In de jaren vijftig van de 19de eeuw verschenen kleurrijke prentenboeken over Sinterklaas. De in Amsterdam geboren dominee C. van Schaick publiceerde in 1852 zijn 'Sint Nikolaas-vertellingen voor de jeugd'. Dat de zwarte knecht in die tijd een nieuwe vinding moet zijn geweest blijkt uit het feit dat hij in het boek van Van Schaick ontbreekt en Sinterklaas alles alleen moet doen. De Sint is in deze uitgave overigens niet te beroerd om de bestraffing van stoute kinderen hoogstpersoonlijk ter hand te nemen. Het straffen van kinderen werd later steeds meer overgelaten aan Zwarte Piet, die daardoor zijn goedmoedige imago steeds meer verloor. Bij Schenkman beschikt hij nog niet over een knecht om dat soort vervelende karweitjes op te knappen.
In Nederland zet men vanaf de 15e eeuw de schoen. In eerste instantie gebeurde dat in de kerk en was de opbrengst voor de armen. Uit archiefstukken blijkt dat vanaf 1427 in de Sint Nicolaaskerk in Utrecht schoenen werden gezet op 5 december, pakjesavond. Rijke Utrechters legden wat in de schoenen en de opbrengst werd verdeeld onder de armen op 6 december, de officiële sterfdag van de Heilige Nicolaas.
Uit de 16e eeuw bestaan beschrijvingen van het schoen zetten door kinderen in de huiskamer. Kunstschilder Jan Steen heeft in de 17e eeuw de Sinterklaasochtend op twee schilderijen vastgelegd. Daarop is ook goed te zien wat de kinderen in hun schoen kregen. Vaak was dat snoepgoed zoals speculaas, kruidnoten, pepernoten, borstplaat, chocoladeletters, taaipoppen, marsepein en speelgoed. Dit zijn eeuwenoude lekkernijen die in traditionele vormen worden gemaakt. Als drank werd chocolademelk en warme bisschopswijn. Opvallend is dat vooral jongens een roe of zakje zout in de schoen vonden.
Jan Steen Sinterklaasochtend
Tegenwoordig is het Sinterklaasfeest een familiefeest en zetten kinderen hun schoen klaar vanaf het moment dat de Sint in het land is aangekomen.
* Traditioneel wordt de schoen bij de haard gezet, want Zwarte Piet komt vanaf het dak door de schoorsteen naar binnen. * In woningen zonder schoorsteen wordt de schoen veelal voor de verwarming in de woonkamer, bij de voordeur of bij de achterdeur gezet.
De volgende dag vinden de kinderen dan wat lekkers in hun schoen. Het wordt op prijs gesteld als de kinderen ook wat terugdoen, en dus leggen ze vaak een tekening, een wortel, hooi of suikerklontjes bij de schoen.
Dag lieve Sinterklaas. Elk jaar kijk ik uit naar uw bezoek! Dan krijg ik weer mandarijntjes, chocola en een speculaaskoek. Ik krijg ook wat om te spelen, dat ik dan kan delen met mijn vriendinnetjes van de klas. Voor je paard leg ik een klontje in mijn schoen, ben ik geen lieve kapoen? Dan zeg ik nu dag Sinterklaas, tot gauw want ik weet dat je me ook dit jaar weer niet zult vergeten.
Het
kan eigenlijk niemand ontgaan zijn: Sinterklaas is weer in het land.
Jaar in, jaar uit zet deze goed heilig man zich ervoor in de kinderen in
Belgie en Nederland blij te maken. Er gaan allerlei, ook heel oude,
verhalen rond over de heilige Nicolaas.
SinterklaasToen
Sint-Nicolaas in het jaar 270 in Pataras in Klein-Azië het levenslicht
zag, had toch niemand kunnen bevroeden dat we hem bijna 2000 jaar later
nog luid zouden toezingen. Stel je eens voor dat iemand z'n ouders
verteld zou hebben dat hun Klaas twee millennia later ieder jaar met z'n
stoomboot vanuit Spanje naar Nederland zou vertrekken. En dat hij daar
rijdend over de besneeuwde daken zou luisteren naar al die mooie
liedjes. Of dat hij met het oor op al die schoorstenen zijn
Groot-Sinterklaasboek zou bijhouden, met daarin de namen van alle
kinderen en of ze zoet geweest, of niet... En dan praten we nog niet
eens over al die cadeautjes die hij bij alle kinderen op tijd aflevert.
