“De laatste twintig jaar zijn er opvallend meer mensen met borderline”, stelt psychiater Dirk De Wachter vast. Borderline is een persoonlijkheidsstoornis. Mensen met borderline hebben sterke wisselingen in stemmingen, gedachten en gedrag. Ze zijn enorm impulsief, denken vaak zwart-wit of reageren extreem. Relaties lopen moeilijk en wisselen sterk.

Scheelt er iets met onze hersenen? “Nee, de wereld is in één generatie gewoon heel erg veranderd”, stelt De Wachter.

De Wachter formuleert negen kenmerken van de mens anno 2010. Hij vergroot daarmee maatschappelijke trends uit. Welke zijn ook op jou van toepassing?

O   Je vindt het leven soms zinloos en leeg

Dirk De Wachter: “Hoe vinden we zin in ons bestaan? Die zin zit in relaties met mensen, met geliefden. Maar ook in zorgberoepen, in zinvol bezig zijn met mensen. De zorgsector en het onderwijs zijn niet ‘cool’. De reclamesector, de media, design en esthetiek wel. Vraag aan jonge mensen hoe de wereld is en ze antwoorden: fast, short, kicking and new. Al de rest is bo-o-o-oring.”

O    Je handelt nogal eens impulsief

Dirk De Wachter: “We leven op de top van onze driften. We hebben seks omdat we willen genieten of omdat we moeten genieten. Om te genieten hebben we middelen nodig: soft- en harddrugs, maar ook slaap- en kalmeermiddelen. We eten ongezond: zwaarlijvigheid is een enorm probleem. Ook geld geven we impulsief uit: meer en meer mensen vragen schuldbemiddeling of krijgen loonbeslag. We consumeren vóór het geld er is.”

O   Je kunt je agressie niet altijd kwijt

Dirk De Wachter: “Agressie heeft altijd bestaan. Oorlog kanaliseert de agressie in een maatschappij. Onze jongens gingen het geloof of de natie verdedigen in de loopgraven. Maar er zijn geen grote verhalen meer. Dus vindt die agressie via onaangepaste vormen zijn uitweg in onze maatschappij: hooliganisme, verkeersagressie, steeds driester wordende criminaliteit. Op tv vallen de doden bij bosjes. De doorsnee computerspelletjes bevatten een enorme dosis agressiviteit. Kunnen onze kinderen een onderscheid maken tussen zo’n spelletje en de realiteit?”

O   Je bent een emotionele rollercoaster

“Jongeren zitten de hele week tegen hun zin op school, en kijken uit naar de kicks in het weekend”

Dirk De Wachter: “We surfen op de golven van onze emoties: ups en downs wisselen heel snel af. Wij kijken uit naar onze volgende citytrip, shortski, een avontuurlijke reis. En daarna volgt de down: werken. Jongeren zitten de hele week tegen hun zin op school, en kijken uit naar de kicks in het weekend. En dan sta je op de Mount Everest en krijg je een geweldige kick. Maar je moet terug naar beneden.”

O   Hypes en trends beïnvloeden je

Dirk De Wachter: “De media bepalen de werkelijkheid. Plots ontstaan er hypes. Maar ondertussen draait de werkelijke wereld verder. Mooi voorbeeld: de Witte Mars van tien jaar geleden. Een miljoen mensen op straat voor de hervorming van justitie. Maar justitie is de voorbije tien jaar heel weinig veranderd. Die uitvergrote hype is een zeepbel, de realiteit gaat gewoon verder en er gebeurt niets.”

O   Je weet soms niet meer wie je bent

Dirk De Wachter: “Wie ben ik? Waar kom ik vandaan? Wat is de zin van ons bestaan? Op die vragen hebben we geen antwoord. Generaties lang toonden de Kerk of onze ouders ons hoe te leven. Nu worden jonge mensen via televisie, computer en reclamecultuur geconfronteerd met massa’s modellen. En ouders weten het ook niet meer. De sekserollen vervagen. Koppels verdelen de huishoudelijke taken met veel enthousiasme. Dan komen er kinderen. En dan kiest toch weer de man voor de carrière. Nu zegt Weekend Knack hoe we moeten leven. Dat is onze norm geworden. Welk restaurant, welke auto, welk kapsel we moeten kiezen. ‘Ik ben hoe ik eruit zie’. Op Facebook, in games nemen jongeren een virtuele identiteit aan, doen zich voor als iemand anders. Zo dreigen ze het contact met de realiteit te verliezen.”

