Tot gisteren liet ik hier alleen gedachten over literatuur de vrije loop. Vanaf vandaag is dat anders. Laat mij het nu even hebben over mode. Velen onder jullie zullen op VTM wel De Designers gevolgd hebben, of wachten nu met spanning op de winnaar van Project Runway op Vitaya (dinsdagavond). Dat de wereld ons nog altijd wel talentvolle ontwerpers te bieden heeft, zal uit deze afvalwedstrijden wel duidelijk geworden zijn. Alhoewel natuurlijk het competitieve aan zulke programma's wel voor de nodige spanningen zorgt binnen het deelnemersveld. En natuurlijk is niet iedereen van de deelnemers geschikt om te werken in het modebedrijf, dat de winnende ontwerp(st)er een contract aanbiedt. Zo bijvoorbeeld bij De Designers. Alvast een dikke proficiat voor de winnares, wiens collectie al de eerste dag bij JBC uitverkocht was. Mijn persoonlijke voorkeur ging uit naar Mustafa (alhoewel hij meer tijd nodig had dan de andere deelnemers), en naar Lindsey (die prachtige ontwerpen maakt, maar niet echt thuishoort in JBC - wat de jury noemde, iemand die wil doorbreken in Parijs). Wie zal winnen bij Project Runway weten wij nog niet, maar mijn voorkeur gaat uit naar Michael of Jeffrey.
Zoals hieronder reeds aangekondigd, wilde in tegen de Kerstdagen een nieuwe bundel uitbrengen, Ontrukt aan de sluiers van de tijd. Vanaf nu is hij beschikbaar. Wil je meer informatie, laat dan een berichtje achter in het gastenboek.
Op zaterdag 11 oktober werd in de Zwarte Panter in Antwerpen de dichtbundel Hinkelspel van Marleen de Crée voorgesteld.
Zeventien bundels lang bleef deze dichteres voor mij een grote onbekende. Voordeel is, dat ik deze bundel dan ook zonder
voorkennis of vooringenomenheid
kan benaderen.
De titel is alvast veelzeggend. Tegelijkertijd biedt hij een waaier aan mogelijkheden, maar roept ook veel vragen op. Het
hinkelspel is al heel oud. Zo wordt het spel onder andere afgebeeld op een schilderij van Breughel. Het komt er op aan, zo
snel mogelijk in het laatste vak aan te komen. De religieuze oorsprong van het spel verliest men tegenwoordig uit het oog.
De plattegrond namelijk heeft meestal de vorm van een kerk. Een van de hokken stelt de hel voor, een ander de hemel (rustplaats
en eindstation). Kom je in de hel, dan ben je af, en moet je opnieuw beginnen. Het is een spel waarbij het er ook op aan komt
je evenwicht te bewaren.
Hoe worden nu al deze facetten in deze gedichten verwerkt ?
Vormgeving
De bundel is ingedeeld in drie afdelingen; Spiegeldans, Schaduwspringen en In de schaduw van de spiegel. Spiegeldans enSchaduwspringen bevatten alleen sonnetten (met een modern tintje) - een vorm waarin
Marleen zich helemaal thuis voelt en totaal niet als beperkend ervaart -. In de schaduw van de spiegel
daarentegen kent een wat vrijere vormgeving. Opvallend is het overvloedige gebruik van leestekens (punten en kommas).
Vele verzen kennen zo wat halfweg één of meerdere rustpunten. Enerzijds krijgt men als het ware een tekstuele
visualisering
van het hinkelen (na elke sprong een kleine rust om het evenwicht te hervinden). Anderzijds levert dit schijnbaar ook een
aantal taalkundig onvolledige zinnen op, die de lezer tot (hernieuwde) aandacht oproept, maar deze zijn tevens terug te voeren
op eerdere versregels. Een voorbeeld :
door het raam slaan witte
scherven je hevig om de oren.
staan te praten.
(Spiegelbeeld, blz. 6, verzen 3-5)
Een ander middel dat Marleen gebruikt bij het visualiseren van het hinkelen, is het gebruik van enjambementen.
ga voor de spiegel staan en
luister:
(Spiegelbeeld , blz. 6, verzen 1-2)
Inhoud
De drie afdelingen worden telkens ingeleid door een houtskooltekening
en een motto.
De tekeningen tonen twee menselijke naaktfiguren. Zij lijken elkaar te ondersteunen in hun onstabiliteit.
Ook de mottos (van Julio Cortazar, Amos Oz en Orhan Pamuk) verwijzen op de een of andere manier telkens weer naar een
zeker (on)evenwicht.
Bekijken wij de titels wat nauwkeuriger, dan lijkt de derde afdeling (schaduw en spiegel) een synthese van afdeling één
(spiegel) en twee (schaduw).
Een aantal van de gedichten heeft een titel in een andere taal (Engels, Frans, Latijn, Spaans). Ook zij weerspiegelen (net
zoals de Nederlandse) een of ander evenwichtsaspect.
Het thema van deze bundel is de mens (Elcker-ik) en zijn zoektocht naar de zin van het leven. Ook de dood maakt hier deel
van uit.
adem
stokt. het leven gaat op slot.
