Een schans is een oud  militair verdedigingswerk, dat meestal gemaakt was van afgegraven aarde.
Schansen werden veel gebruikt tijdens de Tachtigjarige oorlog (1568-1648) als verdediging van strategische plekken, zoals riviermondingen, belangrijke aanvoerroutes over land of als extra verdediging van een stad.
Een mooi voorbeeld is de schans van Bourtange in onze provincie Groningen.

De naam Zaanse Schans is ontleend aan de schans die Willem van Oranje in 1574 liet bouwen om zo de Spaanse troepen tegen te houden.