Sint Nikolaas en zijn knecht / door J. Schenkman. - [Herdr.]. - Amsterdam : J. Vlieger, [1900] (Amsterdam : Senefelder). - [17] p. : 8 gekl. lithogr. ; 17×25 cm
welkom Sinterklaas wat fijn dat bent gekomen wat heeft u voor ons meegenomen U bracht weer een hele boel zwarte Pieten mee wat fijn om weer bij u te zijn
U reist niet met snelle raketten maar met een oude stoomboot vol pakketten er is vast en zeker voor ons ook wat bij dat wordt een verrassing we zijn nu al blij welkom... welkom Sinterklaas wat fijn om weer bij u te zijn
welkom Sinterklaas we willen nu graag voor u zingen van allerlei vrolijke dingen, wij hebben uw stoel nog eens extra versierd het is u verjaardag en dat moet gevierd wat fijn om weer bij u te zijn
Op de hoge hoge daken Zit Sint met zijn pieten Hoor de kinderen beneden zingen Piet zegt we moeten naar beneden springen Dat is hoog zegt de Sint Ik breng mijn paardje eerst naar de stal Piet begrijpt de hint Jullie Pieten gaan de kinderen maar verwennen Kijk wie lief is geweest Pieten gluren door het raam En zien daar kinderen zingend staan Opeens een geroffel op het raam Zou de deur nog open gaan Piet gooit het snoepgoed in het rond Kinderen vallen op de grond Er wordt nog harder gezongen Sinterklaasje kapoentje Gooi wat in mijn schoentje Gooi wat in mijn laarsje
Dag lieve Sinterklaas. Elk jaar kijk ik uit naar uw bezoek! Dan krijg ik weer mandarijntjes, chocola en een speculaaskoek. Ik krijg ook wat om te spelen, dat ik dan kan delen met mijn vriendinnetjes van de klas. Voor je paard leg ik een klontje in mijn schoen, ben ik geen lieve kapoen? Dan zeg ik nu dag Sinterklaas, tot gauw want ik weet dat je me ook dit jaar weer niet zult vergeten.
Prentenboekje Sint Nicolaas en zijn knecht van Jan Schenkman
De oorsprong van het moderne Sinterklaasfeest voor kinderen ligt in de 19e eeuw. De Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman (1806 - 1863) schreef het prentenboekje Sint Nicolaas en zijn knecht (Amsterdam, 1850 en latere herdrukken 1880, 1885 en 1907) met de tekst van het liedje Zie ginds komt de stoomboot. De moderne tijd deed zijn intree met de stoomboot. De afkomst Spanje werd ingevoerd, net als de roe en zak van Zwarte Piet als pedagogische straf. Sint reed voor het eerst op een schimmel over de daken en cadeaus gingen voor het eerst door de schoorsteen.
Ook Jan Pieter Heije (1809-1876) beïnvloedde het Sinterklaasfeest. Het lied Zie de maan schijnt door de boomen werd voor het eerst gepubliceerd in 1843 in de bundel Kinderliederen.
Sedert begin jaren 90 van de vorige eeuw heeft het paard in Nederland een naam: Amerigo. In de jaren '50 en '60 van de vorige eeuw had het paard ook al een naam: "Majestueuzo". In België heet het paard Slecht Weer Vandaag.
Hoe komt het toch dat iedereen denkt dat Sinterklaas uit Spanje komt? Hij is er tijdens zijn leven waarschijnlijk nog nooit geweest, maar het zou te maken kunnen hebben met de geschiedenis. Van 1568 tot 1648 was er oorlog tussen Spanje en Nederland. Toch was er veel handel tussen beide landen. De Nederlanders ruilden goud en zilver voor kruiden en sinaasappels ('appeltjes van Oranje'). Spanje was in die tijd een rijk land waar veel luxe artikelen en lekkers vandaan kwam. Dus dachten de mensen dat Sint-Nicolaas daar zelf ook vandaan kwam. Bovendien is Sint-Nicolaas ook de beschermheilige van de zeevaarders, die toen natuurlijk met hun boten de handelswaar uit Spanje haalden en dus door hem werden beschermd.
