" dus een moerassige laagte was tussen de hoger liggende gronden van Hoog-, Kammen- en Gasthuisstraten enerzijds, en Kipdorp anderzijds. En later ze uitgegravenwerd tot een vaart.
- het heronder afgebeelde kantoorgebouw het werk is van Alfred Portielje, de belangrijkste realisatie uit het vroege interbellum het "British Dominions House", waar de verzekeringsmaatschappij Eagle Star op de hoek van Meir en Huidevettersstraat nu gevestigd is.
(foto van Alfons Van Camp)
- er in de straat nog belangrijke gebouwen te bezichtigen zijn, zoals het gebouw van BNP Parisbas - het vroegere gebouw van de Gasmaatschappij, waar nu de kledingwinkel "Zara" in gevestigd is en natuurlijk" Den Cleynen Sint-Arnold" uit 1854.
- dit gebouw in 1992 mooi gerestaureerd werd en wie goede ogen heeft leest bovenaan de latijnse tekst ‘1567. Has aedes illustrissimi Rubeni Joannes et Maria Pypelincx in habitaverunt. Parentes RE.AED. 1854.’
- er weliswaar staat dat in dit huis Jan Rubens en zijn vrouw Maria Pijpelincx hebben gewoond, maar eigenlijk was het de woning van Hendrik Pijpelincx, grootvader van onze beroemde Rubens.
(foto van Alfons Van Camp)
- er op de hoek met de Lange Klarenstraat, en Meir nr 39, dit prachtige beeld "O.L.Vrouw met kind" van Laurentius Gillis (1688 - 1749) te bezichtigen valt. Het tevens een beschermd monument is sedert 2.3.1983.
(foto van Alfons Van Camp)
- er eveneens de Stadsfeestzaal is gelegen, een neoclassicistisch gebouw uit 1908, gebouwd volgens de plannen van stadsbouwmeester Alexis Van Mechelen op aanvraag van het stadsbestuur.
(foto van Alfons Van Camp)
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
P.S. : bijkomende gegevens van onze medewerker er freelancer Frits Schetsken.
-DE MEIR: VAN WONEN VOOR DE ELITE TOT WINKELEN VOOR JONG EN OUD Vandaag is de Meir dé shoppingboulevard van Antwerpen, maar dat is niet dankzij de auto, maar vooral dankzij de trein. En dat is in heel wat oude Belgische steden het geval.
Tot in de 19de eeuw kopen de meeste mensen hun dagelijkse benodigdheden op de vele stedelijke markten, die allemaal hun eigen specialisatie kennen. Daarrond zijn er kleine winkeltjes, die vooral zelf gemaakte ambachtelijke artikelen verkopen, zoals de slager en de bakker, maar evengoed de hoedenmaker of de koperslager. Van vaste prijzen heeft geen mens nog gehoord, het is telkens onderhandelen met de winkelier en vaak kopen op krediet. Pas halfweg die 19de eeuw verandert dat enigszins, wanneer vanaf 1860 de confectie ontstaat, dus kleding die niet langer als maatwerk wordt gemaakt en in grotere hoeveelheden kant en klaar. De manufacturenzaken – waar alles rond kleding wordt verkocht – zijn de eerste winkels om vaste prijzen te introduceren.
Wanneer in 1860 in Parijs het eerste warenhuis ter wereld ontstaat, waar artikelen van verschillende aard onder één dak worden verkocht, vindt het vooraf prijzen van artikelen stilaan ingang. Die warenhuizen zijn aanvankelijk nog voor de welgestelde burgerij. In Antwerpen komen er enkele aan de Groenplaats en op de Melkmarkt. Pas eind jaren 1920 komen er warenhuizen met eenheidsprijzen voor iedereen. Dat houdt in dat alle artikelen van een bepaalde soort voor dezelfde prijs worden verkocht. Zo ontstaat in 1928 de Société Anonyme pour la Revente d’articles de MAsse (jawel, Sarma) en twee jaar eerder is in Nederland de N.V. Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam opgericht - wie wist dat dit de Hema was?
