Betekenis van de Antwerpse straatnamen + wetens -en bezienswaardigheden
03-06-2017
Somméstraat
SOMMESTRAAT
Wist U dat ... ?
- deze straat gelegen is in de omgeving van het Stuivenbergziekenhuis, tussen de Pothoekstraat en de Kortrijkstraat te Borgerhout.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
P.S. :bijkomende gegevens van onze medewerker en freelancer Frits Schetsken :
SOMMÉSTRAAT
Naast het Sint-Elisabethgasthuis lag een moestuin, een boomgaard en een kruidentuintje, allemaal om de gasthuiszusters van voedsel te voorzien. Dat blijft zo tot Claude Louis Sommé naar Antwerpen komt.
Sommé wordt in 1772 in Parijs geboren. Na een artsenopleiding doet hij enige jaren dienst als legerarts in het Franse leger en komt in het kielzog van de revolutionaire Franse troepen in België terecht. De Fransen richten overal een École Central op, ook in Antwerpen, waaraan tot 1802 ook een medische opleiding wordt gegeven. Sommé is verbonden aan zo’n school, een goede opstap om vanaf 1806 als dokter-chirurg in het Sint-Elisabethziekenhuis te gaan werken en aan de daaraan verbonden medische opleiding. Als fervent amateur-botanist begint hij nog datzelfde jaar een plantenverzameling aan te leggen op wetenschappelijke basis volgens het classificatiestelsel van Carl von Linné (Linnaeus).
Bij de verbouwingen aan het ziekenhuis in 1825 wordt de oude moes- en fruittuin opgeruimd om plaats te maken voor een Hortus Botanicus, een Plantentuin, die meteen begrensd wordt door de in die tijd nieuw aangelegde Leopoldstraat. Op 16 augustus 1825 wordt Sommé tot directeur van deze Plantentuin benoemd. Hij laat stadsarchitect Pierre Bourla het jaar daarop een poort en een afsluitende muur optrekken langs de Leopoldstraat. In 1828 trekt Bourla ook een eerste, inmiddels gesloopte, orangerie op, die als een paviljoen midden in de tuin oprijst en als plantenserre dienst doet.
Claude Louis Sommé wisselt al zaden uit met diverse andere botanische tuinen, zoals de Parijse Jardin des Plantes, en laat zaden meebrengen door kooplui en scheepskapiteins, waardoor de tuin wordt verrijkt met kruiden en planten uit Batavia, Suriname, Brazilië, de Verenigde Staten en zo meer. Uit een Haarlemse collectie komen vetplanten over.
Sommé wil ook een grote vijver in de tuin aanleggen, maar dat project raakt niet verder dan de graafwerken, waarvan de heuvel in de tuin het restant is. In 1891 is alsnog een bescheiden waterpartij gerealiseerd.
- deze straat zich bevindt tussen de Mechelsesteenweg en de Haringrodestraat.
- de naam verwijst naar de patroonheilige van de bakker-herbergier die op de noordwestelijke hoek met de Mechelsesteenweg een eigendom bezat, gewettigd in 1846.
- deze straat gelegen is tussen de Nationale- en de Begijnenstraat.
- ze reeds dateert uit het begin van de 14de eeuw- na de stadsvergroting van 1291-1314- toen er even ten zuiden van de Sint-Rochusstraat en de Lepelstraat een nieuwe omheining was gebouwd.
- de huidige naam herinnert aan het voormalige Sint-Rochusgasthuis nabij de zuidhoek van de Nationalestraat.
- er aan het nr 45 het voormalig Klooster van de Kupucinessen bevond.
beide foto's zijn van AVC
- de nieuwe eigenaar van het gebouw het Prins Leopold Instituut voor Tropische Geneeskunde is.
- en dit toen vanaf 2001 toen de laatste 2 zusters op rust gingen.
- deze vliet gelegen is tussen de Van Meteren -en Orteliuskaai en de Sint-Paulusplaats.
- de naam verwijst naar voormalige Sint-Pieterskapel, die op daar in omgeving stond.
- zij mogelijk verband houdt met de noordwaarts gelegen "Peterspolre" (-polder).