In het boek van Sinterklaas staat alles wat de Sint moet weten over alle kinderen
In het boek van Sinterklaas staat alles wat de Sint moet weten over alle kinderen
Het is een mysterie... het is de grote vraag Er was nooit een antwoord tot vandaag Als jij het wilt weten vraag het aan mij Het geheim van het grote boek dat ben jij Duizenden namen staan daar op een rij En ik weet het zeker jij staat erbij Maar vraag me niet wat de Sint van jou vindt Want dat is en dat blijft het geheim van de Sint
In het boek van Sinterklaas staat alles wat de Sint moet weten over alle kinderen Er staat in wat Pieten zien die 's avonds op de daken kijken naar ieder kind Als jij het boek nu lezen zou het maakt niet uit... ik denk dat jij het ook niet zult vinden Het geheim van het grote boek is alleen maar bekend bij de Sint
Er staan dingen in van je vader, je moeder, je opa,je oma, je zuster, je broeder Dus nu je dat weet zorg dan dat er voortaan Over jou alleen nog maar leuke dingen in staan
Het boek heeft veel waarde is duurder nog dan goud Geen wonder dat Sint het steeds bij zich houdt Want wat als een boef aan het lezen slaat Dus je snapt dat de Sint het boek nooit verlaat
Hier is de helper van Sinterklaas een duivel (bijvoorbeeld Krampus) en het personage werd pas sinds de kerstening als kwaadaardige duivel afgeschilderd.
Een vroege afbeelding van de knecht van Sint Nicolaas, hier nog niet gekleed als een page. (Jan Schenkman, 1850)
Zwarte Piet is de hulp van Sinterklaas. Zwarte Piet is te herkennen aan het feit dat hij zwart of bruin geschminkt is en aan een soort pagepakje uit de zestiende of zeventiende eeuw. Verder heeft Zwarte Piet een kapsel van zwarte krullen.
Volgens de traditie komt Zwarte Piet tijdens het Sinterklaasfeest in december de cadeautjes brengen. Hij klimt door de schoorstenen van de huizen wanneer de mensen slapen. Dit kan een reden zijn waarom Zwarte Piet 'zo zwart als roet' is.
De herkomst van zwarte Piet is omstreden, er bestaan dan ook verschillende ideeën over: hij was oorspronkelijk een demon die door de heilige gedwongen werd goede daden te verrichten, of juist een voorchristelijke godheid die zich moest onderwerpen aan de christelijke sint. Volgens sommigen gaat hij terug op een Moors knechtje en is zijn huidkleur daaraan te danken. Anderen zeggen dat dit hetzelfde is, want de Moor was volgens sommigen de duivel. In andere landen is de Moorse variant onbekend, hier is de helper van Sinterklaas meestal een duivel (bijvoorbeeld Krampus) en het personage werd pas sinds de kerstening als kwaadaardige duivel afgeschilderd.
Vanuit christelijk perspectief is Piet de bedwongen satan, plaatsvervanger van de overwonnen Wodan, of diens helper Nörvi, de zwarte vader des nachts, die ook een roe droeg (als vruchtbaarheidssymbool). Een duivel als knecht van Sinterklaas is nog duidelijk te zien in de Oostenrijkse Sinterklaastradities. Hier wordt Sinterklaas begeleid door een Krampus of een Percht die behoorlijk angstaanjagende duivelse uiterlijkheden hebben en luidruchtig door de straten slepen met kettingen.
Een wat vriendelijker verhaal is dat de heilige Nicolaas op een slavenmarkt in Myra eens een Ethiopisch jongetje met de naam Piter (afgeleid van Petrus) aantrof. Sint kocht de jongen vrij en uit dankbaarheid bleef hij de Sint nabij. Zo komt Zwarte Piet volgens sommigen aan zijn negroïde trekken, hoewel enkelen bij voorbaat aannemen dat een verband bestaat met een koloniaal verleden.
Volgens het Meertens Instituut was Zwarte Piet oorspronkelijk niet zwart, maar blank. Hij heette Jan de Knecht. In Duitsland heeft Sinterklaas ook maar één knecht. Hij heet daar Knecht Ruprecht en is van oorsprong blank. Frankrijk kent ook maar één blanke knecht van Sinterklaas, genaamd Le Père Fouettard.
Volgens een andere theorie was Piet oorspronkelijk een Italiaanse schoorsteenveger.
Een andere mogelijkheid van de herkomst van Zwarte Piet ligt in de Germaanse god Wodan. Wodan reed op zijn witte schimmel, Sleipnir, door de lucht en was aanvoerder van de Wilde Jacht. Hij werd altijd vergezeld van de twee zwarte raven; Huginn en Muninn. De raven luisterden, net als Zwarte Piet, aan de schoorsteen om Wodan over de goede en de slechte daden van de stervelingen te vertellen.