Onze Meir is aanvankelijk een chique woonstraat met enkele stadspaleizen zoals het huidige Paleis op de Meir en het Osterriethhuis. Vanaf de tweede helft van de 19de eeuw verschijnen er kantoren van banken, verzekeringsmaatschappijen en nutsbedrijven: 1856 Lloyd Belge (nr.89-93 nu H&M), 1899 Imperial Continental Gas Association (nr.58 nu Zara), 1920 General Building (nr.14 nu Torfs / JBC), 1921 International Westminster Bank (nr.28-32 straks Primark), 1923 Eagle Star (nr.12 nu Springfield), 1929 Caisse Hypothécaire Anversoise Anhyp (nr.22-24) …
Stilaan worden de spoorwegen voor veel mensen een interessant vervoermiddel van en naar de stad voor werk en winkelen. Nu is de spoorweg ontstaan in een tijd dat elke oude stad nog een omwalling in stand hield, die men niet wilde laten doorbreken door treinrails. Dus liggen de stations een eindje van de stadscentra af. De weg tussen station en stadshart wordt daardoor interessant voor winkels, zeker ook voor warenhuizen. Op 28 april 1901 opent Leonard Tietz zijn Grands Magasins Tietz in een voor die tijd reusachtig gebouw, dat na WO I is overgenomen door Á l’Innovation (zeg maar de Inno), die zelf in 1910 ook al door Victor Horta een gebouw aan de Meir hadden laten ontwerpen. Zoek het niet langer, het stond waar nu Peek & Cloppenburg is. Maar na de verhuizing van die oude Inno in 1922, werd het gebouw snel ingenomen door een ander warenhuis, Á la Bourse. Zo is de Meir de slagader van het Antwerpse shoppen geworden.
Ook elders zie je dat de weg tussen een station en het stadscentrum de hoofdwinkelas werd: de Brusselse Nieuwstraat, de Antwerpsestraat in Lier, de Veldstraat in Gent, de Stationsstraat in Sint-Niklaas … De komst van de auto voor alleman is een ander verhaal, dat van de baanwinkels en shoppingcentra aan de stadsrand vanaf de jaren 1970. En het derde verhaal is nu bezig, dat van de webwinkels.
-o-o-o-O-o-o-o-
MEIRBRUG
- daaren tegen zich op het kruispunt van Sint-Katelijnevest, Meir, Wiegstraat, Schoen- en Eiermarkt bevindt. De "Meir" of "Mere" was een moerassige laagte tussen de hoger liggende gronden van Hoog-, Kammen- en Gasthuisstraten enerzijds, Kipdorp anderzijds. Later werd ze uitgegraven tot een vaart.
- de oudst bekende vermelding is van 1257.
- er vroeger een poort stond, de "Meirepoort" waarvan de bouw opklimt tot 1201 en over de vest lag de "Meirbrug" die aanvankelijk ook het zuidelijke deel van de Meir tot aan de Huidevetters- en Twaalfmaandenstraat bevatte.
- in 1541 de Meir werd overwelfd en verdwenen poort en brug. De naam bleef echter behouden.
- dit plein in het centrum van de stad ligt, en begrensd wordt door de Schermersstraat, Maarschalk Gerardstraat, Vleminckveld, Boogkeers en Lange Gasthuisstraat
- er in de 13de eeuw hier al een oude kapel zou hebben gestaan, die aan Sint- Joris was toegewijd en in 1304 het middelpunt werd van de nieuw opgerichte Sint-Jorisparochie.
- het plein ontstond door ontruiming van het kerkhof eind 18de eeuw en sloping van de oude kerk in 1799 en geruime tijd werd aangeduid, onder mee rmet "Sint-Jorisplein".
- de huidige naam, reeds in gebruik werd genomen in 1439, en in verband staat met de vervoerdienst naar Mechelen die hier zijn factorijen had.
- er langs de zijde van de Schermersstraat en de Sint-Jorispoort, zich de Sint-Joriskerk bevindt.
(beide foto's zijn van Alfons Van Camp)
- er op het plein sinds 1994 het standbeeld van Willem Elsschot staat opgesteld.
- dit beeld van de hand van de kunstenaar Wilfried Pas is.
(foto van Alfons Van Camp)
- Willem Elsschot (pseudoniem van Alphonsus Josephus de Ridder), geboren werd in 1882 en aldaar stierf op 31.5.1960.