- de kaaien langsheen de vliet heetten "Magermanskaai" ten zuiden, "Sint-Pieterskaai" ten noorden, de brug tussenbeide, afgebroken in 1818, "Beyltjensbrug".
- de Sint-Pietersvliet waarschijnlijk de uitmonding is van de "Koeikensgracht", circa 1250 uitgegraven als omheiningsgracht van de vergrote stad
- ze in 1884 werd gedempt en de beide kaaien de gemeenschappelijke naam kregen van Sint-Pietersvliet
(foto van Internet)
- deze vliet eens een binnenhaven was (zie foto hierboven) en haar naam danks aan een oude kapel die zich in de omgeving bevond (St.-Pieter ?)
- hier van 1894 tot 1899 het gebouw Tolhuis stond van de heren Geefs en Schadde, modearchitecten, gespecialiseerd in de " vaderlandsche iconografie".
- de werken aan het gebouw van start gingen op 15.12.1894 naar een ontwerp van J. Schadde, leraar aan het Academie voor Schone Kunsten.
- hij 2 weken voor de bouw overleed en het werk werd voortgezet door zijn collega Eugeen Geefs.
- het oude gebouw gesloopt werd omdat het verzakte, gezien het op opgespoten grond stond en het nieuwe gebouw dienst doet als douanegebouw
zicht op de nieuwe Tolhuis gezien vanaf de Scheldekaaien (foto van Alfons Van Camp)
- deze straat zich bevindt in de omgeving van het Hendrik Consciënceplein , tussen de Wijngaardstraat en de Korte Nieuwstraat.
- toen de Jezuïeten hun professiehuis wilden vergroten ze van de stad de toelating kregen het straatje tegenover de Sudermanstraat te sluiten en te bebouwen mits opening van een ander een beetje verder.
-het eerste heette "Corte"-, "Sneppen-" of "Spuystrate"; het nieuwe straatje heette eerst "Blomstraat", weldra "St.Pauwelstraat" en tenslotte "Sint-Pieter en Paulusstraat".
- de aanleg dateert van 1699.
- er aan het nr 5 het bewaard huis VERONICA is gelegen.
(foto van Alfons Van Camp)
- dit gebouw één geheel maakt met het nr 7 , DE DRY MONNIKEN
- de 2 gevels heropgebouwd werden in 1997.
(foto van Alfons Van Camp)
- dit gebouw eertijds z.g. de huizen "de drij Monnieken" en "Sinte Anna" waren.
- het nu samen één geheel vormt met het huis Veronica.
- het in tegenstelling met het huis Veronica, dit gebouw wel bij een definitief besluit van 2.9.1976 werd opgenomen in de lijst van de berschermde gebouwen, besluit dat op 21.9.1976 verscheen in het Belgisch Staatsblad.
- deze straat gelegen is tussen Sint-Paulusplaats en de Koepoortbrug.
- ze in 1852-55 getrokken doorheen de tuinen van het Predikheren- of Sint-Paulusklooster; vandaar de naam.
- de aanleg reeds ontworpen was door François Verly in 1803.
- tussen de nummers 8 en 10, zich een éénlaagse tuinmuur van het Sint-Paulusklooster bevindt die bekroond is met siervazen en twee banale Onze-Lieve-Vrouwebeelden
foto van Alfons Van Camp
- deze muur bij een definitief besluit van 10.7.1984 werd opgenomen als beschermd monument, besluit dat op 18.12.1984 verscheen in het Belgisch Staatsblad.
OLV. van DEN ROZEN KRANS op de tuinmuur + OLV beeldje kant St.Paulusplaats.
- er aan de nummers 20-22 zich een poort bevindt die toegang geeft naar de tuin van de Sint-Pauluskerk.
In de tuin, op de muur van de Sint-Pauluskerk, dit heilige beeldje (foto's van Alfons Van Camp)
- de kerk gebouwd werd in 1859-1962 door B. De Proost en J. Van Rooy.
- er in de inkom, langs de kant Sint-Paulusstraat, een gedenkplaat is aangebracht voor de ONBEKENDE VLUCHTELINGEN
- deze gedenkplaat werd ingehuldigd op 8.5.2005 ter nagedachtenis van alle vluchtelingen die hun tocht naar het Rijke Westen niet overleefden.