O   Je bent bang om eenzaam te zijn

“Maar als we oud en afhankelijk worden, zal Skype onze poep niet afkuisen”

Dirk De Wachter: “De mens is bang om alleen te vallen. We denken dat we ons eigen leven kunnen vormgeven. We willen kiezen met wie we ons leven delen, of we kinderen willen, waar we werken, wonen, op vakantie gaan. Kortom: we willen onze goesting doen. De prijs van die vrijheid is de eenzaamheid, omdat de andere mensen ook hun goesting willen doen. De kans is dan ook zeer groot dat geliefden andere keuzes maken en dat we verlaten worden. Het gezin als hoeksteen van de maatschappij bestaat niet meer. Onze geliefden, onze ouders verlaten ons, onze kinderen gaan via Erasmus studeren in Rio, trouwen daar met een Braziliaan, en blijven via Skype met ons in contact. Maar als we oud en afhankelijk worden, zal Skype onze poep niet afkuisen. We blijven vereenzaamd achter.”

O   Je hecht extreem veel belang aan hoe je eruitziet

Dirk De Wachter: “We hechten enorm veel belang aan de lichaamscultuur, aan hoe we eruitzien: kapsel, kledij en versiering van ons lichaam. De tatoeage- en piercingcultuur bepaalt wie we zijn. We willen een extreme make-over bij de plastisch chirurg. Geluk lijkt af te hangen van de grootte van je cup, een rechte neus, perfecte schaamlippen. Maar de grens tussen jongeren die in hun armen snijden omdat ze zich slecht voelen en plastische ingrepen is erg dun. Ook over onze dood willen we zelf beslissen. We willen zelf bepalen: nu is het genoeg geweest.”

O   Je relaties zijn intens, maar instabiel

“We willen nú genieten, niet na de dood, want we weten niet of er nog iets komt”

Dirk De Wachter: “Relaties werden tot honderd jaar geleden ‘geregeld’. Mensen beslisten daarover niet zelf. Er waren geen echtscheidingen en de relaties waren stabiel. Wij daarentegen worden verliefd en daarop bouwen we onze relaties. Maar die zijn per definitie instabiel. Gevolg: het gemiddelde huwelijk in België duurt 12,5 jaar, genoeg om kinderen op de wereld te zetten en dan voor ander en beter te gaan. In onze wegwerpcultuur consumeren wij relaties tot ze op zijn. We geven elkaar enkel ons jawoord in goede dagen. Partners die ziek worden, worden heel dikwijls verlaten. Mensen kunnen nog moeilijk leven met tekorten, met ernstige trauma’s. Maar kwetsuren zijn onvermijdelijk in ons bestaan. We willen nú genieten, niet na de dood, want we weten niet of er nog iets komt.”

Voldoe je aan minstens vijf van de negen kenmerken? “Dan is de diagnose borderline”, zegt prof. Dirk De Wachter. Zijn we dan allemaal ziek en moet de wereld genezen worden?

“We zijn allemaal ‘niet-patiënten’. Tot er iets gebeurt”

Dirk De Wachter: “Al wie niet meedraait in ons gekmakende kapitalistische systeem, krijgt van onze samenleving een psychiatrisch label, zoals borderline. We zijn allemaal ‘niet-patiënten’. Tot er iets gebeurt. Sommige patiënten weten zich staande te houden ten koste van anderen. En die noemen we dan geen patiënten, maar wel: ‘geslaagd’. Als het succes stopt, als we ons werk, onze geliefde, onze gezondheid, onze kinderen verliezen, komen we in de miserie terecht en vallen we uit de boot.”

Bron: klasse.be