Vergelijk ook de berserker, het lichaam was geheel zwart geverfd en men droeg dierenhuiden. De berserker heeft de eigenschap van Odin om in een vogel, vis of wild dier te veranderen en te vliegen.
Ook de knechten van Sinterklaas in andere landen zijn vaak als duivel afgebeeld (soms met hoorns van dieren (bokken)), bijvoorbeeld de Krampus, dit komt overeen met de onderdrukking van de voorchristelijke godheden. De eens almachtige godheid werd als knechtje of slaaf van de Sint beschouwd, een manier om de heidense bevolking te kerstenen.
De Scandinavische kerstbok (Julbocken) (de naam verwijst naar het Yule of joelfeest) lijkt qua uiterlijk veel op de Krampus; de Finse Kerstman Joulupukki stamt van de Julbocken af. De Jólasveinar geven, net als Zwarte Piet, geschenken tijdens de periode rondom Yule. Ook bijvoorbeeld Cernunnos, de gehoornde, droeg een gewei.
Vergelijk Zwarte Piet ook met de bontgeklede Franse harlekijn (naar Hellequin), vaak met zwart (half)masker, die ook wel als aanvoerder van de Wilde Jacht wordt aangevoerd. De Italiaanse Befana is ook met roet besmeurd en brengt cadeautjes door de schoorsteen.
Een klompje, twee klompjes, drie kleine klompjes op een rijte bij de haard Een klompje, twee klompjes, drie kleine klompjes met wat water voor het paard Sint Sint, wat zal je me geven? Sint Sint, wat krijg ik dit jaar? Sint Sint, ik wil zo graag een popje Sint Sint, toe geef het mij maar
Volgens een Franse legende maakte Sint Nicolaas drie dode scholieren levend die in een pekelvat bewaard werden.
Drie scholieren van voorname afkomst waren op weg naar de stad waar zij zouden gaan studeren. Op hun tocht door een afgelegen streek vonden zij 's avonds onderdak in een herberg. De waard, die vermoedde dat zij veel geld aan gouden munten bij zich hadden, vatte het plan op hen die nacht te vermoorden. Zodra hij zijn sinistere plan ten uitvoer had gebracht, sneed hij de lichamen van de scholieren in stukken en legde de brokken vlees, net zoals men dat deed bij het slachten van varkens, in een pekelvat.
Door een engel gewaarschuwd klopte Sint Nicolaas daags daarop bij de herberg aan, vroeg om onderdak en bestelde een maaltijd. Bij de keuze van het vlees wees Nicolaas de waard op zijn misdaad en verlangde van de waard dat hij hem het pekelvat met de aan stukken gesneden jongelingen toonde. Staande bij het vat, gebood Nicolaas de waard de planken deksel eraf te halen. Daarop vouwde hij zijn handen, bad tot God, en zegende de drie jongelingen. Aldus wekte hij hen tot leven. De drie scholieren gingen rechtop staan en dankten God. De waard viel op zijn knieën, vroeg om vergiffenis en bekeerde zich ten goede.
Sinterklaas komt eraan en wat is er plezieriger dan zelf lekkere speculaas te bakken
Sinterklaas komt eraan en wat is er plezieriger dan zelf lekkere speculaas te bakken
1 kg zelfrijzende bloem 300 gram fijne suiker 300 gram donkere kandijsuiker 4 eieren 500 gram boter (laten mals worden, niet smelten) 1/2 pakje vanillesuiker 1 eetlepel kaneel 1 eetlepel speculoos kruiden 1 tipje maagzout (bicarbonaat) 1 mespunt zout amandelen naar believen 1/2 glas water
Bereidingswijze voor Speculaas
Doe alles in een mengkom en kneed dit gedurende ong 15 min, tot alles goed gekneed is. Een nacht laten rusten op een koele plaats, nog een tweede keer bewerken met de hand.
Dan het deeg uitrollen tot een lap van ongeveer 1 cm dikte , en daar dan vormpjes uitdrukken. Er zijn daar speciale vormpjes voor. Men kan er ook een omgekeerd glas voor gebruiken enz...
Verwarm de oven op 175 graden, en laat vervolgens ongeveer 20 minuten bakken.
Tip. Men kan nog geschaafde amandelen op het deeg leggen alvorens te bakken.
Sinterklaasje, Sinterklaasje o, wat ben ik blij met de pakjes, erg bedankt hoor ook voor 't zakje lekkernij Sinterklaasje, Sinterklaasje wil je nu eens wat van mij 'k heb op school een lief wit paardje zelf gemaakt, het is van klei! Sinterklaasje, Sinterklaasje heb je dan nog even tijd om vanavond langs te komen als je op de daken rijdt? Sinterklaasje, Sinterklaasje 'k zet het bij mijn schoentje neer met wat hooi voor 't echte paardje en kom volgend jaar maar weer!