- er in de tuin zelf zich de GROT van LOURDES bevindt
(foto's van Alfons Van Camp)
- deze grot gemaakt werd in 1908 of 1910 door H.De Wit met links in de tuin deze grafzerk met tekst : (foto's van Alfons Van Camp)
- dit monument gemaakt werd door Hugo Vereeck.
- de tekst op het monument luidt :"Hier willen we de vele en onbekende vluchtelingen aanwezig brengen. In het geweten van onze stad - velenoverleven het niet 8.5.2005 - vzw de Loodsen"
- er aan de overzijde van de straat aan het nr 17, een beschermd gebouw staat dat bij definitief besluit van 17.7.1981 werd opgenomen in de lijst van beschermde gebouwen, besluit dat op 27.11.1981 verscheen in het Belgisch Staatsblad.
- er in 1860 een bouwtoelating werd verleend voor het ontwerp van architect Hompus.
- er aan het nr 19 nog een bewaard gebouw gelegen is, dat gebouwd werd in 1857 naar een ontwerp van architect Van Opstal. Verder in de straat zijn er nog verschillende bewaarde gebouwen.
- deze plaats zich bevindt in het Schipperskwartier, op de kruising van Sint-Pietersvliet en Sint-Paulusstraat; ten noorden begrensd door "den Dries" en ten zuiden door de "Kraaiwijk".
- de naam dateert van 1855, namelijk wanneer de Sint-Paulusstraat (zie Sint-Pauluskerk) geopend werd.
- het plein zelf reeds vroeger bestond : het noordelijk gedeelte heette "Crauwelenplein", het zuidelijke "Huidenmarkt"; de "Kalkbrug" was de verbinding tussen beide.
- er op het plein reeds sedert 1993 een anker ligt.
foto van Alfons Van Camp
- het, het vertrouwde beeld is van de personificatie van de "Scheepvaart of zeevaart".
- het, het symbool is van de schippers of zeemansberoep.
- er op de bronzen plaat de volgende tekst te lezen valt : "Het schipperskwartier / aan zijn zeelieden/ vlag van de U.R.S." - - Gift van de Unie voor reddings -en sleepdienst NV - -
- er vroeger op de Sint-Paulusplaats aan het nr 15 de POTAGIEPOORT was doch die jammer genoeg verdwenen is, gezien er nu een nieuwe woning is voor geplaatst.
- dit vroeger de meest schilderachtige plaats was
Foto's van internet
- er aan het nr 5 op de gevel een zwartgeverfde KANONBAL te zien is tussen het eerste en tweede verdieping van het pand 't Hoekske, afkomstig van de Hollandse beschieting op 27.10.1830.
foto van Alfons Van Camp
- er een gezegde was dat vermeldt dat het hier beter was dan hier naast aan het nr 6 waar het politiebureau van de eerste wijk was gelegen.
foto van Alfons Van Camp
- dit gebouw dateert van 1875
- het bij definitief besluit van 17.7.1981 werd opgenomen in de lijst van beschermde gebouwen, besluit dat op 27.11.1981 verscheen in het Belgisch Staatsblad.
- het nu dienst doet als Grieks restaurant, nl "Athene".
- er in de uiterste hoek de, aan de noordzijde, de CRAUWELENGANG is gelegen (nvdr : zie ook onder de letter "C".)
Ingang van de Crauwelengang (foto van Alfons Van Camp)
- dit het zogenaamde "Crauwelenhof" was, mogelijk een overblijfsel van het oorspronkelijke godshuis (XVII d) .
- hier vroeger een godshuis was voor vrouwen, in 1695 gesticht door Anna Van Havre en herbouwd in XIX..
- het er nu een school is voor buitengewoon onderwijs.
- het werd opgenomen in de lijst met beschermde gebouwen met een definitief besluit van 28.11.1985, besluit dat op 11.2.1986 verscheen in het Belgisch Staatsblad.
- aan de gevel van het pand nr 25 een gedenkplaat is aangebracht ter ere van de scheepsbevrachter Henri Jespers die zijn leven gaf voor het vaderland.
(foto van Alfons Van Camp)
- Hendrik Jozef Jespers geboren werd te Zoersel op 21.1.1878.
- hij door een verklikker bij de Duitse overheid aangeklaagd werd en op 4.8.1917 aangehouden werd.