In het meest gunstige geval zouden ze in 270 smakelijk gelachen hebben.
Volgens
oude - niet al te betrouwbare - overleveringen was de kleine Klaas als
baby een bijzonder manneke. Hij weigerde op de vastendagen woensdag en
vrijdag de borst. Z'n moeder moet op die dagen wel de wanhoop nabij
geweest zijn. Vele verhalen over de heilige bisschop van Myra zijn in
de zesde eeuw opgetekend. In legenden wordt zijn liefdadigheid en
naastenliefde bezongen, zoals die van de drie meisjes voor wie hij de
bruidsschat betaalde. Uit de Middeleeuwen komt de Franse variant. Drie
priesterstudenten worden door een waard verwerkt tot pekelvlees, maar
die heeft buiten de bisschop gerekend. Sint-Nicolaas wekt de jongens
weer tot leven, waarop waard en waardin zich bekeren tot het
christendom. Maar de heilige is van meer markten thuis. Wanneer een
schip in nood is en dreigt te vergaan, roept de kapitein met succes de
voorspraak in van de heilige Nicolaas.
De heilige bisschop voert
in de legenden echter niet alleen een aardse strijd. Die over de godin
Diana is wel heel mooi, maar kun je nauwelijks nog katholiek noemen.
Diana verkleedde zich als non en schonk pelgrims een fles gevaarlijke
olie. De goedheiligman grijpt in, waarop de gelovigen het goedje in zee
gooien. Daar ontstaat een groot vuur.
De verering van de heilige
Nicolaas is zo groot, dat wanneer de Turken in 1087 Myra dreigen te
veroveren, 87 Italiaanse zeelui er in allerijl met hun heilige vandoor
gaan. Alsof hij de Turken heeft verslagen, zo wordt de heilige Nicolaas
op 8 mei van dat jaar in de Italiaanse havenstad Bari binnengehaald.
Zuid-Italië
wordt later veroverd door de Spanjaarden en Spaanse zeelui brengen de
verering vervolgens over naar Nederland. De stoomboot krijgt de Sint
later cadeau. Zwarte Piet heeft zijn oorsprong bij de Moren. De
mohammedaanse legers die in 710 Spanje veroverden bestonden veelal uit
Moren. Hoewel Toledo in 1085 heroverd werd, duurt het tot aan het einde
van de vijftiende eeuw dat Spanje weer geheel in katholieke handen komt.
Dat verklaart ook de knechtenrol die de Spanjaarden Zwarte Piet
toebedelen. Voor het gemak worden allerlei heidense gebruiken gelijk
maar gekerstend. We mogen aannemen dat de Sint het rijden met zijn
schimmel over de daken heeft afgekeken van de Germaanse god Wodan, die
met zijn witte paard Sleipnir door de lucht reed en door de schoorstenen
in de huizen afdaalde.
De oudste verering van Sint-Nicolaas in
Nederland vinden we in 1140 in de abdij van Sint-Truiden en een goede
twintig jaar later - in 1163 - in de Janskerk in Utrecht. Als de
Reformatie uitbreekt krijgt de Sint het moeilijk. Deze "superstistiën
ende fabulen van het pausdom" kunnen in 1600 echt niet door de
protestantse beugel.
Sinterklaas en zwarte Piet De tijd breekt aan dat je ze overal ziet De kindermondjes staan gespannen Kwajongensstreken liggen nu aan banden Want stel dat de sint je snapt Als je stiekem een snoepje gapt Dan kom je in dat grote boek Dan krijg je de roe, in plaats van koek En cadeautjes kan je ook wel schudden Dat is balen, dat is knudde Dus die laatste maand zijn alle kinderen lief En zeggen dan netjes alsjeblief Was het hele jaar maar Sinterklaas Dan waren eindelijk de kinderen de baas.
