Een kerstbal is een ornament dat in de kerstboom wordt gehangen.
In een kerstboom hangen vaak tientallen kerstballen. Kerstballen zijn oorspronkelijk van geblazen glas, maar worden, vanwege de breekbaarheid, ook van kunststof gemaakt.Met name de rage om kerstverlichting en bomen in de tuin te plaatsen heeft hiermee te maken.
De oorspronkelijke kerstbal is van glas en aan de binnenzijde voorzien van een laagje metaal (meestal zilver). Meestal is een kerstbal dan ook spiegelend. De oorsprong van de kerstbal lijkt de heksenbal te zijn, die vroeger in huis aan de lamp hingen of in de tuin in de borders lag. Doordat men geloofde dat heksen geen spiegelbeeld hadden, kon men via de spiegelende bal makkelijk een heks herkennen als die zich in huis bevond. De zilveren ballen in de tuin hadden voornamelijk een decoratief doel.
De oorsprong van de bal als versiering in de kerstboom heeft te maken met de opkomst van de glasblazerij in Oost-Europa. Men ging toen steeds vaker glazen ballen gebruiken in plaats van vergulde noten, rode appeltjes en koek. Voordat de kerstbal in de negentiende eeuw bij rijke mensen in de kerstboom kwam, werd de kerstboom versierd met papieren slingers en geknipte papieren figuren.De piek was onbekend. Meestal werd de boom bekroond met een ster. De oudste kerstballen hebben een glazen oogje.
Het zetten van een kerstboom was vóór de negentiende eeuw bij ons een zeldzaamheid. Het gebruik is eigenlijk Duits en waarschijnlijk via middenstanders ...
Ho ho ho... heb je 't gehoord vannacht dat was beslist de Kerstman die kerstcadeautjes bracht ik heb maar niet gekeken en deed of ik sliep want stel je toch eens voor dat hij me zag gluren dan ging hij er beslist vandoor..
Een boom vol lichtjes... en blije kindergezichtjes. Een dak met sneeuw zo wit een kindje dat op een slede zit... Een huis vol met leuke verhalen die de sfeer van Kerst bepalen...
Stuivend door de sneeuw in een arrenslee over wijde velden hoe heerlijk is het rijden in een arrenslee dus zing gezellig mee rinkelbel, rinkelbel... rinkel vrolijk mee hoe heerlijk is het rijden in een arrenslee
Voor veel mensen is kerstmis het belangrijkste feest van het jaar. Midden in de winter vieren ze het feest van het licht. Ze branden kerstkaarsen, geven elkaar kerstcadeaus, zingen kerstliedjes onder de kerstboom en zitten urenlang aan het kerstdiner.
Christenen vieren dat tweeduizend jaar geleden Jezus werd geboren in een stal. Katholieke mensen zetten daarom van oudsher een stalletje met Maria, Jozef en het kindje Jezus neer. De os en de ezel, herders en schapen, engelen en koningen mogen ook meedoen.
IJslanders hebben een kerststal vol trollen. Die trollen brengen in de kerstnacht cadeaus. Uit Amerika komt de kerstman: Santa Claus. Rendieren trekken zijn arreslee vol geschenken door de lucht. Franse en Portugese kinderen zetten hun schoen onder de boom. De Franse kerstman heet Père Noël, de Finse heet Joulupukki. De elfjes heten daar Joulutonttu.
Sommige Oostenrijkse kinderen geloven in het Christelkind: een bloot jongetje dat cadeautjes brengt. Amerikaanse en Engelse kinderen hangen onder de schoorsteen een lange sok die ze graag helemaal gevuld zien. In Engeland maken mensen een kerstkrans aan de deur vast en gaan de kinderen langs de huizen om kerstliedjes te zingen. In de woonkamer hangt een bos mistletoe en als je daar onder staat, mag je elkaar zoenen. In Mexico hangt een piñata aan het plafond. Dat is een versiering in de vorm van een dier. Geblinddoekt moet je proberen met een stok de piñata stuk te slaan. Het sneeuwt dan snoep en speelgoed. Of als je pech hebt, regent het water of papiersnippers.