- hij een Vlaamse romanschrijver en dichter was.
- hij poëzie schreef en 750 pagina's proza, met als bekendste titels Lijmen/Het been (roman, 1923 en 1938) en Kaas (roman, 1933) (Nvdr : zie ook bij Korte Nieuwstraat en Lemméstraat).
- het plein bekend staat om de verschillende cafés die er gesitueerd zijn: de Boer Van Tienen, Kapitein Zeppos, Korsakov, Hypotalamus en de Pallieter.
- deze steenweg loopt, vanaf de Leopoldplaats in de binnenstad, tot aan de Boomgaardstraat op de grens met Berchem, waar het tracé overgaat in de Grotesteenweg.
- er in 1395 reeds sprake is van een "Mechelschen steenwech" , soms ook Sint-Jorissteenweg, Berchemsteenweg, of Mechelsebaan genoemd.
- er bij de wettiging in 1846 het tracé zich uitstrekte van het talud van de Spaanse vesten tot aan de Boomgaardstraat.
- van 1868 de verlenging dateert tot aan de Leopoldplaats, onderdeel van de aanleg van de Leien na het slechten van de Spaanse vesten.
- het gedeelte tussen Gounodstraat en Belgiëlei in de 19de eeuw de benaming droeg van Mosselmanslei.
- vanaf het stuk aan het Prins lbertpark, aan de Harmonie, het "Galgenveld" werd genoemd
- er ter hoogte van de Goudnodstraat de Heilig Geestkerk is gelegen
(foto van Alfons Van Camp)
- er voorbij de Justitiestraat een pleintje is genaamd "De Drie Fonteinen" die verwijzen naar het gebouw van de Antwerpse Waterwerken (AWW) nu "Waterlink" genoemd.
- er op het grasplein het beeldje van De Zweedse beeldhouwer Stig Blomberg. is opgesteld.
- dit zwierig en bekoorlijk werk (uit 1935) in 1951 tentoon werd gesteld in het Middelheimmuseum.
- het datzelfde jaar door de stad Antwerpen gekocht werd en zijn plaats kreeg juist voor het gebouw van de Antwerpse Waterwerken naar aanleiding van 100 jaar water voor Antwerpen op 22 juni 1981
- Wannes Van De Velde noemde het beeld: "Een teken van leegte van een namiddag, met blote kinderen lopend naar de toekomst." (uit "in de tijd")
(foto van Alfons Van Camp)
- er vroeger op de punt van het Prins Albertpark, aan de Sint-Elisabethstraat het borstbeeld van Ghandi stond, doch dat spijtig geboen door onbekenden gestolen werd en alleen de sokkel overbleef.
- wij voor dat het beeld gestolen werd toch een foto in ons archief hebben.
- deze straat zich bevindt de wijk "Stuivenberg" tussen de Schoolstraat en Boerhaavestraat
- de naam van de straat "Matigheid" verschillende betekenissen heeft.
- het volgens onze bescheiden mening bescheidenheid, frugaliteit, gematigdheid, karigheid, soberheid, sobriëteit, spaarzaamheid zou betekenen.
- het als synoniem van een ander trefwoord: bescheidenheid (zn) : beleefdheid, discretie, eenvoud, ingetogenheid, kiesheid, matigheid, matiging, nederigheid, terughoudendheid verwijst
- deze straat gelegen is tussen de Lange Dijk- en de Dambruggestraat.
- ze samen met Oranjestraat geopend werd in 1872 en genoemd werd naar de Zuid-Nederlandse edelman
Jan van Marnix, broer van Filips van Marnix, van Sint-Aldegonde
- geboren te Brussel, tussen 14.2.1537 en 1538 en sneuvelde te Oosterweel op 13.3.1567 sneuvelde in de Slag bij Oosterweel, die vaak gezien wordt als het eerste gevecht van de 80jarige oorlog.
- de Marnixplaats gelegen is op het Zuid, als kruispunt van acht straten, namelijk de Schelde-, de Geuzen-,de Lambermont-, de Vrijheid-, de Tol-, de De Vrière-, de Zwijger- en de Karel Rogierstraat.