- hij onder beschuldiging van spionage tot de doodstraf werd verwezen en op 16.3.1918 op het Fort V te Edegem werd gefusilleerd.
- deze straat gelegen is tussen de Mechelsesteenweg en de Haringrodestraat.
- de naamgeving verwijst naar de patroonheilige van de bakker-herbergier, die op de noordwestelijke hoek met de Mechelsesteenweg een eigendom bezat en gewettig werd, in 1846.
- de straat gedomineerd wordt naar het Sint-Vincentiusziekenhuis.
foto van Alfons Van Camp
- dit ziekenhuis van de Gasthuiszusters van Antwerpen op 1.1.2009 fusioneerde met de ziekenhuizen Sint-Jozef - Sint-Augustinus en Sint-Vincentius.
- het Sint-Vincentiusziekenhuis een ca 302 tal bedden heeft.
- ze een vlotte doorstroming van ambulante zorg, thuisverzorging en hospitalisatie in de regio Antwerpen verzorgt.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
P.S. : bijkomende gegevens van onze medewerker er freelancer Frits Schetsken.
JOS BASCOURT SCHUDT ELKE STIJL UIT ZIJN MOUW Ooit stond pal naast het Sint-Vincentiusziekenhuis op nr.16 de eigen woning en atelier van Jos Bascourt, een architect die vooral in de wijk Zurenborg zeer actief is geweest in diverse bouwstijlen. In de beroemde Cogels-Osylei is onder meer van hem het huis ‘In de Sterre, de Sonne en de Mane’ dat wel als het stadhuis van Zurenborg wordt aangeduid. Daar put Bascourt uit de vormencatalogus van de neo-Vlaamse renaissance. Verderop in dezelfde straat is er ‘De Morgenster’ in art nouveau, een stijl waarin Jos ook de ‘Lotus en Papyrus’ en ‘Boreas’ in de Transvaalstraat heeft opgericht. Maar de meeste aandacht gaat vaak uit naar de vier hoekhuizen ‘De Vier Seizoenen’ op het kruispunt van de Waterloo- en Generaal Van Merlenstraat.
Zijn (derde) eigen woning de Vincentiusstraat komt er tussen 1902 en 1904 in een mix van stijlen. Met name binnenin, waar hij een staalkaart van zijn kunnen etaleert in een salon in Louis XVI-stijl, een empire boudoir, een eetkamer in Egyptiserende art nouveau met een Moorse veranda, een traphal met Korinthische zuilen en een galerij met klassieke bustes. De klant zag meteen dat Bascourt tot die lichting van eind 19de-, vroeg-20ste-eeuwse architecten behoorde, die opgeleid waren om elk type architectuur aan te kunnen.
Wanneer het Sint-Vincentiusziekenhuis in 1986 gaat uitbreiden wordt Bascourts woning gesloopt. Enkel de voorgevel wordt behouden en opgekocht, om later heropgebouwd te worden aan het marktplein van Steenokkerzeel met weglating van één verdieping en onderaan verbouwd tot winkel.
- Doodlopend straatje aan de westzijde van de Sint-Amanduskerk, aan de Van Kerckhovenstraat.
- de naam van de straat verwijst naar de rooms-katholieke bisschop en stichter van de Orde der Premonstratenzers. Sint-Norbertus (van Xanten), Sint-Norbertus of Norbert (van Xanten), ook wel Norbertus van Gennep.
- deze geboren werd te Genneperhuis bij Gennep, omstreeks 1080 en stierf te Maagdenburg, op 6.6.1134.
- de Sint-Michielskaai een gedeelte is van de Scheldekaaien op de rechteroever, gelegen aan de rand van het Zuid tussen de Sint-Michiels- en de Scheldestraat.
- de aanleg van deze kaaien terug gaat tot het grootschalige infrastructuurproject dat tussen 1877 en 1885 door de rechttrekking van de Schelde een nieuwe havenstrook ontwikkelde.
- in 1877 de werken werden aangevat en op 26 juli 1885 de nieuwe Scheldekaaien officieel werden ingehuldigd.
- de oude Sint-Michielskaai, die zich ten westen van de Sint-Michielsabdij van aan de Kromme Elleboogstraat tot aan het Sint-Michielsbolwerk uitstrekte, dateerde al van 1596.