Kerstmis is ook het feest van vrede op aarde. Mensen leggen hun ruzies bij en soms stoppen soldaten eventjes met schieten
Ik vond een sterretje voor de deur het had een glinsterende gele kleur Dit sterretje van goud is vast al duizend jaren oud Ik pakte 't voorzichtig op en zei: dit sterretje krijgen jullie met Kerstmis van mij
Er zijn mensen die beweren dat wij wat van kabouters kunnen leren, mits ze bestaan uiteraard, anders is wijze raad niets waard, maar neem van mij aan, dat kabouters echt bestaan, heel klein en goed verborgen om voor wat evenwicht te zorgen, in de steeds verharde natuur,mens en dier raken ervan overstuur, en met kerst, ja, dan schreeuwen zij het uit, met hun kleine mondjes: neem een goed besluit, wees eens aardig, vriendelijk en gewis dat er net als bij ons een wereld is, waar verdraagzaamheid en ekaar helpen zonder egeoisme problemen kunnen stelpen wees eens zelf een kabouter en dan zul je merken al lijkt het een sprookje als wij allemaal zo zijn zal het zeker werken, en komt er zonder spijt, vrede voor altijd
Rond deze tijd van het jaar duiken overal ter wereld de kerstbomen op. Terwijl de ene een echte kerstboom kiest, plaatst de andere een artificiële kerstboom in de huiskamer. Maar waarmee doen we het milieu het grootste plezier?
Het klinkt misschien vreemd, maar in dit geval is het kappen van echte kerstbomen de beste keuze. Veel bomen worden in de buurt op een speciale oppervlakte gekweekt en hoeven op weg naar hun nieuwe eigenaar dus meestal niet zo ver te reizen. Tijdens hun groeiproces helpen de bomen bovendien net als hun soortgenoten zuurstof te produceren. In de Verenigde Staten zouden alle kerstbomen samen zo negen miljoen mensen per dag van zuurstof voorzien. Bomen vangen CO2 op uit de atmosfeer en aangezien jonge kerstbomen gestimuleerd worden om snel te groeien, vangen ze meer CO2 op dan andere bossen.
Toch staat in veel huiskamers een artificiële kerstboom. De eerste 'valse' kerstboom werd in de jaren 30 gemaakt door een bedrijf dat toiletborstels produceert. Zo'n boom heeft natuurlijk veel voordelen: ze gaan meerdere jaren mee en we kunnen ze al veel vroeger in de huiskamer zetten. Maar artificiële kerstbomen worden van schadelijk materiaal gemaakt en meestal moeten ze een lange afstand naar de winkel afleggen. Ongeveer 85 procent van alle valse kerstbomen zou in China geproduceerd worden.
Na kerstmis moeten de bomen zo snel mogelijk de deur uit. Een valse kerstboom verdwijnt een jaartje op zolder en wordt na een tijdje gewoon weggesmeten. Een echte kerstboom kan nadien nog voor andere doelen gebruikt worden. In Canada bestaat zelfs een farmaceutisch bedrijf dat de naalden van de bomen gebruikt als preventiemiddel tegen griep.
De Finse Lappen hebben geluk. Zij wonen namelijk vlak bij de kerstmanelfje met rendier (denken ze!). Hun kinderen zijn opgegroeid met bezoeken aan de goede oude man met de witte baard. Eerder werd gezegd dat de kerstman op de noordpool woonde maar in 1925 brachten de kranten groot nieuws. De grasetende rendieren konden helemaal niet leven op de Noordpool. Vandaar dat de goede oude man in Fins Lapland woonde, in de 'orenberg' om precies te zijn. De oren die uit de berg staken, waren die van de kerstman, zodat bij naar alle kinderen in de wereld kon luisteren. Hij hoorde het dus als er iemand niet zoet was. Binnen in de berg woonden ook zijn helpers, de drukke elven. Zij waren zeer verstandig en hielpen de kerstman, die in Finland "Joulupukki" heet, speelgoed te ontwerpen dat kinderen en volwassenen bestellen per email of sneeuw-mail.
Niet kerstdag zelf, maar kerstavond is de belangrijkste feestdag. Gezinnen komen dan samen en kinderen die al uit huis zijn, trachten kerstavond met hun ouders door te brengen. 24 december is in feite nog gedeeltelijk een werkdag: de winkels zijn 's ochtends open. Zo kunnen de mensen op de valreep nog cadeautjes en gerief voor de kersttafel kopen.
Stipt om twaalf uur 's middags wordt in Turku, de vroegere hoofdstad van Finland, de "kerstvrede" afgekondigd, samen met aanmaningen en wensen die nog uit de Middeleeuwen stammen. De meeste Finnen volgen deze plechtigheid, die het begin van het feest inluidt, via radio of televisie. Op dat tijdstip komen bij de meeste gezinnen de eerste kerstgerechten op tafel.