-dit plein, dat rond 1875 getekend en in 1876 zijn naam kreeg, verwijzend naar Filips van Marnix, heer van Sint-Aldegonde, die in de 16de eeuw buitenburgemeester was van Antwerpen en vertrouwenspersoon van Willem van Oranje.
- er zich centraal op het plein het beeld "Schelde Vrij"bevindt dat verwijst naar de afschaffing van de tol voor de doorvaart op de Schelde in 1863
- het sinds 1883 op deze plaats staat opgesteld.
- het een twintig meter hoge beeldengroep is, omringd met hekwerk en lantaarns, en een realisatie is van Jean-Jacques Winders, die samenwerkte met de beeldhouwers Louis Dupuis (leeuwen en medaillons), Jaak de Braekeleer (Neptunus en Mercurius) en Frans Floris (schrijvend figuurtje).
- deze straat gelegen is tussen het Kipdorp en de Lange Nieuwstraat.
- deze geopend werd circa 1500 en genoemd werd naar markgraaf Jan van Immerseel (15de tot 16de eeuw) door wiens eigendom de straat werd getrokken.
- er sinds 1858 in de straat een huiskapel (zogenaamd "Bourgondische kapel") is van het voormalig Hof Van Immerseel, dat zich uitstrekte van de Lange Nieuwstraat tot aan het Kipdorp en geheel de Markgravestraat
(foto van Pauwels Oswald Vlaamse Gemeenschap)
- deze gebouwd werd door de schout en markgraaf Jan Van Immerseel, tevens raadsman van de Bourgondische hertog Maximiliaan.
- in 1527 in handen kwam van Gilbert Van Schoonbeke, die het aanpaste, waarna het eigendom en bewoond werd door de families d'Almada, Schetz, Van Havre en Legrelle.
- in de 18de eeuw het in gebruik werd genome als vetsmelterij en in de 19de eeuw vervallen en bedreigd werd met afbraak.
- in 1876 in bezit kwam van Juffrouwen de Beuckelaer die de kapel lieten restaureren (o.a. de schilderingen); glasramen werden terug samengesteld, onder meer met overblijvende fragmenten en geplaatst in 1884.
- ze sinds 1926 eigendom is van de Antwerpse verzekeringsmaatschappij Securitas en vanaf 1972 grondig gerestaureerd onder leiding van architect J. Stynen.
- er zich in de straat een beschermd het beeld "O.L.V met kind" van Alexander Van Papenhove bevindt (beschermd 18.6.1986).
- deze doorgang gelegen is tussen de Oude Koornmarkt en de Handschoenmarkt.
zicht op de Quinten Matsijsdoorgang (foto van Alfons Van Camp)
- de doorgang verwijst naar de Zuid-Nederlandse schilder
Quinten Matsijs.(foto van Wikipedia - portret door Jan Wierix)
- zijn naam ook geschreven of gespeld wordt als Quinten, Kwinten of Quentin, Massijs als Matsijs, Matsys, Massys, Metsijs, Metsys, Messijs of Messys.
- hij geboren werd te Leuven, ca 1466 en stierf te Antwerpen in 1530.
- hij beschouwd werd als de laatste belangrijke vertegenwoordiger van de Vlaamse Primitieven en ook een van de oprichters was van de Antwerpse School.
- hij buiten schilder, ook beeldhouwer, dichter en musicus was
- enkele van werken zijn : De wisselaar met zijn vrouw (1514) / De H. Maagd met het Kind Jezus / Maria Magdalena / Des. Erasmus (1517).
- er zich van hem een standbeeld bevindt bezijden de Amerikalei, op de Baron Dhanislei.
(foto van Alfons Van Camp)
-o-o-o-O-o-o-o-
QUINTEN MATSIJSLEI
Wist U dat ... ?
- er ook aan het stadspark een lei naar hem genoemd werd, nl. Quinten Matsijslei, die gelegen is tussen de Loosplaats en de Rubenslei.
zicht op de Quinten Matsijslei (foto van Alfons Van Camp)
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
P.S. : bijkomende gegevens van onze medewerker en freelancer Frits Schetsken :
Nr.50 HERENHUIS MORETUS DE THEUX In 1806 koopt Paul-Frans Moretus een terrein van liefst 40 hectare van de familie Van Spangen. Als de naam Moretus je bekend voorkomt, klopt dat. Paul-Frans is een rechtstreekse afstammeling van 16de-eeuwse voorvader Jan I Moretus, de man die via zijn huwelijk met Martina Plantin erfgenaam wordt van de beroemde drukkerij-uitgeverij Plantijn.