Heksen...kollen spoken...trollen spinnenweb...heksenhoed vampieren tanden...bloed donkere dagen die griezelig slagen onbehagen van gemoed die beven doen kom dat zien, kom dat zien het is gewoon Halloween
Ik kan vannacht niet slapen, Ik kan zelfs nog niet gapen. Ik ben een beetje bang vannacht, t is Halloween, heb je daar al aan gedacht? Buiten hoor ik vreemde dingen, Heksen die rond hun ketel springen. Tovenaars die toveren van hocupokus pats, De spoken doen hun vreugdedans. Ik begin te roepen en te kelen, Daar komen ze al aan met velen. Ik zei: " Heb je die griezels ook gezien?" Maar toen zeiden zij allen, het is morgen pas Halloween !!!
In het holst van de nacht als de schaduwen het donkerst zijn, de sterren schitteren en de wind de wolken in het gezicht van de maan blaast, rijdt de ruiter zonder hoofd over het Slaperige Slingerpad. Onzin! Ik hoor het je zeggen. Maar probeer eens in je eentje 's nachts over dat pad te rijden als het krassen van een kraai klinkt als de roep van een arme verdwaalde man. Als de glimwormen op knipperende ogen lijken en het ruisen van de takken klinkt als rammelende mensenbotten. Als je denkt het geluid van paardenhoeven te horen op het pad achter je.
Zo verging het Ichabod Crane die vroeger schoolmeester was in die streek. Een gestudeerd man, een verstandig man - behalve als hij toevallig 's nachts over het Slaperige Slingerpad reed. Dan zong hij altijd hard om zichzelf te bemoedigen. Hij had een mooie stem: er waren tijden dat de leden van het kerkkoor zondags in de kerk met open mond bleven zitten, terwijl ze hem in zijn eentje lieten doorzingen.
En dansen dat hij kon! Zodra hij op de dansvloer stapte dromden de bedienden samen voor de ramen en in deuropeningen, alleen maar om Ichabod Crane te zien springen en huppelen. Ichabod was niet van plan zijn hele leven schoolmeester te blijven. Hij had zijn zinnen gezet op Katerina van Tassel, de dochter van de rijkste boer uit de omgeving.
Katerina zei geen ja en geen nee. Maar ze glimlachte zo lief tegen Ichabod dat Brom Bones groen werd van jaloezie. Brom Bones had besloten dat Katerina het ideale meisje voor hem was op de dag dat hij haar zijn lievelingskikker voor haar verjaardag had gegeven en zij Brom in de paardentrog had gegooid omdat hij de kikker in haar jurk had gestopt. Tijdens het feest op Halloween in de schuur van Van Tassel danste Ichabod de sterren van de hemel. Met zijn liedjes wekte hij alle vogels die zaten te slapen op de dakspanten. En zodra bij het open haardvuur de spookverhalen aan bod kwamen had Ichabod er ook een paar te vertellen.
Toen stond Brom Bones op en vroeg: "Heb je ooit gehoord van de ruiter zonder hoofd op het Slaperige Slingerpad?" Ichabod knikte.
"Heb je hem ooit gezien?" vroeg Brom Bones. "Ik wel, afgelopen herfst toen ik naar huis reed. Ik was helemaal niet bang! Ik deed een wedstrijd met hem, wie het hardst kon rijden, en ik heb het gewonnen ook. Maar toen we bij de brug over de rivier kwamen, zag ik opeens een grote vlam, waarin hij verdween."
"Echt waar?" vroeg Ichabod.
"Ja!" riep Brom Bones. "Net zo waar als dat ik hier dit verhaal sta te vertellen!"
"Wat een moed!" zuchtte Katerina, terwijl ze Brom met glanzende ogen aankeek.
"Ha, ha!" zei Ichabod, die er geen woord van geloofde, tenminste niet tot hij zelf in zijn eentje langs het eenzame Slaperige Slingerpad naar huis reed.
De nacht leek donkerder dan anders. Hij hoorde de uil roepen en de krekels sjirpen. Hij probeerde een liedje te zingen om de moed erin te houden, maar zijn stem klonk zo beverig dat hij alleen maar nog banger werd.
Het had een opluchting moeten zijn toen een andere ruiter naast hem kwam rijden, die dezelfde weg naar huis nam. Maar op de een of andere manier luchtte het hem niet op. Er was iets met die ruiter. "Goedenavond," zei Ichabod. Klonk zijn stem maar niet zo beverig. Geen antwoord.