O, kom eens kijken, wat ik in mijn schoentje vind. Alles gekregen van die beste Sint. Een pop met vlechtjes in het haar, een snoezig jurkje kant en klaar, drie kaatseballen in een net en een letter van banket. O, kom er eens kijken, wat ik in mijn schoentje vind. Alles gekregen van die beste Sint.
Half november arriveert Sinterklaas in België en Nederland. Hij vaart met zijn stoomboot een willekeurige havenstad binnen en brengt zijn pieten, paard en vele kadootjes mee. De dag dat Sinterklaas aankomt, is altijd een groot feest. Duizenden kinderen staan samen met hun ouders te wachten op de goedheiligman. De burgemeester van de stad ontvangt hem hartelijk, en dan vertrekt Sinterklaas voor een rijtoer door de straten. De kinderen die niet bij de intocht aanwezig zijn, kunnen het feest via de televisie volgen. Als later die dag de kindertjes weer naar huis gaan, begint de drukke tijd voor Sint en zijn Zwarte Pieten. 's Avonds kunnen de kinderen hun schoen voor de open haard zetten. Meestal leggen zij ook wat lekkers voor het paard neer. 's Nachts gaat de Sint te paard, samen met de Zwarte Pieten, de daken op. De pietjes hebben een grote zak vol kadootjes mee, die ze allemaal afleveren bij de juiste schoorsteen, want ieder kind heeft een verschillend verlanglijstje. Maar ze moeten wel heel lief zijn geweest, anders gaan ze mooi mee in de zak naar Spanje. Overdag gaat Sinterklaas naar scholen, ziekenhuizen of bedrijven. Als het dan uiteindelijk 5 december is, sluiten de winkels 's avonds wat eerder en kan het heerlijk avondje beginnen. Soms bonst Zwarte Piet hard op de deur om vervolgens een grote zak kadootjes achter te laten en snel naar het volgende adres te gaan. De meeste Nederlanders vieren deze feestelijke avond thuis of bij familie. Vaak wordt de tafel gevuld met traditionele lekkernijen zoals banketletters, chocoladeletters, pepernoten, speculaas, marsepein en suikergoed. Ook wordt er dan warme Glühwein gedronken. Voor de kinderen is er warme chocolademelk. De gedichtjes worden voorgelezen en de kadootjes uitgedeeld. De dag erop is Sint Nicolaas zijn drukke tijd weer voorbij en geniet hij nog een weekje hier voor dat hij en zijn pieten terug naar spanje vertrekken.dan bereidt hij zich weer voor op het volgende jaar
Sinterklaas en zijn pieterbaas is weer uit Spanje gekomen
Sinterklaas en zijn pieterbaas is weer uit Spanje gekomen
Rommel de Bommel wat een gestommel Hoor ik me daar op de zolder Rinkel de kinkel wat een gerinkel, wat een geholderdebolder Dat is Sinterklaas met zijn knecht Pieterbaas die zijn weer uit Spanje gekomen zij hebben weer zakken en manden en pakken vol lekkers en moois mee genomen Zij gaan met gemak op het paard over het dak geen regen of geen wind kan hen hinderen Ze malen meteen door de schoorsteen dan heen... "Zijn hier ook stoute kinderen bij ?" Welnee Sinterklaas,ach welnee Pieterbaas wij zijn immmers allemaal zoetjes Wij doen heus geen kwaad niet in huis niet op straat Maar wij gaan op onze handjes en voetjes Mischien Sinterklaas of mischien Pieterbaas wilt u ons geen roe geven maar liever een boek of een prent of een koek en dan roepen wij lang zullen ze leven...
Prentenboekje Sint Nicolaas en zijn knecht van Jan Schenkman
De oorsprong van het moderne Sinterklaasfeest voor kinderen ligt in de 19e eeuw. De Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman (1806 - 1863) schreef het prentenboekje Sint Nicolaas en zijn knecht (Amsterdam, 1850 en latere herdrukken 1880, 1885 en 1907) met de tekst van het liedje Zie ginds komt de stoomboot. De moderne tijd deed zijn intree met de stoomboot. De afkomst Spanje werd ingevoerd, net als de roe en zak van Zwarte Piet als pedagogische straf. Sint reed voor het eerst op een schimmel over de daken en cadeaus gingen voor het eerst door de schoorsteen.