Helaas kan Paul-Frans zijn droom om zijn domein te verkavelen niet waarmaken omdat er plots hinderlijke zaken gebeuren met zijn grond. In 1817 wordt twee-en-een-halve hectare onteigend om er de lunet Herentals op aan te leggen voor de verdediging van Antwerpen – vandaag is dat ons Stadspark. En om dat nog wat erger te maken, mag er in een straal van 585 meter niets gebouwd worden, zodat een naderende vijand geen schuilplaats vindt. De ramp wordt nog erger, wanneer in 1835 de spoorlijn van Mechelen naar Antwerpen dwars door dat als Terlist bekend staande terrein wordt aangelegd. Dus als zoon August bij de verdeling van pa’s erfenis deze grond in de schoot geworpen krijgt, is die amper iets waard.
Maar het tij keert compleet, wanneer in 1859 de zogeheten servitude wordt opgeheven, waardoor er vanaf dan wél gebouwd mag worden. August start meteen met verkavelen vanaf 1860 en er kan zowaar nog een perceel gratis af voor de bouw van de Sint-Jozefskerk aan de huidige Loosplaats. Bij een overeenkomst tussen August en het stadsbestuur wordt een brede weg aangelegd tussen de Herentalse Vaart (ongeveer waar nu de Van Eycklei loopt) en de Lange Kievitstraat. Hij wil die nieuwe weg naar zijn vriend en academiedirecteur Nicaise De Keyser noemen, dus De Keyserlei. Dat wordt aanvankelijk op 8 januari 1868 goedgekeurd, maar al op 28 november van datzelfde jaar komt men daarop terug en wordt Nicaise vervangen door Quinten. In 1872 wordt die Quinten Matsijslei nog wel verlengd tot aan de Quellinstraat, zoals het nu nog steeds is.
Als zoon René na de dood van zijn vader in 1871 de resterende grond erft, zal hij daar tussen 1879 en 1884 een uiterst fraaie woning in neo-Vlaamse renaissancestijl op laten zetten. Niet dat hij dringend onderdak nodig heeft, hij woonde al zijn hele leven bij pa op kasteel Schoonselhof in Wilrijk – en dat was toen geen begraafplaats. René trouwt in 1872 op z’n 30ste met de 20-jarige Louise-Marie de Theux de Meylandt, wier vader de in Limburg wonende katholieke staatsman Barthélémy de Theux de Meylandt is, lid van het Nationaal Congres en driemaal premier van België. Met zo’n vrouw wil je natuurlijk ook een optrekje nabij de stad, al hebben ze inmiddels ook het Wilrijkse kasteel Steytelinck in bezit als woning.
Ingenieur-architect Jan Frans Stordiau zorgt voor het gebouw, helemaal ingedeeld zoals het een man van adel past, met een prachtige trap in de inkomhal, zowat het enige dat vandaag van de pracht van dat interieur resteert. Op de gevel brengt beeldhouwer Louis Dupuis een achttal medaillons aan die naar personages uit de hoogdagen van het bedrijf Plantin-Moretus verwijzen: stichter Christoffel Plantin, zijn twee schoonzonen Jan I Moretus en Frans van Ravelingen - de eerste leidt de Antwerpse drukkerij, de tweede het filiaal in de noordelijke universiteitsstad Leiden -, Jan Poelman, die de firma vertegenwoordigt in de Spaanse universiteitsstad Salamanca, Balthazar I Moretus die als hun opvolger het Plantijnse huis tot zijn toppunt brengt en schoolvriend van Pieter Paul Rubens was, Justus Lipsius uit dezelfde periode als de vorige twee, humanist en filoloog, Benedictus Arias Montanus, de geestelijke die namens de Spaanse koning Filips II de supervisie had over de Biblia Regia, de veeltalige bijbel en het meesterwerk uit 1568-1573 van Christoffel Plantijn en Cornelius Kiliaan, de corrector van die bijbelteksten als medewerker van Plantijn, die zelf ook een woordenboek samenstelde. Boven die medaillons zie je nog een groot aantal maskerkoppen als ondersteuning van de raamdorpels van de hogere verdieping, die allerlei figuren uitbeelden, zoals een gaper, nar, Moor …. Boven de ingang het merk van Plantijn, de Gulden Passer, het symbool voor het motto Labore et Constantia (werken en volhouden), want het ene been van een passer staat stil, terwijl het andere beweegt.