"Bent u vanavond ook op het feest bij Van Tassel geweest?" Nog steeds geen antwoord.
"Het is een mooie nacht. Heel zacht voor de tijd van het jaar!" Geen antwoord.
Toen drukte Ichabod zijn hielen in de buik van zijn paard om het dier tot grotere snelheid aan te sporen.
De andere ruiter bleef naast hem rijden. Ichabod hield in om de ander voorop te laten rijden. Maar dat deed de ander niet.
Naast elkaar reden ze door zonder een woord te zeggen. Toen kwam de maan vanachter een wolk tevoorschijn en kon Ichabod zijn gezelschap duidelijker zien. Hij was een grote man met brede schouders.
Maar zonder hoofd! Ichabod schreeuwde, gaf zijn paard de sporen en ging er in galop vandoor. Maar de ander kwam met een woest "Jahoeoe!" achter hem aan.
En daar galoppeerden ze over het Slaperige Slingerpad, Ichabod Crane gevolgd door de ruiter zonder hoofd, naar de oude brug.
Wat had zijn rivaal Brom Bones ook weer verteld over de brug in die nacht dat hij de ruiter zonder hoofd had uitgedaagd voor een wedstrijd? Toen ze bij de brug kwamen was het spook in een grote vlam verdwenen!
Ichabod moest dus bij de brug zien te komen. Achter hem reed de ruiter in galop. Ichabod voelde diens adem in zijn nek en hoorde het gedreun van de spookhoeven in zijn oren. Toen hij bij de brug kwam durfde hij om te kijken en hij zag dat de ruiter zijn afgehouwen hoofd uit zijn mantel haalde en het door de lucht naar hem toe gooide!
De volgende dag werd Ichabods paard gevonden, terwijl het kalm stond te grazen bij de brug. En van Ichabod Crane was alleen maar zijn hoed over die vlakbij het paard in het gras lag. Ze vonden ook een Halloween-pompoen waarin ogen en mond uitgesneden waren. Maar wat die te maken had met de vreemde verdwijning van de schoolmeester heeft nooit iemand begrepen. Niet lang daarna trouwde Katerina met Brom Bones, zoals ze altijd van plan was geweest.
Sommige mensen zeggen dat Ichabod Crane die nacht de stad uitreed toen hij begreep dat Katerina hem niet wilde hebben, maar anderen weten wel beter. Zij zeggen dat de ruiter zonder hoofd hem te pakken kreeg. Ze zeggen dat als je in het donker, in het holst van de nacht, over het Slaperige Slingerpad durft te rijden en luistert naar het geluid van trappelende hoeven, je misschien ook de stem van Ichabod Crane hoort die een liedje zingt om de moed erin te houden.
In Nederland en België wordt er steeds meer
aandacht besteed aan het Halloweenfeest/Allerheiligenavond. Dit gebeurt
meestal in de vorm van langs de deuren gaan en snoep ophalen en steeds
meer door Halloween-feesten en het versieren van huizen. Veel lagere
scholen organiseren een zogenaamde trick-or-treat-tocht, waarbij de
kinderen (veelal onder begeleiding van oudere) verkleed langs de deuren
gaan. De bedoeling is om diegene die opendoet een beetje bang te maken.
Vaak heeft de bewoner dan snoep in huis, waaruit de kinderen kunnen
kiezen. De huizen die deelnemen, zijn steeds meer herkenbaar door
zichtbare Halloweenversieringen. Sinds 1992 zijn deze artikelen steeds
meer in de betere feestwinkels te verkrijgen en de laatste jaren is het
een niet weg te denken handel voor deze groep winkels. In sommige delen
van Nederland en België is rond deze tijd het van oorsprong katholieke
Sint-Maartenfeest populairder onder jongeren . Het lijkt op Halloween,
hoewel Sint-Maarten niet in de grotere steden, maar vooral in dorpen
gevierd wordt. In België en Nederland wordt Halloween wel gevierd in de
pretparken zoals Walibi Belgium, Bellewaerde, Plopsaland De Panne en
Walibi Holland spenderen enkele weken aan het feest door spookhuizen te
bouwen en het park aan te kleden met Halloweendecoratie.