Tegen zonsondergang begeven de Finnen zich naar het kerkhof, waar vaak rond 5 uur 's avonds een dienst wordt gehouden. Op de graven van dierbare overledenen zetten ze kaarsjes, soms met een bloemenkrans of een dennentakje. Een Fins kerkhof op kerstavond is adembenemend: duizenden kaarsjes die de sneeuw doen oplichten, een beeld dat buitenlandse toeristen nooit vergeten.
'Joulupukki": de Finse kerstman
Eens weer thuis, wachten de gezinnen vol spanning op de komst van de kerstman. De Finse kerstman is een meer aardse tegenhanger van Sinterklaas en woont op de "Korvatunturi", een ronde berg in Oost-Lapland. (De Finse radio heeft hem daar in 1927 neergezet en sindsdien heeft hij er zijn hoofdkwartier.) In tegenstelling tot de meeste andere landen, komt de kerstman op kerstavond persoonlijk op bezoek. Meestal verkleedt de vader zich als kerstman, maar het kan ook een buurman of familielid zijn. De kinderen verkleden zich als kaboutertjes, de kleine helpertjes van de kerstman, met rode kousen, een lange rode cape, een rode puntmuts en een grijs katoenen pakje, ook weer met rood versierd. De kerstman brengt gewoonlijk een grote mand vol cadeautjes mee en vraagt bij zijn komst: "Zijn hier brave kinderen?", en de kinderen roepen dan luid in koor "ja!".
Daarna zingen ze liedjes en maken soms zelfs een rondedansje met hem. De kerstman vertelt over zijn lange reis, helemaal uit Lapland. Hij heeft geen tijd om lang te blijven. Zodra de kinderen en volwassenen hun laatste liedje hebben gezongen, neemt hij zijn stok en schuifelt weg in zijn vilten laarzen en pelsmantel. Zijn helpertjes blijven achter om de geschenkjes uit te delen. De kerstcadeautjes, een gebruik ontstaan aan het begin van de negentiende eeuw, werden vaak gemaakt door de schenkers zelf en waren meestal kleding of voedingsmiddelen. Aan het begin van de twintigste eeuw werden commerciële cadeautjes populair in heel het land. De laatste jaren hebben zelfgemaakte geschenkjes weer de bovenhand genomen.
Pas na dit hoogtepunt van het kerstprogramma wordt de hoofdmaaltijd opgediend. Op tafel verschijnen dan de fijnste gerechten uit moeders keuken.
Één keer per jaar mogen ze stout zijn in de hemel wat is dat daar dan een gewemel engelen bengelen als ballen aan de dennenboom en elf van de apostelen zijn alles aan het borstelen één van hen moest naar de hel het zal er warmer zijn dan hier dat wel en de witte hemelpluisjes dwarrelen dan naar beneden zachtjes rond de huisjes Jozef en Maria zijn ook van de partij die hebben klokjes lampjes en slierten slingers bij om alles te versieren en binnenkort het grote feest dat kerstmis heet te vieren
De kerstman droeg voor het eerst een rood pak toen een cartoonist zich in 1869 baseerde op de satire van Irving. Maar het is dankzij Coca-Cola dat de kerstman consequent een rood pak draagt. Gedurende meer dan 30 jaar werd de figuur in een reclamecampagne van het frisdrankenconcern in het rood gekleed.
Deense families worden bezocht door de "Julemand" die ook een zak draagt en getrokken wordt door rendieren. Zijn helpers zijn de "Julenisser", de elfjes die op de zolderkamer wonen en die dol zijn op kinderen en dieren. Op kerstavond wordt daarom een bakje zoete pap op de zolderkamer gezet om de Julenisser gunstig te stemmen en ze hopen dat het leeg is de volgende morgen.
De figuur van de Kerstman maakt in Nederland en België nog maar kort deel uit van de kersttradities, maar hij heeft inmiddels een prominente plaats verworven op kerstkaarten, in etalages, in kerstmuziek en elders. De meest gebruikte verbeelding is een figuur uit de Verenigde Staten, die teruggaat op Sinterklaas, die door Nederlandse kolonisten werd meegenomen naar Noord-Amerika.
In Nederland ondervindt de Kerstman tegenstand van Sinterklaas-aanhangers, omdat deze mensen vinden dat de Sinterklaastraditie in stand moet worden gehouden en dat een tweede kindervriend niet nodig is