Na de dood van René in 1895 blijft zijn vrouw Louise nog afwisselend hier en in Wilrijk wonen en na haar overlijden in 1923 erft oudste zoon graaf Charles Moretus-Plantin dit huis. Maar hij is burgemeester van Stabroek en woont daar op kasteel Ravenhof en verkoopt deze woning dan ook in 1950 aan de Federatie van Onderlinge Bijstand, een initiatief van de socialistische mutualiteit. Er wordt een kliniek in gevestigd met spreekkamers voor artsen, een apotheek en kantoren. Als eind jaren 1970 de FOB een nieuwe hoogbouw aan de belendende Plantin-Moretuslei betrekt, koopt de Stad in 1979 het oude huis om er het politiecommissariaat van de Vierde afdeling in onder te brengen, dat nu een Regiokantoor is.
- deze lei gelegen is tussen de Frankrijklei enerzijds, de Quellinstraat en de Rubenslei anderzijds.
- de Maria-Theresialei de meest noordelijke van de drie korte verbindingslanen vormt tussen de Leien en het Stadspark.
- ze bij de opening,in 1868, aanvankelijk Van Ertbornlei genoemd werd, naar de Antwerpse burgemeester, orangist en kunstverzamelaar Florent van Ertborn (1784-1840).
- in hetzelfde jaar de straat herdoopt werd onder de naam van keizerin Maria-Theresia(° Heilige Roomse Rijk 13.3.1717- + Hofburg, Wenen,, Oostenrijk, op 29.11.1780)
(foto van Pinterest)
en dit naar analogie met de paralle Louiza-Marialei en Maria-Henriëttalei.
- zij beter gekend is als Maria Theresia van Oostenrijk.
- zij regerend aartshertogin van Oostenrijk was, koningin van Hongarije en Bohemen van 1740 tot 1780.
- zij van 1736 tot 1765 gehuwd was met Keizer Frans I Stefan.
- er vroeger op de kruising van Rubenslei, Maria-Theresialei, Quellinstraat en Quinten Matsijslei, van 1881 tot 1934 het standbeeld van Quinten Matsijs, van Jacques de Braekeleer, Leonard en Henri stond.
- het beeld nu staat opgesteld op de Baron Dhanislaan aan de Amerikalei.
- deze lange, rechte straat, die aan de westzijde vertrekt van de kruising met de Fransenplaats, de Moonsstraat en de Pyckestraat, en aan de oostzijde eindigt bij de kruising met de Korte Lozanastraat en de Karel Oomsstraat, halverwege doorsneden wordt door de brede Jan Van Rijswijcklaan.
- de huidige straatnaam, toegekend in 1846, verwijst naar Willem Van de Werve, heer van Schilde en Markgraaf van het Land van Ryen, de vroegere eigenaar van de gronden, waarop de Markgravelei in de 16de eeuw werd aangelegd.
- de straat aanvankelijk Lange of Grote Lei werd genoemd, en haar ontstaan dankt aan grondspeculant Gilbert Van Schoonbeke (1519-56), die in 1547 het "Goed ter Beke" kocht van de familie Van de Werve.
- er naast sommige straatnamen, vandaag nog alleen de parken Hof van Leysen en het Domein Hertoghe gebleven zijn.
- het Provinciaal Groendomein Hof van Leysen een ideaal plekje is om even te herbronnen.
(foto's van Alfons Van Camp) Hof van Leysen
- er ter hoogte van de Van Schoonbekestraat, een toegangsweg met als adres Markgravelei 86, leidt naar het Torenhof
(foto van Alfons Van Camp)
Het Torenhof
- het Torenhof of de Annonentoren het laatste restant is van de oorspronkelijke bebouwing van het Leikwartier.