Ook Jan Pieter Heije (1809-1876) beïnvloedde het Sinterklaasfeest. Het lied Zie de maan schijnt door de boomen werd voor het eerst gepubliceerd in 1843 in de bundel Kinderliederen.
Sedert begin jaren 90 van de vorige eeuw heeft het paard in Nederland een naam: Amerigo. In de jaren '50 en '60 van de vorige eeuw had het paard ook al een naam: "Majestueuzo". In België heet het paard Slecht Weer Vandaag.
Sint Niklaas die goede lieve man hij is weer in de stad ik juich en ik zing en ik dans toch zo blij wat heerlijk,...wat prettig is dat Sint Niklaas... o kom toch eens binnen ik ga voor je liedjes zingen Sint Niklaas ik ben zo blij O... kom toch eens eventjes hier Ik heb al zo lang mijn best gedaan om lief te zijn en niet stout en Moeder heeft me nog gisteren gezegd dat ik zo braaf ben geweest Sint Niklaas...o kom toch eens binnen ik ga voor je liedjes zingen Sint Niklaas ik heb zo'n plezier O...kom toch eens eventjes hier
Op een dag kwam Sinterklaas uit de schoorsteen piepen
Op een dag kwam Sinterklaas uit de schoorsteen piepen
Op een dag kwam Sinterklaas, uit de schoorsteen piepen, om een zak met snoep uit te kiepen. Maar An die nog niet sliep riep, Sinterklaasje En toen begon ze een lied. Maar lang duurde het niet, want Sinterklaas riep Ga nu heel gedwee... naar bed voor je 't huis op stelten zet en dan leg ik je pakje wel
Soms ben ik niet op mijn gemak Als ik op een heel hoog huis sta Daar sta ik boven op het dak Hoop dat ik niet onderuit ga Want als je valt dan val je diep En daar moet ik niet aan denken Ik denk wel aan het lieve kind En het moois dat ik ga schenken
Want gevaarlijk is het werk op de daken Omdat het heel vaak regent en giet Want je zult maar een uitglijer maken En 6 december missen Nou dat denk ik niet
Hier met dit weer in Belgie en Nederland Moet je heel goed weten wat je doet Soms lijkt er eerst niets aan de hand Maar dan slaat het om en da’s niet goed Regen en hagel weer en wind Kijk goed uit waar je je voeten zet Dat is het risico voor mij Terwijl jij ligt te slapen in je bed Want gevaarlijk is het werk op de daken Omdat het heel vaak regent en giet Want je zult maar een uitglijer maken En 6 december missen Nou dat denk ik niet
Aan de gevaren voor een Piet Denk ik liever niet 6 december is het grote feest En ik moet er niet aan denken Dat ik dat zou moeten missen Omdat ik onvoorzichtig ben geweest Want gevaarlijk is het werk op de daken Omdat het heel vaak regent en giet Want je zult maar een uitglijder maken En 6 december missen Nou dat denk ik niet
Zeg... heb je het al gehoord of heb je het al gezien, Sinterklaas komt van 't jaar in een vliegmachien Zo komt hij aangevlogen. Ik zie de bisschop duidelijk staan. Hij heeft zijn rode mantel aan. Zijn staf blinkt in de zonneschijn. O jongens... wat is dat i fijn.
Zijn knechtje Zwarte Piet die stapte heel parmant, met de Sint naar de kinderen toe Wat was hij opgetogen. Zo daalden zij bij helder weer, op de vlieghaven neer. De kinderen zongen allen mee: Sint Nicolaas, hoezee.
Sint zit te denken Elk jaar weer hetzelfde liedje Wat moet de sint nu kopen voor dat meisje Een pop met vlechten in het haar Met een jurkje van kant dan is het maar klaar Tegenwoordig zijn de lijstjes van de kinderen zo lang En de oude sint word af en toe een beetje bang Niet meer tevreden met een suikerbeest in de schoen Want het is voor hem echt niet meer te doen Om bij te houden waar kinderen nu van houden Het lijstje van kinderen geeft de sint ook weinig vertrouwen Spelletjes waar hij nog nooit van heeft gehoord Zelfs zijn pieten raken er aan verstoord Wat is er mis met hoe het vroeger ging Waren de kinderen blij met een heel klein ding Lang zoeken en zuchten komt de sint tot zijn besluit En roept nu is het wel eens uit, ik geef Toch die ene pop met vlechten in het haar Piet dit jaar ben ik ook weer klaar