Ook in
Suriname en Duitsland wordt Halloween groot gevierd. In dit land is deze
traditie uit de Verenigde Staten overgewaaid. Vooral onder de jeugd is
Halloween populair.
Op het eiland Bonaire komen alle kinderen van
een dorp of stad bij elkaar, maar in plaats van bij mensen langs de
deuren te gaan, gaan ze bij winkels langs.
De naam "Halloween" is afgeleid van
Hallow-e'en, ofwel All Hallows Eve, (Allerheiligenavond), de avond voor
Allerheiligen, 1 november. In de Iers-Keltische kalender begon het jaar
op 1 november, dus 31 oktober was oudejaarsavond. De oogst was binnen,
het zaaigoed voor het volgende jaar lag klaar en dus was er even tijd
voor een vrije dag, het Keltische Nieuwjaar of Samhain (uitspraak Saun,
het Ierse woord voor de maand november).
Samhain was ook nog om
een andere reden zeer bijzonder. De Kelten geloofden namelijk dat op die
dag de geesten van alle gestorvenen van het afgelopen jaar terug kwamen
om te proberen een levend lichaam in bezit te nemen voor het komende
jaar.
In Groot-Brittannië werd Halloween vooral door de Kelten
gevierd. De geesten die uit dode mensen op zouden rijzen, werden
aangetrokken door voedsel voor hen neer te leggen voor de deuren. Om
echter de boze geesten af te weren droegen de Kelten maskers. Toen de
Romeinen de Britse eilanden binnenvielen, vermengden ze de Keltische
traditie met hun eigen tradities, die eind oktober natuurlijk de viering
van de oogst betroffen en ook het eren van de doden.
In de
negende eeuw van de huidige tijdrekening steekt een Europees christelijk
gebruik de zee over en vermengt zich met het Halloweenfeest. Op
Allerzielen - 2 november - gingen in lompen gehulde christenen in de
dorpen rond en bedelden zielencake (brood met krenten). Voor elk brood
beloofden ze een gebed te zeggen voor de dode verwanten van de schenker,
om op die manier zijn bevrijding uit de tijdelijke straffen van het
vagevuur te versnellen en zodoende zijn opname in de hemel te
bespoedigen. Het "Trick or Treat" spelletje vindt wellicht daar zijn
oorsprong.
Het feest is in de negentiende eeuw door Ierse
immigranten naar de VS gebracht. In Ierland was de aardappeloogst
mislukt, de Grote Hongersnood decimeerde razendsnel de bevolking en de
Ieren begonnen omstreeks 1840 massaal naar Amerika te vluchten. En zoals
vaker voorkwam onder migranten: in den vreemde zoekt men contact en
steun bij elkaar. Het heimwee naar de roots wordt verzacht in het verder
beleven en onderhouden van de eigen feesten en gebruiken. In de VS
duikt dan de bekende jack-o'-lantern-pompoen op, die in de hele wereld
wellicht het bekendste gezicht van Halloween is.
Slaap mijn liefje, slaap toch zacht De maan en de sterren staan al op wacht Stralend verspreidend hun glinsterpracht Slaap maar liefje, sluit je oogjes maar Trek de dekens maar op tot je kin Tussen je poppen en je teddybeer Morgen is er weer een nieuw begin Slaap mijn liefje, slaap zacht
een boeket rozen op een satijn kleed doet me eraan herinneren hoe kostbaar vriendschap kan zijn je kan vriendschap en een roos vergelijken en toch is er een klein verschil een roos bloeit maar een poosje vriendschap een eeuwigheid
heerlijk buiten in het gras staan bloempjes heerlijk in hun sas alle kleuren van de regenboog ik krijg een tevreden glimlach op mijn gezicht als ik ze bekijk
vriendschap is een wonderlijk woord misschien wel het mooiste op aarde vriendschap is een machtig iets een gift van onschatbare waarde vriendschap zijn echte vrienden die je niet in de steek laten die vrede brengen en goedheid uitstralen die weten wat liefde is en van je houden waar je ook bent en wat er ook gebeurt vriendschap is heel bijzonder vriendschap daar versta ik onder samen praten... samen luisteren... samen lachen... samen fluisteren... elkaar steunen bij verdriet opgaan in elkaars geluk dat is vriendschap uit een stuk