- de benaming "Annonentoren" verwijst naar de Italiaanse familie Annoni, die het hof tijdens de 17de eeuw in bezit had.
- tijdens de 19de eeuw het pand bewoond werd door de Théodore Teichmann (1788-1867), provinciegouverneur van Antwerpen van 1845 tot 1862, en diens echtgenote Marie Cooppal (1798-1867). Zij waren de grootouders langs moederskant van Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948), Vlaams schrijfster en voorvechtster voor vrouwenrechten, die hier geboren werd.
- in 1979 werd het aangekocht door de provincie Antwerpen,en werden de vervallen gebouwen in 1982-1984 op de huistoren na gesloopt en vervangen door de nieuwbouw van het Centrum voor Leerlingenbegeleiding, naar ontwerp van architect P. Van de Poel.
- er zich in deze lei, op de hoek met de Van Schoonbekestraat, en Markgravelei 93 deze prachtige Sint-Laureiskerk bevindt, met langs de zijde van de Markgravelei het Christusbeeld.
Sint-Laureiskerk en Christusbeeld (beide foto's zijn van Alfons Van Camp)
P.S. : bijkomende gegevens van onze medewerker en freelancer Frits Schetsken : Sint-Laurentiuskerk nr.93 Vandaag zie je hier de vierde kerk van die naam, steeds genoemd naar de beschermheilige van de Spaanse troepen in de Antwerpse citadel. Zij gebruikten vuurwapens en Laurentius is geroosterd boven een vuur en dan ben je uiteraard beschermheilige tegen dood door vuurwapens. De voorganger van de huidige kerk is in 1824-'25 gebouwd door toenmalig stadsbouwmeester Pierre Bruno Bourla - ja, die van de schouwburg - en net zoals de bijbehorende en nog bestaande pastorie was ook de kerk in neoklassieke stijl. Daarrond lag een kerkhof, waar Bourla in 1866 zelf is begraven, waarna hij weer opgegraven werd op 12 december 1929 om op 4 januari 1930 opnieuw onder de grond te verdwijnen op het Schoonselhof. Bourla's kerk werd rijkelijk voorzien van glasramen door de toenmalige rijke bewoners van deze wijk. Zo schonk graaf Florent Le Grelle de Cock de Rameyen een groot glasraam, waarop Da Vinci's versie van Het Laatste Oordeel staat afgebeeld, vervaardigd door Jean-Baptist Capronnier. Tien andere glasramen werden gemaakt in het atelier van Stalins & Janssens, ook weer topnamen in hun vak. Bij de sloop van Bourla's kerk heeft pastoor Hendrik Meulepas ervoor gezorgd dat die elf glasramen behouden bleven door ze aan te bieden aan de Onze-Lieve-Vrouw van Geboortekerk in Lint. Dat kwam omdat Meulepas van 1906 tot 1911 daar als onderpastoor had gediend. En zo kan je dus in die bescheiden Lintse kerk vandaag glasramen ontdekken van beroemde glazeniers. Na de sloping van Bourla's derde Sint-Laurentiuskerk in 1932 wordt tussen dat jaar en 1941 gebouwd aan de vierde versie (zie foto) van architect Jef Huygh. Als lid van de Pelgrimsbeweging, een kunstenaarsgroep die streefde naar een christelijke kunst en ontstaan is in het Lierse begijnhof rond o.m. Felix Timmermans, heeft Huygh hier een totaalconcept uitgewerkt van gebouw en interieur met een rijke symboliek. De stijl is neobyzantijns, wat wil zeggen dat de kerk een centraalbouw is, dus alles binnenin is gericht op het midden, vanuit het idee dat Christus het middelpunt is van het geloof. Vandaar het altaar in het midden van een cirkel met erboven een grote ronde kroonluchter met 72 lampen, verwijzend naar de 72 discipelen van Christus en dat alles onder een koepel. Die wordt gedragen door vier dubbele pijlers met bovenaan een allegorische uitbeelding van het hoofd van elk van de vier evangelisten, gebeeldhouwd door Rik Sauter. Twaalf kleinere rood marmeren pijlers ondersteun en een cirkelvormige gaanderij en staan voor de twaalf apostelen. Het byzantijnse idee wordt verder ondersteund door mozaïeken binnen en buiten de kerk, o.a. boven de ingang. Naast de rooms-katholieke eredienst wordt gastvrijheid verleend aan de Georgisch-Orthodoxe Kerk, die een beperkte ruimte mag gebruiken, die ingericht is met iconen volgens hun traditie.