- de naam van de straat verwijst naar de voormalige Sint-Michielsabdij gebouwd door de norbertijnen in 1124.
- rnd 1815 de kaai opnieuw werd aangelegd tot aan de Arsenaalstraat, en bij de rechttrekking van de Scheldekaaien werd de kaai verlengd tot aan de Scheldestraat.
zicht op de Sint-Michielskaai (foto van Alfons Van Camp)
- deze straat gelegen is tussen de St-Michielskaai -en de Kloosterstraat.
- de Kloosterstraat aanvankelijk Sint-Michielsstraat (platea Sancti Michaelis) genoemd werd en later "Cloosterstraten van Sint-Michiels" (vermelding in 1584).
- de naam van de straat verwijst naar de voormalige Sint-Michielsabdij gebouwd door de norbertijnen in 1124.
- hun erf zich uitstrekte van Kloosterstraat tot Schelde en van Kromme Elleboog- tot Goede Hoopstraat.
- vanaf 1803 de abdij met bijhorende gebouwen (onder meer het Prinsenhof) gesloopt werden om plaats te maken voor een arsenaal en scheepstimmerwerven: de kerk, ingericht als entrepot, brandde af in 1830.
- op de vrijgekomen gronden in 1842 de Vlaanderen-, Sint-Michiel-, Verbrande Entrepot- en Arsenaalstraat werden aangelegd.
- Sint-Michiel, de aarstengel voor komt in de Hebreeuwse Bijbel, het Nieuwe Testament en de Koran.
- deze straat is gelegen op het Zuid, tussen de Paleis- en de Moonsstraat.
- ze de grens vormt met het oudere, 16de-eeuwse stadsgedeelte, dat op deze plaats door Van Schoonbeke werd geürbaniseerd rond 1515, die op dat ogenblik de Hinnekeslei werd genoemd.
- de huidige naam werd gegeven in 1864, en verwijst naar de nabijgelegen
Sint-Laurentiuskerk.
- er bezijden de Sint-Laureisstraat ter hoogte van de Korte Achertomstraat een nieuwbouwwijk is ontstaan op de gronden van de voormalige
Zuidervelodroom,
(geopend werd in1898) (foto van Alfons Van Camp)
en nu gelegen is tussen de Haantjeslei en de Sint-Laureisstraat.
- deze straat onderbroken wordt aan de Haantjeslei-Belegstraat om dan verder te gaan richting Francis Wellesplein.
- er op dat stuk van de straat, samen met de Boudewijns -en Diercxsenstraat, het gebouw van het vroegere Bell Telephone MFG was gevestigd en nu ingenomen werd door de administratieve diensten van de stad en de naam van het gebouw thans
- deze straat zich bevindt tussen de Viaduct Dam en de Sint-Jobstraat.
- de naam Lazarus verwijst naar een mannennaam die in het NieuweTtestament voorkomt.
- daarin sprake is van twee mannen die Lazarus heten. De eerste is een fictieve persoon die in een gelijkenis van Jezus Christus voorkomt en bij de ander betreft het een volgens de Bijbel werkelijk bestaand persoon die door Jezus uit de dood is opgewekt.
- deze kaai zich bevindt op het Eilandje te Antwerpen, en evenwijdig loopt met het Bonapartedok.
- Deze kaai is genoemd naar een schans uit de Spaanse tijd, die ongeveer aan het begin van de Amsterdamstraat was gelegen.
- er tevens het lichtschip de WEST-HINDER gemeerd ligt
foto van Alfons Van Camp
- dit het laatste werkend en bemand lichtschip was in West-Europa.
- het zich nog in de originele staat bevindt.
- het in 1944 vervangen werd door een elektronisch lichtplatform en door de Vlaamse Gemeenschap geschonken werd aan het Nationaal Scheepvaartmuseum.