(Geveld, blz. 15, verzen 13-14)
Deze zoektocht is er eentje van vallen en opstaan, van twijfel en zekerheden,
hij weet,
zegt hij
niet meer of hij achter, of hij voor
de spiegel staat.
(Velut umbra, blz. 44, verzen 6-9)
is het kompas zijn noorden kwijt.
(Splinters, blz. 32, vers 14)
waarbij algemeen aanvaarde waarheden op de helling gezet worden, of omgedraaid.
niet met pasen. niet dan
legt het ei de koekoek uit.
(I wonder why, blz. 8, verzen 1-2)
Het is een aan wetten gebonden zoektocht, die tegelijkertijd toch ook een opeenstapeling van onzekerheden is. En er is geen
weg terug. Meedogenloos tikt de tijd.
tijd sijpelt tussen de tanden. over haar rug
trippelen de seconden.
(Zo, zei ze, blz. 36, verzen 7-8 )
De twijfel komt onder meer tot uiting in het gebruik van een aantal werkwoorden, zoals zeggen, verklaren, denken, zwijgen,
schijnen, blijken, zien (zoals onder andere in de gedichten Splinters en Velut umbra).
Kortom, leven en dood bestaan uit een hele reeks tegenpolen, zoals zij ook elkanders tegenpool zijn. En ook na de dood blijven
de tegenpolen bestaan, in hemel en hel. Het leven is een hinkelspel.
En zelfs al kijk je in een spiegel, dan nog lost de onduidelijkheid rond het bestaan niet op (Platoonse invloed ?).
je bent bijna vergeten, onduidelijk.
als je omkijkt staat de wereld daar.
(Spiegelbeeld, blz. 6, verzen 7-8 )
Marleen gebruikt vooral, maar niet uitsluitend, beelden uit de natuur, om onze zoektocht tot uitdrukking te brengen. Ook andere
paradigmas, zoals schrijven, de spiegel, muzikaliteit, de tijd, etc. dragen hun steentje bij.
Tot besluit
Alhoewel
ik het hierboven had over het thema van deze bundel, zou ik dit toch
willen relativeren. Er zijn zeker andere interpretaties
mogelijk. Zelf dacht ik bij sommige gedichten eerder aan een poëtica.
Het lijkt mij zeker de moeite waard om ook daar
eens dieper
op
in te gaan. In ieder geval, deze eerste kennismaking met de gedichten
van Marleen de Crée vraagt alvast om meer.
ISBN
978-90-79433-12-4,
BLZ. 48, Uitgeverij P 2008
Eerstdaags plan ik de publicatie van een nieuwe dichtbundel 'Ontrukt aan de sluiers van de tijd'. Deze bundel bevat alle onuitgegeven teksten sinds 2005. Hieronder ook een eigen vertaling van de 'Römische Elegien' van Johann Wolfgang von Goethe. Gelet op het aantal gedichten, zou de bundel mogelijks uit twee delen kunnen bestaan.
Meer informatie volgt later deze maand, maar het is nog altijd de bedoeling, de bundel tegen de feestdagen te kunnen aanbieden.
Zoals steeds, wordt ook deze bundel volledig in eigen beheer uitgegeven.
Vorige week ging ik voor het eerst (als begeleider) mee met de aangepaste vakanties van het Rode Kruis Vlaanderen. Dit biedt minder valide mensen de mogelijkheid een weekje te ontspannen. Tevens kunnen de vaste begeleiders mee om wat uit te rusten, terwijl vrijwilligers van het Rode Kruis hun taken overnemen. In dit geval was dat op het Nederlandse Rode Kruis schip de 'Henri Dunant', dat vanuit Antwerpen langs Nederlandse wateren naar Bergen-op-Zoom voer. Er waren bovendien enkele ontschepingen voorzien in Tielen en Vlaardingen.
Lang geleden, toen ik nog student was aan de K.U.L., heb ik mij uitvoerig beziggehouden met de beschrijving van de kleding in de Middeleeuwse Duitse 'romans', zoals Tristan, Parzival, het Nibelungenlied.
Nu ben ik opnieuw op zoek naar literaire teksten, waarin beschrijvingen van handwerken (zowel de daad als het resultaat) voorkomen. Dit zowel in poëzie, proza als drama. Heb je ergens zo iets gelezen, laat het mij weten.
Het is nu al drie en een half jaar geleden, dat ik mijn hartinfarct kreeg. Dank zij de goede zorgen van mijn vrouw en de specialisten in Gasthuisberg ben ik er weer boven op gekomen. Sindsdien stel ik mij toch af en toe wel eens vragen naar een hoger Zijn, dat over ons waakt. Dat heeft zich niet alleen geuit in een aantal gedichten, maar sinds kort ook meer in het religieuze. Internet heeft op dat vlak ook wel wat te bieden, en ik vond daarbij een basiscursus over het christelijk geloof : Waarom Jezus ? Deze cursus bestaat zowel vanuit katholiek als protestants oogpunt. Ik hoop hier alvast het antwoord op een aantal vragen te vinden.