- het domein Hertoghe, dat ten einde van de Markgravelei ligt, met de ingang aan de Karel Oomsstraat, samen met het Hof van Leysen een overblijfsel is van het Rond de door Pierre Bruno Bourla gebouwde pastorie aan de Markgravelei 95 speelde zich een belangrijke episode af van de diefstal van het paneel 'De Rechtvaardige Rechters' van Het Lams Gods uit de Gentse Sint-Baafskathedraal in de nacht van 10 op 11 april 1934. Op 1 juli 1934 ontvangt de Gentse bisschop Honoré Coppieters een brief waarin een losgeld van 1 miljoen frank wordt geëist, te overhandigen door pastoor Henri Meulepas van de Antwerpse Sint-Laurentiusparochie. Meulemans en Coppieters kennen elkaar, ze hebben allebei tussen 1911 en 1914 les gegeven aan het Amerikaans college te Leuven. En conservator-kanunnik Gabriël Vanden Gheyn - die over de kunstschatten van de Sint-Baafskathedraal gaat - komt in die dagen maandelijks bij Meulepas eten omdat hij advies geeft over de Byzantijnse bouwstijl van de nieuwe Laurentiuskerk die juist in die dagen gebouwd wordt. Bij de losgeldbrief is ook een stuk krant gevoegd voor Meulepas. Hij moet het losgeld overhandigen aan de pe rsoon die hem het bijpassende stuk aanbiedt. Op donderdag 14 juni 1934 krijgt Meulepas tijdens zijn bezoek aan een Vlaamse Kermis in het Torenhof van de familie Mansion waarvan de baten voor de bouw van de nieuwe kerk zijn bestemd, bericht dat het losgeld zal worden opgehaald. Een kwartier later stopt een taxi, afkomstig van het Zuidstation, nabij de pastorie en belt chauffeur François Compeers aan met het ontbrekende stuk van de krant. Meulepas overhandigt hem het in krantenpapier verpakte losgeld en de taxi met onbekende passagier rijdt weg. Op de hoek van de Broederminstraat en de Brederodestraat stapt de passagier uit en verdwijnt met het losgeld. In het pakje zit echter slechts 25.000 frank en een briefje waarop 225.000 frank wordt toegezegd bij overhandiging van het gestolen paneel. Daar gaat de losgeldeiser niet op in en verdere onderhandelingen slepen aan om uiteindelijk stil te vallen na het onverwachte overlijden van ene Arseen Goedertier. Sindsdien wordt gespeculeerd over de plek waar het nooit teruggevonden paneel van De Rechtvaardige Rechters verborgen is.Leikwartier dat, aangelegd werd tijdens de tweede helft van de 16de eeuw (Bron : Frits Schetsken)
- dit een straat is die gelegen is op het kiel, tussen de Stadionstraat en de Abdijstraat.
- de naam van de straat verwijst naar de marathon.
- dit een hardloopwedstrijd is over een afstand van 42,195 km.
- de discipline verbonden is aan de Slag bij Marathon, uit het jaar 490 voor Christus, die de Eerste Perzische Oorlog in het voordel van de Grieken besliste.
- het verhaal hierin bestaat dat een Griekse soldaat toen van het slagveld in Marathon naar Athene gesneld zou zijn (ongeveer 35 km) om het nieuws van de overwinning van de Atheners (onder leiding van generaal Miltiades) op de numeriek veel sterkere Perzen te melden.
Ik ben een gepensioneerde Hoofdinspecteur van eerste klasse bij de politie, officier van gerechtelijke politie en hulpofficier van de Heer Procureur des Konings, van 81 jaar. Mijn hobby's zijn vooral Antwerpen in beeld brengen en voetbal.