- het nu te bekijken valt in haar nieuwe thuishaven, nl het Bonapartedok juist naast het MAS.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
P.S. .: bijkomende gegevens van onze medewerker en freelancer Frits Schetsken
WEST-HINDER West-Hinder is de naam van een zandbank op 40 km voor de Belgische kust. Om schepen op deze drukke vaarroute daarvoor te waarschuwen, wordt een lichtschip nabij die hindernis gelegd, een soort drijvende vuurtoren, die bij mist ook met geluidssignalen kan waarschuwen en zelfs via radio en onderwater waarschuwingsseinen kan geven. Op een scheepswerf in Oostende worden in 1950 drie identieke lichtschepen gebouwd, allemaal met de naam West-Hinder, maar genummerd van I tot III. Twee schepen lossen elkaar regelmatig af, het derde schip dient als reserve voor als een van beide andere schepen voor onderhoud uit de vaart genomen moet worden. Tot 1994 hebben deze schepen dienst gedaan, daarna zijn ze uitgeleend door de Belgische Staat. De West-Hinder I is in Rupelmonde terechtgekomen als een soort bezoekerscentum, West-Hinder II is uitgeleend aan themapark Seafront in Zeebrugge en hier in het Bonapartedok ligt de West-Hinder III
- - - - -
Deze kaai is genoemd naar een schans uit de Spaanse tijd, die ongeveer aan het begin van de Amsterdamstraat was gelegen. In de nacht van 29 op 30 november 1600 voeren de Watergeuzen een aanval uit op een Spaanse vloot, die in Antwerpen voor anker ligt om fort Rammekens nabij Vlissingen te gaan aanvallen. Dat fort is in handen van de Geuzen en hindert het verkeer op de Schelde. Maar wanneer de Geuzen van dat Spaanse plan horen, vertrekken ze in het geheim vanuit Dordrecht onder leiding van de in Vlissingen geboren vice-admiraal Joos de Moor en zijn schip de Zwarte Gallei van Dordrecht. Ze slagen erin om een driedeks Spaans admiraalsschip en nog acht andere Spaanse oorlogsbodems te veroveren en daarmee bij het krieken van de ochtend weg te varen. Om dat voortaan te voorkomen besluiten de Spanjaarden tot de aanleg van een fortificatie, waarvan de eerste steen wordt gelegd op 10 augustus 1601, de feestdag van de heilige Laurentius van Rome, een bij de Spanjaarden populaire sint, vandaar dus de naam van hun schans. Die is afgebroken in 1862.
- deze straat zich bevindt in de omgeving van de Meir, en loopt van de Meirbrug tot aan de Wijngaardbrug.
- ze genoemd werd naar de Katelijnepoort ter hoogte van de Korte Nieuwstraat: deze stond een weinig achter de Calvarie op de brug namelijk op de plaats van de voormalige Sint-Catherinakapel. Circa 1320 werd de vestingwal geslecht en de straat geopend op de buitenkant van de gracht. Laatst genoemde werd gedempt in 1819.
- de poort bleef staan tot 1540. De naam van de straat werd later verbasterd tot "Cattevest" en "Kattenvest"; een andere benaming was "Kriekenvest".
- ze tot midden 19de eeuw het een smalle donkere doorgang was , en circa 1855 verbreed ter gelegenheid van de opening van de Sint-Paulusstraat.
- er in het begin van de straat het gebouw van de voormalige"Agence Maritime Internationale "is gelegen, dat nu omgebouwd werd in appartementen en loften.
(foto van Kris Vandevorst -Vlaamse Gemeenschap)
- er voorbij dit gebouw de Israëlietenstraat is gelegen met een zijingang naar de Handelsbeurs.
(foto van Alfons Van Camp)
- er ter hoogte van het kruispunt met het Kipdorp, aan de zijgevel van de Carolus Borromeuskerk aan de kant van de Sint-Katelijnevest deze prachtige voorstelling met engelen te bewonderen is.
- de vermelding op de gevel luidt : "Geloofd zij Jesus Christus in het Allerheiligste sacrament".
Ik ben een gepensioneerde Hoofdinspecteur van eerste klasse bij de politie, officier van gerechtelijke politie en hulpofficier van de Heer Procureur des Konings, van 81 jaar. Mijn hobby's zijn vooral Antwerpen in beeld brengen en voetbal.
het voormalig Klooster van de Kupucinessen bevond.
beide foto's zijn van AVC
de patroon van de meerseniers was (meerseniers zijn schoenlappers, kleermakers, kruideniers, enz... ) 
wordt genoemd.
